3 –мавзу. Нархлар тизими ва турлари

Маркетингда нархларни товарнинг янгилигига қараб таснифлаш қўлланилади. Кўрсатилган белгига қараб янги товарлар ва бозорда анчадан бери сотилаётган товарлар нархи фарқланади. Янги товарни ишлаб чиқаришда корхона нарх ўрнатишнинг бир қатор услубларини қўллайди.

“Қаймоғини олиш” услуби – бунда товарга максимал нарх ўрнатилиб, уни шу нархда сотиб олишга тайёр харидорларнинг маблағлари “йиғиб олинади”. Бунда товарнинг Нархси фақат дастлабки талаб тўлқини пасайгандан кейин камайтирилади, бу эса сотув ҳудудини кенгайтириш, янги харидорларни жалб этиш имконини беради.

Бозорга кириб келиш услуби. Корхона ўз товарига рақобатчиларга нисбатан анча пастроқ нарх ўрнатади. Бу максимал даражада харидорларни жалб қилиб, бозорнинг катта улушини эгаллаш учун амалга оширилади. Бундай стратегия ишлаб чиқариш ҳажмлари катта бўлганида фойдали, чунки бунда йўқотишлар даромаднинг умумий массаси ҳисобига қопланади.

Бозорга кириб келиш услуби. Корхона ўз товарига рақобатчиларга нисбатан анча пастроқ нарх ўрнатади. Бу максимал даражада харидорларни жалб қилиб, бозорнинг катта улушини эгаллаш учун амалга оширилади. Бундай стратегия ишлаб чиқариш ҳажмлари катта бўлганида фойдали, чунки бунда йўқотишлар даромаднинг умумий массаси ҳисобига қопланади.

“Психологик” нарх ўрнатиш услуби. Бу ҳолда сотувчи нархнинг харидор томонидан қабул қилиниши психологияси ҳисобга олиниши керак. У тўлиқ суммадан пастроқ (масалан беш минг эмас, тўрт минг тўққиз юз саксон) бўлиши керак. Шунда харидор товар тайёрлашга кетган харажатлар ўта аниқ ҳисобланганлиги ва бунда ёлғон бўлиши мумкин эмаслигига ишонади. Шунингдек, бунда нарх пасайтирилиб, харидорга ён босилгандек туюлади. Аслида эса сотувчи савдо ҳажми ошганидан, демакки, олинган даромад суммаси кўпайганидан ютади.

“Етакчи кетидан бориш” услуби. Товар нархи фирма томонидан мазкур соҳада етакчи бўлган корхона таклиф этган нархга қараб белгиланади. Фирма Нархси ундан ошмаслиги керак. Ўзаро алмашинувчи маҳсулотларга (масалан, бензинга) ягона нарх ўрнатилади.