# Suvning tuzli tarkibini o‘ziga xosligi quyidagi omillarni kelib chiqishiga sabab bo‘lishi mumkin

Testlar

# Suvning tuzli tarkibini o‘ziga xosligi quyidagi omillarni kelib chiqishiga sabab bo‘lishi mumkin :

- ichburug` kasalligi
- qandli diabet
+ siydik-tosh kasalligi
- gipertoniya kasalligi
- gepatit A

# Suvning mineral tarkibi quyidagi kasalliklarga asosiy sabab bo‘lishi mumkin :

- suvli isitma ( suv bilan bog`lik )
- tutqanoq kasalligi
+ flyuoroz
+ endemik buqoq

# Suv manbalarida suvning tarkibidagi kimyoviy moddalarni me’yorlashtirishdagi asosiy zararlilik mezonlari ( kriteriyalar ) :

+ sanitar- toksikologik
- organoleptik
+ ekologik
- umumsanitar

# Sanitar -kimyoviy taxlil uchun suv tarmog`idan suv namunalarini olish tartibini 3 bosqichini ko‘rsating

+ jo‘mrakni spirt bilan artish , jo‘mrakni kuydirish
+ 10 daqiqa davomida suvni oqizish
+ toza idishni tekshiriluvchi suv bilan chayqash
- kuzatuv xatini tuldirish va namunani laboratoriyaga jo‘natish
- 30 soniya davomida suvni oqizish
- 10 daqiqa davomida suvni oqizish

# Laboratoriyada aniqlanadigan ichimlik suvining organoleptik ko‘rsatkichlarini ayting

+ tiniqliligi
+ rangliligi
+ xidi , ta’mi
- loyqamasligi
- Ph qiymati ,
- rangning tabiati .

# Suvdagi xloridlarning miqdoriy tekshirishning 3 ta ketma- ketligini ko‘rsating :

- tekshiriluvchi suvning 100 ml lik 2 ta namunasiga
+ 5-6 tomchi kaliy- bixromat solish
+ 1- chi namunani kumush nitratning 0,01 n.eritmasi bilan oq chukma xosil bo‘lguncha titrlash ;
+ xloridlarni xisoblab topish
- kranni qaynorq suv bilan yuvish
- suvni 2 minut davomida oqizish

# Past bosim sharoitida ishlash qanday kasallikni keltirib chiqarishi mumkin?

+ tog` kasalligini
- kesson kasalligini
- gipertaniya kasalligini
- gipotoniya kasalligini
- yurak kon-tomir kasalligi

# Tibbiy ko‘rik sog`likni saqlash vazirligining qaysi buyrug`iga asosan o‘tkaziladi?

+ 200
- 555
- 500
- 286
- 700

# Qanday kimyoviy birikmalar organizmdan nafas yo‘li orqali chiqib ketadi?

+ gazsimon, yuqori dispers zarrachalar erituvchilar, alkogol
- nafas olish orqalik kirgan kimyoviy birikmalar
- deyarlik toksiklik xususiyatiga ega bo‘lmagan kimyoviy birikmalar
- o‘ta zaxarlik kimyoviy birikmalar
- suvda yaxshi eruvchi kimyoviy birikmalar

# Nima uchun yuqori nafas a’zolari orqalik organizmga kirgan kimyoviy birikmalar o‘ta xavflik xisoblanadi?

+ to‘gridan to‘gri katta qon aylanish sistemasiga tushib a’zolariga tarqaladi
- xamma javoblar to‘gri
- yukori disperslik bo‘lgani uchun, xamda jigarni chetlab o‘tadi
- organizmda yaxshi so‘riladi
- alveolalar satxi katta bo‘lganligi sababli yaxshi so‘riladi

# Kasb kasalliklariga qaysi kasalliklar kiradi?

+ Kesson kasalligi, pnevmokoniozlar, vibratsion
- qandli diabet, semirish.
- gipertoniya.
- zotiljam, yukori nafas yo‘llarini yalliglanishi
- ovqatdan zaxarlanish.

# Kasallanish strukturasi qanday aniqlanadi:

- yillik kasalliklar soni o‘tgan yilgisi bilan solishtirib
- uzoq va tez- tez kasal bo‘luvchilar miqdorini xisoblab
+ kasalliklar jamida xar bir kasallikni o‘rin ( foiz ) aniqlanib
- kasalliklar jamida kasb kasalliklarini xissasi (foiz) aniqlanib
- oxirgi besh yil ichidagi kasallanish taxlili orqali

# O`Z -VV No 200-2012 buyrug`ida nimalar qayd etilgan:

+ zararli va xavfli omillarni ko‘rik o‘tkazilishi shart bo‘lgan miqdorlari
- ko‘rikdan o‘tuvchi kasblar ish sharoitlari ko‘rik davri laboratoriya taxlili
- zararli omillar turi ruxsat etmaslik xollari davriylik, mutaxassislar tarkibi laboratoriya taxlili turi
+ tibbiy ko‘rik o‘tkazilishi shart bo‘lgan tarmoq mutaxassislari ro‘yxati

# UBNning biologik roli?

- immunologik, spastik, tomirlarni kengaytiruvchi,
- spatsik, bakteriotsidlik, immunologik
- raxitga qarshi, gemoliz chaqiruvchi fermentativ
- bakteriostatik, immunologik
+ raxitga qarshi, qoraytiruvchi, bakteriostatiklik

# " Biodoza " deganda nimani tushunasiz?

- qizarish yuzasining kattaligi,
+ nurlanuvchi satxni qizargungacha ketgan vaqti
- manbadan nurlantiruvchi satxgacha bo‘lgan masofa ,
- UBN oqim kattaligi
- qizargan satxning kattaligi

# Yorug`lik " ochligi kuzatilganda qanday o‘zgarishlar yuz beradi ?

- qonda so‘rilish jarayonining buzilishi ,
- yod- ftor almashinuvining buzilishi
- vaznning pasayishi , ishtaxani yo‘qolishi
- ovqatlanish me’yorining buzilishi
+ fosfor- kaltsiy almashinuvining buzilishi.

# Nechta salomatlik guruxi bor?

- 1
- 3
- 4
+ 5
- 2

# Yorug`lik yoki tovush qo‘zgatuvchilariga javob reaktsiyalari latent davrini tekshirishning asosiy 2ta elementini aniqlang:

+ xronorefleksometr tugmachasini tekshiriluvchi tomonidan bosish
- xronorefleksometr tugmachasini nazorat bosish.
+ qo‘zg`atuvchini berish va reaktsiya berish vaqtini aniqlash .
- ko‘rsatkichlarni dinamikada taqqoslash yo‘li bilan toliqish darajasini baholash

# Korrekturali namunalar yordamida aniqlash mumkin bo‘lgan MN - funktsional xolatini belgilovchi 2ta ko‘rsatkichni ayting:

+ ishni bajarish tezligi.
+ ishni bajarish sifati
- diqqat ko‘rsatkichi
- reaktsiya vakti.

# Aniq ko‘rish barkarorligini aniklashning 3 ta bosqichini ayting:

+ Landolt xalqasini tekshiruvchidan 2,5 m uzoqlikda joylashtirish
- aniq ko‘rish vaqtini belgilash
+ aniq ko‘ra olmaslik vaqtini aniqlash.
- aniq ko‘rish barqarorligi ko‘rsatkichini standart bilan taqqoslash orqali baxolash.

# Suv orqali yuqish mumkin bulgan kasalliklarni ko‘rsating :

+ Qorin tifi.
- Toshmali tif
+ Tulyaremiya.
- Gepatit B

# Suv bilan boglik epidemiyalar uchun nima xarakterli?

+ Kasalliklar soni tezda usishi
+ Infeksiya uchog`ini izolyatsiya qilingandan sung kasallik sonini sekin asta kamayishi
- kasallangan sonining kamligi
- Epidimik uchoglar yuqotilagandan sung yakka xollarda kasallanish xolatining kuzatilishi

# « Suv tanqisligi» ning yer yuzida kamaishini oldini olish yullari:

+ suv omborlarini tashkil kilish
- Yer osti suv gorizontlarini tashki suvlar (er usti) bilan to`ldirish
- Korxonalar chiqindi suvlarini yer osti chuqur qatlamlariga nasos orqali yuborish
+ Ishlab chiqarish korxonalarida suvdan qayta foydalanishni yo`lga qo’yish,

# Suv xavzalarini antropogen ifloslanishiga sabab bo‘ladigan manbalar:

+ maishiy –xujalik chiqindi suvlari
+ Korxonalar chiqindi suvi
- Yog`ingarchilik suvlari
- Tuproqning geokimyoviy tarkibi

# Suv manbalarini biogen ifloslanishi solishtirma ko‘rsatkichlari

+ Suv tarkibida ammoniy, nitrat, nitrit tuzlari borligi
- suvning umumiy minerallashganligi
- ftor va yodni mavjudligi
- suvni oksidlanuvchanligi
- suv xavzasining saprobliliyligi

# Yuzaki suv manbali yer osti suv manbalaridan farqi

- Yuqori mineral tarkibi bilan
- Kislorodni ko‘p miqdorda bo‘lishi
+ Bakteriyalarni ko‘p miqdorda tutishi bilan
- Kimyoviy tarkibini stabilligi (turgunligi)
- suv utlarini ko‘p miqdorda bo‘lishi

# Ichimlik suviga quyiladigan gigiyenik talablar

- O`ziga xos organoleptik xususiyatlariga ega bo‘lishi
- Tarkibida tuzlar bo‘lmasligi
- Kimyoviy tarkibi bo‘yicha zararsiz bo‘lishi
- Epidemik jixatdan xavfsiz bo‘lishi
- Radiologik jixatdan xavsiz bo‘lish
+ Xamma javob to‘gri

# Suvni zarasizlantirish usullari

- Koagulyatsiya
+ Xlorlash
- Ftorlash
+ Ozonlash

# Suv orqali kelib chiqadigan kasalliklarni oldini olish chora tadbirlarini o`z ichiga oladi:

- Suv ta’minoti manbaini oqilona tanlash
- Sanitar ximoya zonalarini tashkil etish
- -uvni sifatini standartarlashtirish va gigenik me’yorlarga rioya qilish
- Suv tarqatish tarmog`ida ichimlik suvini samarali qayta ishlovdan o‘tkazish
+ Xamma javob to‘gri

# Davlat standarti 950-2011 bo‘yicha ichimlik suvining loyqaligi

+ 1,5 mg/litrdan oshmasligi kerak
- 1,5-1,7 mg/litr
- 1,0-1,5 mg/litrdan kam bo‘lmasligi
- 1,5 mg/litrdan kam bo‘lmasligi kerak

# Inson xayoti uchun suvning gigiyenik axamiyatini tavsiflang:

- to‘qimalarning turgorini ta’minlaydi
+ badanning tozaligini ta’minlaydi
+ Turar-joylarni tozaligini ta’minlash
- Organizimning normal issiqlik boshqarilishini ta’minlaydi

# Xujalik-ichimlik suvi maqsadida artezian suvidan foydalanishni afzalligini ko‘rsatuvchi 2 ta sifatini ayting

- Yaxshi kimyoviy ko‘rsatkichlar
+ Organik ifloslanish miqdorini kamligi
+ Organoleptik ko‘rsatkichlari yaxshi
- Fizikaviy ko‘rsatkichlari yaxshi

# Suv iste’molining gigiyenik me’yorlarini belgilovchi 2 omilini ko‘rsating

+ Axoli yashash punktalaring komunal obodolashtirilganlik darajasi
- Ob’ektlarning vazifasi
- Axoli yashash punktarini axolining soni
+ Xududlarning ko`kalamzorlashtirish darajasi

# DPM ning istiye’moli meyorlaringi belgilovchi 2 omilini ko‘rsating

+ DPMda o`rinlar soniga
+ DPM soxasiga
- Bemorlar tarkibida
- DPM ning obodonlashtirish darajasi

# DPM soxasiga ko’ra suv iste’molining 2 meyorini ko‘rsating

- Jarroxlik kasalxonalari – 1 bemorga 200 l
+ Yuqumli va balneologik DPM –sutkada bir me’yorda-240l
- sil kasalxonalari- 1 bemorga 300 l
+ Somatik kasalxonalar-sutkada bir bemorga 115l

# Sifatsiz suv iste’mol qilish natijasida kelib chiqadigan kasaliklarining 3 ta guruxini ayting

- Somatik kasalliklar
+ Yuqumli kasalliklar
+ parazitar kasalliklar
- Jarroxlik kasalliklari

# Davlat standarti 950-2011 bo‘yicha suvning 2 asosiy organoleptik ko‘rsatkichlarini ko‘rsating

+ rangliligi
- Tiniqligi
+ xidi
- xarorat

# Davlat standarti 950-2011 bo‘yicha ta’m va xidning me’yorlarini ko‘rsating

- 1 ball
+ 2 ball
- 3 ball
- 4 ball
- 5 ball

# Ichimlik suvi uchun talab etiladigan ranglilik va tiniqlik me’rlarini ayting:

- Rangliligi-30 gradus
+ Rangliligi -20 gradus
- Rangldiligi -10%
+ Tiniqligi -30 sm

# Ichimlik suvi uchun bakteriologik ko‘rsatkichlarning talab etiladigan darajalarini ko‘rsating

- koli-litr -100dan km emas
+ koli-indeks- 3 dan ko‘p emas
- Gelmint tuxumlari- 5 dan ko‘p emas
+ umumiy mikroblar soni -100 dan ko‘p emas

# Agar koli –litr 300,500,100 bo‘lsa koli indeks qanday bo‘ladi:

+ 300 uchun -3
- 400 uchun -4
+500 uchun -2
+100 uchun -10
- 200 uchun -2

# Davlat standarti 950-2011 muvofiq ichimlik suvining tuzli tarkibi va mikroyelementlar bo‘yicha 2 ta to‘gri ko‘rsatkichlarini keltiring:

- temir – 1mg /l kam emas
+ quruq qoldik -1000 mg/l ko‘p emas
- rux -5 mgl
+ xloridlar -250 mg/l gacha

# Davlat standarti 950-2011 muvofik ichimlik suvining tuzli tarkibi va mikroyelementlar bo‘yicha to‘gri ko‘rsatkichni keltiring

+ Ftor- 0,7 mg/l
- yod-0,5 mg/l
- nitratlar-45 mg/l gacha
- nitritlar-50 mg /l gacha
- ammoniyli azot -10 mg/l gacha

# Xavzalardagi suvning oksil uchligini 2ta komponentini ayting.

+ ammoniy tuzlari
+ nitritlar
- oqsillar
- azot kislota

# Sifatsiz suvni iste’mol qilish bilan bog`lik bo‘ladigan kasalliklarning 4 guruxini ayting:

- yuqumli bo‘lgan kasalliklar, parazitar kasalliklar, gelmintozlar endemik kasalliklar, gaff kasalligi
+ parazitar kasalliklar, yuqumli kasalliklar, gelmintozlar, endemik kasalliklar
- gelmintozlar, gaff kasalligi, epidemik kasalliklar
- endemik kasalliklar, yuqumli kasalliklar, parazitar kasalliklar
- yuqumli va yukumli bo‘lmagan kasalliklar, gaff kasalligi
- parazitar kasalliklar, gaff kasalligi, endemik kasalliklar

# Suvning organik ifloslanganligidan darak beruvchi 3ta kimyoviy ko‘rsatkichlarni ko‘rsating:

+ yuqori darajadagi oksidlanuvchanligi
+ oqsil uchligining mavjudligi
+ kislorodning biokimyoviy extiyoji ko‘rsatkichi
- suvning o‘ta loyqaligi
- suvda nitratlarning bo‘lishi
- KBE ning past darajadagi qiymati
# Oqsil uchligi bo‘yicha suvning organik moddalar bilan ifloslanish davrini ta’riflang:
+ ammoniy tuzlarining bo‘lishi- suvni yangitdan ifloslanishi
+ nitritlarning bo‘lishi-nisbatan vaqt o‘tganligidan dalolat
+ nitratlarning bo‘lishi-uzoq muddatli ifloslanish
- Suvda nitratlarning bo‘lishi yangi ifloslanish
- Nitritlar va nitratlarning bo‘lishi yangitdan ifloslanishi
- Ammoniy tuzlarining xosil bo‘lishi uzoq muddatdagi ifloslanish

# Yurak qon tomir patologiyasida asosiy xavfli omillar:

- Noto‘gri ovqatlanish, asab-ruxiy omil,zararli odat, gipodinamiya.
- zararli odat, gipodinamiya, chekish;
+ gipodinamiya, fizik faktorlar, semirish;
- asab ruxiy zo‘riqish, chekish
- zararli odat, noto‘gri ovqatlanish;

# Vrach rentgenologning mehnatini o‘ziga xosligi:

- Mehnat va ish sharoitini me’yorlanmaganligi;
+ xonada nurlanishni borligi, ishning me’yorlaganligi.
- nurlanishni va gazlanganlikni mavjudligi;
- jixozlar shovqini va gazlanganlik;
- radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi;

# Agar suv patogen mikroblarning vegetativ shakli bilan zararlanganligiga shubxa bo‘lsa, uni necha daqiqa qaynatish kerakligini ayting:

- 60 daqiqa
- 40 daqiqa
- 1 soat
+ 30 daqiqa
- 2 soat

# Shaxsiy zaxira suvlarini zararsizlantirish uchun tabletkalarning yaroqliligini qaysi ko‘rsatkich bo‘yicha tekshirish mumkin

- tabletkalarning rangiga qarab
- tabletkalarning xidi bo‘yicha
+ faol xlorning miqdori bo‘yicha
- zararsizlantirilgan suvning ta’mi bo‘yicha
- zararsizlantirilgan suvning xidi bo‘yicha

# Suvni maxsus ishlovdan o‘tkazish qayerda amalga oshirilishini ko‘rsating

+ suv ta’minoti punktida
- medsanbatda
- maxsus jixozlangan maydonchada
- pana joylarda
- 30 gradus qiyalikka ega bo‘lgan maydonchada

# Quriladigan tug`ruqxonaning yer uchastkasini rejalashtirishda ko‘kalamzorlashtirish uchun umumiy maydonnin- 30% - ajratilgan. Bu rejaga asoslangan xolda baxo bering:

+ ko‘kalamzorlashtirish maydoni 40% dan kam bo‘lmasligi kerak
- ko‘kalamzorlashtirish maydoni 60% dan kam bo‘lmasligi kerak
- ko‘kalamzorlashtirish uchun ajratilgan yer maydoni yetarli
- ko‘kalamzorlashtirish maydoni ortiqcha
- tug`ruqxona uchun ko‘kalamzorlashtirish maydoni ko‘zda tutilmaydi

# Tuman kasalxonasidagi jarroxlik bo‘limini rekonstruktsiya qilish ko‘zda tutilgan bo‘lib, jarroxlik bo‘limini oynavandli o‘tish yo‘li bilan jixozlab, aloxidi binoda tashkil qilish rejalashtirilgan. Gigiyena nuqtai nazardan bunday variantni qo‘llash mumkinmi:

- operatsiya xonasi sharqiy rumblarga qarashi kerak.
- xa, og`ir operatsiya xonasini boshqa xonalarda joylashtirish imkoniyati bo‘lmasa
- operatsiya xonasi janubiy oriyentatsiyaga ega bo‘lishi kerak.
- xa, jarroxlik xonasi uchun aynan shimoliy oriyentatsiyaga ega bo‘lgan xona kerak
+ yo‘q, operatsiya xonasining bunday oriyentatsiyasini qo‘llash mumkin emas.

# Shaxar kasalxonasidagi terapiya bo‘limida ikkita bir o‘rinli palata mavjud bo‘lib, ular pul to‘lash asosida bemorlarni yotqizishda foydalaniladi vaziyatni baholang:

- bu variant vaqtinchalik xolat bo‘lganligi uchun foydalansa bo‘ladi
- gigiyenik talablarning qo‘pol buzilishi, chunki bu palatalar boshqa maqsadlar uchun mo‘ljallangan
+ bunday palatalar aynan shu maqsadlar uchun mo‘ljallangan
- terapiya bo‘limi tarkibida bir o‘rinli palatalar bo‘lmasligi kerak
- to‘lov asosida davolanuvchi bemorlarga faqat uch o‘rinli palatalardan foydalanishga ruxsat etiladi

# Tuman kasalxonasidagi rentgenologik bo‘limida shaxsiy dozimetrlar faqat vrachlargagina beriladi.Vaziyatni baholang:

- rentgenologiyada faqat umumiy dozimetrik nazorat o‘tkaziladi
- bu to‘gri, chunki rentgenologik tekshirishlarni vrach o‘tkazadi
- dozimetrlar vrachlarda emas, balki xamshiralarda xam bo‘lishi kerak
- shaxsiy dozimetrlar ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlaydigan xamma xodimlarda bo‘lishi kerak
+ rentgenologiyada dozimetrik nazorat emas, radiometrik nazorat o‘tkaziladi

#Quriladigan tug`ruqxonaning yer uchastkasini rejalashtirishda ko‘kalamzorlashtirish uchun 60%, qurilish maydoniga – 20% ajratilgan (umumiy maydondan). Mazkur rejaga asoslangan baho bering:

+ ko‘kalamzorlashtirish maydoni to‘gri rejalashtirilgan, chunki bu maydon 60% dan kam bo‘lmasligi kerak
- qurilish maydoni gigiyenik me’yordan ortiqcha (15% dan ortiq bo‘lmasligi kerak)
- qurilish maydoni yetarlicha
- ko‘kalamzorlashtirish maydoni ortiqcha
- tugruqxonalar uchun ko‘kalamzorlashtirish maydoni ko‘zda tutilmaydi

# Sutning kislotaligi qaysi ko‘rsatkichda sifatsiz xisoblanadi?

- 16 gradusdan yuqori bo‘lganda
- 22 gradusdan yuqori bo‘lganda
- 18 gradusdan yuqori bo‘lganda
+ 30 gradusdan yuqori bo‘lganda
- 55 gradusdan yuqori bo‘lganda

# Sifatli sutning solishtirma og`irligi me’yorda qanday bo‘lishi kerak?

- 1,010 - 1,028
- 1,020 - 1,038
+ 1,028 - 1,034
- 1,034 - 1,044
- 1,040 – 1,058

# 18-29 yoshdagilar uchun 1 kunlik non me’yori qancha?

- 350g
+ 450g
- 250g
- 550g

# 18-29 yoshdagilar uchun 1 kunlik kartoshka me’yori qancha?

- 260g
- 280g
- 270g
+ 250g

# 18-29 yoshdagilar uchun 1 kunlik tuxum me’yori qancha?

- 1ta
+ 2ta
- 3ta
- 4ta

# Bosh reja bo‘yicha DPM ning baholanadigan parametrlar:

+ o‘lchamlar, konfiguratsiya chiqishdaa xududning zonalarga ajratilishi
- DPM qurish joyi
- ko‘kalamzorlashtirish, qurilish maydoni, binolarning o‘zaro joylashishi
- DPMni sanitar obodonlashtirish
- DPM bilan binolar orasidagi masofa

# Tugruqxonadagi 2ta asosiy bo‘limni ayting:

+ qabul
- somatik
+ yuqumli
- koridor

# Tug`ruqxona bo‘limidagi asosiy xonalarnini 2 blokini ayting:

- tug`ishdan oldingi palatalar
+ operatsiya zali
+ tug`ruqdan keyingi palatalar
- manipulyatsiya xonasi

# Kasalxona ichi infektsiyalarining oldini olishdagi tadbirlarning 2 guruxini ayting:

- xodimlarga qaratilgan tadbirlar
+ kasallik manbaiga qaratilgan tadbirlar
- bemorlarga qaratilgan tadbirlar
+ kasallikning yuqish yo‘llarini uzish

# Kasalxona ichi infektsiyalarining yuqish yo‘llarining oldini olish:

- DPM ni oqilona rejalashtirish
+ asboblar chiqishda materiallarni sterilizatsiya qilish
+ xonalarni oqilona shamollatish
- kommunal obodonlashrishning yuqori darajasi

# Umumiy profildagi kasalxonalar uchun qanday qabulxonalar bo‘lishi kerak:

+ somatik bemorlarni qabul qilish uchun
+ stomatologik bemorlarni qabul qilish uchun
- yuqumli kasalliklar bilan og`rigan bemorlarni qabul qilish uchun
- og`ir bemorlarni qabul qilish uchun

# Jarroxlik bo‘limning operatsiya bloki qanday 2ta qismga ajaritilishi kerak:

+ aseptik
- antiseptik
+ septik
- iflos
#Kasalxonani suv bilan ta’minlash uchun artezian hududidan foydalanish mumkinmi:

~ Yo`q. chunki artezian suvi san.gigiyenik talablarga javob bermaydi

~ Yo`q. chunki artezian suvining qattiqligi juda yuqori
~ Xa, agar artezian quduq kasalxona territorisidan chetda bo‘lsa
+Xa
~ Yo‘q, Artezian suvining xarorati juda sovuq

#Bir element atom yadrosini boshqa atom yadrosiga o’z-o’zidan o’tishidagi ionlantiruvchi nurlanishlarni tarqalishiga - deyiladi:

-alfa - parchalanish

-beta - parchalanish
+radioaktivlik
-ionlantiruvchi nurlanish manbalari
-aktivlik

#Radioaktivlik hodisasi qaysi yilda ixtiro qilingan:

-1870 yil
-1885 yil
+1896 yil
-1903 yil
-1917 yil

#Radioaktivlik hodisasi kim tomonidan ixtiro qilingan:

+Bekkerel tomonidan
-Mariya Kyuri
-Per Kyuri
-Frederik Kyuri
-Rentgen

#Qaysi ko’rsatkich nurning ionlantiruvchi xususiyatini ta’riflaydi:

-nurlanish energiyasi
-nurning o’tib ketish xususiyati
+energiyaning chiziqli uzatilishi
-moddaning agregat holati
-moddaning zichligi

#1 Bk (bekkerel) nimaga teng:

+1 sekundda 1 parchalanish
-10 parch/sek
-100parch/sek
-1 parch/min
-10 parch\min

#Nurlanish bilvosita ta’sir etganda, qaysi moddaga yetakchi rol beriladi:

-oqsillarga
-uglevodlarga
+vodorod peroksidiga
-suvga
-gidrat – ionga

#Qanday nurlanish dozasida stoxastik samara yuzaga kelishi mumkin:

-katta dozalarda
-kichik dozalarda
+har qanday dozada
-600 va undan ortiq rentgenda
-1000 rentgen

#Yutilgan doza nimani ta’riflaydi:

+moddaning massa birligiga yutilgan energiya
-1 sm3 havoga yutilgan energiya
-tirik organizm to’qimalarining ionlanish darajasi
-nurli jarohatlanish shaklining darajasi va chuqurligi
-1 sm tirik organizm to’qimasiga yutilgan energiya

#Ekvivalent doza nima?:

-moddaning butun massasiga yutilgan energiya
-organizmning to’liq nurlanishida radiatsion xavf darajasini belgilovchi qiymat
-havodagi ekspozitsion dozani muvofiq turdagi nurlanish energiyasini belgilovchi qiymat
+nurlanishning sifat koeffitsiyentiga muvofiq keladigan yutilgan dozani belgilovchi qiymat
-organizm bo’yicha bir tekis taqsimlangan nurlanish energiyasi

#Radiatsiyaning texnogen manbai hisobiga odam tomonidan olinadigan dozaga qaysi omilning hissasi ko’proq:

-atmosferadagi yadroviy portlashlar
+rentgenologik tekshirishlar
-radiologik tekshirishlar
-atom energetikasi
-issiqlik elektrostantsiyalari

#RM organizmga qanday biologik zanjir bo’yicha tushadi:

-o’simlik - mahsulotlar - tuproq- odam - hayvonlar
+atmosfera- tuproq- suv- o’simlik- sut- go’sht- odam
-odam- tuproq- o’simlik - ovqat mahsulotlari
-o’simlik- mahsulotlar - odam - tuproq
-tuproq- atmosfera - o’simlik - odam – suv

#Radiatsion himoyalanishdagi «miqdoriy himoyalanish» prinsipi qanday tushunchani beradi :

-RM miqdorini kamaytirish
-RM ning miqdorini oshirish
+ish joylarida RM dan kerak bo’ladigan minimal miqdorda foydalanish
-ish joylarida RM dan mumkin bo’lgan maksimal miqdorlarda foydalanish
-bunday himoyalanish prinsipi yo’q

#Aholining nurlanishiga eng ko’p hissa qo’shuvchi nurlanish turi qaysi:

+rentgendiagnostika
-rentgenterapiya
-radioterapiya
-flyuorogafiya
-radionuklidli diagnostika

#Aholining jamoa shaklidagi nurlanishi yuklamasiga eng kam hissa qo’shuvchi nurlanish turi qaysi:

-rentgendiagnostika
-rentgenterapiya
-radioterapiya
-flyuorogafiya
+radionuklidli diagnostika

#MSEL tarkibida quyidagi bo’limlar mavjud:

-sanitariya bo’limi;
-epidemiologiya bo’limi;
-o’ta xavfli infeksiyalar bo’limi.
-AvaB javoblar to`g`ri.
+A,BvaD javoblar to`g`ri.

#MSEL ning sanitariya bo’limi o’z tarkibiga quyidagilarni oladi:

- Sanitariya nazorati va ekspertizalar bo’limi;
-radiologik va toksikologik bo’lim;
-sanitar-gigiyenik va toksikologik laboratoriya;
-AvaB javoblar to`g`ri.
+A,BvaD javoblar to`g`ri

#Damlamalardagi C vitaminini aniqlashda qaysi reaktiv indikator hisoblanadi:

-Nessler
-Griss
+Tilmans
-fenolftalein
-metiloranj

# Suv ta’minoti punktining sanitar himoya zonasi qanday qiymatda bo’ladi:

+50-100 m radiusda
-50 m dan ortiq bo’lmagan radiusda
-daryo oqimi bo’yicha 100 m, oqim yuqorisi
-daryo oqimi bo’yicha 100 m, pastki oqim
-100 m dan kam bo’lmagan radiusda

# Suv manbalari kam bo’lgan joylarda suv iste’molining minimal me’yori necha kungacha bo’lishiga ruxsat etiladi:

+3 kunga
-5 kunga
-10 kunga
-15 kunga
-bir oyga

#Radioaktivlikning 3 o’lchov birligini ayting:

-rentgen
-bekkerel*
-radiyning milligamm-ekvivalenti (mg/ekv.Ra)
-kyuri
+B,C va D javob to`g`ri

#Nurlanishning 3 ta asosiy biologik effekt guruhlarini ayting:

-somatik
-genetik
-toksik
-stoxastik
+A va D javob to`g`ri

#Nurlanishning 2 turdagi somatik effektini ko’rsating:

-katarakta
-surunkali nurlanish kasalligi
-xavfli o’smalarning hosil bo’lishi
-DNK molekulasining bo’zilishi
+AvaB javob to`g`ri

#Nurlanishning stoxastik effektini ko’rsating:

-xavfli o’smalarning hosil bo’lishi
-o’tkir nurlanish kasalligi
-umr ko’rish muddatining qisqarishi
-leykemiyalar
+A,CvaD javoblar to`g`ri

#Nurlanish ta’sirining asosiy biologik effekti nimaga bog’liq:

-nurlanish turiga
-nurlanish vaqtidagi organizmning holatiga
-nurlanish energiyasiga
-to’qimalarda hosil bo’ladigan N, ON, NO2 , radikallarning ta’siriga
+A,CvaD javoblar to`g`ri

#Yuqori radiosezgirlikka ega bo’lgan organlarni ayting:

suyak to’qimasi
-mushak to’qimasi
-jigar
-gonadalar
-qizil suyak ko’migi
+CvaD javoblar to`g`ri

#Ionlantiruvchi nurlanishlarni qayd qiluvchi 3 asosiy usul guruhlarini ayting:

-fizikaviy usullar
-fizik-kimyoviy usullar
-biologik usullar
-kimyoviy usullar
+A,CvaD javoblar to`g`ri

#Ionlantiruvchi nurlarni qayd qiluvchi fizikaviy guruhga kiruvchi usullarni ko’rsating:

-fotografik
-ionizatsion usul
-stsintillyatsion usul
-spektrometrik usul
+B,CvaD javoblar to`g`ri

#Oziq-ovqat mahsulotlarining tabiiy radioaktivligi asosan qaysi 3 ta izotopning bo’lishiga bog’liqligini ko’rsating:

-Ra-226
-K-40
-U-238
-A va C
+A,BvaC javoblar to`g`ri

#Ovqat mahsulotlarning radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi qaysi 3 jarayon bilan bog’liq bo’lishi mumkin:

-yadroviy obyektlarda ishlash qoidalari buzilishiga bog’liq holda atrof- muhitni ifloslanishi sodir etilganda
-tabiiy jarayonlar natijasida radionuklidlarning translokatsiyasida
-radiatsion avariyalarda
-ovqat mahsulotlarini ionlantiruvchi radiatsiya bilan ishlovdan o’tkazilganda
+A,BvaC javoblar to`g`ri

#3 toifadagi nurlanuvchi shaxslarni ayting:

-A toifa - xodimlar (kasbiy ishchilar)
-B toifa - aholidan ayrim shaxslar (bevosita ionlantiruvchi nurlanish manbai bilan bog’liq emas, ammo uning ta’sir zonasidagi shaxslar)
-V toifa - viloyat, respublika aholisi
-B toifa - shu regiondagi barcha aholi
+A,BvaC javoblar to`g`ri

#Nutriyentlar tarkibiga nimalar kiradi?

+oqsillar, yog`lar, uglevodlar.
-oqsillar, mevalar.
-yog`lar,sabzavodlar.
-uglevodlar va poliz maxsulotlari.
#Yilning sovuq faslida 3 maxal ovqatlanish tarkibida kunlik rasionning energetik qiymati qanday taqsimlanadi?
+nonushta 30-35%, tushlik 40-45%, kechki ovqat 20-30%.
-nonushta 40-45%, tushlik 30-35%, kechki ovqat 25-30%.
-nonushta 20-25%, tushlik 15-20%, kechki ovqat 30-35%.
-nonushta 15-20%, tushlik 20-25%, kechki ovqat 20-20%.
#Yilning issiq faslida 3 maxal ovqatlanish tarkibida kunlik rasionning energetik qiymati qanday taqsimlanadi?
+nonushta 35-40%, tushlik 20-25%, kechki ovqat 35-40%.
-nonushta 40-45%, tushlik 30-35%, kechki ovqat 25-30%.
-nonushta 20-25%, tushlik 15-20%, kechki ovqat 30-35%.
-nonushta 15-20%, tushlik 20-25%, kechki ovqat 20-20%.

#DPM bemorlarning ovqatlantirish sifatiga kim javobgar:

-katta hamshira

-palata shifokori
+bosh shifokor
+oshpaz
-shifokor diyetolog yoki hamshira diyetolog

# Agar ovqat ratsionida oqsil, yog‘, uglevodlar nisbati 1:1,6:3,1 bo‘lsa, insonning ovqatlanish sifatiga 3 ta tavsif bering:

+ovqatlanish adekvat emas, muvozanatlashmagan
-oqsillar ko‘p
+yog‘lar me’yoridan ortiq
- oqsillar tanqis
+ uglevodlar tanqis

#Katta yoshdagi odamning ovqat ratsionidagi oqsil miqdori 150 g bo‘lsa, uning ovqatlanishini adekvat deb hisoblasa bo‘ladimi:

+katta yoshdagi odamning oqsilga bo‘lgan ehtiyoji 1 kg vaznga 1,5 g tashkil etadi
- katta yoshdagi odamning oqsilga bo‘lgan ehtiyoji 1 kg vaznga 2,5-3,0 g
-oqsilga bo‘lgan ehtiyoj 90 -100 g ortmasligi kerak
+agar odam ortiqcha vaznga ega bo‘lmasa, oqsilga bo‘lgan ehtiyoj 120 g oshmasligi kerak
-agar odam ortiqcha vaznga ega bo‘lsa , unda oqsillar miqdorini kamaytirish kerak

#Bemorning ovqatlanish sifatini baholang, agar qish faslida ratsionning energetik qiymati quyidagicha taqsimlangan bo‘lsa: nonushta - 10%, tushlik - 30%, kechki ovqat - 60% :

-ovqatlanish oqilona
+ovqatlanish oqilona emas
-ovqat kaloriyasining foizlardagi taqsimoti gigiyenik talablarga mos keladi
+kechki ovqat ortiqcha
+nonushtaning kaloriyasi yetarli emas

#. Shifokor bemorlarning amaldagi ovqatlanishini baholashda ovqatlanishga bo‘lgan 2 asosiy gigiyenik talabni hisobga olishi kerak, ularni ayting:

+ratsionning energetik qiymati va oziq moddalarning miqdori organizmning fiziologik ehtiyojlariga mos bo‘lishi
+oziq moddalar o‘zaro muvozanatlashgan bo‘lishi
-ovqatning yuqori kaloriyaligi
-ratsionning turli guruhdagi vitaminlar bilan to‘yinganligi
-yil mavsumiga ko‘ra ratsion tarkibining sifatiy o‘zgarishi

#Agar bemorda gipovitaminoz C-ning klinik belgilari yaqqol namoyon bo‘lgan bo‘lsa, bemorga quyida keltirilgan mahsulotlardan qaysi 2 tavsiya etasiz?

-lavlagi
+bargli sabzavotlar
-sabzi
+na’matak damlamasi
-pivo achitqisi

#TTZ sanatoriy-profilaktoriyasida ovqat ratsionining energetik qiymati hisoblanganda, ovqatning kunlik o‘rtacha energetik qiymati 1800 kkal ekanligi aniqlandi:

1). Ushbu DPMda bemorlar uchun maqbul bo‘lgan ovqat ratsionining energetik qiymatini ayting:
-2300-2800 kkal
-3000-4000 kkal
-1500-1800 kkal
[phone] kkal
-1290-1990 kkal

# Shifokor bemorlarning amaldagi ovqatlanishini baholamoqda:

1). U ovqatlanishga bo‘lgan qaysi 2ta asosiy talabni bilishi kerak:
- ovqat yuqori energetik qiymatga ega bo‘lishi kerakligini
+energayetik qiymat va oziq moddalarning fiziologik ehtiyojlarga mosligini
- ratsioning turli guruhdagi vitaminlar bilan to‘yinganligini
+oziq moddalarning o‘zaro muvozanatlashganligini
-ovqat ratsionning sifatiy tarkibining mavsumga ko‘ra o‘zgarishini

# Ovqatlanishning adekvatligini baholashda qaysi ko‘rsatkich hisobga olinmaydi:

-ovqatning kun davomida taqsimlanishi
+ ovqatning yuqori darajada vitaminlashtirilishini
-ovqatning fiziologik energetik qiymati
-oqsillar yetarli miqdordaligi
-ovqat qo‘shilmalari yetarli miqdordaligi

# Sutning sifati tekshirilayotganida quyida keltirilgan tekshirishlardan qaysilari amalga oshiriladi:

-zichligi, konsistensiyasi, yog‘liligi, ammiak va vodorodsulfitning borligi
-rangi, hidi, konsistensiyasi, ta’mi, bombaj, kraxmalning borligi
- soda va kraxmalning mavjudligi, zichligi, suyuqligi, quruq qoldiq
+organoleptik, zichligi, kislotaligi va begona aralashmalarning borligi*
-oqsil, yog‘, uglevodlar va mineral moddalarning miqdori

# Qizdirilgan pichoq yordamida go‘shtning qaysi sifati tekshiriladi:

+hidi
-rangi
-ta’mi
-ammiakning borligi
-gelmintlarning borligi

#Ovqat mahsulotlarining sifatiga shubha tug‘ilganda ularni ekspertiza qilishdagi asosiy bosqichlarni aytib bering:

-mahsulotlarni joyida brakeraj qilish
+mahsulotlarga tegishli hujjatlar bilan tanishish*
+saqlash sharoitlarini tekshirish va baholash*
-ob’ektga shtraf sanksiyalarini qo‘ymoq
+namunalarni laborator tekshirish*

# Sutning sifatini tavsiflovchi asosiy ko‘rsatkichlarni ayting:

-ishqoriyligi
-kaloriyaligi
+konsistensiyasi
+solishtirma og‘irligi
+kimyoviy aralashmalar

# Sutning kraxmal bilan qalbakilashtirilganligni aniqlash ketma-ketligini ko‘rsating:

+5-7 ml sutni qaynatish, sovutish
-sutni 60 gradusgacha qizdirish, sovutish
+3-4 tomchi yodli eritma tomizish
+baholash: ko‘k rang kraxmal borligini ko‘rsatadi
-Tilmans bo‘yog‘ini qo‘shish ko‘k rang kraxmal borligini ko‘rsatadi

# Agar laktodensimetr ko‘rsatkichi 1,038, kislotaligi 22 gradus Terner bo‘lsa, sutning sifatiga baho bering:

+sutning yog‘i olingan
+sut yangi emas
-sut sifatli
-sut yog‘lik
+sutni qaynatganda ivib qolishi mumkin

# Go‘shtning sifatini tavsiflovchi asosiy ko‘rsatkichlarni ayting:

+rangi
+ammiak
-kimyoviy qo‘shilmalarning borligi
-mexanik qo‘shilmalarning borligi
+gelmintlarning borligi

# Go‘shtli filtratga Nessler reaktivi qo‘shilganda to‘q sariq loyqaning hosil bo‘lishi nimadan dalolat beradi:

-vodorod sulfidning bor bo‘lishi
+go‘shtda ammiakning ko‘p miqdorda bo‘lishi
-go‘shtda mikroorganizmlarning bo‘lishi
+go‘shtdagi oqsillarning parchalanish jarayoni boshlangan
-to‘q sariq rang go‘shtning sifatlildigini ko‘rsatadi

# Tunuka konserva bankalaridagi chin bombajning sabablarini aytib bering:

+kimyoviy chirish
-fizikaviy chirish
+mikroblarning ko‘payishi
-bankaning to‘ldirib yuborilishi
- bankaning muzlashi

# Tunuka konserva bankalaridagi soxta bombajning sababalarini ayting:

-fizikaviy chirish
-sifatsiz mahsulot solingan
+bankning deformatsiyasi
+bankning to‘ldirib yuborilishi
+bankalarpni yaxdan tushirish

#Konserva bankalarining ikkala tubining shishib qolgan bo‘lsa, u konservani iste’mol qilish mumkinligi to‘g‘risida asosli javaob bering:

+chin bombaj
-soxta bombaj
+iste’mol qilish mumkin emas
+konservani yo‘qotish kerak
-chegaralangan holda ist’emol qilish mumkin

# Laboratoriyada tez buziluvchi oziq-ovqat mahsulotlarining sifati tekshirilmoqda. Go‘shtning yangiligini aniqlashda, mahsulotning ilk aynish belgilari tekshiriladi:

I. Go‘shtdan tayyorlangan ekstraktga Nessler reaktividan qo‘shilganda to‘q sariqli rangli loyqaning hosil bo‘lishi nimadan dalolat beradi:
-go‘shtda ko‘p miqdordan vodorod sulfit bor
-go‘shtda ko‘p miqdorda nitrit va nitratlar bor
-Go‘sht gelmint tuxumlari bilan zararlangan
+go‘shtdagi oqsilning parchalanish jarayoni boshlangan
-go‘shtda erkin yog‘ kislotalari bor

#. Nessler reaktivi qaysi kimyoviy modda uchun indikator bo‘lib hisoblanadi:

-vodorod sulfit
-azot
+ammiak
-nitritlar
-nitratlar

# Shifokor ko‘rigi vaqtida terapiya bo‘limidagi barcha bemorlar ertalab nonushtaga oshxonada yoqimsiz ta’mli sut berilganligi haqida shikoyat qildilar. Shifokor oshxonada sutning achib qolmasligi uchun unga ichimlik sodasi qo‘shilganligini taxmin qildi.:

I. Bu taxminni qanday tekshirish mumkin:
-faqat organoleptik usulda
-Lyugol eritmasi bilan sifat reaksiyasi yordamida
- sutning solishtirma og‘irligini aniqlash
+rozol kislotasi bilan sifat reaksiyasi yordamida
- sutning rangi bo‘yicha

# Sutning kislotaligi qaysi ko‘rsatkichda sifatsiz hisoblanadi:

-16 gradusdan yuqori bo‘lganda
+22 gradusdan yuqori bo‘lganda
-18 gradusdan yuqori bo‘lganda
-30 gradusdan yuqori bo‘lganda
-55 gradusdan yuqori bo‘lganda

# Diyet-shifokor oziq-ovqat mahsulotlarining saqlash sharoitlarini nazorat qilganda “Dimlangan go‘sht” konservalarining ikkala tubining shishib qolganligiga e’tibor qaratdi:

I.Bu ko‘rsatkich nima deb nomlanadi:
-soxta bombaj
+chin bombaj
-Germetiklikning buzilganligi
-bankalar deformatsiyasi
-bankning buzilganligi

# Qaysi taomlarni tayyorlashda bu konservalardan mumkin:

-har qanday taomni tayyorlash uchun shartli yaroqli
-go‘shtli sho‘rvalar tayyorlashda
-Ikkinchi taomlarni tayyorlashda
+konservalarni ishlatib bo‘lmaydi
-yaxna salatlarni tayyorlashda

# Sifatli sutning solishtirma og‘irligi me’yorda qanday bo‘lishi kerak:

-1,010 - 1,028
-1,020 - 1,038
+1,028 - 1,034
-1,034 - 1,044
-1,040 – 1,058

# Terapiya bo‘limidagi bemorlar shifokor ko‘rigi vaqtida tushlikka oshxonada “aynigan go‘shtdan” tayyorlangan kotlet berilganligi haqida shikoyat qildilar:

I. Oshxonadagi go‘shtning yangiligini qaysi 2ta oddiy usulda tekshirish mumkin:
+qizdirilgan pichoq yordamida hidini bilish namunasi
-faqat kimyoviy usulda
-Lyugol eritmasi bilan sifat reaksiyasi yordamida
-go‘shtning konsisitensiyasini aniqlash
+yog‘ning rangi bo‘yicha

# Kim bemorlarning ovqatlanish sifatiga javobgar hisoblanadi:

-davolovchi shifokor
+diyet hamshira
-kichik tibbiy xodim
+bosh shifokor
-oshxona xodimlari


#Nurlanishga uchrashi mumkin bulgan 3 ta toifadagi shaxslarni ayting:
+A toifa - xodimlar (kasbiy ishchilar)
+B toifa - axolidan ayrim shaxslar (manba bilan bevosita ishlamaydi, ammo uning ta’sir zonasida buluvchilar)
+V toifa - viloyat, respublika axolisi
-A toifa - axolidan ayrim shaxslar, ya’ni INM ta’sirida buladiganlar
-B toifa - shu regiondagi axolining xammasi
-V toifa - xodimlar ya’ni manba bilan bevosita ishlovchilar
#.2ta asosiy nurlanish dozasi chegaralari kaysiligini ayting:
+PDD - (ruxsat etiladigan doza) -A toifasi uchun urnatilib yiliga 2 ber (yiliga 20 mZv)
+PD (doza chegara) - B toifasi uchun belgilanadi va yiliga 0,2 ber (2 mZv\yil) ga teng
-PDD (ruxsat etiladigan doza)- yiliga 2 mZv ga teng va A toifasi uchun belgilanadi
-PD (doza chegara) - yiliga 20 m\Zv ga teng va u B toifasi uchun

#Radiatsion xavfsizlikning 3 prinsipini ayting:

+agar INM-ning zararsi foydasidan ko’p bulsa ularni qo`llash qat’iyan man etiladi
+nurlanish dozasini kamaytirish va nurlanuvchilarni minimal miqdorgacha pasaytirish
+belgilangan dozaviy chegaralardan oshmasligi kerak
-ionlantiruvchi nurlanish manbalaridan foydalanishni kun sayin oshirish
-axolining xamma toifalarini nurlanish dozasi nazoratidan o’tkazib turish
-atrof muxitning radioaktivligini muntazam nazorat qilish

#Ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlash va ionlantiruvchi nurlanishdan ximoyalashni cheklovchi asosiy xujjatni kursating:

+SanK va M 0029-94 - radioatsion xavfsizlik qoidalari va me`yorlari
-GO -T 950-2000
-Qva M 2291-2011
-D -T 950-2011

#Inson tomonidan foydalaniladigan ionlantiruvchi nurlanishlarning 2 asosiy guruhlarini kursating:

+yopiq manbalar - kuzda tutilgan sharoitlarda qullaganda atrof muxit ob’ektlariga RM-larning tushmasligiga kafolat beruvchi manbalar
+ochiq manbalar - ulardan foydalanilganda atrof muxit oby’ektlariga radioatkiv moddalarning tushishi mumkin bulgan manbalar
-yopiq manbalar-xodimlardan tashqari axolining xar qanday toifasi uchun INM bilan muloqatda bulish cheklangan
-ochiq manbalar - xarkanday odam uchun ionlantiruvchi manbalar bilan ishlashga ruxsat etiladi

#Yopiq ionlantiruvchi nurlanish manbalaridan foydalanishdagi xolatlarni 3 ta misol bulan ko’rsating:

+radioizotopli asboblar (RIP-lar)
+telegammaterapiya uchun moslama
-rentgen moslamalari*
-atom elektrostansiyalari
-DPM-larning radiodiagnostika laboratoriyalari
-ilmiy izlanishlarda nurlantirilgan reaktivlardan foydalanish

#.Ochiq ionlantiruvchi nurlanish manbalaridan foydalanishdagi 3 ta misolni keltiring:

+radiofarmatsevtik preparatlar (RFP)
+AE - reaktorlari uchun yadroviy yoqilg`ilar
+ilmiy maqsadlarda qo’llanadigan radioaktiv izotoplar
-rentgen kabinetlari
-radioizotopli asboblar
-elektron tezlatkichlar

#.Nurlanishning qanday 2 turini bilasiz:

+tashqi nurlanish - organizmdan tashqari bulgan manbadan nurlanish
+ichki nurlanish - inkorporatsiyalangan manbadan nurlanish
-ichki nurlanish - xona ichida bulgan odamlarning nurlanishi
-tashqi nurlanish - atrof muxitda aniqlanadigan manbadan nurlanish

#.Tashqi nurlanishdan ximoyalanishning 4 ta prinsipini ayting:

+miqdoriy ximoyalanis
+vaqt buyicha ximolanish
+masofa orqali ximoyalanish
+ximoya tusiqlar yordamida ximoyalanish
-respirator yordamida ximlyalanish
-xonalarni pardozlash orqali ximoyalanish
-manbagacha bulgan masofani kamaytirish orqali
-organik shishadan yasalgan bokslardan albatta foydalanish orqali

# 4 tadan kam bulmagan ichki nurlanishdan ximoyalanish prinsipini kursating:

+ishlab chikarish jarayenlarini germetikligini ta’minlash
+rejalashtiriluvchi tadbirlar
+maxsus sanitar-texnik moslamalarni qo`llash
+shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish
-mikdoriy himoyalanish
-vaqt buyicha himoyalanish
-masofa buyicha himoyalanish
-tusiqlar orqali himoyalanish

#Uta nurlanishdan ximoyalanish uchun himoya to’sig`ining qalinligini tanlashni qanday 3 ta omil belgilaydi:

+nurlanish dozasining quvvati
+nurlanish energiyasi
+tusiqning qanday materialdan tayorlanganligi
-manbaning aktivligi
-urlanish turi (ochiq, yopiq)
-xonalarning vazifalari

#Ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlaganda himoya to’sig`ining qalinligi qanday 2 ta usulda aniqlanadi:

+nurlanish energiyasi va talab etiladigan nurlanishni pasaytirish karraligiga doir bilimga ega bulishga va maxsus jadvallar bo`yicha xisoblashga
+nurlanish yarim pasaytirish qatlami buyicha xisoblash
-nurlanishni pasaytirish karraligi va va ish vaqtiga bog`liq xolda jadvallar bo`yicha xisoblash
-nurlanishni pasaytirish karraligi va manbagacha bulgan masofaga bog`liq xolda jadvallar buyicha xisoblash

#Gamma va rentgen nurlaridan ximoya qilish uchun foydalaniladigan tusiqlarni tayorlashda qullanadigan 3 xil material turlarini ayting:

+qurgoshin
+temir
+beton
-organik shisha
-plastmassa
-alyuminiy

#Beta-nurlanishdan ximoyalash uchun himoya tusiqlarni tayorlashda qullanadigan 2 material turini kursating:

+alyuminiy
+plastmassa
-temir
-qurg`oshin

#Ochiq ionlantiruvchi nurlanish manbalari bilan ishlashdagi 3 ta sinfni ko’rsating:

+1 sinf - yuqori darajadagi radiaitson xavf
+2 sinf - radiatsion xavfning urta darajasi
+3 sinf - past darajadagi radiatsion xavf
-1 sinf - past darajadagi radiatsion xavf
-2 sinf - yuqori darajadagi radiaitson xavf
-3 sinf - radiatsion xavf yuq

#Shaxsiy dozimetrik nazorat uchun qo`llanadigan 2 ta asbobni ayting:

+IFKU-shaxsiy fotokontrol
+TLD-termolyuminissentli dozimetrlar
-DRG-05
-RUP-1

#Nurlanish dozasini o`lchashdagi 4 ta birlikni ko`rsating:

+ekspozitsion doza: -I- kulon\kg; sistemadan tashqari-rentgen (R)
+yutilgan doza; -I-grey (Gr); sistemadan tashqari-rad
+ekvivalent doza: -I-zivert (Zv); sistemadan tashqari- ber
+ekvivalent effektiv doza (EED) -zivert (Zv)
-ekspozitsion doza: -I grey (Gr); sistemadan tashqari - rentgen (R)
-yutilgan doza: kulon\kg (Kl\kg); sistemadan tashqari - zivert (Zv)
-ekvivalent doza: -I-rentgen\soat; sistemadan tashqari-zivert
-ekvivalent effektiv doza: rentgen; sistemadan tashqari ber

#IFKU asbobining muxim 2 qismini kursating:

+qabul qiluvchi qismi- kassetaga joylashtirilgan rentgen plenkasi
+qayd qiluvchi qismi- densitometr, ekvivalent doza birligada darajalangan strelkali asbob
-qabul qiluvchi qismi- ionizatsion hisoblagich
-qayd qiluvchi qismi- olingan doza nurlanishni qayd kilish uchun qayta hisoblash moslamasi

#.TLD-ning asosiy 2 qismi nimadan iborat:

+qabul qiluvchi qismi- DTG detektori (plastmassa idishga solingan litiy ftoridli lyuminofor)
+qayd qiluvchi qismi- lyuminoforlarda tuplangan nurlanish dozasini qayd qilish uchun bloklar to’plami
-qabul qiluvchi qismi- plastmassali kasetaga joylashtirilgan sezgir fotoqog`oz
-qayd qiluvchi qismi- ber -larda darajalangan densitometr

#.DSENM-dagi radiologik gurux faoliyatining 3 ta asosiy turini kursating:

+ogoxlantiruvchi sanitariya nazorati
+joriy sanitariya nazorat
+atrof muhitning radioaktivligini nazorat qilish
-dozimetrik nazorat
-.RM tashish va saklanishini nazorat qilish
-.radiologik ob’ektlarni pasportizatsiya qilish

#.Radiologik ob’ektlardagi xodimlarning mexnat sharoitlarini kundalik nazorat kimning zimmasiga yuklatilishini 2 javobda kursating:

+agar ob’ekt yirik bulsa, radiaitson xavfsizlik xizmati zimmasiga
+kichik ob’ektlarda - maxsus tayergarlikdan utgan xodim zimmasiga
-yirik ob’ektlarda - DSNM- zimmasiga
-kichik ob’ektlarda - radiologk ob’ektni quriqlovchi xizmat xodimlarga

#Ochiq turdagi INM-dan foydalanadigan ob’ektlarda radiatsion nazoratning 3 ta elementi nimalar ekanligini kursating:

+xodimning ish joyidagi ekspozitsion nurlanish dozaning quvvatini ulchash
+xodimlarning shaxsiy nurlanish dozalarini ulchash
+turli yuzalarning RM bilan ifloslanish darajasini aniqlash
-mikroiqlim parametrlarini ulchash va baxolash
-elektromagnit maydonining qiymatini o’lchash va baxolash
-ishchi xonalar xavosining kimyoviy ifloslanishini aniqlash va baxolash

#INM bilan ishlovchi shaxslarni tibbiy nazorat qilishning 2 turi va u qaysi xujjat asosida amalga oshirilishini ayting:

+dastlabki tibbiy ko’rik
+davriy tibbiy ko’rik
+ular UzR SSV-ning 2000 yildagi №300 buyrug`iga muvofiq utkaziladi*
-birlamchi tibbiy ko’rik- INM bilan ishlashga ishga kirishdan oldin
-qon tekshirish bilan boradigan xaftalik tibbiy kurik
-San Q va M 0029-94 ga asosan utkaziladi

#Radiaktivlikning 3 ta ulchov birliklarini kursating:

+Bekkerel
+Kyuri
+Radiyning milligram - ekvivalenti /Mg.ekv.radiy/
-Rentgen
-Grey
-Zivert

#Ionlantiruvchi nurlarning biologik tasirlarning 3 ta asosiy guruxlarini ayting:

+somatik
+somatik-stoxastik
+genetik
-toksik
-mexanik
-kvantli

#Nurlanishning 4 ta somatik tasirlarini ko‘rsating:

+utkir nurlanish kasalligi
+surunkali nurlanishli kasalligi
+nurlar ta’sirida kuyishlar
+katarakta
-utkir zaxarlanish
-oraliq zaxarlanish
-xavfli usmalar
-DNK molekulalarining buzilishi

#Nurlanishning 3 ta somato-stoxastik ta`sir samaralarini kursating:

+umrning qisqarishi
+leykemiya
+xavfli usmalarning paydo bo`lishi
-o`tkir nurlanish kasalligi
-surunkali nurlanish kasalligi
-nurlardan maxalliy jaroxatlarning kelib chiqishi

#Nurlarning asosiy biologik ta’sir samarasi 4 ta omilga bog`liqligini kursating:

+nurlarning turi
+nurlanish turi
+nurlanish energiyasi
+xujayralarda xosil buladigan N, ON, NO2 radikallarining ta’siri
-nurlanish vaqtidagi organizmning xolati
-foylanilayetgan jixozlar
-radioaktiv izotop turi
-foydalanilayetgan ionlantiruvchi nurlanishning tabiati

#Uta radiotasirchanlik xossasiga ega bulgan 3 ta organlarni ayting:

+butun badan
+gonadalar
+qizil suyak ko’migi
-suyak tuqimasi
-mushak tuqimasi
-ichki organlar

#Odam organizmining tabiiy radiatsion fon xisobiga 1 yilda oladigan 2 ta o`rtacha effektiv ekvivalent nurlanish dozasini kursating:

+tashqi nurlanish xisobiga 0,35 mZv (millizivert)
+ichki nurlanish xisobiga 1,4 mZv
-tashqi nurlanish xisobiga yiliga 3 mZv gacha
-ichki nurlanish xisobiga yiliga 20 mZv gacha


#Ratsional ovqatlanish deb nimaga aytiladi?
+Organizimni energetik, plastik ehtiyojlarini kondiradigan, normal moddalar almashinuvini ta’minlaydigan ovqatlanishga aytiladi.
-Kunlik ratsionda asosiy ozik moddalar va mikroelementlarni bir-biriga to‘g‘ri nisbatda bo‘lishiga aytiladi
-Kunlik ratsiondagi ovqatlanish bir-biriga va ratsionga mos kelishiga aytiladi.
-Kunlik ratsiondagi ovqatlanish bir-biriga va organizmga mos kelishiga aytiladi.

# 18-29 yoshdagilar uchun 1 kunlik non me’yori qancha?

+350g
-450g
-250g
-550g