|
Turizm infratuzilmasi fanining nazariy va amaliy yo’nalishlari.
Talabalarning «Turizm infratuzilmasi» fanini o’zlashtirishlari uchun o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informatsion-pеdagogik tеxnologiyalarni tadbiq qilish muhim axamiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda ma'ruza matnlari, tarqatma matеriallar, elеktron matеriallardan foydalaniladi. «Turizm infratuzilmasi» fanining ma'ruza va amaliy darslarda mos ravishda ilg’or pеdagogik tеxnologiyalar, jumladan, Power Point dasturi kеng qo’llaniladi.
Turizm infratuzilmasi fanining asosiy maqsadi va vazifalari shundan iboratki, talabalarda mazkur fan bo‘yicha turizmda transport vositalari, turizmda joylashtirish vositalari, turizmda ovqatlanish korxonalari, turizmda sayr-tomoshalar va ko‘ngil yozish infratuzilmasi, turizmda aloqa va axborot vositalari, turizmda ekskursiya xizmatlari ko‘rsatish, turizmda litsenziyalash, turizmda xizmatlarni sertifikatlash va standartlash, turizmda milliy hunarmandchilik sohalari, savdo xizmatlari ko‘rsatish, turizmni boshqarish (tartibga solish) kabi mavzular bo‘yicha bilim va tushunchalar hosil qilishdir.
Turizm infratuzilmasi o‘z o‘rnida «Turizm asoslari», «Turizmda transport xizmatini tashkil etish», «Turizm iqtisodiyoti», «Turizmni rejalashtirish», «Turistlar ovqatlanishini tashkil qilish», «Turizm opretorlik xizmatini tashkillashtirishning asoslari», «Turizmda servis standartlari», «Ekskursiya xizmatlarini tashkil qilish» kabi fanlar bilan bog‘langan.
Turizm infratuzilmasi tushunchasi. Turizm infratuzilmasini tashkil qiluvchi vositalar (transport tarmoqlari, mеhmonxona xo’jaligi, ovqatlanish korxonalari, sayr-tomoshalar va ko’ngil yozish hamda xizmat ko’rsatish korxonalari).
Turizm infratuzilmasi bu turistik mahsulotlar ishlab chiqarish umumiy shartlarining birlashgan mohiyatidir. «Ishlab chiqarish umumiy shartlari» tushunchasi mohiyatini ochishda mutaxassislarning fikrlari va qarashlari turlicha bo‘lib, ular bir-biridan farqlanadi. Ayrimlari infratuzilma bu asosiy texnologik jarayonlarni ta’minlovchi ob’ektlar yoki faoliyat turlari deb tushunsalar, boshqalari esa bu butun texnologik jarayondir, uchinchi birlari, turistik mahsulotlarni shakllantirish uchun zarur bo‘lgan texnologik jarayonlar va unga qo‘shimcha (plyus) boshqaruv ta’siri deb tushunadilar. Aynan ana shu keyingi murakkab mazmunga ega «turistik mahsulot» tushunchasi infratuzilmaning asosiy mazmuni va mohiyatini tashkil etadi.
Shunday qilib, turizm infratuzilmasi deyilganda turistik mahsulotlarni shakllantirishda (ishlab chiqarishda) ishtirok etuvchi tarmoqlar (transport, aloqa axborot vositalari, kommunikatsiya tarmoqlari, energetika, suv ta’minoti, maishiy xizmat ko‘rsatish sohasi, kommunal xo‘jaligi, ta’lim, sog‘liqni saqlash, joylashtirish vositalari, savdo xizmati ko‘rsatish, ovqatlanish korxonalari, madaniy va sport inshootlari, moliyaviy tashkilotlar, huquqni himoya qiluvchi idoralari va boshq.) va unga qo‘shimcha turizm sohasini boshqaruvchi majmua tushiniladi.
Turizm infratuzilmasi parallel ravishda tegishli tashkiliy va huquqiy tashkil etish shakllarida namoyon bo‘ladi.
Infratuzilma turizm tizimida umumiy, ijtimoiy-iqtisodiy shartlarning tarkibiy qismi sifatida ko‘zga tashlanadi. Hozirgi davrda turizmda aholining ehtiyojini to‘liq va sifatli qondirish uchun yuqori pirovard nisbatiga qaratilgan progressiv texnologiyalar va infratuzilmani samarali boshqarish zarur.
Turizm infratuzilmasi fanining ob’ekti bo‘lib, turistik mahsulotni shakllantirishda ishtirok etadigan xo‘jalik, madaniy ob’ektlar, xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqlar, hamda mahalliy boshqaruv tashkilotlari hisoblanadi.
Infrastruktura (lat. Infra pod+struktura) rus tiliga tarjimasi pod struktura, ya’ni o‘zbek tilida esa «infra» so‘zidan iborat bo‘lib, «tuzilma ostidagi tuzilma» degan ma’noni anglatadi. Uning umumiy tuzilmasini iqtisodiy yoki siyosiy hayot tashkil etadi. U butun bir iqtisodiy va siyosiy harakterdagi bir maromda kechadigan hayot faoliyatini ta’minlashga qaratilgan. Iqtisodiy infratuzilmaga transport, aloqa, kommunikatsiya, maishiy xizmat, ta’lim va kommunal xo‘jalik, turar – joy, turmush tarziga o‘rgatish, aholining birgalikda hayot kechirishi uchun zarur bo‘lgan ehtiyojlarini qondirish majmui kiradi.
Boshqacha aytganda, infratuzilma aholi hayot kechirishi uchun zarur bo‘lgan xo‘jalik va madaniy ob’ektlar, uning xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqlarini tashkil qiluvchi (yo‘llar, ko‘priklar, kanallar, omborlar, transport, aloqa, energetika, suv ta’minoti, kommunal xo‘jaligi, fan, ta’lim, sog‘liqni saqlash, moliyaviy tashkilotlar va h.k.) mahalliy boshqaruv majmuasi bo‘lib hisoblanadi.
Infratuzilma xususan ishlab chiqarish va ijtimoiy sohalarga bo‘linadi. Keyingisi o‘ziga sog‘liqni saqlash, ijtimoiy ta’minot va boshqalarni qamrab oladi – barcha korxonalar, muassasalar binolari, tarmoqlari va texnologik tizimlar, odamlar ijtimoiy hayotidagi moddiy asoslarni shakllantirishga qaratilgan.
Infratuzilma elementlari turli xil belgilariga qarab klassifikatsiyalanishi (turlanishi) mumkin. Infratuzilmani keng miqyosli mezonlari bo‘yicha xalqaro, milliy, hududiy, shahar infratuzilmalariga ajratiladi. Faoliyat sohasi mezonlariga ko‘ra, infratuzilma ijtimoiy, boshqaruv, va texnologik sohalar bilan chegaralanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
