4-амалий машғулот


Парамагниттокларвакимёвийалмашиниш



Download 114,86 Kb.
bet2/3
Sana03.03.2022
Hajmi114,86 Kb.
#481084
1   2   3
Bog'liq
ПМР спектрлари бўйича I турдаги масалалар ечиш, яъни унда модданинг

Парамагниттокларвакимёвийалмашиниш
тушунчалари
а) Парамагниттоклар.
Парамагниттоклартўйинмаган органик бирикмалармолекуласидагиқўшбоғнинг-электронларининг магнит майдончизиқлариатрофидаайланмахаракатиданҳосилбўлади, шу қўшбоғлисистемаганисбатанҳар хил геометрикҳолатдажойлашганпротонларгатурличатаъсирэтади. 35-расмда -электронларнинг магнит майдониатрофидаайланибҳосилқилган локал магнит майдончизиқларйўналишитасвирланган.







а

б

в

35-расм. Бензол (а),альдегид гурухи (б) ваацетилендаги (в) -боғэлектронларининг магнит майдониатрофидаайланишиданҳосилбўлган магнит майдончизиқларинингйўналиши.

Бензол халқасива альдегид гурухитекислигидажойлашганпротонларёнида-электронларҳосилқилган локал магнит чизиқлариташқимайдон Н0га параллелравишдайўналганиучунH0майдонкучланишиортадиванатижадабупротонларсигналикучсизмайдондакузатилади. Парамагниттокларнингташқи магнит майдонгапараллелйўналганқисмидажойлашганпротонларсигналиникучсизмайдонгасилжишҳодисасигапарамагнитэкранлашишдебайтилади. Аксинча, қўшнимолекуланингбирорпротони бензол халқасиёки альдегид гурухитекислигига перпендикуляр равишдапарамагнит ток чизиқларидоирасигаяқинкелса, бунуқталардапарамагнит ток чизиқлари Но га антипараллелйўналганисабабли у шу текисликустидаёкиостиданжойолганпротонларрезонансикучлимайдондакузатиладивабуҳодисагадимагнитэкранлашишдебайтилади. Расмдагипарамагнит () вадимагнит () экранлашишларнингмавжудлигиасосида бензол ва альдегид протонларинингкучсизмайдонда, ацетилен молекуласидагипротоннингкучлимайдонданамоёнбўлишинитушунтиришмумкин.


Ўринбосарлармавжудбўлган бензол халқасидагиароматикпротонларнингсигналлари 6.5-8,0 м.у. оралиғиданамоёнбўлади. Агар бензол халқасидагиўринбосарэлектронодонорхусусиятгаэгабўлса, масалан фенол ёки анилин молекуласида, халқадагипротонларбензолдагиганисбатанкучлироқэкранланишгаучрайди, чункибундайҳолатлардахалқадаги электрон зичлигикўпаяди. Кўпҳолларда орто-протонларбошқапротонларганисбатанкўпроқэкранлашган, пара-протонларнингэкранланишиоралиқҳолатдабўлади. Бунатижалар орто ва пара-ҳолатларда электрон зичликнингошишигасабабчибўлиб, сигналларнинг бензол протонлариганисбатанкучлимайдондачиқишигасабабчибўлади.






Агар ўринбосар акцептор хусусиятгаэгабўлса (масалан, нитpoбeнзoлдa), юқоридагиҳолатнингтескарисисодирбўлади, яъни бензол сигналиганисбатанпарамагнитсилжишрўйберади:


б) Кимёвийалмашиниш.


Маълумки, қутбликимёвийбоғлар (OH, NH, SH) қутбсизковалентбоғга (С-Н) нисбатанбеқарорбўлиб, бирмолекуладагиёкиқўшнимолекулалардагиOH, NH, SHгурухларнингпротонлариўзароалмашинибтуради. Протонларнибиратомданбошқаатомгаўтибтуриши динамик ҳодисабўлиб, буникимёвийалмашинишдебайтилади. МисолучунNHва ОН гурухларипротонларинингалмашинишинипротонларкимёвийсилжишқийматларигақандайтаъсирқилишиданбилишмумкин. Протонлардакимёвийалмашинишбўлмаганвақтда (жуда паст температурада), азотнинг донор, кислороднингакцепторликхусусиятигабиноанNHгурухипротоникучлимайдонда, ОН гурухникиэсаунданчапроқда - кучсизмайдонда сигнал беради, аммо уй температурасидапротонларнингўтибтуришисабаблиNHва ОН протонлариучуниккита сигнал ўрнигабиттаумумий сигнал кузатилади (36-расм).

36-расм. Протонларкимёвийалмашинишинингсигналларгатаъсири (а-паст температурада, б-уй тепмератураси (25°С)да).

Шунингучун ЯМР спектроскопия ёрдамидамолекуладагихаракатланувчижараёнларниўрганишмумкин, чункибуларспектрдасигналларнингсониниўзгаришигасабабчибўлади.





Download 114,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish