3-Amaliy mashg’ulot. Mono, di – va poliduragay chatishtirishga doir masalalarni yechish va ularni tahlil qilish

 
Poliduragay chatishtirish. 
92-masala*.
Quyida keltirilgan genotiplar qanday tipdagi gametalarni hosil 
qiladi? 
1) CCDDKK; 2) CCDdkk; 3) CcDdKK; 4) CcDdKk; 5) CcDdKkLl 
Masalaning echilishi: 
1) CCDDKK = CDK (gomozigotali bo‘lgani uchun faqat bir tipdagi gametalarni 
hosil qiladi). 
2) CCDdkk = CDk, Cdk (monogeterozigotali bo‘lgani uchun ikki tipdagi 
gametalarni hosil qiladi). 
3) CcDdKK = CDK, CdK, cDK, cdK ( digeterozigotali bo‘lgani uchun to‘rt tipdagi 
gametalarni hosil qiladi). 
4) CcDdKk = CDK, CDk, CdK, cDK, Cdk, cDk, cdK, cdk ( trigeterozigotali 
bo‘lgani uchun sakkiz tipdagi gametalarni hosil qiladi). 
5) CcDdKkLl = tetrageterozigotali bo‘lgani uchun o‘n olti tipdagi gametalarni 
hosil qiladi. Gameta hosil bo‘lishining uch xil yo‘lini ko‘rib o‘tamiz: 
a) CcDdKkLl = CDKL, CDKl, CDkL, CdKL, cDKL, CDkl, CdKl, CdkL, cDKl, 
cDkL, cdKL, Cdkl, cDkl, cdKl, cdkL, cdkl. 
b) CDKL CdKL cDKL cdKL 
CDKl CdKl cDKl cdKl 
CDkL CdkL cDkL cdkL 
CDkl Cdkl cDkl cdkl 
v) C
c 
D
d 
D d 
K k K k
K k K k 
L l L l L l L l L l L l L l L l 
 
93-masala*.
No‘xat o‘simligida donning sariq rangi A yashil rangi a ustidan, 
donning silliq shaklda bo‘lishi B burishgan bo‘lishi b ustidan, gulining qizil rangi C
oq rangi c ustidan to‘liq dominantlik qiladi. 
Quyidagi genotipga ega bo‘lgan no‘xat o‘simliklari o‘zaro chatishtirilganda, keyingi 
avlodda olingan o‘simliklarning genotip va fenotipini aniqlang: 

---

1) AaBbcc x aabbcc; 2) AaBbCc x aabbcc; 
3) AaBBcc x aabbCc; 4) AaBbCc x AaBbCc.
Masalaning echilishi: 
1) P ♀ AaBbcc X ♂ aabbcc 
g ABc, Abc, aBc, abc abc 
F
1
AaBbcc - sariq, silliq, oq 
Aabbcc - sariq, burishgan, oq 
aaBbcc - yashil, silliq, oq 
aabbcc - yashil, burishgan,oq 
Bu masalada digeterozigotali o‘simlik retsessiv gomozigotali o‘simlik bilan 
chatishtirilgani uchun F
1
da 1:1:1:1 nisbatda to‘rtta genotipik va to‘rtta fenotipik 
sinflarga mansub o‘simliklar hosil bo‘ladi (tahliliy chatishtirish).
2) P ♀ AaBbCc X ♂ aabbcc 
g ABC, ABc, AbC, aBC, abc 
Abc, aBc, abC, abc
F
1
AaBbCc - sariq, silliq, qizil 
AaBbcc - sariq, silliq, oq 
AabbCc - sariq, burishgan, qizil 
aaBbCc - yashil, silliq, qizil
Aabbcc - sariq, burishgan, oq 
aaBbcc - yashil, silliq, oq 
aabbCc - yashil, burishgan, qizil 
aabbcc - yashil, burishgan,oq 
Bu masalada trigeterozigotali o‘simliklar retsessiv gomozigotali o‘simliklar bilan 
chatishtirilgani uchun F
1 
da sakkizta genotipik va fenotipik sinflar hosil bo‘ladi. 
Ularning nisbati 1:1:1:1:1:1:1:1 ga teng bo‘ladi (tahliliy chatishtirish). 
3) P ♀ AaBbcc X ♂ aabbCc 
g ABc, Abc, aBc, abc abC, abc 
F
1
AaBbCc - sariq, silliq, qizil 
AabbCc - sariq, burishgan, qizil 
aaBbCc - yashil, silliq, qizil
aabbCc - yashil, burishgan, qizil 
AaBbcc - sariq, silliq, oq 
Aabbcc - sariq, burishgan, oq 
aaBbcc - yashil, silliq, oq 
aabbcc - yashil, burishgan,oq 
Bu masalada digeterozigotali o‘simliklar monogeterozigotali o‘simliklar bilan 
chatishtirilgani va geterozigotalilik har xil allellar bo‘yicha bo‘lgani uchun F
1
da
1:1:1:1:1:1:1:1 nisbatda sakkizta genotipik va fenotipik sinflar hosil bo‘ladi.
4) P ♀ AaBbCc X ♂ AaBbCc 
g ABC, ABc, AbC, aBC, ABC, Abc, AbC, aBC, 
Abc, aBc, abC, abc Abc, aBc, abC, abc 

---

Bu masalada trigeterozigotali o‘simliklar xuddi shunday trigeterozigotali 
o‘simliklar bilan chatishtirilgani uchun keyingi avlodda 27 ta genotipik va 8 ta
fenotipik sinflar hosil bo‘ladi.
F
1
Genotipik sinflar Fenotipik sinflar 
1. AABBCC = 1 sariq, silliq, qizil; 
2. AABBCc = 2 sariq, silliq, qizil; 
3. AABbCC = 2 sariq, silliq, qizil; 27 AˍBˍCˍ sariq, 
4. AaBBCC = 2 sariq, silliq, qizil; silliq, qizil
5. AABbCc = 4 sariq, silliq, qizil;
6. AaBBCc = 4 sariq, silliq, qizil;
7. AaBbCC = 4 sariq, silliq, qizil; 
8. AaBbCc = 8 sariq, silliq, qizil; 
9. AABBcc = 1 sariq, silliq, oq; 
10. AABbcc = 2 sariq, silliq, oq;
9 AˍBˍcc sariq, 
11. AaBBcc = 2 sariq, silliq, oq; silliq, oq 
12. AaBbcc = 4 sariq, silliq, oq; 
13. AabbCC = 1 sariq, burishgan, qizil; 
14. AAbbCc = 2 sariq, burishgan, qizil; 9 AˍbbCˍ sariq, 
15. AabbCC = 2 sariq, burishgan, qizil; burishgan, qizil 
16. AabbCc = 4 sariq, burishgan, qizil;
17. aaBBCC = 1 yashil, silliq, qizil; 
18. aaBBCc = 2 yashil, silliq, qizil; 9 aaBˍCˍ yashil, 
19. aaBbCC = 2 yashil, silliq, qizil; silliq, qizil
20. aaBbCc = 4 yashil, silliq, qizil;
21. AAbbcc = 1 sariq, burishgan, oq; 3 Aˍbbcc sariq,
22. Aabbcc = 2 sariq, burishgan, oq; burishgan, oq 
23. aaBBcc = 1 yashil, silliq, oq; 3 aaBˍcc yashil,
24. aaBbcc = 2 yashil, silliq, oq; silliq, oq 
25. aabbCC = 1 yashil, burishgan, qizil; 3 aabbCˍ yashil, 
26. aabbCc = 2 yashil, burishgan, qizil; burishgan, qizil 
27. aabbcc = 1 yashil, burishgan, oq. 1 aabb yashil,
Jami = 64 burishgan, oq 
Hosil bo‘lgan fenotipik sinflarning nisbati 27:9:9:9:3:3:3:1 ga teng.