1 «Asosiy texnologik jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

Nьyuton qonuni. Konvektiv issiqlik almashinishning asosiy qonuni Nьyutonning sovitish qonuni xisoblanadi. Bu qonunga ko‘ra issiqlik almashinish yuzasidan atrof muxitga (yoki, aksincha biror muxitdan kattiq jism yuzasiga) berilgan issiqlik miqdori dQ devorning yuzasiga (dF), yuza va muxit xaroratlarining farqiga (t_D-t_m) xamda jarayonning davomligiga (d) to‘g‘ri proporsionaldir, ya’ni:
dQ =  ( t_D - t_m ) dF d, (5)
bu yerda  - issiqlik berish koeffisiyenti.
Issiqlik berish koeffisiyenti quyidagi ulchov birligiga ega:

Uzliksiz issiqlik almashinish jarayoni uchun (1.5) tenglama quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:

Q =  F (t_D - t_m). (6)
Issiqlik berish koeffisiyenti  devorning 1m² yuzasidan suyuqlikka (yoki muxitdan 1m² yuzali devorga) 1s vaqt davomida, devor va suyuqlik xaroratlarining farqi 1^oS bo‘lganda berilgan issiqlikning miqdorini bildiradi. Bu koeffisiyentning miqdori qator kattaliklarga bog‘liq: suyuqlikning tezligi , uning zichligi . Qovushoqligi , muxitning issiqlik-fizik xossalari (solishtirma issiqlik sig‘imi s, issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffisiyenti , suyuqlikning xajmiy kengayish koeffisiyenti ), devorning shakli, o‘lchami (truba uchun d – diametr, L - o‘zunlik) va uning g‘adir-budirligi _o.
Shunday qilib issiqlik berish koeffisiyentining qiymati quyidagi kattaliklarga bog‘liq ekan:
=f(, , , c, , , d, L, _o). (7)

Issiqlik berish koeffisiyenti bu kattaliklarga bog‘liq bo‘lganligidan, issiqlik o‘tkazish jarayonlarining barcha ko‘rinishi uchun  ning qiymatini xisoblab chiqaradigan umumiy tenglamani olishning imkoni yo‘q. Faqat issiqlik almashinishning tipaviy jarayonlari uchun tajriba natijalarini o‘xshashlik nazariyasi yordamida qayta ishlash orqali kriterial tenglamalarni chiqarish mumkin. Bu kriterial tenglamalar yordamida issiqlik berish koeffisiyentining qiymati xisoblab topiladi.