Mavzu: shaxsning jamoa bo’lib yashash ehtiyoji

MAVZU: SHAXSNING JAMOA BO’LIB YASHASH EHTIYOJI

Reja

• Reja
• Guruhlar va ularning turlari.
• Jamoa haqida tushuncha.
• Guruhlar va jamoada shaxslararo munosabatlar. .

Kirish

• Har bir shaxs o`z faoliyatini turli guruhlar sharoitida yoki turli guruhlar ta`sirida amalga oshiradi. Chunki jamiyatdan chetda qolgan yoki insonlar guruhiga umuman qo`shilmaydigan individning o`zi yo`q. Kishi jamiyatda yashar ekan, u doimo turli insonlar bilan muloqotda,o`zaro ta`sirda bo`ladi, bu muloqot jarayonlari esa doimo kishilar guruhida ro`y beradi. Shuning uchun ham guruhlar muammosi, uni o`rganish va guruhlarni shakllanishiga oid ilmiy xulosalar chikarish insoniy psixologiyaning asosiy mavzularidan va muammolaridan biridir.
• Shaxs ijtimoiy mavjudot. U o`zining hayoti davomida boshqa kishilar bilan bevosita muloqotda bo`ladi va bu orqali o`zining ijtimoiy mohiyatini amalga oshiradi.

Har bir shaxs o`z faoliyatini turli guruhlar sharoitida yoki turli guruhlar ta`sirida amalga oshiriladi. Chunki, jamiyatdan chetda qolgan yoki insonlar guruhiga umuman qo`shilmaydigan individning o`zi yo`q, kishi jamiyatda yashar ekan, u doimo turli insonlar bilan muloqotda, o`zaro ta`sirda bo`ladi, bu muloqot jarayonlari esa doimo kishilar guruhida ro`y beradi. Shuning uchun ham guruhlar muammosi, uni o`rganish va guruhlarning shakllanishiga oid ilmiy xulosalar chiqarish ijtimoiy psixologiyaning asosiy mavzularidan va muammolaridan biridir.

• Har bir shaxs o`z faoliyatini turli guruhlar sharoitida yoki turli guruhlar ta`sirida amalga oshiriladi. Chunki, jamiyatdan chetda qolgan yoki insonlar guruhiga umuman qo`shilmaydigan individning o`zi yo`q, kishi jamiyatda yashar ekan, u doimo turli insonlar bilan muloqotda, o`zaro ta`sirda bo`ladi, bu muloqot jarayonlari esa doimo kishilar guruhida ro`y beradi. Shuning uchun ham guruhlar muammosi, uni o`rganish va guruhlarning shakllanishiga oid ilmiy xulosalar chiqarish ijtimoiy psixologiyaning asosiy mavzularidan va muammolaridan biridir.

Etnik guruhlar

• Ijtimoiy psixologiyada katta guruhlar ichida etnik guruhlar psixologiyasi, ya`ni etnopsixologiya bo`yicha ko`proq tadqiqotlar o`tkazildi. Ayniqsa, hozirgi davrda har bir jumhuriyatlar alohida, mustaqil davlat mavqeini olgan, lekin boshqa tomondan qaraganda, hamdustlik mamlakatlari ittifoqi sharoitida millatlar o`rtasida muttasil aloqalar mavjudligidan kelib chiqib, milliy psixologiya masalalari kun tartibida avvalgidan ham muhim masala sifatida qo`yilmoqda. Katta guruhlar ichida milliy guruhlarga ko`proq e`tibor berishni lozim, bunday etiborning yana bir boisi - O`zbekistonda bu sohada ayrim tadqiqotlarning o`tkazilganligi, lekin ular ko`p hollarda milliy psixologiya darajasiga olib chiqilmaganligidadir.

Kichik guruh - nisbatan barqaror, tarkibi jihatidan a`zosi unchalik ko`p bo`lmagan, umumiy maqsad bilan bog`langan kishilarning birlashmasi.

• Kichik guruh - nisbatan barqaror, tarkibi jihatidan a`zosi unchalik ko`p bo`lmagan, umumiy maqsad bilan bog`langan kishilarning birlashmasi.
• Bunda kichik guruh a`zolari o`rtasida bevosita aloqalar o`rnatiladi va amalga oshiriladi. Bu guruhda, umumiy maqsad mavjud bo`lib, uning a`zolari bu maqsadga erishish yo`lida o`zlarining barcha kuchlarini safarbar etadilar. Kichik guruhga kiruvchi kishilar bir-birlarini shaxsan biladilar va guruh oldida turgan vazifalarni hal qilish uchun bir-birlari bilan muloqotda bo`ladilar.

Tashkil etilmagan guruhlar:

Assosasiyalar

Tashqaridan tashkil etilgan guruhar

DIffuz guruhlar

Ishlab chiqarish

Tashkilotlar

o’quv

Kasaba uyushma tashkilotlari

Harbiy qism

Turli jamiyatlar

Ichkaridan tashkil etilgan guruhlar

Korporatsiya

Jamoa

Odamlar ijtimoiy birlashmasi rivojlanishining yuqori shakli jamoadir

Faoliyatining umumiy maqsadga erishish yo’lida psixologik jipsiligi va umumiy foydali motivlar bilan gavsiflanuvchi guruhdir.

Jamoaning muhim belgisi – ma sad va vazifalarning ijtimoiy ahamiyatga ega ekanligidir. Agar bu belgi bo’lmasa, guruh jamoa deb atalishi mumkin emas.

Xulosa

• Kuchli va kuchsiz ko`rsatkichlar mazmun jihatdan turlicha bo`lishi mumkin, lekin ulardagi umumiy narsa-natija, ya`ni sherik tanlashdir.
• Sotsiometrik tadqiqotdan olingan malumotlar asosiy sotsiogrammalar tuziladi. Agar guruh a`zolari soni 20 tadan ko`p bo`lsa, sotsiometrik matritsa tuzish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Shuningdek, natijalarni grafik ravishda, zanjir, uchburchak yoki yulduzcha shaklida ham ifodalash mumkin. Shunday qilib, sotsiometriya metodi ob`ektiv va aniq malumotlar, ya`ni shaxsning guruh yoki jamoadagi real holatini aks ettiruvchi ma`lumotlar olishga imkon beradi va amaliy maqsadlarda foydalanishi mumkin.

Asosiy adabiyotlar:

• 1. V. M. Karimova Ijtimoiy psixologiya asoslari. T: O`qituvchi nashriyoti 1994.
• 2. Andreeva G. M. Aktualnie problemi sotsialnoy psixologii. M. Iz. MGU. 1998
• 3. Sotsialnaya psixologiya: Uchebnoe posobie dlya studentov ped institutov. (A. V. Petrovskiy, V. V. Abramenkova, M. ye. Zelenova i dr. pod. red A. V. Petrovskogo M. Prosveshenie, 1987
• 4. Sotsialnaya psixologiya: Istoriya, teoriya, empiricheskie isledovaniya. Por red ye. S. Kuzmina, V. ye. Semenova L. G. U. 1979