1. Ko‘llarni shakillantiriuvchi asosiy omillar

Savollar
1.Ko‘llarni shakillantiriuvchi asosiy omillar.

2.Ortiqcha namlik bilan xarakterlanuvchi landshaftlarning alohida

uchastkalari nima deb yuritiladi? botqoqliklar

3.Botqoqlklar qaysi qobiqning tarkibiy qismi hisoblanadi.? gidrosfera

4.Yer yuzasida dastlabki botqoqliklarning yuzaga kelishi qaysi davrlar oralig‘iga to’g’ri keladi? Silur va devon

5.Yer sharida dastlabki botqoqliklar bundan necha mln yil ilgari yuzaga kelgan? 350-400 mln

6.Yer sharida botqoqliklarning umumiy maydoni qancha? 3,5mln km

7.Dunyodagi eng katta botqoqlik hududlari qaeyrlarda joylashgan? Amazonka daryosining qayir qismida

8.Botqoq so‘zi qaysi tildan olingan? slavyan

9.Botqoq so‘zi qanday ma’noni anglatadi? Yopishqoq loyqa

10.Botqoqliklar asosan necha xil yo‘l bilan kelib chiqadi: 2xil

11. ga botqoqlik o’zi yutgan korbonot angidritga nisbatan necha baravar ko‘p kislord ishlab chiqaradi 7-15 baravar ishlab chiqaradi

12.Nima uchun botqoqliklar “Sayyora o‘pkasi” deyiladi o’rmonlardan kam bo’lmagan miqdordakislorodishlab chiqargani uchun

13.Botqoqliklar – suvlarning nimasi hisoblanadi tabiiy filtri hisoblanadi

14.Botqoqliklar atmosferaga qanday gazlarni bakterial metanni yetkazib beruvchi manbalaridan biri sanaladi. Karbonat angidrid

15.Boqoqliklar o‘simliklar guruhining hukuron ekologik guruhiga bog‘liq holatda quyidagilarga bo‘linadi 1.evtrof 2.mezotrof 3.oligotrof

16.O‘stunlik qiluvchi o‘simlik turlariga qarab botqoqoliklar necha turga ajratiladi? 4 tur

17.Makrorelyef turlariga bog‘liq holatda botqoqoliklar necha turga ajratiladi: 4 ta tur vodiy qayir yonbagir suvayrigich

18.Mikrorelyef turlariga bog‘liq holatda botqoqoliklar necha turga ajratiladi? 3ta

Tepalikli yassi gumbazsimon

19.Iqlim tiplariga ko‘ra botqoqoliklar quyidagi turlarga ajratiladi 4ta subarktika mo’tadil tropic subtropik

20.Sapropel va gumusli organik birikmalar tuplanaversa qanday konlarning paydo bo‘lishi uchun zamin tayyorlanadi? Ko’mir konlari

21.ko’mir tarkibidagi uglerod (60—96%), vodorod (1 — 12%), kislorod (2—

20%), azot (1—30%) va juda oz mikdorda fosfor xamda oltingugurtlar ko’mirning nimasi deb yuritiladi? Organic massa

22.ko’mir tarkibidagi kremniy, alyuminiy, temir, kalsiy, magniy, kaliy, natriy va boshqalar ko’mirning nimasi deb yuritiladi? Mineral massa

23.dunyo kumir zapasining taxminan 50% qaysi geologic davrlarda hosil bo‘lgan ? yuqori bo’r ,paleogen ,neogen

24.joylashgan rel’ef xususiyatiga koʻra botqoqliklar necha xil boʻlad?

25.Qor chizig‘idan yuqorida joylashgan erimaydigan qor massasi nima deyiladi? muzliklar

26.Muzliklar o‘z shakliga va harakatining xarakteriga ko‘ra necha xil boʻlad? 3 guruhga

27.Muzlik ostidan chiquvchi suvlar yoyilib keng yelpig‘ichsimon shleyf hosil qilib oqadi va yotqizilgan cho‘kindilar qanday yotqiziqlari deyiladi?

28.Qayerda joylashgan doimiy muzliklarning ko‘pchiligi harakatsiz? antarktidada

29.Tog‘li o‘lkalardagi muzliklar nimaning o‘zgarishiga qarab harakatlanadi obhavo ni

30.R. Blekning ma’lumotiga ko‘ra yer shari quriqlik qismining taxminan necha % i muz qoplamlardan iborat 24 foiz

31.quruklikning necha mln. km² maydonini muzlik ishg‘ol qilgan 35 mln

32.shimoliy yarim sharda joylashgan muzliklarning umumiy maydoni qancha? 22 mln
33.MDX ning necha mln. km² kattalikdagi maydoni yoki muzliklar bilan qoplangan 10.7 mln kv 48
34.Tiksi (Lena quyilishi) ko’rfazi rayonida necha m chuqurlikkacha muz qatlami davom etganligi burg‘ulash quduqlari yordamida aniqlangan? 650-700
35.Quruqlikda muzlik qatlamining maksimal chuqurlikdagi 1450 m ga etadigan hudud qayerda joylashgan marxa daryosi chap irmog’I vilyuy yoqitiston

36.O‘rta Osiyo tog‘laridagi muzliklar maydoni S. V. Kalesnik ma’lumotiga ko‘ra necha km² teng? 11000 km kv

37. Pomirdagi Fedchenko muzligining uzunligi necha km? 77 km

38.Tyanshandagi Inilchek muzligi uzunligi necha km? 80 km

Zarafshon tizmasidagi Zarafshon muzligining uzunligi necha km? 24,7 km

39. Oltoy tog‘laridagi hozirgi muzlikning may­doni necha km^{2 454}

40. Kavkaz tog‘laridagi muzliklar maydoni 1967 km²,

41. Qor yog’inlari hisobiga muz kristallana borgan kengayishi va cho‘zilishi uning nimasini bildiradi muzliklar harakati

42.Muzliklar harakatining absolyut tezligi soatiga qanchani tashkil qiladi? 25 MM dan 1.25 m gacha

43. Alp, Kavkaz muzliklari o‘rta hisobda yiliga necha m siljiydi? 10-150

44. Pomir va Ximolay torlaridagi kat­ta muzliklar yiliga necha m tezlik bilan harakatlanadi? 1200-1500

45.Upevornik (Grenlandiya) muzligining siljish tezligi ba’zan sutkasiga necha m gacha yetadi.38 m

46. Muzliklar morfologik jihatdan necha turga bo’linadi? 3ta

47. Muzlik asosan necha xil geologik ish bajaradi?

48. Hisob kitoblarga ko‘ra quruqlik maydonining qancha qismi, shamol ta’sirida ishlangan maydon hisoblanadi?1/5 qim

49. Yer sharining qanday geomorfologik hududlarida shamolning geologic faoliyati ko’proq nomoyon bo’ladi?
50. Ekvator bo‘ylab sharq va g’arb tomon esuvchtt doimiy shamollardir qanday nomlanadi? passatlar
51.Yer yuzasida va troposferaning quyi qismida doimo bir tomonga esadigan va faqat yil fasllarining almashinishi bilangina oʻz yoʻnalishini qarama-qarshi tomonga oʻzgartiradigan havo oqimi nima deyiladi? shamol
52. Bir kecha-kunduz davomida kunduzi dengizdan quruklikka, kechasi quruqlikdan yana dengiz tomon harakatlanib turadigan shamollar qanday nomlanadi? briz
53. Tog’va vodiylarda harorat o‘zgariidi bir xil bo‘lmaganligi sababli yuzaga keladigan shamollar qanday nomlanadi? Tog’ vodiy
54.Qaysi qit’alarda keng maydonlari shamol harakati va uning geologik ishi uchun eng qulay hududlar sanaladi? Osiyo afrika avstraliya
55. Shamolning geologik ishi nimalarlan iboratdir. deflatsiya korroziya akkumlyatsiya tashish
56. Deflyatsiy qanday ma’noni anglatadi? Puflash lot
57. Korroziya qanday ma’noni anglatadi? Lot egovlash silliqlash sidirish
58. Akkumulyatsiya qanday ma’noni anglatadi? To’plash lotincha
59. Transportirovka necha sm balandlikda tashiydi? 5-10 sm
60. Shag’allarning sakrab sakrab uchishi” nima deyiladi? saltatatsiya
61. A.Allisonning ma’lumotlariga ko'ra Sahroi kabirdan uchirilgan qum zarrachalari 160 km masofani bosib o’tib to'planishi mumkin ekan
62.shamol ta’sirida chang va mayda qum zarrachalari 2500—3000 km uzoqlikkacha yetib boradi.
63.. "Lyoss" atamasi geologik va mineralogik adabiyotga nechanch yilda va kim tomonidan kiritilgan. Karlsezar fon leonhart
64. “Eol lyossi” qanday yotqiziqlarning genetik turiga kiradi? kontinental
65. Lyosslarning o'ziga xos belgilari nechata? 7ta
66.O’zbek olimlaridan akademik R.O.Mavlonov O'rta Osiyodagi lyosslarni aksariyati shamol yordamida hosil bo'lgan deb tushintiradi.
67. Shamol assimetrik taqsimot yoki yarimoysimon shakl nima deb ataladigan baland (20-30 m gacha) qum tepalarini hamda qum tepa tizmalarini vujudga keltiradi. barxan

68. Dengiz va daryo bo'ylarida paydo bo'ladigan qum tepalari nima deyiladi. dyuna

69. Yerda hayot paydo bo‘lgan davrdan boshlab planetamizda yashab xolok bo‘lgan va qatlamlarda tosh qotgan qoldiq sifatida uchraydigan hayvon va o‘simliklar haqidagi fandir paleontologiya

70. XIX asr boshlarida geologiyaga palentologik usulning kiritilishi qanday yangi sohaning rivojlanishiga sabab bo‘ldi? Tarixiy geografiya

71. Paleontologiyaning tarkibiy qismi qaysi fanlar hisoblanadi? Paleozoologiya va paleobotanika

72. Qazilma hayvon qoldiqlarini o’rganadigan fan paleozoologiya

73. Qazilma o‘simlik qoldiqlarini o‘rganadigan fan paleobotanika

74. Paleontologik tadqiqotlar nima bilan bir vaqtda tirik organizlarning rivojlanish tarixi to‘g‘risida asosli ma’lumotlarni o‘rganishimizga yordam beradi tarixiy taraqqiyoti

75. Paleontologiyaning asisiy vazifalari nechata? 5 ta

76. Juda mayda mikroskopik hayvon va o‘simlik qoldiqlarini Paleontologiyaning qaysi sohasi o’rganadi? mikropaleontologiya

77.Organizimlarning ko‘milib qolish sharoitlarini o‘rganivchi fan nima deb yuritiladi? toponomiya

78. Qadimgi hayvonlar va o‘simliklar yashash sharoitni o‘rganiuvchi fan nima deb yuritiladi? paleoekologiya

79. Organizimlarning yashash faoliyati izlarini o‘rganiuvchi fan nima deb yuritiladi? Paleobiogeografiya paleoexnologiya

80. Quruqlik va dengizda yashovchi organizmlarning ekologik guruhi nima deb yuritiladi? ekoloogiya

81. Dengiz va okeanlarda nechata bionomik zona ajratilgan? 5 ta

82. Organizimlarning eng yangi tasnifining asoschisi kim? Shved k.lenney

83. Yer po‘stini tashkil qilgan qatlamlar bir-biridan o‘zlaridagi chig‘anoqlari bilan farq qilishini va bu chig‘anoqlar turi hozirgi vaqtda yo‘qligiga asoalanib J.Lamark tomonidan nechata muhim biologik qonun yaratildi? 2 ta

84. “Tabiiy tanlash va turlarning kelib chiqishi” asari muallifi kim? darvin

85. “Organizimlar o‘z ajdodlari sharoitlarida yashayotgan bo‘lsalar-da, ular hech qachon ajdodlik holatlariga qaytmadilar” degan ibora kimga tegishli?

86. Dastlabki xo‘jayrasi yadrosiz bo‘lgan organizmlar nima deb yuritilgan? prokoretlar

87. Dastlabki xo‘jayrasi yadroli bo‘lgan organizmlar nima deb yuritilgan? evikariotlar

88. SHo‘rligi o‘zgargan sharoitga kam organizmlar moslashib qolib keyinchalik rivojlanib ketishi mumkin bo‘lgan organizimlar qanday nomlanadi?
89. O‘tgan davrning tabiiy geografik sharoitlarini qayta tiklash tarixiy geologiyaning muhim masalalaridan biri hisoblanadi. Bu masala bilan qanday fan shug‘illanadi. Paleogeografiya va tarixiy geologiya

90. Paleogeografiya paleogeografik sharoitni qayta tiklash qanday tahlil orqali amalga oshiriladi? fatsial

91. Fatsial tahlil teng necha qismdan tashkil topgan? 2 xil litologik va bionomik

92. “Fatsiya” termini birinchi marta 1838 yilda kim tomonidan geologiya faniga kiritilgan? 1838 gresli

93. “Fatsiya” so’zi qanday ma’noni anglatadi? Tashqi qiyofa
94. “Fatsiya o‘xshash organik qoldiqlarni o‘zida saqlagan va litologik tarkibi bir xil bo‘lgan cho‘kindi tog‘ jinslaridir” degan ibora kimga tegishli? gressli

95. “Fatsiya ma’lum fauna va florani o‘zida saqlagan bir xil litologik tarkibli cho‘kindilar hosil bo‘lgan sharoit” degan ibora kimga tegishli? popov

96. “Fatsiya o‘zida bir xil fauna va florani o‘zida saqlab qolgan va bir xil litologik tarkibga ega cho‘kindi tog‘ jinsi” degan ibora kimga tegishli? nalivkin

97. “Fatsiyani tarkibi va hosil bo‘lish geografik sharoitlari bo‘yicha bir yoshdagi qo‘shni hudud yotqiziqlaridan farqlanuvchi cho‘kindilar majmuasi” degan ibora kimga tegishli? krashinnikov

98. Qatlam bo‘ylab tog‘ jinslarini kuzatganda bir xil tog‘ jinslarining ikkinchisi bilan alashinishi nima deyiladi? Fatsial o’zgarish

99. Paleogeografik qayta tiklash asosida nima yotadi? . Aktualizm prinsipini

100. Aktualizm prinsipini birinchi marta kim qo‘llagan va geologiyaga kiritgan.ch layyel

101. Fatsiyalarni shakillantiruvchi cho‘kindilarning hosil bo‘lish jarayonini necha bosqichga ajratish mumkin?4 ta

102. Cho‘kindi materiali uchun asosiy manba nechita? 3 ta litosfera,yer qari,kosmos

103. Daryolar keltirilgan materialning asosiy qismi terrigen shelfda cho‘kindi to‘planish zonasida cho‘kadi.

104. N.M.Straxov qachon kontinentlarda iqlim zonalligiga mos aridli, gumidli va muzli litogenez xillarini ajratadi 60 yillarda

105. A.I Lisitsin qachon kontinentlarda iqlim zonalligiga mos aridli, gumidli va muzli litogenez xillarini ajratadi 1970

106. Muzlik va arid zonalarda fatsiyalarning hosil bo’lishi uchun qanday nurash ustunlik qiladi? Fizik nurash

107. Gumid zonalarda fatsiyalarning hosil bo’lishi uchun qanday nurash ustunlik qiladi? Kimyoviy n urash

108. Bionomik tahlilda asosan qanday organizmlardan foydalaniladi.bentoz

109. Otgan geologik davrlarning hayvonot dunyosini o'rganadigan fan sohasi nima deb yuritiladi? paleozoologiya

110. Nima asosida yer qobig'ining cho'kindi qatlamlarining nisbatan yoshini aniqlash, o'tgan geologik davrlarning tabiiy - geografik sharoitlarini, foydali qazilmalarni shakllantirish shartlarini tiklash mumkin? Faunaning tosh qoldiqlari

111. Paleozoologiya qaysi fanlar bilan chambarchas bog'liq.tarixiy,umumiy,geologiya

112. Akademik B.S. Sokolovning so'zlariga ko'ra, "geologiya yadrosi" nima hisoblanadi. geoxronologiya

113. Tirik organizmlarning evolyutsiyasi - siyanobakteriyalardan tortib yuqori darajada tashkil etilgan umurtqali hayvonlar yuzaga kelgunicha bo’lgan geologic davr necha mlrd yilni o’z ichiga oladi? 4,5 mlrd

114. Geoxronologik shkala nechata eona ajratilgan? 2 ta

115. Yer geologik tarixining eng katta eonasi bo’lgan kriptoza (yashirin hayot vaqti) taxminan necha milliard yil davom etgan?4 mlrd

116. Yer geologik tarixining Faneroz (aniq hayot vaqti) eonasi, taxminan necha milliard yil davom etgan? 570 mln

117. Kriptozoy eonasi nechata eraga bo'lingan? 2ta

118. Fanerozoy eonasi nechata eraga bo'lingan? 3 ta

119. Hayvonlarning toshqotgan holatida saqlanib qolgan qoldiqlaridir nima deb ataladi? fossil

120. Fossil so’zi qaysi tildan olingan va qanday ma’nolarni anglatadi? (llot fossil ko'milgan, qazilma).

121. O'lik organizmlarning toshqotgan organizmlar aylantirish jarayoni nima deb ataladi? fossillanish