2-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Xom ashyoni qabul qilish va tolalarni aralashtirishga tayyorlash rejasini tuzish. Amaliy ishdan maqsad

2-Amaliy mashg’ulot

Mavzu:Xom ashyoni qabul qilish va tolalarni aralashtirishga tayyorlash rejasini tuzish.

Amaliy ishdan maqsad: Xom ashyoni qabul qilish va tolalarni aralashtirishga tayyorlash rejasini tuzishni o’rganish.

Yigirish fabrikasiga kiradigan tolali materiallarning turi va maqsadiga qarab, ularni aralashtirishga tayyorlashning turli rejalari qo'llaniladi.

Oddiy jun, agar bo'yashga tobe bo'lmasa, titish mashinalarida titiladi. Bo'yashga kirmaydigan begona o'tlar va qariqiz o’simligi bilan ifloslangan junlar, tozalanishi uchun maxsus mashinalarda yoki karbonizatsiyalanishi, so'ngra zararsizlantirilishi va quritilishi kerak. Karbonlashtirish va bo'yashga duchor bo'lgan burda jun aralashmalarni maydalash , zararsizlantirish, bo'yash, saralash, quritishdan o'tadi.

Kuchli chigallashgan qo'y va tuya junlari maxsus dastgohlarda - yaxshilab bo’lakchalarga bo’lgan holda titiladi.

Navlarga saralangan junlar, titib tozalash hamda qariqiz yovvoyi o’simligidan tozalangan yoki karbonlashtirishga, zarurat bo'lganda esa uni keyinchalik , quritish va titish bilan yigirish, bo'yashga o'tkaziladi.

Bo'yashga zarurat bo'lmagan kimyoviy tolalar, aralashtirish uskunasiga titib tozalangandan so'ng aralashtirishga kiritiladi. Titish jarayoni, ko'tarilgan valiklar yoki ko’tarilmagan valiklarda amalga oshirish tavsiya etiladi.

Titish mashinasini Ta’minlash qurilmasi Ta’minlovchi panjarasi va Ta’minlovchi valiklardan tashkil topgan. Ta’minlovchi panjara o’zaro halqalar orqali biriktirilgan yoki tasmalarga biriktirilgan, metall yoki yog’och plankalardan tayyorlanib valga kiydirilgan bo’ladi. Ta’minlash valiklari jun qatlamlarini Ta’minlash panjarasidan qabul qiladi va siqadi, qoziqli baraban tahsir qilguncha ushlab turadi, shu tarizda yumshatiladi.
Ta’minlash qurilmasining bir nechta ko’rinishlari mavjud. Ko’p tarqalgan qurilma, ikki juft Ta’minlash valiklisi : birinchi juft valiklar riflali, ikkinchi yuqoridagi valik riflali, pastki silliq. Valiklar diametri 100-150mm. Ikkala juft xam tolani kuchli siqib yuklanish oladi. Birinchi juftga nisbatan ikkinchi juftning tezligi 12-15% oshadi, jun bo’laklarini tortib tahminlaydi. Valiklarni reflali yuzasi tolalarni ushlash va yaxshi qisilishini tahminlaydi, silliq yuza esa

_{tolani o’ralib ketish imkoniyatini kamaytiradi.}

1-rasm. Titish mashinasining Ta’minlash qurilmasi ko’rinishi

Bir juft Ta’minlovchi valiklardan tuzilgan qurilma, ishlash printsipi oldingisidan farq qilmaydi, lekin bu yerda jun bo’laklarini tashish yo’qoladi. Tolalar yaxshi qisilmasa baraban qoziqlari qisilmadan yaxlit titilmagan jun bo’laklarini yulib olishi mumkin.Yana bir keng tarqalgan qurilmalardan biri egik tishli Ta’minlovchi valiklar bo’lib, ularning tishlari valik aylanish yo’nalishiga qarama- qarshi tomonga yo’nalgan. Bunday Ta’minlovchi juft jun qatlamlarini to’liq titilgunga qadar ishonchli ushlab turadi; shu vaqitda, baraban qoziqlari bo’laklarni old qismini titadi, ularni orqa qismi valiklar qisib turadi yoki taminlash valiklari tishlari siquvidan yulishda titiladi. Yuqori valikni prujina siqib turadi. Valik diametri 150-250 mm. Ish jarayonida yuqori valik jundan qoziqli baraban yordamida tozalanadi; pastki valikda baraban qoziqlari zarbi tahsirida jun bo’laklari o’tiradi, shuning uchun uni tozalashda pastki valikda uzun jun tolalarini o’ralib qolishini to’liq bartaraf etmasada maxsus valiklar o’rnatilgan.
Junni valikka o’ralishini bartaraf etish maqsadida, yangi bir valikli Ta’minlovchi qurilma yaratildi, bu yerda pastki valik qo’zg’almas stolcha bilan almashtirildi (4g-rasm). Stolchani bir qismi egiksimon shaklga ega va valik tishini qamrab olgan, bu egik qismda tolalarni yaxshi qisilishi tahminlanadi.stolchaning old qismi qiya o’rnatilgan va maxsus teshikka ega bo’lib, u orqali og’ir mineral aralashmalarning bir qismi tushib qoladi. Stolchaga bevosita kolosnikli panjara tutashgan. Bunday tizim junni o’ralib qolishini bartaraf etadi.
Xamma Ta’minlovchi qurilmalarning yuqori valik podshipniklari yo’naltiruvchida yotadi va vetikal yo’nalishda siljishi mumkin. Ular qalin jun qatlami o’tayotganda ko’tariladi, so’ngra yana joyiga qaytadi. Xamma yuqori valiklar pastki valiklarga prujina yoki richag qurilmalari orqali siqiladi. Yuklanish miqdori qayta ishlanayotgan junning turiga bog’liq xolda tanlanadi: bo’lakdorli va zuvalalangan (svalyannaya) junlar kuchli qisilishni tahlab qiladi.
Ta’minlovchi valiklarning ishchi yuzasi silliq bo’lishi bilan birga xech qanday chuqurchalar bo’lmasligi kerak, chunki junni o’ralishiga olib keladi. Valiklarda ilinib qolgan iflosliklarni tozalovchi rostlagichi bo’lishi kerak.

Agar aralashtirishdan oldin shtapel kimyoviy tolalari bo'yalgan bo'lsa, u holda ular ketma-ket bajariladigan jarayonlardan o’tadi: bo'yash, siqish, ho'l holatida chigal bo’lgan tolalarni titish , quritish va titish mashinasida titishdir.

Apparat tizimida yigirilgan chiqindilar. Ushbu chiqindilarning holati va xususiyatlari juda xilma-xil bo'lib, ularni qayta ishlash uchun turli xil mashinalar ishlatiladi.

Pilta va pilik uzuqlari pilik mashinasidan chiqadigan chiqindilar hisoblanadi. Bu esa o’z navbatida apparat tizimida yigirishgacha bo’lgan jarayondagi chiqindilarining eng qimmat turi hisoblanadi. Pilik uzuqlari aralashma partiyalariga bo’linadi, shundan so’ng titish mashinasida titilgan jun tolalariga ular qaysi turdagi aralashmalardan bo’lsa, aynan o’sha partiyalardagi aralashmalar bilan qo’shiladi hamda ular yana qayta ishlanadi.