Mif va mifologik tasavvurlar haqida nazariy qarashlar



Download 0,81 Mb.
bet3/5
Sana26.06.2022
Hajmi0,81 Mb.
#706421
1   2   3   4   5
Bog'liq
Mif va mifologogik tasavvurlar haqida nazariy qarashlar

Ajdodlarimizning bosqinchilarga qarshi kurashi afsona va dostonlarni, tabiat kuchlari oldidagi ojizligi esa so’z magiyasi (afsun) ga sig’inishni paydo qildi. Demak, voqelikning muayyan xarakteri xalқ ogzaki ijodida ўziga xos ifoda shaklini vujudga keltirishga xizmat qildi. Xalq pedagogik tafakkurining tarixiy taraqqiyot darajasi ham u yoki bu turning yuzaga kelishiga olib keldi. Agar taraqqiyotning ilk bosqichida oddiy shakllar yuzaga kelgan bo’lsa, keyinchalik murakkab shakllar paydo bo’ldi. Shunday qilib, o’zbek xalq pedagogikasining janrlar turi xilma-xil bo’lsada, u boshqa xalqlar pedagogikasi tizimlaridan farq qiladi.

Jahon xalqlari folklorida miflar alohida o‘rin tutadi. Ayniqsa, jahon antik adabiyotini o‘rganishda mifologiya muhim vosita vazifasini o‘taydi. Negaki, antik adabiyot mifologiya asosida yuzaga kelgan. Shuni e‘tiborga olib, rus adibi M.Gorkiy ―adabiyotning boshi – folklor‖, ―mifologiya xalq badiiy faoliyatining alohida badiiy ustqurmasi‖ ekanini alohida ta‘kidlaydi. Mif yaxlit janr sifatida og`zaki ijodga mansub nasriy asarlar tizimida to‘liq holda saqlanib qolmagan. Faqat epos, ertak, afsona, qo‘shiq, topishmoq, marosim 19 folklori, irim-sirimlar va turli ishonchlar bilan bog`liq aytimlar tarkibida ayrim mifologik syujet elementlari uchraydi, xolos.

Ko‘p xudolilik talqini asosida yaratilgan yunon mifologiyasida Uran ilk xudo, Geya undan keyingisi sifatida tasvirlanadi. Ularning birlashuvidan Kron, Okean, Reylar tug`iladi. Kron bilan Peya birlashuvidan yana boshqa xudo avlodlari yuzaga keladi. Zevs ulardan biri bo‘lib, katta bo‘lgach, otasini taxtdan tushiradi va uning taxtini egallaydi. Olimp tog`ida yashovchi xudolarning Xudosi bo‘lib olgan Zevs o‘z hukmronligiga qarshi chiqqan xudolarni ayovsiz jazolaydi. Hokimiyatni qattiq qo‘llik bilan boshqaradi. Tabiatning Chaqmoq, Bulut kabi hodisalarini boshqargan osmon ilohi Zevs dunyoda tartib o‘rnatishga uringan. U titanlar o‘rniga Zevs saltanatini bunyod qilgan.

Yunon miflarida erda dastlab dahshatli mahluqlar: devlar, oyoqlari o‘rnida bahaybat ilonlar bilanglab turgan gigantlar, kattaligi tog`day yuz-qo‘lliklar, peshonasi o‘rtasida bittagina chaqchaygan ko‘zi bor vahshiy kiklop (stiklop)lar, er va osmonning dahshatli bolalari – qudratli titanlar yashagani hikoya qilinadi. Yunonlar gigantlar va titanlar obrazida tabiatning yovuz kuchlarini gavdalantirganlar. Antik adabiyotda miloddan ilgarigi XII asrda so‘qir ijodkor Gomer tomonidan yaratilgan «Iliada» va «Odisseya» dostonlarida mifik obrazlar silsilasi alohida o‘rin tutadi.


Download 0,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish