6-mavzu: qishloq xo’jaligi infratuzilmasining turlari va ahamiyati

Korxonalarda ishlab chiqarish va har qanday xo’jalik faoliyati vaziyatni tahlil qilish va baholashdan boshlanadi. Buning ustiga aynan biznesda tarmoqdagi va bozordagi vaziyatni oldindan tahlil qilish boshqa joylarga qaraganda ko‘proq talab qilinadi.

Korxonaning tarmoqdagi va bozordagi holati tahlili – bu o‘z mohiyatiga ko‘ra tashqi muhit diagnostikasidir. U biznes-rejani tayyorlashda rezyumedan keyingi ikkinchi qadamdir. Biznes-reja tuzish bo‘yicha uslubiy tavsiyalarda ushbu bo‘limni mazkur korxona faoliyat ko‘rsatuvchi muhitning investitsiyalarni jalb qilishdagi jozibadorligini tahlil qilishdan boshlashni taklif qiladi.

Tarmoqni tavsiflash quyidagilarni qamrab olishi lozim:

• tarmoqning ixtisoslashuvini aniqlash (fan, ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish va hokazo);
• mavsumiylik;
• tarmoq bozorining geografik joylashuvi (mahalliy, mintaqaviy, milliy, xalqaro);

• mazkur tarmoq taklif etuvchi asosiy mahsulot va xizmat turlari;
• tarmoqning hozirgi holati va rivojlanish istiqbollari;
• tarmoq bozorining tuzilmasi, sig‘imi va uning o‘zgarish tendensiyalari;
• korxona rivojlanishiga ijobiy yoki salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan omillari (yangi iste’molchi va raqobatchilar, qonun va qoidalarning paydo bo‘lish ehtimoli).

Tashqi muhitga munosabati nuqtai nazaridan korxona tahlilini amalga oshirish uchun samarali vosita sifatida SWOT- tahlilini amalga oshirishni tavsiya etish mumkin. SWOT-quyidagilarni bildiradi: S-strength (kuchli tomonlar); W- Weakness (zaif tomonlar); O - Opportunities (imkoniyatlar); T- Thereats (tahdidlar, xavf-xatarlar).

SWOT-tahlili korxonaning kuchli va zaif tomonlari tahlilini, mumkin bo‘lgan xavf-xatarlar muhitini o‘rganish va bashorat qilishni (prognozlash), zararning oldini olish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqishni, korxonaning strategik va joriy (taktik) imkoniyatlari tahlilini, xavflarni oldini olish, zaif tomonlarni qisqartirish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqishni, korxonaning kuchli tomonlarini mustahkamlash va imkoniyatlarni kengaytirishni ko‘zda tutadi. Baholashning mukammalligi va uning biznes-rejada detallashtirish darajasi tahlilning yo‘naltirilishiga (kimga va nima uchun) va maqsadlariga bog‘liq bo‘ladi.