6.5-rasm. Oddiy harakatlanadigan jag'li maydalagich:
1-qo‘zg‘almas jag‘; 2-ekssentrik o‘q; 3-shatun; 4- o‘q; 5-tirak plitalar; 6-maxovik; 7-
qo‘zg‘aluvchanjag‘; 9, 10-o‘yiqchalar; 8, 11-zirh taxtalar; 12-prujina; 13- tortqich.
Yumshoq jinslami maydalash uchun oqartirilgan cho‘yan plitalami ishlatish mum kin. Plitalarning ish
sirti taram-taram qilinadi. Taramlar tish shaklida bo‘lib, bir jag‘ botig‘iga to‘g‘ri kelishi kerak. Tish
balandligining qadamga nisbati 1:4 dan 1:2 gacha qabo’l qilinadi.
Pishiq jinslami maydalash uchun plitalar silliq qilinadi. Tishlar balandligi bo‘yicha 30 foizdan ortiq
yeyilganda qo‘zg‘aluvchan va qo‘zg‘almas jag‘lar yangisiga almashtiriladi. Tishlar stalin it bilan qoplab
tiklanadi. Yurituvchi o‘q ekssentrik va rolikli podshipniklarga o‘ma- tiladi yoki vkladishli podshipniklarga
tiraladi. Ular ancha katta kuch ta’sirida bolgani uchun maxsus po‘lat: xrom nikelli, xrom molibdenli va
vanadiyli polatdan tayyorlanadi. Maydalagichlaming o‘lchamiga qarab val ekssentrisiteti 10 dan 60 mm
gacha bo‘ladi. Podshipniklar
30-40°C dan ziyod qizib ketmasligi kerak. Ekssentrikli valda shatun va ikkita maxovik erkin
o‘tkazilgan bo‘lib, maxoviklardan bin ponasimon tasmali uzatma shkivi hisoblanadi. Shatun 3 cho‘zuvchi
kuch ta’siriga uchraydi, u polatdan tayyorlanadi. Shatunning pastki qismida o‘yiqchalar 9 bolib, ularga tirak
plitalar 5 kirib turadi. Chapki tirak plitaning ikkinchi uchi qo‘zg‘aluvchan jag‘ning pastki qismiga, o‘ng tirak
plita esa staninaning orqa devoriga mahkamlangan maxsus tirak 10 ga tiraladi. Ekssentrikli val 4 aylanganda
shatun ilgarilama- qaytma harakatlanadi. Shatun yuqoriga harakatlanganda tirak plitalar to‘g‘rilanadi va
qo‘zg‘aluvchan jag‘ning pastki uchini qo‘zg‘almas jag‘ tomonga suradi, natijada material jaglar orasida
eziladi. Shatun pastga harakatlanganda salt yurish yuz beradi, bu esa harakatlanuvchi yuritgichga kuch
notekis tushishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun elektryuritgichning salt yurishi quwati maxovikka
to‘planadi va undan ish yurishida foydalaniladi. Tirak plitalar 5 cho‘yan yoki polatdan tayyorlanadi va
himoya qurilmasi hisoblanadi. Qo‘zg‘aluvchanjag‘ni staninaning orqa devoriga boglaydigan tortqi 13
silindrik prujina 12 yordamida har doim qo‘zg‘aluvchan jag‘ni orqa devorga tortib turadi, natijada shatun
pastga tushganda tirak plitalar uyadan chiqib ketmaydi.
Jagli maydalagichlarda qo‘zg‘aluvchan va qo‘zg‘almas jaglar, tirak plitalar, tirak plitalaming uyalari,
yon zirx plitalar tezroq yeyiladi. Maydalagich yuritmasi elektryuritgich va ponasimon tasmali uzatmadan
iborat. Harakat elektr yuritgichdan ponasimon tasmali uzatma orqali ekssentrik validagi maxovik shkiviga
uzatiladi. Kichik quwatli elektr-yuritgichni ulaydigan qo‘shma yuritma yirik mayda- lagichlami ishga
tushiradi. Elektryuritgich tishli reduktoming yetakchi valiga ponasimon tasmali uzatma orqali boglangan.
Reduktoming yetaklanuvchi valiga uzish muftasi o‘matilgan bolib, u asosiy elektr yuritgich shkivi bilan
tutashtirilgan.
Jag’i murakkab harakatlanadigan maydalagichlarda qo‘zg‘aluvchan plita valning ekssentrik qismiga
bevosita o‘matiladi, shuning uchun ayni vaqtda oldinga va yuqoriga harakatlanadi, ular o‘rtacha va mayda
qilib maydalashda hamda ish unumdorligi kichik hollarda qo‘llaniladi (6.6-rasm). So‘nggi vaqtlarda ko‘p
firmalarda olchamlari oddiy tebra- nishli maydalagichlaming olchamlaridan katta bolgan murakkab
tebranishli maydalagichlar ishlab chiqarilmoqda. Katta dinamik zo‘riqishlarga chidaydigan yirik tebranish
podshipniklari yaratilgandan so‘ng bunga erishildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |