1-mavzu: biologiya fanining maqsadi va vazifalari

MAVZU: 39.
“B.BX.B” USULI BO’YICHA MA’LUMOTLAR
Ma’lumot
Bilaman
Bilishni 
xoxlayman
Bilib oldim
Yerda  biosfera  birinchi  tirik  organizmlar 
bilan bir vaqtda paydo bo’ladi
Dastlabki  tirik  organizmlar  bir  hujayrali 
geterotrof  oziqlanuvchi  anaerob  prokariotlar 
bo’lgan
Birlamchi biosferada organik moddalar kam 
bo’lgani  uchun  geterotrof  prokariotlar  tez 
ko’paya olmas edi
Tabiiy  tanlash  natijasida  anorganik 
moddalardan  organik  moddalarni  mustaqil 
sintezlay  oladigan  autotrof  organizmlar – 
birinchi  xemosintezlovchi,  fotosintezlovchi 
bakteriyalar  va  ko’k-yashil  suv  o’tlari  paydo 
bo’ladi
Birinchi 
fotosintezlovchi 
organizmlar 
karbonat  angidridni  yutib,  kislorodni  ajratib, 
atmosferaning tarkibini o’zgartirgan
Natijada  atmosferada  karbonat  angidrid 
miqdori  kamayib,  kislorod  miqdori  tobora 
ko’payib borgan
Ozon 
ekrani 
yer 
yuzidagi 
tirik 
organizmlarni  quyoshning  ultrabinafsha  nurlari 
va  kosmik  nurlarining  halokatli  ta’siridan 
himoya qilgan
Atmosferada  erkin  kislorodning  ko’payishi 
Yer  yuzasida  aerob  tipda  kislorod  bilan  nafas 
oluvchi 
organizmlarning 
va 
ko’p 
hujayralilarning kelib chiqishiga sabab bo’lgan
Insoniyat  jamiyati  paydo  bo’lishi  bilan 
biosfera  evolyutsiyasining  noogenez  bosqichi 
boshlandi
Noosfera  tushunchasi  fanga  birinchi  marta 
fransuz  geolog  olimi  E.Lerua  tomonidan  1927 
yilda kiritilgan (yunoncha “noos” – aql, “sfera” 
– shar  so’zlaridan  olingan).  V.I.Vernadskiy 
tabiriga ko’ra noosfera – inson mehnati va ilmiy 
faoliyati ta’sirida o’zgargan biosferadir
Boshqacha  qilib  aytganda,  noogenika  –  bu 
tinimsiz  ilmiy-texnikaviy  progress  sharoitida 
ekologik  tanglik  kelib  chiqishining  oldini  olish 
choralarini ishlab chiqadigan fandir

---