2-ma’ruza. Avtomatik boshqaruv tizimlarining strukturaviy tuzilishi. Texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlari

2-ma’ruza. Avtomatik boshqaruv tizimlarining strukturaviy tuzilishi. Texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlari.

2.1.Avtomatik boshqaruv tizimlari.

2.2.Boshqaruv dasturi.

Har qanday texnologik mashina va jihozlar boshqaruv tizimiga ega. Boshqaruv tizimining oddiy yoki murakkabligini korxonaning avtomatlashtirilganlik darajasi qanday ahvolda ekanligiga bog’liq.

• Har qanday texnologik mashina va jihozlar boshqaruv tizimiga ega. Boshqaruv tizimining oddiy yoki murakkabligini korxonaning avtomatlashtirilganlik darajasi qanday ahvolda ekanligiga bog’liq.
• Oddiy ko’rinishdagi boshqaruv tizimlariga har xil datchiklardan tortib kulachok yoki taqsimlovchi vallar kirsa, murakkab boshqaruv tizimlariga asosan EHM lar orqali boshqariladigan avtomatik liniyalar, avtomatlashtirilgan sexlar kiradi.

Umuman olganda metall qirquvchi dastgohlar ishlov beriladigan detallarni forma va gabaritiga qarab quyidagi asosiy guruhlarga bo’linadi:

• Umuman olganda metall qirquvchi dastgohlar ishlov beriladigan detallarni forma va gabaritiga qarab quyidagi asosiy guruhlarga bo’linadi:
• a) korpus detallariga ishlov beruvchi dastgohlar;
• b) aylanuvchan detallarga ishlov beruvchi dastgohlar;
• v) murakkab yuzali detallarga ishlov beruvchi dastgohlar (g’ildirak tishlari, reykalar, fason yuzali detallar va x.k.)

Bu uchala guruh dastgohlari ham boshqaruv tizimiga ega bo’lib oldindan tayyorlangan dasturlar (boshqaruv dasturlari) asosida ish yuritadilar. Boshqaruv dasturlari asosan 3 xil kategoriyaga bo’linadi:

• Bu uchala guruh dastgohlari ham boshqaruv tizimiga ega bo’lib oldindan tayyorlangan dasturlar (boshqaruv dasturlari) asosida ish yuritadilar. Boshqaruv dasturlari asosan 3 xil kategoriyaga bo’linadi:
• 1) texnologik, ya’ni dastgohlarning ish yurituvchi a’zolarini ishlov berish vaqtida kerakli belgilangan masofaga uzatish;
• 2) davriy - tezlikni, uzatishni o’zgartirish, asboblarni tanlash va almashtirish, sovutish suyuqligini yurgizish va o’chirish va h.k.;
• 3) xizmatga oid – yuqorida ko’rsatilgan boshqaruv komandalarini to’g’ri bajarilishini ta’minlash;

Demak, boshqaruv dasturi deganda texnologik jarayonni bajarilishida barcha ishlarni o’z ichiga oladigan dasturlar majmuasiga aytiladi. Boshqaruv dasturini o’z ichiga olgan manbaga dastur uzatgich deb ataladi. Dastur uzatgichlar sifatida kulachoklar, kopirlar, lineykali tirgagichlar, perfolentalar, magnit lentalar va xotirani saqlovchi uskunalar kiradi.

• Demak, boshqaruv dasturi deganda texnologik jarayonni bajarilishida barcha ishlarni o’z ichiga oladigan dasturlar majmuasiga aytiladi. Boshqaruv dasturini o’z ichiga olgan manbaga dastur uzatgich deb ataladi. Dastur uzatgichlar sifatida kulachoklar, kopirlar, lineykali tirgagichlar, perfolentalar, magnit lentalar va xotirani saqlovchi uskunalar kiradi.

rasm,a da disksimоn kulachоkli mexanizm sxemasi ko’rsatilgan. Disksimоn kulachоk 2 aylanganda tebranma surgich 1 ga ta`sir qiladi. Surgich ijrоchi qurilmaga biriktirilgan.

• rasm,a da disksimоn kulachоkli mexanizm sxemasi ko’rsatilgan. Disksimоn kulachоk 2 aylanganda tebranma surgich 1 ga ta`sir qiladi. Surgich ijrоchi qurilmaga biriktirilgan.
• rasm,b da yassi kulachоkli mexanizm sxemasi tasvirlangan. Stanоk ishlayotganda yassi kulachоk оldinga suriladi va surgich 2 ga ta`sir kiladi, surgich esa vertikal yhnalishda suriladi. Bu xоlda prоfil egri chizi i bоshqaruvchi dastur bo’ladi.

Kulachok va taqsimlovchi vallar asosidagi boshqaruv tizimlari. Bu tizimlarda boshqaruv dasturi kulachoklar formasida taqsimlovchi valga o’rnatilgan holda oldindan tayyorlangan tsiklogramma asosida beriladi.

• Kulachok va taqsimlovchi vallar asosidagi boshqaruv tizimlari. Bu tizimlarda boshqaruv dasturi kulachoklar formasida taqsimlovchi valga o’rnatilgan holda oldindan tayyorlangan tsiklogramma asosida beriladi.
• Kopirlar asosidagi boshqaruv tizimlari. Bu tizimlarda boshqaruv dasturi oldindan tayyorlangan kopirlar asosida tuzilgan bo’lib kopirlarni formasi va razmerlari ishlov beriladigan detal formasi kabi tayyorlangan bo’ladi.
• Raqamli boshqaruv tizimlari (RBT) da boshqaruv dasturi 2 xil ko’rinishda beriladi:
• -maromdagi axborotlar – yo’lak tirgagichlari orqali;
• -raqamli axborotlar – boshqaruv pultida raqamlarni terish orqali;

. Sonli boshqaruv tizimlarida boshqaruv dasturi raqamlar asosida perfolentalar yordamida yoki operator boshqaruv pulti orqali tizim xotirasiga kiritiladi.

• . Sonli boshqaruv tizimlarida boshqaruv dasturi raqamlar asosida perfolentalar yordamida yoki operator boshqaruv pulti orqali tizim xotirasiga kiritiladi.
• Boshqaruvchi miqdor uning vujudga kelish harakteri asosida AS larni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
• Ochiq konturli tizimlar;
• Berk konturli tizimlar;
• Kombinatsiyalashgan tizimlar;