1. Mavzu: Xorijda maktabgacha ta`lim fanining predmeti. Jahon mamlakatlari ta’limi taraqqiyotining ayrim masalalari

Fachhochschulen) 

juda  ommalashgan,  unda  o‘qish 

muddati kam, o‘quv dasturi universitetlarga qaraganda amali

ѐ

tga yaqinroq.5 

 

GFR  ta’lim  tizimi  umumevropa  ta’lim  tizimiga  integratsiyalashgan:  o‘quv 

muassasalarining barcha turlari Evropa Ittifoqi (EI) dasturini amalga oshirishga 

mo‘ljallangan,  EI  davlatlari  ta’lim  standartlari  unifikatsiya  (bir  xillashtirish) 

qilingan, diplomlar bu davlatlarda kuchga ega.  

Germaniya  uzoq  davrlardan  beri  fan  va  madaniyat  markazi  sifatida 

mashhurdir.  SHiller, G

ѐ

te,  SHneger,  Gumboldt,  Kant,  Gegel  va  boshqalar  kabi 

buyuk  shoirlar, 

ѐ

zuvchilar,  filosoflar  va  jamoat  arboblari  hammaga  tanish. 

Germaniyada  o‘rta  asrlarda  tashkil  topgan  1-universitet  mavjud.  Eng  qadimiy 

universitet  bu  Geydelberg  universiteti  bo‘lib,  1386  yil  tashkil  topgan.  1388  yil 

tashkil  topgan  K

ѐ

ln  universiteti  qadimiy  universitetlardan  sanaladi.  Bu  o‘quv 

muassasalari qadimiy an’analari va klassik ta’limi bilan mashhurdir.  

Hozirgi  kunda  universitetlar  va  boshqa  oliy  o‘quv  yurtlari  soni  sezilarli 

darajada  ortdi,  ta’lim  tizimi  ham  o‘zgardi.  Avvalgiday  gumanitar  ta’lim 

an’analari  muhim  o‘rinni  egallaydi,  lekin  texnik  ta’lim,  nazariya  bilan  amali

ѐ

t 

---

23 

 

birligi, fanlararo ta’lim ham birinchi o‘ringa chiqmoqda. Oliy o‘quv yurtlari fan 

va texnikaning oxirgi yutuqlari- 

yo‘nalishlarni  aks  ettiruvchi  dasturlarni  kiritmoqdalar.  SHu  maqsadda  o‘quv 

rejalari qayta ko‘rib chiqilmoqda.  

Germaniyada  300dan  ortiq  oliy  maktablar  bo‘lib,  ular  16ta  Federal  erlarda 

joylashgan.  SHulardan  Geydelberg  universiteti  eng  qadimiy  bo‘lib,  1385  yil 

tashkil  topgan.  Turli  mutaxassisliklar  bo‘yicha  400dan  oshiq  o‘quv  dasturlari 

juda  keng  tanlash  imkonini  beradi,  bunda  istagan  mutaxassislikni  egallash  va 

fanlararo tadqiqotlar o‘tkazish mumkin. 

 

Germaniya OO‘YUlarida “akademik erkinlik” hukmron, ya’ni qat’iy o‘quv reja 

yo‘q, majburiy ma’ruzalar kam, talabalarning tanlov imkoniyati ko‘p. SHu bois 

ham  o‘z  yurtida  qat’iy  tartibga  o‘rgangan  chet  ellik  talabalar  o‘quv  yilining 

boshida  birmuncha  qiynaladilar.  Bu  haqda  AQSHning  Viskonsin  shtatidan 

kelgan Djon Vulf “Mustaqil ishlashga o‘zingni tay

ѐ

rla. Bu erda professorlarni 

AQSHdagiga nisbatan kamroq ko‘rasan. Ustingdan nazorat ham yo‘q. Men bu 

erda  bilimni  o‘qituvchi  uchun  emas,  o‘zim  uchun  egallash  lozimligini 

o‘rgandim”-deydi.6 

 

Germaniya  Federativ  Respublikasining  ―Ta’lim  to‘g‘risidagi  asosiy 

qonuniga

‖

  ko‘ra  har  bir  fuqaro  o‘z  shaxsini  erkin  rivojlantirish,  o‘z  iqtidori, 

moyilligi  va  qobiliyatiga  qarab  maktab,  o‘qish  joyi  va  kasb  tanlash  xuquqiga 

ega. Ta’lim sohasidagi bunday si

ѐ

satning maqsadi har bir shaxsning qiziqishi va 

talablarga  javob  beradigan  malakali  tay

ѐ

rgarlikni  olish  imkonini  berishida 

imkon qadar ko‘proq 

ѐ

rdam berishdan iboratdir.  

Germaniyaing  har  bir  fuqarosi  butun  ha

ѐ

ti  davomida  umumiy,  oliy  va 

kasbiy  ta’lim  olish  imkoniyatiga  ega.  CHunki  Germaniya  yuqori  rivojlangan 

sanoat  davlatlaridan  biri  bo‘lib,  yuqori  malakali  mutaxassislarga  ehti

ѐ

j  katta. 

Germaniya  xukumati  turli  sohalarda  sifatli  mutaxassis  kadrlarni  tay

ѐ

rlashga 

manfaatdor.  SHu  bois  nemis  ta’lim  tizimining  rivojlanishiga  katta  miqdorda 

mablag‘ ajratiladi. 

---

24