2 – Ma’ruza Issiqlik elektr stansiyalarda (ies) elektr eneregiyani ishlab chiqarish Reja: Elektr energiyani tur XIL issiqlik elektr stansiyalarida ishlab chiqarishning texnologik sxemalari. Ies larining ishlash prinsipi va fik

2 – Ma’ruza Issiqlik elektr stansiyalarda (IES) elektr eneregiyani ishlab chiqarish Reja: 1. Elektr energiyani tur xil issiqlik elektr stansiyalarida ishlab chiqarishning texnologik sxemalari. 2. IES larining ishlash prinsipi va FIK. 3. Renkin siklining ishlash prinsipi. 4. Dizel elektr stansiyalarida elektr energiyani ishlab chiqarish. 5. Kondensatsion issiqlik elektr stansiyalarining vazifasi. 6. Kondensatsion issiqlik stansiyalarining texnologik jarayonlari.

Energiyaning saqlanish qonuni jismlarda issiqlik almashinuvini o‘rganishda termodinamikaning birinchi qonuni nomini olgan. Uning ma’nosi bilan issiqlikni mexanik energiyaga aylantiruvchi sistema misolida tanishamiz. Faraz qilaylik, sistema harorati uning barcha nuqtalarida bir xil. Bu sistemaga issiqlik berilganda harorati ortadi. Agar sistemaga ta’sir faqat unga issiqlik berishdan iborat bo‘lsa, uning energiyasi ga ortadi. Sistema o‘z energiyasining kamayishi va haroratining pasayishi hisobiga ish bajarishi mumkin. Agar sistemaga issiqlik berish va u tomonidan ish bajarilishi bir vaqtda yuz bersa, u holda sistema energiyasi ga o‘zgaradi. Agar sistemaning energiyasi o‘zgarmasa, u holda bo‘ladi.

Renkin sikli bo‘yicha ishlovchi IESning prinsipial texnologik sxemasi (2.1-rasm) bug‘ generatori 1, turbina 2, elektr generatori 3, kondensator 4 va nasos 5 dan tashkil topgan. Bug‘ generatorida yoqilg‘i yoqilib, paydo bo‘luvchi issiqlik yordamida suv qizdiriladi va bug‘ga aylantiriladi. Bu jarayonga Renkin sikli diagrammasidagi (2.2-rasm) o‘zgarmas bosimda hajm ortuvchi AV oraliq mos keladi. Bug‘ generatorida paydo bo‘luvchi bug‘ turbinaga yo‘naltiriladi. Bu yerda bug‘ kengayib, uning ichki energiyasi mexanik energiyaga aylanadi, ya’ni turbinada foydali ish bajariladi. Turbinada bug‘ning ideal Renkin sikliga muvofiq kengayish jarayoni VC adiabata bo‘yicha yuz beradi. Turbinadan chiqqan bug‘ kondensatorda kondensatsiyalanadi va sovituvchi suv bilan chiqarib yuboriladi. Bug‘ning kondensatsiyalanishiga CD oraliq mos keladi. Kondensat ta’minlovchi nasos yordamida bug‘ generatoriga uzatiladi. Bu jarayonga DA oraliq mos kelib, u suv bosimining hajm o‘zgarmagan holda ortishi bilan bir vaqtda amalga oshadi (nasos ta’sirida). Chunki, siqilganda suvning hajmi o‘zgarmaydi.