9-amaliy mashg’ulot Mavzu: G’o’za yetishtirishda bajariladigan agrotexnik tadbirlar rejalarini tuzish. Mashg‘ulotning maqsadi

Paxta yetishtirishda bajariladigan agrotexnik tadbirlarni ishlar rejasini tuzish

T/r	Bajariladigan ishlar	Muddati	Muddati	Muddati
	Kuzda bajariladigan ishlar	Markaziy viloyatlar	Janubiy viloyatlar	Shimoliy viloyatlar
1	O’q ariqlarni ko’mish	15.10-10.11
2	Dalani tozalash	15.10-10.11
3	Dalani tekislash	16.10-11.11
4	Dalaga aytilgan miqdorda organik va mineral o’g’it solish.	17.10-12.11
5	Kuzgi shudgorlashni 30 -40 sm chuqurlikda qo’sh qavatli pluglarda amalga oshirish	17.10-12.11
6	Shudgorlangan yerni tekislash	13.11-20.11
	Bahorda bajariladigan ishlar
7	Yerni namligini saqlash maqsadida erta bahorda boronalash	1.03-10.03
8	Chigit ekishdan oldin molalash va boronalash	5.04-20.04
9	Chigitni ekish	6.04-21.04
	O’suv davrida amalga oshirilishi kerak bo’lgan ishlar
10	Tuproq yuzasidagi qatqaloqni yumshatish
11	6-8 sm chuqurlikda birinchi yuza kultivasiyani o’tkazish	24.04-5.05
12	Yagonalash	24.04-11.05
13	Dastlabki ketmon chopig’i va o’toqni amalga oshirish	11.05-24.05
14	14-16 sm chuqurlikda ikkinchi kultibasiyani amalga oshirish va birinchi oziqlantirishni amalga oshirish	25.05-5.06
15	Sug’orish uchun o’q ariqlar olish	25.05-5.06
16	Birinchi sug’orishda har ga yerga 800-1000m^3suv sarflanadi	25.05-6.06
17	16-18 sm chuqurlikda uchinchi kultivasiyani amalga oshirish	2.06-12.06
18	Ikkinchi chopiq va o’tov qilish	3-19.06
19	Ikkinchi oziqlantirish	20-27.06
20	Ikkinchi sug’orish(har gektarga 800-900 m3 suv sarflanadi)	20-30.06
21	To’rtinchi kutivatsiya (18-20 sm chuqurlikda ) va sug’orish uchun egat olish	25.06-6.07
22	Uchinchi sug’orish ( bunda 1 gektarga 800-900 m^3suv sarflanadi)	10-20.07
23	Chekanka qilish	15-25.07
24	Beshinchi kultivasiyani 18-20 sm chuqurlikda amalga oshirish va sug’orishuchun egat olish.	16-26.07
25	Har gektariga 900-1000 m^3 suv sarflab to’rtinchi sug’orish	24.07-4.08
26	Yirik begona o’tlarni yo’qotish	28.07-8.08
27	Har gektariga 900-1000 m^3 suv sarflab beshinchi sug’orish	10-20.08
28	Har gektariga 700-800 m^3 suv sarflab oltinchi sug’orish	30.08-10.09
	Paxta terimida bajariladigan ishlar
29	O’q ariqlarni ko’mish	9-12.09
30	Defolyasiya qilish	10-15.09
31	Dala chetlarini terimga tayyorlash	25.09-6.10
32	Birinchi terim	26.09-11.10
33	Ikkinchi terim	12-20.10
34	Uchinchi terim	12-30.10

Paxta yetishtirish uchun bajariladigan ayrim texnologik jarayonlar namunasi

T/r

Ish turlari

Sifat kо‘rsatkichlari

Agregat tarkibi

Ishni bajarish muddatlari

(meyyori, chuqurligi, kengligi)

Traktor sinflari

Mashinalar va qurollar markasi

Ekishgacha bо‘lgan davr

1

Mahalliy о‘g‘itlar tayyorlash

20 t/ga

0,9 yoki 1,4 tk

PU-0,5 2 PTS-4-793 PE-0,8 B

2

Mineral о‘g‘itlar tayyorlash

1,2 t/ga

0,9 yoki 1,4 tk

2PTS- 4-793 PU-0,5

3

Sug‘orish shoxobchalarini tozalash

15 m^3/ga

4-5 tk

KN-0,6

4

Muvaqqat sug‘orish shoxobchalarini tozalash

50 m/ga

4-5 tk

PR-0,5

5

Kо‘p yillik begona о‘tlarni taroqlab yig‘ishtirib olish

Ikki marta

0,9 yoki 1,4 va 4-5 tk

VKS-1,8 VNX-3 2PTS- 4-793

6

Yerni joriy tekislash

4-5 tk

P-2,8A

7

Yerga gо‘ng solish

20 t/ga

0,9 yoki 1,4

2PTS-4-793 RTO-4

8

Shudgorlash oldidan mineral о‘g‘it solish

300 kg/ga

0,9

RTT-4,2

9

Ikki yarusli plugda haydash

0-30, 0-40 sm

4-5tk

PD-4-35

10

Shudgor marzalarini tekislash

Tekis

4-5 tk

PN –4

11

Yerni erta bahorda boronalash

1,5 marta

1,4 yoki 4-5 tk

SP-11 3BZTU-1,0

12

Ekish oldidan yumshatish va bir yо‘la boronalash

150 kg/ga

4-5 tk

CHKU-4

13

Ekish oldidan tekislash va bir yо‘la boranalash

-

4-5 tk

GN-2,8 VP-8 3BZTU-1,0

14

Molalash

-

4-5 tk

MV-6A

Ekish davri

15

Chigitni ekishga tayyorlash

50-60 kg kg/ga

Qо‘lda

-

16

Chigitni ekish (ekish bilan bir yо‘la gerbitsid va о‘g‘itlar berish)

3-5 sm 50-60 kg/ga

1,4 tk

STX-4V

17

О‘qariq olish

50 m/ga

4-5 tk

MK-12

Krassvordni to’g’ri yechsangiz mavzuni bilib olasiz!

			1							t
			2							e
								3		x
					4					n
			5							o
			6							l
			7							o
								8		g
								9		i
	10									k

1. О‘zbekistonda paxta ekiladigan hudud ..................................................?

2. Paxta yetishtirish uchun agronomik jihatdan xо‘jalik uchun yil bо‘yi bajariladigan turli dala ishlarining taxminiy ..................................... rejasi tuziladi?

3. Birinchi mintaqaga paxta yetishtiriladigan tog‘oldi ……….. ……. kiradi?

4. Hosildorlikni oshirish uchun ………….……………… o’g’itlar beriladi?

5. Madaniy o’simliklar orasida uchraydigan o’t …………………..…………?

6. Paxtani ......................................……………………….. qarab sug’oriladi?

7. Er osti suvi …………………………………….…………............ deyiladi?

8. Sug‘orishdan oldin .................................................................. tuziladi?

9. Nega ..................................... berish oldidan g‘о‘zani о‘tash talab etiladi?

10. G‘о‘zapoyani yulib bir yо‘la maydalash va .............................. ga ortiladi.
Mutanosiblik testi

To’g’ri izchillikni o’rnating

T/r	Savol	Javob
1	Nima sababdan taxminiy kalendar rejasini tuzib chiqish kerak?	A	Paxta yetishtiriladigan tog‘oldi hududlari kiradi
2	Birinchi mintaqaga qanday hududlar kiradi?	B	Bu yerlar nishabliligining yaxshi ifodalanganligi va sizot suvlarining chuqur joylashganligi bilan ajralib turadi
3	Paxta etishtirish bo’yicha mintaqalar necha guruhga bo’linadi?	С	Zaxini qochirish maqsadida zovur va kollektorlar qazilgan bо‘lib, vaqt-vaqti bilan tozalanib, chuqurlashtirib turiladi
4	Sizot suvlari yuza joylashgan bo’lsa qanday ishlar amalga oshiriladi?	D	Besh guruhga bo’linadi
5	Birinchi hududning qanday afzalligi bor?	Е	Paxta yetishtirish uchun agronomik jihatdan xо‘jalik uchun yil bо‘yi bajariladigan turli dala ishlarini bajarish uchun
javob	1- 2- 3- 4- 5-

Klaster (tutam-bog’lam) ni tuzish qoidasi.

1. 
   Aqlingizga nima kelsa, barchasini yozing. G’oyalar sifatini muhokama qilmang.
   
2. 
   Imlo xatolarga va boshqa omillarga e’tibor bermang.
   
3. 
   Ajratilgan vaqt tugaguncha yozishni to’xtatmang. Agar aqlingizga g’oyalar kelishi birdan to’xtasa, u holda qachonki yangi g’oyalar kelmaguncha qog’ozga rasm chizib turing.
   

Morfologiyasi















G’o’za




Paxta yetishtirishda qo’llaniladiga agrotexnik tadbirlar

Mavzu bo’yicha nazorat savollari

1. О‘zbekistonda paxta ekiladigan hududlar .................. mintaqaga bо‘linadi?

2. О‘zbekiston Respublikasi qishloq va suv xо‘jaligi vazirligi tomonidan chiqariladigan “Asosiy qishloq xо‘jalik ekinlarini parvarishlash va mahsulot yetishtirish bо‘yicha namunaviy texnologik kartalar” har qanday muddatda chiqariladi?

3. Birinchi mintaqaga qaysi hududlar kiradi.?

4. Birinchi mintaqaga mansub yerlar nima bilan ajralib turadi?

5. Hamma mintaqa uchun bir xil texnologik kalendar reja tuziladimi? Sabab?