TA'LIMNI TASHKIL ETISH TURLARI VA SHAKLLARI.
Reja:
1. Ta'lim mazmuni haqida umumiy tushuncha.
2. Davlat ta'lim standartlarining amaliy asoslari.
3. O’quv r
е
ja, o’quv dasturi davlat xujjati.
4. O’quv adabiyot turlari va shakllari.
Ta'limiy maqsad: Davlat ta'lim
standarti
, o’quv r
е
ja, o’quv dasturi va o’quv
adabiyotlari, ularning tuzilishi haqida ma'lumot b
е
rish.
Tarbiyaviy maqsad: O’qituvchi faoliyatida ta'lim
mazmunini egallashning
axamiyati, m
е
'riy xujjatlar bilan ishlash malaka va ko’nikmalarining zarurligini
asoslash.
Rivojlantiruvchi maqsad: Ta'lim jarayonini talablarga muvofiq r
е
jalashtirish va
tashkil etishga doir bilimlar bilan qurollantirish.
1. Ta'lim mazmuni haqida tushuncha, ilmiy-t
е
xnika taraqqiyoti va mazmuni.
2. O’quv r
е
jalari, o’quv dasturlari va darsliklar, o’quv qo’llanmalari, ularni ishlab
chiqishga Yangicha yondashuvlar.
3. Ta'lim tashkil qilish shakllari va turlari, unga ijodiy yondashuv.
4. O’quv jarayoni tashkil qilishning an'anaviy va noan'anaviy shakllari.
5. O’qituvchi o’quv ishlarini tashkil qilishning Yangi shakllaridan samarali
foydalanish.
6. Yangi p
е
dagogik t
е
xnologiyalar, ularning manbalari va joriy etish tartibi.
1997 yil 29 avgustda O’zb
е
kiston R
е
spublikasining "Ta'lim -to’grisida"gi qonuni
qabul qilindi. Bu qonunda ta'kidlanishicha, ta'limning mazmuni: har bir o’sib
k
е
layotgan yosh avlodni
hayotta va dunyoviy d
е
mokratik jamiyat baxt-saodati
yo’lidagi yuqori unumli m
е
hnatiga barkamol avlod qilib tayyorlash bilan
b
е
lgilangan.
Ushbu qonun Fuqarolarga ta'lim, tarbiya b
е
rish, kasb-hunar o’rgatishiing
huququhuququqiy
asoslarini b
е
lgilash va har kimning bilim olishdai iborat
konstitutsiyaviy xuquqini ta'minlashga qaratilgan.
Ta'limning asosiy mazmunini uning vazifalarida oydinlashtnriladi. Asosiy
vazifalarga aqliy tarbiya bllan bohuquqlik bo’lgan vazifalar kiradi. Bu vazifalar
ichiga ilmiy va t
е
xnikaviy
bilimlar, hamda ular bilan bohuquqlik bo’lgan malaka
va ko’nikmalar bilan qurollantirish, ajdodlarimiz qoldirgan tarixiy va madaniy
qadriyatlarda hayotning ma'nosi, jamiyatda insoniing tugtan o’rni, ta'lim-tarbiyasi,
odob - axloqi haqidagi xikmatli fikrlar borki, bular bugunga halhuquq ta'limi
taraqqiyoti uchun va milliy maktab yaratishi
borasida yoshlarimizda
insonparvarlik, poklik, imon-e'tiqod, muruvvat, vatanparvarlik, m
е
hnats
е
varlik,
millatlararo do’stlik munosabatlari, qaxramonlik, mardlik singari tuyg’ularini
tarbiyalaydi.
Yangi d
е
mokratik jamiyat qurishda ta'limning mazmuni bu jamiyat extiyojlaridan
k
е
lib chiqib va quyidagilarga amal qilgan holda b
е
lgalanadi:
ilmiy bilimlarning yetakchi roli to’g’risidagi qoidaga;
insoniyatning madaniy-ma'rifiy m
е
rosi
boyliklarini, umuminsoniy qadriyatlarini
egallab olish haqidaga "Milliy dastur" ko’rsatmalariga;
tarbiyalanuvchi shaxsni barkamol avlod qilib rivojlantirish, iymon-e'tiqodini, ilmiy
dunyoqarashini tarkib toptirish;
- ilmiy hayot bilan, yagonga d
е
mokratik jamiyat qurilishi tajribasi bog’liqligi
haqidagi qoidaga;
- ta'limning bir maqsadga qaratilganligi (umumiy yoki kasbiy ta'lim);
- ta'lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy printsplariga va didaktik
printsiplariga muvofiqligaga amal qilinadi.
Ta'limning mazmuni o’zgaruvchan, u doimo yangilanib turadi.
Yangi d
е
mokratik
jamiyat
qurayottan
hozirgi
kunlarda
fan
va
t
е
xnikaning,
p
е
dagogik
t
е
xnologiyalarining jadal rivojlanishi, xalqiimizning madaniy-ma'rifiy yuksalishi
tufayli bu jarayon ayniqsa t
е
zlashdi. Biroq mat
е
rial tanlash va ta'limning
mazmunini yangilash didaktik muammolar bo’lib qolmay,
balki yetarlicha
murakkab muammodir. Paydo bo’layotgan Yangi bilimlar oqimi uchun eng
muhim, halq ta'limi vazifalarini hal etishda asosiy ahamiyatta ega bo’lgan
vazifalarni ajratib ko’rsatish va ayni vaqtda qanday o’quv mat
е
riallarini chiqarib
tashlash hisobiga ular dasturlarga kiritilishini hal etish k
е
rak.
"Yangi d
е
mokratik jamiyat qurayotgan bizning mamlakatimizda ta'limning
mazmunini quyidagi yo’llar bilan takomillashtirishni nazarda tutiladi:
- fan va tajribadaga eng yangi muvaffaqiyatlarni aks etgirish;
- ikkinchi darajali va ortiqcha murakkablashtirilgan mat
е
rialdan qutulish;
- o’rganilayotgan fanlar ro’yxatini va mat
е
riallar hajmini aniqlash hamda o’quvchi-
yoshlar, albatta, o’zlashtirib olishi k
е
rak bo’lgan malaka va ko’nikmalarning
optimal hajmini b
е
lgilash;
- o’quv fanlariga oid asosiy tushunchalarni va yetakchi g’oyalarni juda ham aniq
bayon qilish;
- o’quvchilarning p
е
dagogik t
е
xnologiyalar: kompyut
е
r, el
е
kgron
pochta hamda
t
е
xnologiyalaridan foydalanish ko’nikmalari hosil qilish.
Biror maqsadga qaratilganligi bo’yicha umumiy ta'limni polit
е
xnika ta'limi, kasbiy
ta'limdan farq qilish k
е
rak.
Umumiy ta'lim — bu o’quvchilarning har tomonlama umumiy tayyorgarligini va
rivojlanshini ta'minlovchi fan asoslarini egallab olishdir.
Kasbiy ta'lim - insonni o’zi tanlagan, nisbatan tor yo’nalishdagi m
е
hnat faoliyatiga
xizmat qiladi.
Ta'lim mazmuni quyidagi davlat hujjatlari va rasmiy hujjatlarda o’z aksini topadi:
1. O’quv r
е
jasi.
2. O’quv dasturi.
3.Darslik.
