5-Ma’ruza Mavzu: O’lchov jarayonlarining me’yoriy xujjatlari, davlat standartlari, xalqaro standartlar

O‘lchashlar birliligini ta’minlash bo‘yicha xalqaro tashkilotlar
ILAC – International Laboratory Accreditation – Akkreditatsiya labaratoriyalarini rivojlantirish bo‘yicha xalqaro printsipial forum. ILAC shuningdek davlatlarga o‘zlarining shaxsiy akkreditatsiya laboratoriyalarini rivojlantirishi jarayonida maslaxatlar va yordam beradi. Ushbu davlatlar esa ILAC ga a’zo sifatida kirish xuquqiga ega bo‘ladi.
OIML- The International Organisation of Legal Metrology- Xalqaro legal metrologiya tashkiloti. Butun dunyo texnik strukturasini rivojlantirish tashkiloti bo‘lib, u o‘z a’zolariga milliy va regional ishlab chiqarishda talablar qo‘yish va legal metrologiya ilovalari uchun o‘lchov uskunalaridan foydalanishda metrologik yo‘l boshlovchilik qiladi.
IUPAP- The International Union of Pure and Applied Physics – Xalqaro oddiy va amaliy fizika birlashmasi. 1923-yilda tashkil topgan. 2008-yildan uning tarkibida 48 ta fizik birlashmalar mavjud. U o‘z ishini 20 ta komissiyaga bo‘lgan xolda tashkil kiladi. Ulardan biri Standartlar, Birliklar, Nomen-klatura, Atom va Asosiy konstantalar komissiyasidir.
IUPAC – The International Union of Pure and Applied Chemistry – Xalqaro oddiy va amaliy kimyo birlashmasi. Butun dunyo bo‘yicha kimyo ilmini rivojlantirishga maslaxatlar beradigan xalkaro nodavlat tashkilot.
IUPAC 1919-yilda tashkil topgan. Unda 8 ta bo‘lim(division) mavjud.


4.1-rasm. Dunyo miqyosidagi mintakaviy metrologiya tashkilotlari

IEC/CEI	International Electrotechnical Commission	Xalqaro elektrotexnik komissiya
ETSI	European Telecommunications Standarts Institute	Telekommunikatsiyalar sohasida standartlashtirish bo‘yicha Yevropa institute
ITU	International Telecommunication Union	Xalqaro elektraloqa ittifoqi
OIWIL	International Organization of Legal Metrology	Qonunlashtiruvchi metrologiya bo‘yicha xalqaro tashkilot
BIPM	Le Bureau International des Poids et Mesures	Tosh va tarozilarning xalqaro byurosi
WELMEC	Organization of European national legal metrology services	G‘arbiy Yevropa qonunlashtiruvchi metrologiya tashkiloti
EUROMET	European Collaboration on Measurement Standards	Etalonlar bo‘yicha Yevropa hamkorligi
EA	European Accreditation of Sertification	Akkreditlash bo‘yicha Yevropa hamkorligi
ILAC	International Laboratory Accreditation Cooperation	Laboratoriyalarni akkreditlash bo‘yicha xalqaro konferentsiya
APLMF	Asia-Pacific Legal Metrology Forum	Qonunlashtiruvchi metrologiya bo‘yicha Osiyo-Tinch Okeani forumi
EASC	EuroAsia Council on Standardization, Metrology and Sertification	MDHning standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish bo‘yicha davlatlararo kengashi