Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚНИ

Юрак аускультацияси.
Ўпка артериал гипертензиясида энг характерли белгилардан ўпка артериясида II-тон акценти ва II-тоннинг 2-қовурға оралиғида иккиланганлиги, гипертрофияланган ўнг қоринчадан қон хайдалишининг секинлашганлигидан дарак беради. Ўпка артерияси қопқоғининг кеч ёпилиши ҳисобига ва шунга биноан II-тоннинг пулмонал компоненти кеч ҳосил бўлиши I-тон бироз сусайиши мумкин (ўнг қоринча гипертрофияси ва дилатацияси ҳисобига). 50% беморларда ўпка юрагининг компенсация ва субкомпенсация даврида биринчи тон сақланган ёки бироз кучайган ҳам бўлади. Бу ҳодиса юракнинг ўз ўқи атрофида айланиши билан боғлиқ бўлиб, гипертрофияланган ва дилатацияланган ўнг қоринчанинг кўкрак қафаси юзасига яқинлашиши ҳисобига бўлади. Баъзан ифодаланган ўнг қоринча гипертрофиясида IV-тон эшитилади. Унинг пайдо бўлиши ифодаланган ўнг қоринчанинг диастолик дисфункциясидан ва ўнг бўлмачанинг диастолик тўлинишининг узайишидан дарак беради. Ўнг қоринча систолик дисфункциясининг пайдо бўлиши унинг ифодаланган зўриқишидан дарак бериб III-тон пайдо бўлади.
Ўпка юрагининг охирги босқичларида ифодаланган УК дилатациясида уч табақали клапаннинг нисбий етишмовчилиги ривожланади. Аускультация пайтида уч тавақали қопқоқча устида систолик шовқин ҳосил бўлиб, чуқур нафас олганда кучаяди (симптом Риверо-Корвалло) ва ниҳоят кам ҳолларда ўпка артериясида II-тондан кейин дарҳол бошланувчи юмшоқ пуфловчи диастолик шовқин эшитилади. Бу шовқиннинг пайдо бўлиши ўпка артериясининг нисбий етишмовчилиги билан боғлиқ бўлиб, ўпкада узоқ вақт артериал гипертензия бўлганлигидан дарак беради.
Артериал босим ва артериал пульс.
Ифодаланган ўпка АГсида ўнг қоринчанинг систолик функцияси пасайганда баъзан юракнинг чап қисмига қон келишиш пасайиши системали қон босимининг тушиши билан боғлиқ. Оғир ҳолларда артериал пулснинг тўлиниши ва таранглиги пасаяди. Баъзан пародоксал пулс аниқланади, нафас олганда систолик артериал босим 10 мм.с.у.гача пасаяди. Тахикардия ва ҳар-хил юрак ритми бузилишлари кузатилиши мумкин.
Қон тахлили.
Сурункали ўпка юраги беморларида клиник қон тахлилида кўп ҳолларда эритроцитоз, гемотакрит ва гемоглобин миқдорининг ошиши бўлиб, сурункали артериал гипоксемия оқибатида бўлади. Оғир ҳолларда полицитемия, эритроцитоз, тромбоцит ва лейкоцитлар сони ошади. Нафас етишмовчилиги бор беморларда ЭЧТнинг пасайиши қоннинг уюшқоқлиги ошиши билан боғлиқ бўлади. Юқорида келтирилган қон тахлили ўпка юрагининг тўғридан-тўғри исботи бўлмаса ҳам, одатда ўпка юрагида артериал гипоксемиянинг кучли ифодаланганлигини билдиради.