1 ma’ruza. Fanga kirish, predmeti, O`qitish maqsadi va uslublari. Kinematikaning fizik asoslari reja

1 - ma’ruza. FANGA KIRISH, PREDMETI, O`QITISH MAQSADI VA
USLUBLARI. KINEMATIKANING FIZIK ASOSLARI
Reja:

1. 
   “Fizika” faniga kirish.
   
2. 
   Fizika fanining predmeti va uslublari. Kinematika asoslari.
   
3. 
   Nuqtaning to`g’ri chiziqli harakati.
   

Mavzular mazmuni: Fizika fanining texnika va boshqa tabiiy fanlar bilan aloqasi va bu fanlar rivojidagi ahamiyati. Texnika va texnologiya rivojlanishining fizika fani rivojiga ta'siri. Fizika va matematika fanlari aloqadorligi. Mexanika haqida umumiy ma'lumot. Koordinatalar tizimi. Fazo va geometriya. Vektor kattaliklarni ularning koordinatalari orqali ifodalash. Koordinatalar va vektorlarning proektsiyalarini almashtirish. Fizik masalalarga tatbiq etilishda hosila va integralning ma'nosi haqida. Kinematika elementlari. Fizik modellar: moddiy nuqta (zarra yoki korpuskulyar), moddiy nuqtalar tizimi, absolyut qattiq jism, yaxlit muhit. Fizika fanining predmeti va uslublari. Kinematika asoslari. Yangi informatsion pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish. Zamonaviy fizika fanining asosiy rivojlanish yo‘nalishlari va muammolari. Materiya va uning namoyon bo‘lish shakllari. Modda, maydon va fizik vakuum tushunchalari. Nuqtaning to`g’ri chiziqli harakati. Nuqtaning aylana bo‘ylab harakati. Burchakli tezlik va tezlanish vektorlari. Egri chiziqli harakatda tezlik va tezlanish. Normal, urinma (tangentsial) va to‘la tezlanish. Aylanma va ilgarilanma harakatning kinematik xarakteristikalari orasidagi bog'lanish.
Tayanch iboralar: Fizika, fizikaviy qonunlar, fizik va vektor kattaliklar, birliklar sistemasi, Xalqaro birliklar sistemasi, hosilaviy birliklar, modda, maydon, tezlik, tezlanish, aylanma va ilgarilanma harakat.
Bizlarni o'rab turgan borliq Yer, osmon, yulduzlar va ongimizga ta‘sir etib sezgi uyg'otadigan barcha narsalar materiya bo'lib hisoblanadi. Tabiatdagi jismlar va bu jismlar tarkibidagi moddalar moddiy borliq bo'lib, sezgilarimizga har xil ta‘sirlar ko'rsatib o'zini borligini namoyon etadi.
Materiya har doim o'zgarib turib o'z xususiyatlarini namoyon etib turadi, moddiy dunyoda yuz berayotgan materiyaning xilma-xil o'zgarishlari tabiat hodisalari deb ataladi.
Fizika grekcha “physis”- tabiat degan so'zdan olingan bo'lib, tabiat haqidagi fan degan ma'noni anglatadi. U tabiat hodisalarini ya‘ni materiyaning xossalarini, o'zgarishlarini ifodalay oladigan qonun va qoidalarni o'rganadi.
Fizika fanining boshqa fanlardan farqi shuki, u tabiat qonunlarini jismlar harakatini o'rganish usuli bilan tavsiflab beradi. Fizika tabiat hodisalarini o'rganishda, moddiy olamni idrok etishda asosan matematika, ximiya, biologiya, astranomiya fanlarining qonunlaridan foydalanadi.