Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi


I I I .  Dars mazmunini rоʻyobga chiqarish ustida ishlash



Download 1,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/36
Sana09.03.2022
Hajmi1,68 Mb.
#487083
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36
Bog'liq
2. Mamatqulova M. BMI 2021

I I I
.
 Dars mazmunini rоʻyobga chiqarish ustida ishlash: 

Оʻqituvchining 11-sinfdagi Elementar zarralar va ularning turlari 
оʻziga xos xususiyatlari vazifalaini, оʻrganish usullari tоʻg‘risida tushuntirish. 
Yangi darsning bayoni: Elementar zarralar. 
«Elementar» sоʻzining 
lug‘aviy ma’nosi «eng sodda» demakdir. Garchi bugungi kungacha ma’lum 
zarralarni elementar deb atash uncha tоʻg‘ri bоʻlmasa-da, dastlabki paytlarda 
kiritilgan bu iboradan hamon foydalaniladi. Umuman olganda, zarralar endigina 
kashf qilina boshlanganda materiyaning eng kichik bоʻlakchasi sifatida qabul 
qilingan va chindan ham elementar deb hisoblangan. Lekin ularning ba’zilarining 
(jumladan, nuklonlarning) murakkab tuzilishga ega ekanligi keyinroq ma’lum 
bоʻlib qolgan. Hozirgi paytda 
300 
dan ortiq elementar zarralar mavjud. Ularning 
kоʻpchiligi nostabil bоʻlib, asta-sekin yengil zarralarga aylanadi. 


50 
Elektron. 
Birinchi kashf qilingan elementar zarra elektron hisoblanadi.
Katod nurlarining xossalarini оʻrganayotgan J. Tomson, bu manfiy 
zaryadlangan zarra elektronlar oqimidan iborat ekanligini aniqladi. Bu voqea 
1897-yil 29-aprelda rоʻy bergan edi va shu sana birinchi elementar zarra kashf 
qilingan kun hisoblanadi. 
Foton. 
1900-yilda M.Plank yorug‘likning foton deb ataluvchi zarralar 
oqimidan iborat ekanligini kоʻrsatdi. foton elektr zaryadiga ega emas, 
tinchlikdagi massasi nolga teng, ya’ni foton yorug‘lik tezligiga teng tezlik 
bilan harakat holatidagina mavjud bоʻlishi mumkin. 
Proton. 
1919-yilda E. Rezerford tajribalarida, azotning α-zarralar bilan 
bombardimon qilinishi natijasida, vodorod atomining yadrosi proton kashf 
qilingan. U zaryadining miqdori elektronning zaryadiga teng bоʻlgan, musbat 
zaryadlangan zarradir. Massasi elektronning massasidan 1836 marta katta. 
K-mezonlar. 
1950-yillardan boshlab kashf qilinadigan zarralarning soni 
keskin ortib bordi. Bular qatoriga K-mezonlar ham kiradi. Ularning zaryadi 
musbat, manfiy, nol bоʻlishi mumkin. Massalari esa 966–974 me atrofida.


51 

Download 1,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish