Axborot tizimlari va texnalogiyalari

Paskalda kiritish va chiqarish operatori

Paskal tilida yozilgan dasturlarni kompyuterda bajarish uchun unda qatnashayot-

gan va qiymati hozircha noma’lum o’zgaruvchilarga aniq qiymat-larni kiritishga 
to’g’ri keladi. Buning uchun kiritish operatori qo’lla-niladi. Kiritish operatorlarin-
ing umumiy ko’rinishi qo’yidagicha:
read (b1,b2,. . .,bn ); 
readln (b1,b2,. . .,bn); 
readln; 
bu yerda b1, b2, ..., bn lar qiymati kiritilishi talab etilayotgan o’zgaruvchilarning 
nomi. 
Read (b1,b2,...,bn); operatori ma’lumotlarni kiritishni ta’minlaydi, natijada 
b1, b2, ..., bn o’zgaruvchilar mos qiymatlarni oladilar. Kiritilayotgan 
o’zgaruvchilar turi berilayotgan qiymatlar turi bilan mos kelishi kerak. 
Readln (b1,b2,...,bn); operatori ma’lumotlarni b1, b1, ..., bn o’zgaruvchilarga
ta’minlash uchun ishlatiladi va boshqaruvni (kursorni) yangi satr boshiga
o’tkazishni amalga oshiradi. 
Readln; operatori bitta bo’sh satrni o’tkazib yuborishni va yangi satr bo-
shiga o’tishni ta’minlaydi. 
Masalan: read (i,j); 

readln (k,l); 

read (m,n); 

Qiymatlar kiritish jarayonida haqiqiy o’zgaruvchiga harfiy qiymat yoki harfli

o’zgaruvchiga haqiqiy qiymat mos keltirilsa, u holda kompyuter xatolik ro’y ber-
ganligi tug’risida (Type mitmatch error) ma’lumot beradi. 

Dasturning bajarilish natijasida hosil bo’lgan ma’lumotlarni kompyuter 

ekraniga yoki chop etish qurilmasiga chiqarish uchun chiqarish operatorlari 
qo’llaniladi. Bu operatorlar orqali dastur bajarilishidan hosil bo’lgan 
o’zgaruvchilarning qiymatlari, natijalar va ixtiyoriy matnlar displey ekraniga yoki 
chop etish qurilmasi orqali qog’ozga chiqariladi.
Chiqarish operatorlarining umumiy ko’rinishi quyidagicha: