1-Seminar mashg’uloti. Leksema leksik sath birligi sifatida 1-topshiriq. Quyidagi savollarga javob yozing



Download 368,24 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana15.11.2022
Hajmi368,24 Kb.
#866475
  1   2   3
Bog'liq
1-seminar m. HO\'AT



1-Seminar mashg’uloti. Leksema leksik sath birligi sifatida 
1-topshiriq. Quyidagi savollarga javob yozing. 
1. Leksik ma’no nima? U qanday tarkib topadi? 
Leksik ma‟no -leksemaning semantik tarkibidagi asosiy hodisa, u voqelikka
nisbatan belgilangan lug'aviy mazmunni tashkil etadi. 
Leksik ma‟no leksemaning semantik tarkibidagi asosiy hodisa bo'lib, u
voqelikka nisbatan belgilangan lug'aviy mazmunni tashkil etadi.Bunday lug'aviy
mazmun (leksik ma‘no): 1) nimanidir nomlaydi(denotativ ma‟no): qo'y
leksemasining denotativ ma‘nosi uy hayvonining bir turini,
 nomlagani kabi. Demak, denotativ ma‘no deganda leksema ma‘nosi
tomonidan nomlanayotgan voqelikning o'zi (narsa,hodisa, belgi, harakat kabilar)
nazarda tutiladi; 2) ma'lum ma'no anglatadi(signifikativ ma‟no): bunday ma‘no real
voqelikning o'zini emas, balki uning inson ongidagi in‘ikosini, ―obrazi‖ni anglatadi:
“qovun” – qovunning barcha turlari va хillariga хos asosiy belgilarini inson miyasida
umumlashtirgan lisoniy ma‘no(signifikativ ma‘no); ―tarvuz”- tarvuzning barcha 
turlari
va хillariga хos asosiy belgilarini inson miyasida umumlashtirgan lisoniy ma‘no
(signifikativ ma‘no) 
 
2. Fonetik so‘z nima? 
Fonetik so‘z — leksemaning fonetik qiyofasi, nomi. 
3. Denotativ, signifikativ ma’nolar qanday farqlanadi? 
b) fonetik
so'z tomonidan nomlangan predmet, hodisa, tushuncha (denotat, referent); 
d) fonetik so'z tomonidan ifodalangan ma’no (signifikat, u inson ongida
denotat haqida shakllangan ma’nodir). Demak, fonetik so'z predmetni,
denotatni ataydi (denotativ ma’no), fonetik so'z inson ongidagi signifikatni 


ifodalaydi (signifikativ ma’no). Ana shu uchta birlik o'rtasidagi bog'lanishdan
yuzaga kelgan semantik birlik leksik ma’no sanaladi 
 
4. Leksik ma’no va tushuncha, ular o‘rtasidagi aloqa haqida ma’lumot bering. 
So'z va uning ma’nosi birgalikda inson ongida tushunchani shakllantiradi.
Demak, so'zni tushunchaning tildagi belgisi (знак понятия) deyish
mumkin1"5. Biroq so'zning ma’nosi bilan tushuncha bitta narsa emas. Ma’no
tushunchaning shakllanishida ishtirok etadi, unga poydevor bo'lib xizmat
qiladi, ammo so'zning tarkibiy qismi bo'lganligidan til birligi sanaladi,
tushuncha esa, garchi so'z va uning ma’nosi bilan aloqada bo'lsa-da, inson
tafakkurining mahsuli sifatida logik kategoriya hisoblanadi. Masalan, shox- 
shabbali, ko'p yillik o'simlik haqidagi tushuncha barcha millat vakillari
ongida bir xil bo'lsa-da, uning shakllanishida poydevor vazifasini bajargan
so'zlar (nomlar) har xildir: o'zbek tilida daraxt, rus tilida derevo, nemis
tilida der Baum. Shuning uchun daraxt so'zining ma’nosini nemis va rus
bilmaydi, o'zbek esa der Baum va derevo so'zlarining ma’nolarini anglay
olmaydi (agar shu tillardan xabari bo'lmasa), bunday holat ulardan birining
(tushunchaning) logik kategoriya ekanligidan, ikkinchisining (so'z va
ma’noning) esa lingvistik kategoriya ekanligidan kelib chiqadi, so'z va uning
ma’nolari qaysi tilga mansub bo'lsa, o'sha til sistemasi ichida qaraladi, 
shuning uchun bir tushuncha nomi turli tillarda turlicha bo'lishi bilan
birga, ularning ma’nolarida anchagina tafovutlar ham uchraydi 
5. Quyida keltirilgan tayanch tushuncha va ularning nomlarini izohlang: leksik ma’no, 
fonetik so‘z, denotat, referent, signifikat, tushuncha. 

Download 368,24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish