1Natural son tushinchasi



Download 201,12 Kb.
Sana16.03.2022
Hajmi201,12 Kb.
#495371
Bog'liq
4-bob 23 paragraf

23. To‘g‘ri burchakli parallelepiped va kub

1- rasmdagi meva sharbati qutisi, o‘chirg‘ich, g‘isht va taxta bo‘lagi shakliga qarab togri burchakli parallelepiped haqida tasavvurga ega bo‘lish mumkin.


To‘g‘ri burchakli parallelepipedning sirti 6 ta to‘g‘ri to‘rtburchakdan iborat (2- rasm). Ular to‘g‘ri burchakli parallelepipedning yoqlari deb ataladi. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning qarama-qarshi yoqlari o‘zaro teng bo‘ladi.
To‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi uning barcha yoqlari yuzlarining yig‘indisidan iborat bo‘ladi.

To‘g‘ri burchakli parallelepiped yoqlarining tomonlari parallelepipedning qirralari, uchlari esa parallelepipedning uchlari deb ataladi. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning 8 ta uchi, 12 ta qirrasi va 6 ta yog‘i bor.

To‘g‘ri burchakli parallelepiped yoqlarining tomonlari parallelepipedning qirralari, uchlari esa parallelepipedning uchlari deb ataladi. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning 8 ta uchi, 12 ta qirrasi va 6 ta yog‘i bor.


To‘g‘ri burchakli parallelepipedning har bir uchidan uning uchta qirrasi chiqadi. 2- rasmda A uchidan chiquvchi qirralar uzunligi a, b va c harflar bilan belgilangan. Bu qirralar mos ravishda to‘g‘ri burchakli parallelepipedning eni, boyi va balandligi deb ataladi.
Shunday qilib, har qanday to‘g‘ri burchakli parallelepiped uch o‘lchamga: a - eni, b - bo‘yi va c - balandligiga ega.

Hamma qirralari teng bo‘lgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped kub deb ataladi (3- rasm).

Hamma qirralari teng bo‘lgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped kub deb ataladi (3- rasm).

Ravshanki, kubning hamma yoqlari bir-biriga teng bo'lgan kvadratlardan iborat bo‘ladi.


1-misoi. 4.a- rasmda tasvirlangan to‘g‘ri burchakli parallelepipedning o‘lchamlari: 5 sm, 3 sm va 2 sm. Bu parallelepiped sirtining yuzini toping.
Yechish. Ma'lumki, to‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi uning barcha yoqlari yuzlarining yig‘indisiga teng. Berilgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped yoqlari ABCD, EFGH, ADGH, BEFC, ABEH, CFGD to‘g‘ri burchakli to‘rtburchaklardan iborat.
Shu bilan birga, qarama-qarshi yotgan yoqlar o‘zaro teng bo‘ladi. Buni to‘g‘ri burchakli parallelepiped yoyilmasidan ham ko‘rish mumkin (4.b- rasm).

Haqiqatdan ham, ABCD va EFGH yoqlar - tomonlari 3 sm va 5 sm bo‘lgan to‘g‘ri burchakli to‘rtburchakdan iborat. Bu to‘rtburchakning yuzi 3*5 = 15 (sm2)ga teng. ADGH va BEFC yoqlar - tomonlari 3 sm va 2 sm bo‘lgan to‘g‘ri burchakli to‘rtburchakdan iborat. Bu to‘rtburchakning yuzi 3*2 = 6 (sm2) ga teng. ABEH va CFGD yoqlar - tomonlari 2 sm va 5 sm bo‘lgan to‘g‘ri burchakli to‘rtburchakdan iborat. Bu to‘rtburchakning yuzi 2*5 = 10 (sm2) ga teng.

Demak, berilgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi 2 • 15 + 2 • 6 + 2 • 10 = 30 +12 +20 = 62 (sm2) ga teng bo‘ladi.

Demak, berilgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi 2 • 15 + 2 • 6 + 2 • 10 = 30 +12 +20 = 62 (sm2) ga teng bo‘ladi.

Javob: 62 sm2. Umumiy holda, o‘lchamlari a, b va c bo‘lgan to‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi:


formulasi bilan ifodalanad.
Qirrasi a bo‘lgan kub sirtining yuzi esa:
formulasi bilan ifodalanad.

Savollarga javob bering!

1. To‘g‘ri burchakli parallelepiped shaklidagi narsalarga misol keltiring.

2. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning nechta yog‘i, qirrasi va uchi bor?

3. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning qirralari qanday shakldan iborat bo‘ladi?

4. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning yoqlari qanday shakldan iborat bo‘ladi?

5. Kub deb nimaga aytiladi?


Download 201,12 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish