Mif va mifologik tasavvurlar haqida nazariy qarashlar



Download 0,81 Mb.
bet2/5
Sana26.06.2022
Hajmi0,81 Mb.
#706421
1   2   3   4   5
Bog'liq
Mif va mifologogik tasavvurlar haqida nazariy qarashlar

Mif – insoniyat ma‘naviy taraqqiyotining ilk bosqichiga xos so‘z san‘atining boshlang`ich namunasi. U behad qadimiy so‘z san‘ati bo‘lib, o‘zida juda uzoq o‘tmishda yashagan ibtidoiy ajdodlarimizning hali yozuvni bilmagan, tevarakatrofda yuz berayotgan voqeliklar mohiyatini ilg`amagan davrlarda paydo bo‘lgan. Ibtidoiy insonlar zamonidagi turish-turmush, dunyoqarash va e‘tiqodiy tushunchalarni o‘z mazmuniga singdirgan. Miflar ibtidoiy madaniyatning negizi, olamni idrok etishning ilk asosiy vositasi, badiiy tafakkurning ibtidosi edi. Barcha folklor janrlari singari miflarda ham so‘z etakchi o‘rinni egallaydi. Mifning ijodkori – xalq. Faqat unda ibtidoiy insonlarninggina bilimi, ruhiy kechinma va tushunchalari aks etadi.

Miflar axborot beruvchilik vazifasini bajaradi. Ular ko‘pincha biror voqeahodisaning kelib chiqishiga (masalan, quyoshning paydo bo‘lishiga) kishilarni ishontirish maqsadida aytiladi. Shuning uchun uning bayon qilinishida aytuvchining pafosi muhim ahamiyat kasb etadi. Epik tafakkurning tadrijiy taraqqiyoti nuqtai nazaridan qaraganda, folklordagi barcha janrlardan oldin, ayniqsa, afsonalardan oldingi stadial bosqich sifatida shakllanganligi ta‘kidlanadi. O‘zbek miflari syujet tarkibini turkiy va boshqa xalqlar mifologiyasi bilan bog`liq ko‘plab qadimiy motivlar tashkil etadi.

Miflarda yaxshilik va yomonlik, go’zallik va xudbinlik, yorug’lik va zulmat orasidagi kurash jarayoni tasvirlanadi. Komil insonlar hamisha yaxshilik, go’zallik, yorug’likning tantana qilishi ko’maklashadi. Aniqroq aytilganda, miflarni o’qigan o’quvchi ijobiy qahramonlarning tarafdoriga aylanadi. “Avesto” da yaxshilik – Axura Mazda, yomonlik – Axriman qiyofasida namoyon bo’ladi. Kitob g’oyasiga ko’ra barcha hodisalar (tabiat va jamiyatdagi) ana shu ikki yaratuvchining o’zaro kurashidan kelib chiqadi. Mitra – quyosh va yorug’lik xudosi, Noxit – obodonlik, farovonlik xudosi, Xumo – baxt, tole xudosi va boshqa yaxshilik tantanasiga ko’maklashadi. Yomonlik kuchlari: ajdar, dev, jin, yalmog’iz va boshqa mifologik obrazlarda tasvirlangan


Download 0,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish