Kazus:
Aytaylik, hamkasblarga xizmat safari chogʻida muhim hujjatni masofadan turib
birgalikda tayyorlash ehtiyoji tugʻildi, hujjat bir biridan olisdagi ikki nafar xodim
tomonidan tez fursatlarda birgalikda soʻnggi tahrirda tayyorlanib taqdim etilish
lozim, tabiiyki, bunda chat yoki boshqa aloqa vositasidagi muloqot bilan birga
“Google документы”” ilovasi asqotadi. Mazkur ilovada hujjatni oniy vaqt
rejimida birgalikda tayyorlash uchun xodimlar qanday yoʻl tutishlari kerak?
“Google документы” ilovasida hujjat ustida birgalikda ishlashga ruxsat berish
tartibini bayon eting.
Javob:
Mazkur kazusga yechim topishdan oldin “Google документы” ilovasi haqida
batafsil to’xtalib o’tsak. Bu ilova aslini olganda ham juda keng tarqalgan hamda
anchagina qulayliklarga ega bo’lgan ilovadir. “Google Docs” nima va uning
maqsadi haqida gaplashamiz. Ishlab chiqaruvchi kompaniya doimiy ravishda
so'nggi mahsulotlarni chiqaradigan o'z foydalanuvchilariga g'amxo'rlik qilishga
harakat qiladi. Ulardan biri integratsiyalashgan so'z protsessori va elektron
jadvallarni yaratish va tahrirlash uchun dasturlarga ega “Google Docs” onlayn
taqdimotlar. Ilova bepul, u ham onlayn, ham oflayn rejimda ishlashi mumkin.
Yaratilgan hujjatlar zudlik bilan elektron pochta orqali yuborilishi mumkin, ko'rish,
tahrirlash va sharh berish uchun boshqa foydalanuvchilarga havolalar beradi.
Bulutli saqlash joyida Siz son-sanoqsiz narsalarni qo'yishingiz mumkin. “Google
Drive”da bepul 1 gigabayt har qanday fayllarni saqlash uchun taqdim etiladi,
keyinchalik ularni 15 gigabaytgacha oshirish mumkin. Siz ham onlayn, ham oflayn
rejimda fayllar bilan ishlashingiz mumkin. Ikkinchisi “Chrome brauzerini” talab
qiladi, unda siz fayllar bilan ishlashning oflayn rejimini yoqishingiz kerak. Ilovaning
ko'plab afzalliklari bor, ulardan ba'zilari: avtomatik tejash, kompyuterning
nosozligi va o'chirilishiga qaramay, ish hech qachon behuda ketmasligini
ta'minlaydi. Barcha o'zgarishlarni tarixda ko'rish mumkin, bu juda qulay va oldingi
versiyalarga o'tishga imkon beradi hamda keying afzaligi bu hujjatlarni barcha
mashhur formatlarda yuklab olish mumkin.
1
Masalan, o'zingizning
kompyuteringizda “Word”da matnli faylni yaratishingiz, uni “Google Drive”ga
saqlashingiz va boshqa joyda tahrirlashingiz yoki o'zgartirishingiz mumkin,
1
M.В.Гаврилов, В.А.Климов “Информатика и информационные техналогии”
siz o'zgartirish, ko'rish yoki sharh qilishingiz kerak bo'lgan har bir kishi bilan baham
ko'rishingiz mumkin. Dastur brauzerga asoslanganligi sababli, dasturni
kompyuteringizga o'rnatmasdan turib “Google Docs”ga dunyoning istalgan
nuqtasidan kirish mumkin. Internetga ulanganingiz va to'liq xususiyatga ega
“brauzer” ekaningiz, “Google Docs” xizmatiga kirishingiz mumkin. Faqat “Google
Docs”dan foydalanish uchun ikkita narsa kerak bo'ladi: Internetga ulangan “veb-
brauzer” va “Google hisobi”. “Google Docs” to'liq xususiyatli brauzerli har qanday
qurilma tomonidan ishlatilishi mumkin. Ya'ni, “Windows” asosidagi “Mac”ga
asoslangan yoki “Linux”ga asoslangan kompyuter foydalanishi mumkin. “Android”
va “iOS” o'z ilovalari do'konlarida o'z ilovalariga ega. “Google Docs” hujjatlarni
yaratish va tahrirlash uchungina.
1
“Google Sheets” ya’ni elektron jadvallar yaratish
va Google Slaydlar taqdimotlar uchun. Agar sizga “Microsoft Word’’ hujjati
yuborilsa, uni “Google Disk”ka yuklashingiz va hujjatlarni ochishingiz mumkin.
Ishingiz tugagach, hujjatni “Microsoft Word” formatida tiklashingiz mumkin.
Darhaqiqat, “Google Drive” dagi deyarli har qanday matnga asoslangan faylni
yuklashingiz va “Google Docs” bilan tahrirlashingiz mumkin. “Microsoft Word”dan
“Google Docs'ga qaraganda ko'proq xususiyatlarga ega bo'lishiga qaramay,
foydalanuvchilarning Google so'z protsessoridan foydalanishlari mumkin bo'lgan
bir necha sabablar mavjud. Biri xarajat. Google Drive bepul bo'lgani uchun, uni
urish qiyin. Buning yana bir sababi, hamma narsa bulutda saqlanadi. Ya'ni, bitta
kompyuterga ulanmaslik yoki fayllaringizga kirish uchun “USB” stik atrofida yurish
shart emas. Nihoyat, “Google Docs” inson guruhlari uchun bir vaqtning o'zida
hujjatning qaysi versiyasini eng dolzarb deb xavotirlamasdan, o'sha hujjatda
ishlashni juda osonlashtiradi. “Google Docs’’ hujjatlarni o'zaro bog'lash imkonini
beradi. Aytaylik, siz qog'ozni yozmoqdasiz va ilgari yozilgan narsangizni alohida
hujjatga yo'naltirishni xohlaysiz. O'zingizni takrorlashdan ko'ra bu hujjatga “URL”
manzilni qo'shishingiz mumkin. Siz yoki boshqa biror kishi ushbu havolani
bosganingizda, hujjat hujjati alohida oynada ochiladi. Google hujjatlarni boshqa
odamlar bilan almashishni tanlamaguningizcha foydalanuvchilarga barcha
ma'lumotlar shaxsiyligini ta'minlaydi. Google shuningdek, “Google Play”da
saqlanadigan eng mashhur mahsulot “Google Docs” yoki “Google Disk”da
saqlangan hech narsa o'qimaydi yoki skanerlashmaydi. Endigi navbat
kazusimizning asosiy mavzusi bo’lgan - “google docs”da birgalikda ishlash tartibini
batafsil ko’rib o’tamiz. “Google docs” huquqlari – bu qanday ishlaydi? Bu mavzu
aslini olganda unchalik murrakab emas ammo ba’zi muhim joylari ham mavjud.
Google Docs-ga huquqlarni qanday o'rnatish kerak bu siz boshqa odamlarga
Google ob'ektlariga o'zgartirishlar, qarashlar va sharhlar uchun kirish huquqini
1
Гаврилов “курс правовой информатики”
berishingiz mumkin. Boshqa odamlarga o'z huquqlarini ochish uchun quyidagi
amallarni bajarish kerak:
1.Diskda kerakli ob'ektni tanlang, ustiga o'ng tugmani bosing va "Sharing " -ni
tanlang. Kerakli qiymatni tanlang yoki foydalanuvchi nomini kiriting, “OK” ni
bosing. Bir vaqtning o'zida bir nechta hujjatlarga boshqa foydalanuvchilarga
huquq berish uchun kerakli ob'ektlarni tanlang va "Faylga kirishni ochish" ni
bosing. Ko'rsatilgan menyuda kerakli qiymatlarni o'rnating. Xuddi shunday,
papkaga kirishga ruxsat beriladi. Shuningdek, siz Google hisobiga ega bo'lgan
shaxslarga huquqlarni ochishingiz mumkin. Buning uchun “Drive”da kerakli
ob'ektni tanlang va "Ochiq kirish" belgisini bosing. Ochilgan menyuda elektron
pochta manzilini yoki Google guruhini kiriting. Hujjatlarning funktsiyalarini
inobatga olgan holda, aytishimiz mumkinki, ba'zi bir cheklovlarga qaramay, dastur
o'z vazifalarini bajaradi va yengil bulutli muharrir sifatida foydali bo'lishi mumkin.
Va shubhasiz afzalliklar uning soddaligi va qulayligidir. Ko'pgina foydalanuvchilar
“Google Doc”ga faqat oddiy matnlarni kiritishingiz mumkin deb o'ylashadi. Bu
unday emas. U Microsoft Office-ga qaraganda kamroq samarali ravishda hujjatlar
bilan ishlashga yordam beradigan ko'plab xususiyatlarni taqdim etadi. Ushbu
xizmat import qilingan fayllarni bepul saqlash uchun 1 Gb, shuningdek hujjatlar
uchun cheksiz joyni taqdim eta oladi.
Qisqa qilib aytadigan bo’lsak kazusda berilgan xodimlarga tavsiyam aynan shu
orqali birgalikda hujjatlarni tahrirlashi kerak.