3tapsirma pdf

---

1. Ósimliklerdiń jınıslı kóbeyiwi degende ne túsinesiz?
2. Gametalar hám zigotalar degen ne?
3. Joqarı dárejeli osimliklerdegi jınısıy processler hám
násil almasıw degen ne?
Jinsiy koʻpayish - urgʻochi va erkak jinsiy hujayralar — gametalarning qoʻshilishidan hosil boʻladigan
zigotadan yangi organizmning rivojlanishi, organizmlar koʻpayishining har xil shakllari. J. k.da
genetik jihatdan har xil gametalarning urugʻlanish jarayonida qoʻshilishi tufayli bir-biriga
oʻxshamaydigan organizmlar paydo boʻladi, yaʼni urugʻning oʻzgaruvchanligi ortadi. Evolyusiya
jarayonida J. k.ning kelib chiqishi gametalarning differensiatsiyasi va organizmlarda jinsiy
belgilarning rivojlanishi bilan bogʻliq. J. k. barcha eukariotlar uchun xos boʻlsada, biroq hayvonlar va
yuksak oʻsimliklarda koʻp uchraydi. Infuzoriyalar va ayrim bakteriyalar uchun xos boʻlgan
konʼyugatsiya jarayoni ham irsiy material almashinuvidan iborat boʻlgani tufayli genetik jihatdan J.
k.ga yaqin turadi. J. k.ning partenogenez shakli evolyusion jihatdan keyinroq paydo boʻlgan. 
Zigota (qadimgi yunoncha: 
ζυγωτός
- zigotos — birgalikda qoʻshilgan) — har xil jinsli gametalarning
qoʻshilishi natijasida hosil boʻlgan hujayra; urugʻlangan tuxum. "Zigota" tushunchasini fanga nemis
botanigi E. Strasburger (1844—1912) kiritgan. Zigotaning vujudga kelishi qoʻsh urugʻlanish bilan
bogʻliq. Oʻsimliklarda chang nayi orqali murtak xaltasiga kirgan ikki spermaning biri
tuxumhujayrani, ikkinchisi esa murtak xaltasining markaziy hujayrasini urugʻlantiradi. Zigotadan
keyinchalik murtak, urugʻlangan markaziy xujayradan esa endosperm rivojlanadi.
Gametalarning o'sishi, etukligi va erkak va ayol jinsiy hujayralarining uchrashishiga olib keladigan
boshqa holatlar ularning birlashishi yo'lida faqat dastlabki hisoblanadi. Spermatozoidning
tuxumhujayraga kirib borishi va natijada ikkala hujayraning yadroviy moddalarining birlashishi
urug'lanish jarayonining eng yuqori nuqtasi bo'lib, yangi shaxs hayotining boshlanishidan xabar
beradi.