Qo‘qon xonligida kitobat va kutubxonachilik tarixi bob. Qo‘qon xonligida ijtimoiy-siyosiy va madaniy jarayonlar



Download 0,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/28
Sana07.11.2022
Hajmi0,86 Mb.
#861755
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28
Bog'liq
QO‘QON XONLIGIDA KITOBAT VA KUTUBXONACHILIK TARIXI

Mavzuning o‘rganilish darajasi
. Qo‘qon xonligi kitobat ishi va kutubxonalar 
tarixi garchi bugungi kunga qadar maxsus o‘rganilmagan bo‘lsada, mavzuning ayrim 
jihatlarini yoritib beruvchi tadqiqotlar mavjud. Kitobat va kutubxonalar tarixiga oid 
adabiyotlarni shartli ravishda 3 guruhga bo‘lish mumkin. Birinchi guruh 
adabiyotlariga xorijlik sayyoh va olimlarning esdalik, qaydnomalarini kiritish 
mumkin. Ulardan Gr.Potanin, V. Velyaminov-Zernov, V. V. Grigorev, A. P. 
Xoroshxin, A. Nurekin, N. Petrovskiy, A. F. Midendorf, A. Fedchenko, A. Kun, V. 
V. Nalivkin, M. Nalivkina, M. Mixaylov, L. Sobolev, N. G. Malitskiy, A. Bryanov, 
V. V. Bartold, N. G. Pavlov, V. Lastochkin, A. G. Serebryannikov, CH. Valixanov, 
A. Z. Validi, L. A. Zimin, P. O. Kuznetsov, N. YA. Bichurin, M. V. Lavrov, M.S. 
Andreevlar xonlik tarixining turli mavzularida asarlar ijod qilanlar. 
Ikkinchi guruh adabiyotlariga esa A. A. Semenov, R. N. Nabiev, A. P. 
Qayumov, A. O‗rinboev, P. P. Ivanov, V. M. Ploskix, V. A. Romodin, N. D. 
Mikluxo-Maklay, «Sobraniya Vostochnыx Rukopisey AN Uzbekistana» (I-XI 
tt.)ning mualliflari, B. V. Lunin, CH. A. Stori, F. A. Ozodaev, H. N. Bobobekov, R. 
K. Bekmaxanov, A. Z. Validov, CH. CH. Valixonov, S. S. Gubaeva, A. X. 
Juvonmardiev, M. Qutlugov, E. A. Madji, A. A. Muxtorov, E. A. Polyakova, H. 
Sodiqov, E. Xurshut, A. T. Tagirjanov, T. I. Sultanov, A. L. Troitskaya, A. Sa‘diev, 
T. K. Beysembiev, T. Saidqulov, X. G‗. G‗ulomov, yaqin va uzoq xorijiy 


mamlakatlar olimlaridan S.S. Soodanbekov, YU. Lunyov, N. Terletski, Skott S. 
Livay va boshqalarning asarlarini kiritish mumkin. 
Shuni ham ta‘kidlash lozimki, yuqoridagi olimlardan birortasi ham bevosita 
Qo‗qon xonligi kitobat ishi va kutubxonalari bilan maxsus shug‗ullanmagan. Qo‗qon 
xonligi kitobat ishi va kutubxonalari, tarixchilari maktabining shakllanishi, uning 
namoyandalari va asarlarining mazmunini yoritib beruvchi tadqiqotlardan A. 
O‗rinboev va O. Bo‗riev, T. K. Beysembiev, E. Xurshut, SH. Vohidov
3
va D. 
Sangirova
4
, O‗. Sultonov
5
, B. Tursunov
6
, SH. Mahmudov
7
va Solijon Yo‗ldoshev
8
va 
ilmiy-ommabop uslubdagi ishlardan Muhammad YAhyoxon
9
, SH. YUsupov
10
asarlarini tilga olish mumkin. 
Bugungi kunda Qo‗qon tarixchilari maktabi namoyandalari asarlaridan 
sanalmish Muhammad Hakimxonning «Muntaxab ut-tavorix» asari (faksimilesi, 
Dushanbe, 1984, 1985; Tokio, 2006, II jildi)
11
, Tojir Xo‗jandiyning «G‗aroyibi 
sipoh»(Xo‗jand, 1991), Mirzo Olim Maxdum Hojining «Tarixi Turkiston» (Qarshi, 
1992), Mirzo Olim Mushrifning «Ansob us-salotin va tavorix al-xavoqin» («Qo‗qon 
xonligi tarixi»nomi bilan nashr etilgan. Toshkent, 1995; rus tilida Solijon 
Yo‗ldoshevning ilmiy nashri. Toshkent, 2007), Muhammad Yunus Toibnng «Tarixi 
3
Воxидoв Ш. X. Aвaз Муxaммaд Aттaр Xукaнди и егo сoчинeние «Тaриx-и жaxoннамa-йи (Исслeдoвaние, 
пeрeвoд, примeчaния) Aвтoрeф. дис… кaнд. ист. нaук. – Тaшкeнт. 1990; Шу муалиф. Қўқон хонлигида 
тарихнависликнинг ривожланиши (ХIX аср – XX асрнинг бошлари ). Тарих фан. докт. дис. Тошкент: Ўз ФА 
ША, 1998. – 315 б. 
4
Сaнгирoвa Д. Муҳaммaд Aзиз Мaрғилoнийнинг «Тaрихи Aзизий» aсaри муҳим мaнбa. Тарих фан. ном.дисс. – 
Тошкeнт, 1999. – 162 б. 
5
Султонов Ў. Муҳаммад Солиҳхожанинг «Тарихи жадидайи Тошканд» асари муҳим тарихий манба сифатида 
(XIX аср). Тарих фан. номзоди…Тошкент: Абу Райҳон Беруний номидаги ШИ, 2007. – 173 б. Шу муаллифнинг 
бир қатор мақолалари ва монографияси ҳам шу мавзуга бағишланган. Қаранг: Султонов Ў.А. Муҳаммад 
Солиҳхўжа ва унинг «Тарихи жадидайи Тошканд» асари (XIX аср) Тошкент: Ўзбекистон. 2007. – 262 б. 
6
Турсунов Б. Қўқон хонлигида ҳарбий и шва қўшин: ҳолати, бошқаруви, анъаналари (XIX асрнинг 70 
йилларигача). Тарих фан ном. дисс. Тошкент: Ўз ФА тарих Институти, 2006. – 154 с. 
7
Маҳмудов Ш. Қўқон хонлигининг маъмурий-бошқарув тизими (1709-1876 йй.). тарих фан. ном. дисс. 
Тошкент: Ўз ФА тарих Институти, 2007. – 155 с. 
8
Мирза Алим ибн Мирза Рахим Тошканди. Ансаб ус-салатин ва таварих ал-хавакин. / Введение Ш. Вохидова; 
перевод текста, примечания, указатели и послесловия Салиджан Юлдашева. / История Узбекистана ва 
арабографических источниках. Том I. Тошкент, 2007. – 254 С. 
9
Муҳаммад Яҳѐхон. Туркистон хонлари тарихи. // Ватан, 1995 №№28, 31, 35; Шу муаллиф. Бўри баковул экан. 
// Ватан.1995. №№ 13, 14, 16, 20-23, 27. 
10
Юсупов Ш. Худоѐрхон ва Фурқат. –Тошкент: Шарқ, 1995; Шу муаллиф. Хуфия қатламлар. –Тошкент: 
Маънавият. 1999; Шу муаллиф. Тарих ва адаб бўстони. Тошкент: Маънавият, 2003. – 168;. Шу муаллиф. Тарих 
уммони сирлари. Тошкент:Шарқ, – 2007. – 239. 
11
Муҳаммад Ҳакимхон. Мунтахаб ут-таворих. Жилдҳои 1 ва 2. Душанбе, 1984-1985; Мазкур манбанинг 
иккинчи жилди Японияда чоп этилди. Қаранг: Muhammad Khakim-khan. Muntakhab al-tawarikh. Selected history. 
Vol.II. Y. Kawahara, K. Haneda (tls). Tokio,2006. 


Aliquli amirlashkar» («Sharq yulduzi», 1996, №1-2; London, 2003
12
) va «Tuhfayi 
Toib» (Toshkent-Tokio, 2002), Muhammad Aziz Marg‗iloniyning «Tarixi Aziziy» 
(Toshkent, 1999) nomli asarlar chop qilingan. Bu ishlar qo‗qonshunoslik sohasida 
bajarilgan ilk natijalar sanaladi. 

Download 0,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish