Diqqatning neyrofiziologik xususiyatlari va ontogenezda o’zgarishi



Download 425,45 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana28.03.2022
Hajmi425,45 Kb.
#515086
  1   2   3
Bog'liq
Разметка Buxoro psixologiya 1



BUXORO PSIXOLOGIYA VA XORIJIY TILLAR INSTITUTI C-1-21 AP 
GURUH TALABASI NING “DIQQATNING NEYROFIZIOLOGIK 
XUSUSIYATLARI VA ONTOGENEZDA O’ZGARISHI “MAVZUSIDA 
TAYYORLAGAN TAQDIMOTI 


REJA:
1.
Diqqat haqida tushuncha.
2.
Diqqatning neyrofiziologik xususiyatlari.
3.
Diqqatning ontogenezda o’zgarishi. 


DIQQAT HAQIDA TUSHUNCHA
Odamga har bir daqiqada atrof-
muhitdan juda ko’p narsa va hodisalar ta'sir etib turadi. Lekin odamga ta’sir etayotgan bu narsa v
ahodisalaming hammasi bir 
xil aniqlikda aks ettirilmaydi. Ulardan ayrimlari aniq yaqqol aks ettirilsa, boshqa birlari shunchaki juda xira aks ettiriladi, yoki umuman aks ettirilmaydi. Bu esa 
ana shu odamga ta’sir etayotgan narsalarga diqqatning qay darajada qaratilishiga bog’iiqdir. Demak, diqqatimiz qaratilgan nar
sa 
va hodisalar aniq va to’Ia aks 
ettiriladi.Diqqat tushunchasiga olimlar tomonidan bir qator ta’riflar keltirilganligini ta’idlash mumkin. P.I.Ivanov
tomonidan diqqat deb- ongni bir nuqtaga 
to’plab muayyan bir ob’ektga aktiv qaratilishga aytiladi. F.N.Dobrinin, N.V.Kuzmina, I.V.Straxov, M.V.Gamezo, N.F.Gonobolin v
a boshqalaming fikricha, 
diqqatning vujudga kelishi ongning birnuqtaga to’planishi ong doirasining torayishini bildiradi, guyoki ong doirasi bir munch
a t
ig’izlanadi. E.B.Pirogovaning 
ta'kidlashicha, tomonidan diqqat individning hissiy, aqliy yoki harakatlantiruvchi faolligi darajasining oshirilishini taqazo etadigan tarzda ongning 
yo’naltirilganligi va biror narsaga qaratilganligidir. Diqqat shunday muhim jarayondirki, u odamning barcha faoliyatlarida al
batta ishtirok qiladi. Eng sodda 
faoliyatdan tortib eng murakkab faoliyatni ham diqqatning ishtirokisiz bajarish mutlaqo mumkin emas. Shuning uchun diqqatning inson hayotidagi roli 
benihoya kattadir. Jumladan, fransuz olimi Kyuve geniailikni chidamli diqqat deb ta’riflashi, Nyutonning kashfiyot fikmi doim
o shu masalaga qaratilish 
jarayoni,deyishi,K.D.Ushinskiyning "diqqat ruhiy hayotimizning shunday yagona eshigidirki,ongimizga fdradigan narsalarning barch
asi shu eshik orqali o ’tib 
kiradi" degan fikrlari uning ahamiyatini bildiradi. haqiqatdan ham diqqat eshigidan tashqarida qolgan narsa ongimizga yetib b orm
aydi. Odam biror narsaga zo’r 
diqqat bilan kirishgan paytida uning tashqi qiyofasida ayrim d’zgarishlar ko’zga tashlanadi. Demak, diqqat odatda o’zining si
rtqi ya'ni tashqi alomatlariga 
egadir.Birinchidan. diqqat qaratilgan narsani yaxshi idrok qilish uchun unga muvofiqlashishga urinishdan iborat harakatiar (tikilib qarash, quloq sclish) 
qilinadi.i
kkinchidan, ortiqcha harakatlar to’xtaydi. Jiddiy diqqatning xususiyatlaridan biri qimirlamasdan jim turishdir. Masalan, audi
toriya va teatr zalidagi jimlik 
diqqat vaqtidagi harakatsizlik natijasi bo’lib, bu jimlik odamlar ma’ruzachini yoki artistni zo’r e’tibor bilan tinglashayotg
anini anglatadi.Uchinchidan, kuchli 
diqqat paytida kishining nafas olishi sekinlashib va pasayib qoladi. Demak, diqqat paytida organizm reseptorlarimiz alohida hola
tda bo’ladi. Ammo bu holat 
diqqatning faqat tashqi ifodasi bo’libgina qolmay, balki uning ma'lum yo’nalishi va barqarorligini saqlab turuvchi shartlarda
n biri hamdir. Shuning uchun 
ko’pincha biror ishni bajarishdan avval organizmimizni shu ishga moslab muayyan bir holatda tutib olamiz.Diqqatning tashqi if
odalanishiga rassomlaming 
rasmlari, turli jumallardan olingan suratlar eng yaxshi illyustrativ material hisoblanadi. Ular yordamida kishi diqqatining tashqi ifodasiga xos bo5lgan mimika va 
pantomimikani ko’rsatish mumkin.


DIQQATNING RIVOJLANISHI

Diqqatning rivojlanishi bir necha bosqichda amalga oshadi :

Bola hayotining birinchi hafta va oylarida mo’ljal olish refleksi 
namoyon bo’lib, u ihtiyorsiz diqqatni obyektiv tug’ma belgisi bo’lib, 
diqqatning jamlanishi juda past darajada bo’ladi.

Birinchi yil ohiriga kelib mo’ljal olish –
tadqiq etish faoliyati kuzatilib, 
ihtiyoriy diqqatni kelajakdagi rivojlanish vositasi hisoblanadi. 

Bola hayotining ikkinchi yilida ihtiyoriy diqqat negizlari namoyon 
bo’ladi: kattalar ta’siri asosida bola diqqatini nomi aytilgan predmetga 
qaratadi.

Bola hayotining ikkinchi yilini ohiri va uchinchi yilida ihtiyoriy 
diqqatni boshlang’ich shakli rivojlanadi. Bu yoshda bola ikki predmet 
yoki harakatga nisbatan diqqatini taqsimlay olmaydi.


DIQQATNI RIVOJLANTIRISH 

Psixologlar bolalarda diqqatni rivojlantirishning 6 bosqichini ajratib 
ko'rsatishadi.


Download 425,45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish