Elektron qurilmalarni yig’ish va o’rnatish
texnologiyasi fani Respublikamizni ishlab
chikarish korxonalarida qo‘llaniladigan avtomatik
vositalar jihozlari va avtomatik sistemalarni
texnologik jarayon ketma-ketligiga rostlash,
sozlash va ishlatish, hamda ulardan foydalanish
jarayonidagi ishlarni bajarish va tashkil etishni,
hamda ularga xizmat ko‘rsatish shart –sharoitlari
hakida chuqur bilim beradi.
2
N
1
Texnologik
jarayonlarni
avtomatlashtirish
va texnik
hujjatlarni
loyihalash
Elektron qurilmalarni yig’ish va o’rnatish
texnologiyasi ning fizik strukturasi. Elektron
qurilmalarni yig’ish va o’rnatish ning prinsipial
sxemalari. Avtomatlashtirilgan tizimlarning
montaj sxemalari.
Funksional sxemalar, boshqarish prinspial
sxemasi, rostlash, signalizatsiya sxemalari,
shchitlar va pultlarning umumiy ko‘rinishi,
kabellarini tashqi ulanish sxemalari, kabellarni va
avtomatik sistemalarni joylashtirish rejalari.
CHizmalarda belgilanish shartlari. Sozlash ishini
bajarishi uchun texnik hujjatlarini analizi.
Avtomatlashtirilgan tizimlar konstruksiyasi.
6
NA
2
Nazorat –
o‘lchov sboblar
va
avtomatlashtiris
h vositalari
Asboblar klassifikatsiyasi. Metrologiya
atamashunosligidan asosiy ma’lumotlar.
Avtomatlashtirish vositalari va
asboblarining shartli belgilari.
Avtomatlashtirish vositalari
asboblarining yagona davlat sistemasi (ADS).
Amaliy mashg‘ulot №1.
Avtomatlashtirish vositalari va asboblarining
shartli belgilarini o‘rganish
Amaliy mashg‘ulot № 2.
6
2
Avtomatlashtirish sxemalaridan shartli belgilar
asosida asboblarni aniqlash
Avtomatik
rostlagichlar
(regulyatorlar) va
avtomatik
rostlash komplekt
sistemalari
Avtomatik rostlash xakida asosiy ma’lumotlar.
Pnevmatik rostlagichlar va rostlash sistemalari.
Elektr va kombinatsiyalangan rostlagichlar va
rostlash sistemalari. Masofadan boshkarish
apparaturasi.
Amaliy mashg‘ulot №3.
Pnevmatik rostlagichlar tuzilishi va
Ishlash prinsipini urganish.
6
NA
2
Avtomatlashtiris
h sistemalarini
trubali, elektr va
tolalioptik
o‘tkazishlari
Nayli trubali o‘tkazishlar. Elektr
o‘tkazishlar. Tolali-optik aloka liniyalari.
Amaliy mashg‘ulot №4.
Signal berish simlarini nayli truba
orkali o‘tkazishni o‘rganish.
Amaliy mashg‘ulot № 5.
Signal berish liniyalarini tolali-optik aloka
liniyalari orqali uzatish.
6
NA
2
Loyixalash
xujjatlari. Uzel va
bloklarni
markaziy
tayyorlash va
yigish
Ishchi chizmalari. Trubalarni tayyorlash va
ularni yig‘ishga tayyorlash. Trubalarni
bloklarga yig‘ish Armaturani o‘rnatishga
tayyorlash. Simlarni va kabellarni tayyorlash.
SHchitlar va pultlar. Mehnat xavfsizligi
talablari.
Amaliy mashg‘ulot № 6.
Ishchi chizmalari asosida trubalarni yig‘ishga
tayyorlash
6
NA
2
Trubali
o‘tkazishlarni
o‘rnatish
Trubali o‘tkazishlarni yotkazish. Trubali
o‘tkazishlarni o‘rnatishda trubalarni ulash.
Trubali o‘tkazishlarni max.kamlash. Maxsus
sharoitlarda trubali o‘tkazishlarning montajiga
qo‘yiladigan talablar. Pnevmokabellarni
o‘rnatish. Mehnat xavfsizligi talablari.
Amaliy mashg‘ulot № 7.
Maxsus sharoitlarda trubali o‘tkazishlarning
montajiga qo‘yiladigan talablarni o‘rganish.
8
NA
2
Elektr va tolali
optik
o‘tkazishlarni
o‘rnatish
Elektr o‘tkazishlarni yotqizishga qo‘yiladigan
talablar. Kabellarni ishlab chiqarish xonalarida
va sanoat korxonalari xududi bo‘ylab yotqizish.
Elektr o‘tkazishlarni himoyalovchi trubalarda,
qutichalarda va tarnovlarda yotqizish. Kabel va
simlarning uchlarini tekislashni o‘rnatish. Kabel
va simlarni ulash. YOng‘indan va portlashdan
xavfli qurilma xonalarida elektr o‘tkazishlarni
yotkazish. Kabellar va simlar tolalarining
tanlanishini tekshirish. Elektr o‘tkazishlarni
asboblarga va avtomatlashtirish vositalariga
10
NA
3
ulash. Optik kabelni o‘rnatish. Mehnat
xavfsizligi talablari.
Amaliy mashg‘ulot № 8.
Elektr o‘tkazishlarni yotqizishga qo‘yiladigan
talablarni o‘rganish.
Amaliy mashg‘ulot № 9.
Kabellarni ishlab chiqarish xonalarida va sanoat
korxonalari xududi bo‘ylab yotqizish usullarini
o‘rganish.
Amaliy mashg‘ulot № 10.
Kabel va simlarni ulash usullarini o‘rganish.
Birlamchi
o‘zgartkichlarni
va tanlovchi
kurilmalarni
o‘rnatish
Xaroratni ulchash uchun birlamchi
o‘zgartkichlar. Bosimni va vakuumni ulchash
uchun tanlovchi kurilmalar. Sarfni ulchash
uchun toraytiruvchi kurilmalar. Satx
ulchagichlarning birlamchi kurilmalari. Gaz
tarkibini nazorat kilish va eritmalar
konsentratsiyasini ulchash uchun kurilmalar.
Mehnat xavfsizligi talablari.
Amaliy mashg‘ulot №11.
Satx ulchagichlarning birlamchi kurilmalarini
tuzilishi va ishlash prinsipini urganish.
6
NA
2
SHchitlarni va
pultlarni o‘rnatish
SHchitlar va pultlarni urnatish xamda ularda
trubali va elektr o‘tkazishlarni kiritish. Mehnat
xavfsizligi talablari.
Avtomatlashtirish sistemalarini erga ulash
(nollashtirish).
Amaliy mashg‘ulot №12.
SHchitlarni va pultlarni o‘rnatish usullarini
o‘rganish.
6
NA
2
Asboblarni va
avtomatlashtirish
sistemalarini
o‘rnatish
Xaroratni ulchash uchun asboblarni o‘rnatish.
Bosim va vakuumni ulchash uchun asboblarni
o‘rnatish. Sarfni va mikdorni ulchash uchun
asboblarni o‘rnatish. Satxtti ulchash uchun
asboblarni o‘rnatish. Eritmalar
konsentratsiyasini ulchash uchun asboblarni
o‘rnatish. Gazlar tarkibini nazorat kilish uchun
asboblarni o‘rnatish. Avtomatik rostlagichlarni
o‘rnatish. Avtomatik rostlash sistemalarini
o‘rnatish. Rostlovchi organlar va bajaruvchi
mexanizmlarni o‘rnatish. Masofadan boshkarish
apparaturasini o‘rnatish. Mehnat xavfsizligi
talablari.
Amaliy mashg‘ulot №13
Xaroratni ulchash uchun asboblarini kuvurga
o‘rnatish
Amaliy mashg‘ulot №14
10
NA
3
Satxtti ulchash uchun asboblarini rezervuarga
o‘rnatish
Amaliy mashg‘ulot №15
Rostlovchi organlar va bajaruvchi
mexanizmlarni o‘rnatish
Montaj kilingan
avtomatlashtirish
sistemalarini
tekshirish va
sinash
Trubali o‘tkazishlarni sinash va topshirish.
Elektr o‘tkazishlarni sinash va topshirish.
Tolali-optik aloka liniyalarini sinash va
topshirish. Montaj kilingan shchitlarni va
pultlarni ekspluatatsiyaga topshirish. Mehnat
xavfsizligi talablari.
Amaliy mashg‘ulot №16
Elektr o‘tkazishlarni sinash va topshirish va
texnikaviy hujjatlarini to‘ldirish.
6
NA
1
Avtomatlashtirilga
n tizimlarda ishlash
va boshkarish
algoritmlari,
sozlanadigan
parametrlar
Avtomatlashtirilgan tizimlarning ishlash
algoritmlari. Avtomatlashtirilgan tizimlarni
boshqarish dasturlarini sozlash algoritmlarining
turlari (algobloklar). Sozlanadigan signallar va
parametrlar
Amaliy mashg‘ulot №17.
Sozlanadigan signallar va parametrlarni tizim
dasturiga sozlash usulini o‘rganish
6
NA
1
Avtomatlashtirilga
n tizimlarning ichki
va tashki bloklari
bilan bog‘lanish
vositalari
Avtomatlashtirilgan tizimlar, qurilmalar,
bloklarning ichki bog‘lanishlari.
Avtomatlashtirilgan tizimlarning tashqi bloklar
bilan bog‘lanishi
Amaliy mashg‘ulot №18.
Avtomatlashtirilgan tizimlarning ichki
bog‘lanishlari modullarni tuzilishini o‘rganish.
Amaliy mashg‘ulot №19.
IPRS, R 232, HART – bayonnomasi orqali
bog‘lanish tizimini ishlash prinsipini o‘rganish
6
NA
3
Avtomatlashtirilga
n tizimlarning
ta’minot bloklari,
parametrlari va
ularni sozlash,
xavfsizlik texnikasi
choralari.
Avtomatlashtirilga
n tizimlarda
nosozliklar, ularni
izlash va
ta’mirlash,
tizimlarga texnik
xizmat kursatish.
Avtomatlashtirilgan tizimlarda sodir bo‘ladigan
nosozliklar va ularni tuzatish usullari.
Taminot blokida bo‘ladigan
nosozliklar va ularni tuzatish usullari.
Avtomatlashtirilgan tizimlarga texnik xizmat
ko‘rsatish.
Amaliy mashg‘ulot №21.
8
NA
2
Avtomatlashtirilgan tizimlarga texnik xizmat
ko‘rsatish tartibini o‘rganish.
Amaliy mashg‘ulot №22.
Taminot blokida bo‘ladigan nosozliklar va ularni
tuzatish usullarini o‘rganish.
Avtomatlashtirilga
n tizimlarning
bloklarini,
boshkaruvchi
signallarni testlash
va diagnostika
kilish
Avtomatlashtirilgan tizimlarni nazorat qiluvchi
va boshqaruvchi bloklarining kirish -
chiqishlarini testlash va kalibrovka qilish.
Avtomatlashtirilgan tizimlarning puxta
ishlashini diagnostika kilish. Nazorat qiluvchi va
boshqaruvchi algoritmli bloklarni
(algobloklarni) boshqaruvchi signallarni testlash
va sozlash.
Amaliy mashg‘ulot №23.
Nazorat qiluvchi asbobni kalibrovka qilish.
Amaliy mashg‘ulot №24.
boshqaruvchi bloklarining kirish –chiqish
liniyalarini testlash
Amaliy mashg‘ulot №25.
boshqaruvchi bloklarning signallarini testlash va
sozlash
10
NA
3
Avtomatlashtirilga
n tizimlarni kapital
ta’mirlash,
tizimlarga texnik
xizmat kursatish va
ta’mirlash
asboblari
Avtomatlashtirilgan tizimlarni kapital tamirlash.
Avtomatlashtirilgan tizimlarga texnik xizmat
ko‘rsatish uchun asboblar to‘plami.
Amaliy mashg‘ulot №26.
Avtomatlashtirilgan tizimlarni kapital tamirlash
rejasini tuzishni o‘rganish.
6
NA
2
Texnologik
jarayonlarni
boshqaruvchi
mikroprotsessorlar
tizimlarini
ishlatish va ularga
xizmat ko‘rsatish
Mikroprotsessor tizimlarini interfeyslari
klassifikatsiyasi. Interfeysni elementar bazasi.
Mikroprotsessorli avtomatik boshqrish tizimini
interfeysini tashkil etish. Avtomatik ma’lumot
kiritish qrilmalari. Kiritiluvchi ma’lumotlarni
parametrlari. Boshqaruv ob’ektlari bilan
bog‘lanish qurilmalari. Agregatni
mikroprotsessorli markazlashtirilgan boshqaruv
nazorat qurilmasi yordamida avtomatik boshqarish
va uning asosiy funksiyalari. Me’yorlash va signal
berish, ma’lumotlarni mantiqii qayta ishlash hamda
ma’lumotlarni tasavvur etish qurilmalarigi xizmat
ko‘rsatish. Ma’lumotlarni raqamli qayta ishlash va
ro‘yxatga olish hamda boshqaruv, himoya
qurilmalari ishlatish. Pultdagi mikroprotsessor
yordamida ma’lumotni qabul qilish, qayta ishlash
va uzatish.
Amaliy mashg‘ulot № 27.
Markazlashtirilgan boshqarish qurilmalarida
signalizatsiya uzluksiz bloklari, normallashtirish
10
NA
2
bloklar ish qobiliyatini aniqlash xatoligini
hisoblash.
Amaliy mashg‘ulot№ 28.
Boshqaruv
pultidan ijro
mexanizmlariga
uzatilayotgan
komandalarning
bajarilish
xatoligini
tekshirish va
hisoblash
Boshqaruv pultidan ijro mexanizmlariga
uzatilayotgan komandalarning bajarilish
xatoligini tekshirish va hisoblash
Amaliy mashg‘ulot№ 29.
Boshqaruv ob’ektlari bilan bog‘lanish
qurilmalari
Amaliy mashg‘ulot№ 30.
Boshqaruv, himoya qurilmalariga texnik qarovni
amalga oshirish.
