Rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’ZBEXISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Kafedra Fan

Elektronika va radiotexnika Elektronika va sxemalar 1

LABORATORIYA ISHI №3

Mavzu: Rezistiv zanjirlarda Krixgof qonunlarini eksprimental tekshirish

Guruh: Bajardi: Tekshirdi:

651-19

Inomov Jasurbek

Azizova Sayyora

Toshkent-2020

3-Labaratoriya ishi

6-variant

Mavzu: Rezistiv zanjirlarda Kirxgof qonunlarini

eksperimental tekshirish

Ishdan maqsad: NI Multism dasturiy muhti yordamida tok va kuchlanish manbalari bo’lgan rezistv zanjirlarda Krixgof qonunlari amal qilishini tekshirish.

№	E2,V	R1, Ω	R2 ,Ω	R3, Ω
6	4,5	600	500	100

Dastlabki hisoblashlar

Zanjirdagi tok quyidagiga tеng: I= =3,8 mA

U holda rеzistorlardagi kuchlanishlar pasayuvi quyidagicha hisoblanadi:

U_R1=I*R₁= ; U_R2=I*R₂= ; U_R3=I*R₃= ;

U_R1=I*R₁= 2,25 V

U_R2=I*R₂= 1,875 V

U_R3=I*R₃= 0,375 V

Ketma-ket ulangan zanjir uchun Kirxgof qonuni o’rganish prinspial sxemasi



Ketma-ket ulangan rezistiv zanjirning multisimda yig’ilgan holati

Hisoblashlar va o’lchash natijalari

Variant 6	E2	I	UR1	UR2	UR3
	V	mA	V	V	V
Dastlabki hisoblashlar	4,5	3,8	2,25	1,875	0,375
Eksperment	4,5	3,781	2,251	1,873	0,371

2-qism

Dastlabki hisoblashlar

Shoxobchalar toklari va rеzistorlardagi kuchlanishlar pasayuvini hisoblash uchun analitik ifodalar Om va Kirxgof qonunlariga asoslanadi.Om qonuniga ko’ra

I₁= 6,59 mA

I₂= 1,1 mA

I₃= 5,52 mA

U_R1=I₁*R₁=0,00658 * 600=3,948 V

U_R2=I₂*R₂=0.0011 * 500=0,55 V

U_R3=I₃*R₃=0,00552 * 100=0,552 V

: NI Multisim dasturiy muhitida yig‘ilgan holati

Variant	E2	I1	I2	I3	UR1	UR2	UR3
6	V	mA	mA	mA	V	V	V
Dastlabki hisoblar	4,5	6.59	1.1	5.52	3.948	0.55	0.552
Eksperiment	4,5	6.592	1.092	5.511	3.921	0.541	0.551

Xulosa:

Men ushbu labaratoriyani bajarish mobaynida NI Multisim Tok va kuchlanish manbalari bo’lgan rezistiv zanjirda Krixgof qonunlarini amal qilishini tekshirdim.Menga E,R₁,R ₂ va R₃ qarshiliklar berilgan bo’lib ular orqali multisim muhiti orqali berilgan zanjirni yig`ib oldim va bu muhitdan voltmetr qiymatlarini berilgan jadvalga yozdim.2 qadamda esa Krixgofni 1 va 2 qonunlari elektr zanjiri uchun o’rinli ekanligini bildim

Nazorat savollari va ularga javoblar:

1.Kirxgofning birinchi va ikkinchi qonunlari ta’rifini keltiring.

Kirxgofning birinchi qonuni shunday taʼriflanadi: elektr zanjirining bir tuguniga ulanuvchi barcha shoxobchalaridagi toklarning algebraik yigʻindisi nolga teng. Bu qonunga ko‘ra, zanjirning biror tuguniga n ta shoxobcha ulangan va ular toklari I₁ , I₂ , I₃ … , I_n bo‘lsa, unda vaqtning ixtiyoriy oni uchun

Kirxgofning ikkinchi qonuni shunday ta’riflanadi: elektr zanjirining ixtiyoriy berk konturidagi shoxobchalar EYuKlarining algebraik yig‘indisi nolga teng. Ushbu qonunga ko‘ra, agar kontur tarkibida kuchlanishlari 𝑢1,2 ,..,𝑢𝑚 bo‘lgan m ta shoxobcha mavjud bo‘lsa, vaqtning ixtiyoriy oni uchun

Bunda konturni aylanib o‘tish (ixtiyoriy) yo‘nalishiga shoxobcha kuchlanishi (EYuKi) mos bo‘lsa, uning ishorasi «+» va aksi bo‘lganda – ishorasi «-» qabul qilinadi, deb faraz qilamiz

2. Zanjir tarkibida tok manbasi mavjud bo‘lganda Kirxgof qonunlari bo‘yicha tenglamalar tuzishning qanday hususiyatlari bor?

Kirxgof qonunlaridan foydalanish murakkab zanjirlarda olib borilayotgan ishlarda juda ham qulay bo`lib, uni qo`llash jarayonida murakkabdek tuyilgan masalaning qiymatlarni topish oson hisoblanadi

3. «1» tugun uchun Kirxgofning birinchi qonuni bo‘yicha yozilgan tenglamani tanlang.

Javob: kirxgofning birinchi qonuniga ko`ra tugunga kiruvchi toklar yig`indisi undan chiquvchi toklar yig`indisiga teng bo`lishi kerakligi aytiladi. Bu yerda I1, I4 kiruvchi toklar, bular esa chiqubchi toklar bolganligi uchun V javob o`rinlidir

4. Quyidagi zanjir uchun noto’g’ri tuzilgan teglamani ko’rsating

Javob:

birinchi konturga ko`ra chunki

6.116 * 0.8 + 7.107 * 1 ≈ 12 demak ifoda o`rinli, kirxgofning birinchi qonuniga ko`ra

= 0 6.116 – 7.107 + 0.992 = 0 ham o`rinli buni pastda keltirilgan rasmdan ham bilib olish mumkin.