O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent Farmasevtika instituti

O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent Farmasevtika instituti

Farmatsiya fakulteti F301b guruh talabasi

Mirzabdullayeva Nodiraning

Farmasevtik texnologiya fanidan

MUSTAQIL ISHI

O’qituvchi: Mirzakamalova D

Mavzu: Suvli eritmalar, tavsifi, tasnifi, tayyorlanish bosqichlari. Ichish uchun ishlatiladigan suyuq dori turlari.

• Mavzu: Suvli eritmalar, tavsifi, tasnifi, tayyorlanish bosqichlari. Ichish uchun ishlatiladigan suyuq dori turlari.
• Reja:
• 1. Suvli eritmalar tarifi va tasnifi.
• 2. Suvli eritmalar tayyorlash bosqichlari.
• 3. Suvli eritmalar tayyorlash usullari.
• 4. Suvli eritmalarning afzalliklari va kamchiliklari.
• 5. Ichish uchun ishlatiladigan suyuq dori turlari.

Suyuq dorilar har tomonlama dispers sistemalar bo'lib, dispers muhitni suyuqlik va dispers fazani dori moddalar tashkil etadi. Dori moddalar har uchala agregat holda, ya'ni suyuqlik, gaz va qattiq modda holida bo'lishi mumkin. Dispers muhit bilan bog'lanish holiga hamda dori moddaning (dispers faza) maydalik darajasiga qarab suyuq dorilar:

• Suyuq dorilar har tomonlama dispers sistemalar bo'lib, dispers muhitni suyuqlik va dispers fazani dori moddalar tashkil etadi. Dori moddalar har uchala agregat holda, ya'ni suyuqlik, gaz va qattiq modda holida bo'lishi mumkin. Dispers muhit bilan bog'lanish holiga hamda dori moddaning (dispers faza) maydalik darajasiga qarab suyuq dorilar:
• I. Haqiqiy eritma, yoki chin eritma.
• 2. Yuqori molekulali moddalar eritmasi.
• 3. Kolloid eritma.
• 4. Osilmalar.
• 5. Emulsiyalar.
• 6. Yuqorida keltirilgan eritmalar birikmasidan tashkil topgan, aralash turdagi eritmalar bo'lishi mumkin.

Suyuq dori shakllarining turlanishi erituvchi xossalariga ham bog‘liq. Chin eritmalar tarkibidagi dori moddalarning o'lchami, maydaligi jihatdan bu turdagi eritmalar ion yoki molekula holida bo'lgani uchun molekular dispersiyadagi yoki ion dispersiyadagi sistemalar deb yuritiladi va ulaming eritma tarkibidagi zarrachalari kattaligi 1 nmdan oshmaydi. Bu eritmalarga: elektrolit bo'imagan dori moddalar (masalan, glukoza, shakar, spirt) kiradi. Eritilgan mahsulot alohida kinetik energiyaga ega bo'lgan molekula holida ajraladi. Bir-biri bilan birlashgan agregat zarrachalar tarkibidagi molekula soni 2-3 molekuladan iborat va undan oshmaydi. Ion dispersiyasidagisistemalarda esa zarracha o'lchami 0,1 nm dan oshmaydi. Bu sistemaga elektrolit xossadagi dori moddalar (natriy xlorid, magniy sulfat, kaliy bromid, kalsiy xlorid va boshqa) kiradi.

• Suyuq dori shakllarining turlanishi erituvchi xossalariga ham bog‘liq. Chin eritmalar tarkibidagi dori moddalarning o'lchami, maydaligi jihatdan bu turdagi eritmalar ion yoki molekula holida bo'lgani uchun molekular dispersiyadagi yoki ion dispersiyadagi sistemalar deb yuritiladi va ulaming eritma tarkibidagi zarrachalari kattaligi 1 nmdan oshmaydi. Bu eritmalarga: elektrolit bo'imagan dori moddalar (masalan, glukoza, shakar, spirt) kiradi. Eritilgan mahsulot alohida kinetik energiyaga ega bo'lgan molekula holida ajraladi. Bir-biri bilan birlashgan agregat zarrachalar tarkibidagi molekula soni 2-3 molekuladan iborat va undan oshmaydi. Ion dispersiyasidagisistemalarda esa zarracha o'lchami 0,1 nm dan oshmaydi. Bu sistemaga elektrolit xossadagi dori moddalar (natriy xlorid, magniy sulfat, kaliy bromid, kalsiy xlorid va boshqa) kiradi.