2 -modul. Kuch transformatorlari va avtotransformatorlar. 2- mavzu: kuch transformatorlari va avtotransformatorlar

a
-
neytraldagi ulanishlar (reverssiz); 
b
-oʻrta 
kuchlanish choʻlgʻamini liniyaviy uchidagi 
ulanishlar (revers bilan).

 
 
 
 
 
 
Transformatorlarning yuklanish qobiliyati deganda ularning ruxsat etilgan yuklamalari 
bilan oʻta yuklamalari birgalikda tushuniladi.
Ruxsat etilgan yuklama–vaqt boʻyicha chegaralanmagan uzoq muddatli yuklama boʻlib, 
bunda choʻlgʻam izolyatsiyasining qizishidan eskirishi nominal ish rejimidagi eskirishidan katta 
boʻlmaydi.
Transformatorning oʻta yuklamasi–izolyatsiyaning tez eskirishiga olib keladigan yuklama. 
Agar yuklama ayni transformatorning nominal quvvatidan katta boʻlsa yoki atrof muhit harorati 
qabul qilingan hisobiy haroratdan +20°S dan ortiq boʻlsa, shunday rejim hosil boʻladi. 
Oʻta yuklanish avariyada va tizimli boʻlishi mumkin. 
Avariyaviy oʻta yuklanishiga avariya hollarida, masalan, parallel ishlayotgan 
transformator ishdan chiqqan hollarda yoʻl qoʻyiladi. Ruxsat etilgan yuklama choʻlgʻam 
(+140°C) va moyning (+115°C) ruxsat etilgan chegara haroratlari bilan aniqlanadi. GOST 
11677–75 ga asosan nominal tokdan katta boʻlgan qisqa muddatli avariya oʻta yuklanishga 
(oldingi yuklamaning davomiyligi va kattaligi, sovituvchi muhit harorati va oʻrnatish joyidan 
qat`iy nazar) quyida koʻsatilgan chegaralarda yoʻl qoʻyiladi: 
Moyli transformatorlar:
Tok boʻyicha oʻta yuklanishi, % . . . . 30 45 60 75 100
Oʻta yuklanish davomiyligi, min. . . . . . . 120 80 45 20 10 
Quruq transformatorlar:
Tok boʻyicha oʻta yuklanishi, % . . . 20 30 40 50 60
Oʻta yuklanish davomiyligi, min. . . . . . 60 45 32 18 5 
Uzoq muddatli avariyali oʻta yuklanishi M, D, DTS va TS sovitish tizimli 
transformatorlar uchun 5 sutkadan koʻp boʻlmagan vaqt davomida 40% ga yoʻl qoʻyiladi, bunda 
agar boshlangʻich yuklama koeffitsienti k
1
 
ning qiymati 0,93 dan oshmasa, oʻta yuklanish 
davomiyligi bir sutkada 6 soatdan oshmasligi kerak. 
,
,
1
ном
Н
эк
I
I
k

(7-1) 

---

bu yerda I
nom
– transformatorning nominal toki; I
ek,n
–maksimumdan oldingi 10 soat 
davomidagi ekvivalent yuklama.
 
Nazorat savollari: 

Transformatorni nominal kattaliklarini izohlab bеring?

Kuch transformatorlarini yuklanish koeffitsiеntini izoxlang. 

Avtotransformatorlarning transformatorga nisbatan qanday avzaliklari bor?

Qaysi hollarda ikki choʻlgʻamli transformator oʻrniga ajratilgan choʻlgʻamli 
transformator qoʻllash ma'qul? 

Nima uchin avtotransformator transformatorga nisbatan xavfli sanaladi?