O‘ zbekistonrespublikas I oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

O‘ Z B E K I S T O N R E S P U B L I K A S I
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI

Ro‘yxatga olindi № MD-70230101-2.04 2021-yil «_____» _______________

“TASDIQLAYMAN” Termiz davlat universiteti o‘quv ishlari prorektori To’rayev R. ____________ “___ ” __________________2021-yil

MATN TILSHUNOSLIGI
fanidan
ISHCHI O‘QUV DASTURI
(SILLABUS)
(magistratura 1-kurs talabalari uchun)
Bilim sohasi: 200000 – Gumanitar soha
Ta’lim sohasi: 230000 – Gumanitar fanlar
Ta’lim yo‘nalishi: 70230101 – Lingvistika (o‘zbek tili)


Fanga oid ma’lumotlar

Fanning malakaviy kodi:	MTM20010
O‘quv yili:	2021/2022
Semestr:	2 (2/3)
Kafedra nomi:	O’zbek tilshunosligi
Ajratilgan soatlar:	150 soat (150/300)
Ajratilgan kreditlar soni:	5 (5/5)
Fan turi:	Majburiy
Professor-o‘qituvchi:	Z.Umurqulov
E-mail / телефон:	[e-mail], (90)-226-88-00
Qabul soatlari:	Kafedrada tasdiqlangan reja-grafigi asosida
Soatlar taqsimoti
	Semestr
	II	III
Umumiy o‘quv soati	150	150
Auditoriya soati	60	60
Ma’ruza	30	30
Amaliy	30	30
Mustaqil ta’lim	90	90

Termiz – 2021
Fanning ishchi o‘quv dasturi Termiz davlat universiteti Kengashining 2021-yil “_______________” dagi “____” -son qarori bilan tasdiqlangan fanning o’quv dasturi asosida ishlab chiqilgan.

Tuzuvchi:
Z.Umurqulov	-	o‘zbek tilshunosligi kafedrasi katta o’qituvchisi, f.f.f.d., (PhD)
Taqrizchi:
Sh.Maxmaraimova	-	o‘zbek tilshunosligi kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari doktori

Fanning ishchi o‘quv dasturi o‘zbek tilshunosligi kafedrasining 2021-yil _____- ___________dagi _____-sonli majlisida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.

Kafedra mudiri:	f.f.d., dots Umurqulov B

Fanning ishchi o‘quv dasturi o‘zbek filologiyasi fakulteti Kengashining 2021-yil ___- ____________dagi ____- sonli yig‘ilishida muhokama qilingan va universitet o‘quv-uslubiy Kengashiga tavsiya qilingan.

Fakultet kengashi raisi:

f.f.f.d., (PhD) Shofiyev O

Ishchi o‘quv dasturi universitet o‘quv-uslubiy Kengashining 2021 yil “___”-____________dagi “___”-son yig`ilishida tasdiqlangan.

Kelishildi: O‘quv-metodik boshqarma boshlig‘i:

Yadgarov K

I. Fanning mazmuni
Fanni o‘qitishda maqsad – bo‘lajak o‘qituvchi va tilshunos olimlarga matn lingvistikasi fanining ilmiy-nazariy masalalari bo‘yicha atroflicha bilim berish bilan birga ularning kelajakdagi ish faoliyatlarida amaliy ahamiyat kasb etuvchi lingvistik bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
Fanning vazifasi – matn lingvistikasining ilmiy-nazariy masalalari, matn birliklari, matn tiplari, matnni bog‘lovchi vositalar, matnning lingvistik tahlili, matnning komunikativ-pragmatik mazmuni, matnning antropotsentrik tahlili bo‘yicha bilimlarga o‘rgatishdan iborat. Ushbu fan magistrlarni nazariy jihatdan yetuk mutaxassis bo‘lishlari uchun xizmat qiladi.


II. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari)
Fanning nazariy mashg‘ulotlari mazmuni
Kirish. Matn tilshunosligining fan sifatida shakllanishi
Matn tilshunosligi fanining yuzaga kelishi. Matn tilshunosligi. Matn va uning maqomini belgilash. Matn eng asosiy kommunikativ birlik sifatida. Matnning yondosh hodisalarga munosabati. Matn alohida tadqiq birligi sifatida. Fonema-leksema-morfema-gap-matn iyerarxiyasi haqida. Matnning lingvistik birlik sifatida tildagi sistemaviy qonuniyatlaridan chetda bo‘la olmasligi. Til va nutq dixotomiyasi matn. Matnga sof nutqiy birlik sifatida yondashish. Matn nafaqat nutq birligi, balki til birligi ham ekanligi. Bunday farazning falsafiy-metodologik asoslari. Fanning o‘rganish predmeti, maqsadi va vazifalari.
Jahon tilshunosligida matn kategoriyasining o‘rganilishi. Chex tilshunosligida matn lingvistikasi muammolari. Rus tilshunosligida matn lingvistika fanining paydo bo‘lishi. I.R.Galperin, K.Kojevnikova, Y.A.Reforovskaya, G.Y.Solganik, V.G.Gark, M.V.Lyaapon, O.I.Moskalskaya, A.A.Mesler, O.L.Kamenskaya va boshqalarning tadqiqotlari.


O‘zbek tilshunosligida matn tadqiqi
O‘zbek tilshunosligiga matn nazariyasining olib kirilishi. N.M.Turniyozov, A.Mamajonov, E.Qilichevlarning bu boradagi qarashlari. M.Hakimov, M.Yo‘ldoshev, S.Boymirzayeva, D.Xudoyberganovalarning matn muammosiga bag‘ishlangan tadqiqotlari.