2-mavzu: iso 9000 xalqaro standart joriy etilganligi reja

2-MAVZU: ISO 9000 XALQARO STANDART JORIY ETILGANLIGI
Reja:
1. ISO 9000 sifat tizimiga xalqaro standartlar tuzilmasi.
2. ISO 9000 standartlarini paydo bo‘lishi.
3. ISO 9000 seriyali 2000 yilgi standartlariga o‘tish.
4. ISO 9000:2008 seriyali standartlar oilasi binoan O‘zbekiston davlat standartlari tuzulmasi.

Jahon global iqtisodiyotini zamonaviy sharoitlarida, bozorda faqat bozor talab qilgan, bozorda qiymatga ega mahsulotni etkazib beruvchi korxonalargina muvaffaqiyatga erishishi mumkin. Zamonaviy iqtisodiy holat korxonalar rahbarlarini e’tiborni alohida ishchilar samaradorligiga emas, balki korxonani boshqarishga tizimli yondoshishga qaratishga undamoqda, bunda korxonaga, iste’molchilar talablariga, shuningdek atrof-muhitni muhofazasi talablariga muvofiq bo‘lgan mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmatlar ko‘rsatishga olib keladigan ko‘p jarayonlarni uyg‘unlashgan o‘zaro aloqasi sifatida qaramoqdalar. Boshqarishga bunday yondoshishni, jahon iqtisodiyoti rivojlanishini zamonaviy bosqichida korxonalarni oldida turgan maqsadlar va vazifalarni qayta ko‘rib chiqish va mukammallashtirishni davomiy jarayonini oqibati bo‘lgan ustivor yo‘nalishlarni qayta baholanishi bilan tushuntirish mumkin. Doimiy mukammallashtirish tamoyili korxonalarni kuchayayotgan raqobat sharoitida yutug‘i kafolati hisoblanadi va rahbarlarni korxonalar tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirishga va iste’molchilarda ularning sifati va ekologik xavfsizligiga ishonchni ta’minlashga olib keladigan yo‘llar va usullarni izlashga majbur qiladi.

Sifatni boshqarish masalalariga va iste’molchilarni maksimal qanoatlantirish, talablarni uyg‘unlashtirish va farqlarni bartaraf qilishga bir xil yondashish maqsadida sifatni boshqarish tizimining muhim qismi sifatida ISO 9000 sifat tizimiga xalqaro standartlar ishlab chiqilgan (1.1-rasm). Bu standartlar sifat tizimiga ki rishi lozim bo‘lgan elementlarni tavsiflab, biroq uni joriy etish yo‘larni qamrab olmagan.
Sifat tizimiga minimal talablarni o‘rnatish uchun 4 guruhli korxona standartlariga bo‘lingan va ular quyidagicha:
- mahsulotni ishlab chiqarish to‘liq siklini amalga oshiruvchi ya’ni buyum konstruksiyasini ishlab chiqishdan boshlab va uni iste’molchilarga xizmat ko‘rsatishgacha bo‘lgan davrdagi faoliyat yurituvchi korxonalar. Bunday holatlarda ISO 9001 standarti me’yorlaridan foydalanish tavsiya etiladi;
- boshqa korxonaning texnikaviy hujjatlari bo‘yicha mahsulotlarni tayyorlovchi korxonalari. Bunday holatlarda ISO 9002 standarti me’yorlari qo‘llaniladi;
-faqat yakuniy mahsulot sifat nazoratiga muvofiqligi bo‘yicha sinov laboratoriyalari va markazlari. Ular uchun ISO 9003 standarti me’yorlari tavsiya etiladi;
- xizmat (ma’ishiy, moliyaviy, yuridik, maslahat, ta’lim va h.k.) ko‘rsatuvchi korxonalari. Bunday korxonalar uchun ISO 9004 standarti me’yorlari tavsiya etiladi.
SHunday qilib, ISO 9001 standarti talablari o‘z ichiga ISO 9002 va ISO 9003 standartlari talablarini qamrab oladi, biroq, ISO 9002 standarti talablari ISO 9003 standarti talablarini qamrab oladi va o‘z o‘rnida bir xil talab va yondashishni ta’minlaydi.