1. Ehtimollar nazariyasining predmeti. Tasodifiy hodisalar, ularning klassifikatsiyasi

2. Tasodifiy hodisalar, ularning klassifikatsiyasi

Dastlab ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalaridan biri “tasodifiy hodisa” tushunchasini keltiramiz. Natijasini oldindan aytib bo‘lmaydigan tajriba o‘tkazilayotgan bo‘lsin. Bunday tajribalar ehtimollar nazariyasida tasodifiy deb ataladi.

Tasodifiy hodisa(yoki hodisa) deb, tasodifiy tajriba natijasida ro‘y berishi oldindan aniq bo‘lmagan hodisaga aytiladi.

Hodisalar, odatda, lotin alifbosining bosh harflari …lar bilan belgilanadi.

Tajribaning har qanday natijasi elementar hodisa deyiladi va orqali belgilanadi.

Tajribaning natijasida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan barcha elementar

hodisalar to‘plami elementar hodisalar fazosi deyiladi va orqali belgilanadi.

1.1-misol. Tajriba nomerlangan kub(o‘yin soqqasi)ni tashlashdan iborat bo‘lsin. U holda tajriba 6 elementar hodisadan hodisalar lardan iborat bo‘ladi. hodisa tajriba natijasida ochko tushishini bildiradi. Bunda elementar hodisalar fazosi: .

1.2-Misol. Faraz qilaylik, biz telefon stansiуasining ishini bir soat ichida kuzatib, chaqirishlar (talablar) soni bilan qiziqaylik. Kuzatuv vaqtida bitta ham chaqirish kelmasligi, bitta chaqirish kelishi, ikkita chaqirish kelishi va hokazo hodisalar ro‘y berishi mumkin. Bu tajribada elementar hodisalar fazosi ko‘rinishga ega.

1.3-Misol. Navbatdagi misol sifatida shamolning yo‘nalishini aniqlashdan iborat bo‘lgan tajribani ko‘raylik. Agar biz natijani orqali belgilasak, u holda уarim intervaldan qiymatlar qabul qiladi. Shunday qilib tabiiy ravishda elementar hodisalar fazosi chekli уarim intervaldan (yoki aniqrogi aylananing nuqtalaridan iborat bo‘ladi). Bir vaqtning o‘zida shamolning yo‘nalishi va uning tezligini kuzatish уana ham aniqroq tajriba bo‘lar edi. Bu holda elementar hodisalar fazosi _,уa’ni ikki o‘lchovli vektorlardan tashkil topgan cheksiz to‘plam orqali ifodalanar edi.