5-bo’lim. Suxbatlashish san’ati “G’iybatchi sizga boshqalar

 
Muvaffaqiyatli kichik suhbat uchun maslahatlar 
Kichkina suhbatlar orqali boshqalar bilan bog'lanish qobiliyati katta 
yutuqlarga olib kelishi mumkin, deydi Debra Fine, "Kichik nutq san'ati" kitobi 
muallifi. Sobiq muhandis, Fine tarmoq tadbirlarida va hatto yig'ilish paytidagi 10 
daqiqalik kofe-breykda o'zini judayam noqulay his qilganini va hojatxonaga 
yashiringanini yaxshi eslaydi. Endi esa motivatsiya beruvchi ma'ruzachi, Fine, 
kichik nutq orqali odamlar bilan munosabatlarni rivojlantirish qobiliyati 
orttiriladigan mahorat deb hisoblaydi. 

---

5 
Kundalik o'zaro munosabatlarda odamlar doimo faktlar va fikr almashishda 
ishtirok etadilar. Ushbu suhbatlarda ikkilik rejim deb ataladigan narsadan 
qochish va ko'p qiymatli yondashuvni qo'llash muhimdir. Ba'zan, odamlar faktlar 
va fikrlarni ikki tomonlama tarzda taqdim etishga moyil bo'lib, ular aytganlari 
to'g'ri va boshqa odam aytganlari mutlaqo noto'g'ri ekanligini isbotlashga harakat 
qilishadi. Bunday qarash ikkala ishtirokchiga ham qarama-qarshilikka olib keladi 
va tortishuvlarga olib kelishi mumkin. Ba'zi suhbatlarda Stiven Potter "bir 
martabalilik" deb atagan - o'zini boshqalardan yaxshiroq ko'rsatishga urinish 
bo’lishi mumkin. Suhbatning qimmatli qismi ishtirokchilar o'zlarining to'g'riligini 
isbotlamoqchi bo'lganlarida behuda ketadi; aksincha, ular fakt va fikr almashish 
uchun imkoniyatdan unumliroq foydalanishlari kerak. 
Aqlli insonlar Karl R. Popper aytgan so'zlariga amal qilishlari kerak: «Aqlga 
ishonish nafaqat o'zimizning aqlimizga, balki boshqalarning aqliga ishonishdir. 
Shuning uchun ratsionalizm boshqa birovni tinglash va o'z dalillarini himoya 
qilish huquqiga ega degan g'oya bilan bog'liq. Bu fikrga ko'ra, biz uni to'g'ri deb 
qabul qilmasak ham, hech kim 100 foiz nohaq deb bo’lmaydi. Haqiqat 0 dan 5 
gacha yoki 0 dan 100 gacha bo'lgan qiymatlar shkalasida ko'rilganda, bu idrok 
yanada takomillashadi. Suhbat bag'rikenglik va pozitivlik bilan ajralib turishi 
kerak. 
Fine suhbatni boshlash va tugatish uchun quyidagi maslahatlarni taklif qiladi: 
-
Suhbatga tayyorgarlik ko‘rayotganda gaplashish uchun uchta narsani va boshqalarni 
gapirishga undaydigan bir nechta umumiy savollarni o‘ylab toping. 
-
Birinchi bo‘lib salom berishga odatlaning. Avval tabassum qiling va uchrashganingizda 
doimo qo'l berib ko'rishing. 
-
Tanitishga vaqt ajrating. Ismlarni eslab qolish va ularni tez-tez ishlatishga harakat qiling. 
Guruhga qo'shilgan boshqalarni bir-birlari bilan tanishtirish orqali ularni suhbatga jalb 
qiling. 
-
Voqealar yoki joylashuvga oid umumiy ma’lumotlarni aytib, so'ngra tegishli ochiq savol 
berish orqali boshqa odamni suhbatga chorlang. Masalan, siz ulardan sayohatlari haqida 
yoki kelin yoki kuyov bir birlarini qayerdan bilishlarini so'rashingiz mumkin. 
-
Faol tinglash va og'zaki fikr bildirish orqali suhbatdoshingizga qiziqish bildiring. Ko'z 
orqali muloqotni saqlang. 
-
Gapirishdan ko'ra ko'proq tinglang. 
-
Yangiliklardan xabardor bo’lib yuring. Joriy voqealardan xabardor bo'lish sizni "Siz nima 
deb o'ylaysiz" bilan olib boradigan ajoyib suhbat uzviyligi bilan ta'minlaydi?
-
Tana tilingizdan xabardor bo‘lib turing.
-
Chiroyli tarzda davom etishingiz uchun bir nechta vaziyatdan chiqish so’zlarini 
tayyorlang. Masalan, "Men u yerdagi mijoz bilan ro'yxatdan o'tishim kerak" yoki "Ushbu 
uchrashuvda menga yordam beradigan kimni bilasiz ..."? 

---

6