1-mavzu: texnik termоdinamika reja

issiqlik
nazariyasi
bilan to’ldirilgan. Jismni xususiyatini past haroratda aniqlashga imkon 
beradigan bu nazariya asosan kimyoviy termodinamikada foydalaniladi va uni 
qo’llanishi cheklangan. 

---

Termodinamikada tadqiqotlarni ikkita uslubi qo’llaniladi: aylanma jarayonlar 
uslubi va termodinamikoviy funktsiyalar va geometrik tasvirlash uslubi. 
 
Termodinamik tizim 
Tabiatniig istalgan xodisasida bir qancha turli jismlar o’zaro bog’langan holda 
ishtirok etadp. Qandaydir xodisani termodinamikaviy o’rganishda tadqiqot ob’ekti 
sifatida jismlar guruxi yoki bir jism yoki uning ayrim qismi ajratiladi. 
O’rganiladigan ob’ekt termodinamikoviy tizim deb ataladi, uning chegarasidan 
tashqarisida bo’lganlarning hammasi atrof muxit deb ataladi. Bir biri bilan va 
atrof muxit bilan energiya almashadigan makroskopik jismlarning yg’indisi 
(majmuasi) termodinamikoviy tizim deb ataladi. Porshenli
tsilindr
dagi 
gaz termodinamikoviy tizimga oddiy misol bo’lishi mumkin. Atrof muxitga 
tsilindr
, porshen, havoni kiritish mumkin. 
Agarda termodinamikoviy tizim atrof muhit bilan o’zaro ta’sirlanmasa tizimi 
izolyatsiyalangan yoki yopiq tizim dsb ataladi. 
Tizim atrof muxit bilan issiqlik almashishga imkon bermaydigan adiabatli 
qobiq bilan o’ralgan bo’lsa issiqlik izolyatsiyalangan yoki adiabatli tizim deb 
ataladi. 
Ideal issiqlik izolyatsiyasi bilan qoplangan idishdagi jism atrof muxit bilan 
isslqlik almashish imkoni bo’lmaginligi uchun izolyatsiyalangan tizimga misol 
bo’ladi. 
O’zining hamma qismida bir hil tarkib va fizik xususiyatga ega bo’lgan tizim 
bir jinsli tizim deb ataladi. 
Ichida ajratadigan satxi bo’lmagan bir jinsli termodinamik tizim gamogenli 
tizim deb ataladi. 
Qismlari bir biri bilan ko’rinadigan ajratish satxi bilan ajralgan bo’lsa bunday 
tizimlar geterogenli tizim deb ataladi (masalan, muz va suv, bug’ va suv va b.)