4 Mavzu: Kripto tizim asoslari



Download 1,04 Mb.
Sana01.06.2022
Hajmi1,04 Mb.
#629473
TuriРасшифровка
Bog'liq
4 Mavzu


4 Mavzu: Kripto tizim asoslari
Криптотизимларнинг иккита синфи фаркланади:
- симметрик крипготизим (бир калитли);
- асимметрик криптотизим (иккита калитли).
Шифрлашнинг симметрик криптотизимида шифрлаш ва
расшифровка килиш учун битта калитнинг узи ишлатилади. Демак, шифрлаш калитидан фойдаланиш хукукига эга булган хар кандай одам ахборотни расшифровка килиши мумкин. Шу сабабли, симметрик криптотизимлар махфий калитли криптотизимлар деб юритилади. Яъни шифрлаш калитидан факат ахборог аталган одамгина фойдалана олиши мумкин. Шифрлашнинг симметрик криптотизими схемаси 4.2-расмда келтирилган.

Электрон хужжатларни учагишнинг конфиденциаллигини симметрик криптотизим ёрдамида таъминлаш масаласи шифрлаш калити конфиденциаллигини таъминлашга келтирилади. Одатда, шифрлаш калити маълумотлар файли ва массивидан ибора1 булади ва шахсий калит элтувчисида масалан, дискетда ёки смарт-картада сакланади. Шахсий калит элтувчиси эгасидан бошка одамларнинг фойдаланишига карши чоралар курилиши шарт.
Симметрик шифрлаш ахборотни «узи учун», масалан, эгаси йуклигида ундан рухсатсиз фойдаланишни олдини олиш максадида, шифрлашда жуда кулай хисобланади. Бу танланган файлларни архивли шифрлаш ва бутун бир мантикий ёки физик дискларни шаффоф (автоматик) шифрлаш булиши мумкин.
Симметрик шифрлашнинг нокулайлиги - ахборот алмашинуви бошланмасдан олдин барча манзилатлар билан махфий калитлар билан айирбошлаш заруриятидир. Симметрик криптотизимда махфий калитни алоканинг умумфойдаланувчи каналлари оркали узатиш мумкин эмас. Махфий калит жунатувчига ва кабул килувчига калитлар таркатилувчи химояланган каналлар оркали узатилиши керак.
Симметрик шифрлаш алгоритмининг маълумотларни абонент- ли шифрлашда, яъни шифрланган ахборотни абонентга, масалан, Internet оркали, узатишда амалга оширилган вариантлари мавжуд. Бундай криптографик тармокнинг барча абонентлари учун битта калитнинг ишлатилиши хавфсизлик нуктаи назаридан ножоиздир. Хакикатан, калит обрусизлантирилганда (йукотилганида, угир- латилганда) барча абонентларнинг хужжат алмашиши хавф остида колади. Бу холда калитларнинг матрицаси (4.3-расм) ишлатилиши мумкин.

Калитлар матрицаси абонентларнинг жуфт-жуфт богланишли жадвалидан иборат. Жадвалнинг хар бир элементи i ва j абонентларни боглашга мулжалланган ва ундан факат ушбу абонентлар фойдалана оладилар. Мос холда, калитлар матрицаси элементлари учун куйидаги тенглик o’rinli.
Kij= Kji





Download 1,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish