|
24-mavzu
Sohaga oid matn yaratish. agroturizm, fermer xo‘jaligi, iqtisodiy va ijtimoiy infratuzilmalar, ekoturizm, menejment, iqtisodiy xavfsizlikga oid matnlar.
Turli mamlakatlarda agroturizmni rivojlantirish
Agroturizm dunyodagi deyarli butunlay rivojlanayotgan noyob hodisa. Evropadagi agroturizm tarixi taxminan 200 yil atrofida bo'lgan. Qishloq sayyohlik XIX asrning birinchi yarmida tug'ilgan, ammo XX asrning ikkinchi yarmida faol rivojlangan deb hisoblashadi. Ayni paytda Agricolture et Turisme agrosanoat turistlarining birinchi assotsiatsiyasi Fransiyada tashkil etilgan. Italiyaning qishloq xo'jaligi va sayyohlik milliy assotsiatsiyasi 10 yil ichida Agriturist nomi ostida paydo bo'ldi. O'sha paytdan beri agroturizm assotsiatsiyasi ko'pgina Evropa mamlakatlarida faollik ko'rsatdi.
Agro-turizmning faol rivojlanishining sabablari orasida iqtisodiy va ijtimoiy sabablar mavjud. Iqtisodiyot sohasida agroturizm qo'shimcha daromad olish imkoniyati sifatida qo'llab-quvvatlandi: qishloq xo'jaligi megapolislarning jadal rivojlanishidan so'ng murojaatini yo'qotdi, daromadlar kamaydi va fermerlar daromad manbalarini izlashga majbur bo'ldi. Turistlar uchun, o'z navbatida, agroturizm - bu an'anaviy plyaj va mehmonxona tashqarisida bo'sh vaqtni o'tkazishning eng jozibali usullaridan biridir. Miqdorlarda og'ir yuk va ritm hayoti, pastga tushirish, tabiiy dam olish va tabiiy oziq-ovqatni ommalashtirish katta rol o'ynadi. Italiya, Ispaniya, Polsha, Norvegiya, Belorussiya - barcha mamlakatlar agroturizmning jozibadorligi haqida xabardor. Rossiyada turizmning bu yo'nalishi nafaqat qishloq xo'jaligining keskin pasayishi, balki binolarni tiklash va sayyohlar hayoti uchun sharoit yaratish uchun zarur bo'lgan jiddiy xarajatlar tufayli rivojlanishga boshladi.
Belarusda agroturizm 2004 yilda o'z faoliyatini boshladi. 2006 yilga kelib mamlakatda 34 ta agrar soha mavjud edi. Bir necha yillar davomida ushbu sayyohlik sohasi juda mashhur bo'lib, agromasad soni 1000 ga yaqinlashmoqda.
Belorussiya agro-mehmondo'stlarning qulaylik darajasini aniqlash uchun qiziqarli tizimni qabul qildi. Faqat yulduzlar o'rniga "mexraliklar" tayinlanadi va ularning maksimal soni to'rttadan.
Belorussiyada agroturizmning muvaffaqiyatli rivojlanishiga misol Komarovo qishlog'idir. Ushbu qishlog'da eski uy-joy uyi qayta qurildi, park buzildi, pankek uyi qurildi. Turistlar korporativ partiyalarga folklor uslubida tashrif buyurishadi, hammomda bug 'berish, kreplarni tatib ko'rish uchun taklif etiladi. "Komarovo" Agro-festivali bugungi kunda mamlakatdagi eng muvaffaqiyatli tadbirlardan biridir.
Fermer xo`jaliklarini rivojlantirish, ularning samaradorligini yuksaltirish oqibatida quyidagi natijalarga erishildi:
xususiy mulkchilik rivojlantirilib, fermer xo`jaliklarida mulkka bo`lgan munosabat tubdan o`zgardi, ularda mulk egaligi hissiyoti shakllandi;
fermer mulk egasi bo`lib, unga xo`jalikning ustav kapitalini mustaqil shakllantirib, boshqarish imkoniyati berildi;
yer ijarasi muddatining 30 yildan 50 yilgacha belgilanishi natijasida fermerlarda yerdan samarali foydalanishga rag`bat shakllantirildi;
fermer xo`jaligi yuridik shaxs maqomiga ega bo`lib, tayyorlov, ta’minot va xizmat ko`rsatuvchi tashkilotlar bilan shartnomalarni mustaqil ravishda tuzib, uning bajarilishiga hamkorlar bilan teng huquqda javob berish hissiyoti shakllandi;
davlat buyurtmasidan ortiqcha ishlab chiqarilgan mahsulotga erkin narx qo`yish va sotish huquqiga ega bo`ldi;
mahsulot ishlab chiqarish va sotishdan kelgan sof foydani mustaqil tasarruf etish imkoniyati shakllandi va boshqa.
Keltirilgan statistik ma’lumotlar va tahlillar fermer xo`jaliklarining mamlakatimiz qishloq xo`jaligidagi o`rni va ahamiyati katta ekanligidan darak beradi. Respublikamiz hukumati xo`jalik yuritishning bu shaklini istiqbolda yanada rivojlantirishga e’tibor qaratmoqda.
Fermer xo`jaligi qishloq xo`jaligida xo`jaligi yuritish shakllaridan biri sifatida o`ziga xos bo`lgan ijtimoiy-psixologik, tashkiliy-iqtisodiy va huquqiy xususiyatlarga ega (7-chizma).
|
1.
|
Ijtimoiy-psixologik jihatdan
|
Jamiyatning boshlang`ich bo`g`ini - oila va unga xos bo`lgan axloqiy-tarbiyaviy qadriyatlarga hamda shaxsiy manfaatdorlik, xususiy tashabbuskorlik va tadbirkorlik erkinligiga tayanuvchi aholining ijtimoiy qatlami
| |
2.
|
Tashkiliy-huquqiy jihatdan
|
Yuridik shaxs maqomiga (o`z balansi, hisob raqami, muhri va boshqalarga) ega bo`lishi shart
| |
3.
|
Mehnat munosabatlari jihatidan
|
Xo`jaligida a’zolar mehnati bilan birgalikda yollanma mehnatdan foydalanish mumkin
| |
4.
|
Ishlab chiqarish yo`nalishi jihatidan
|
Ishlab chiqarish qisman ichki iste’molga va asosan bozorga yo`naltirilgan tovar xo`jaligi
| |
5.
|
Mulkiy munosabatlar jihatidan
|
- ishlab chiqarish vositalariga xususiy mulkchilik;
-yer maydoni uzoq muddatli ijaraga (eng kamida 30 yildan uzog`i bilan 50 yilgacha) beriladi, ijara muddatida ijara huquqini meros qilib qoldirish mumkin
|
Do'stlaringiz bilan baham: | 
