6-мавзу: Tabiiy muhit va avtomobillar yo’llari. Ularning o’zaro ta'sir prinsiplari. Режа

Меъморий ҳавза чегарасидаги зарур кўриниш билан бинолар, йўл ободончилиги иншоотлари кўринадиган масофа шундай бўлиши керак. Қайсидир чегарагача бутуннинг қисмлари ўртасидаги шакл, ранг ва ўлчам контрастининг ошиб бориши композицион марказ томонга бўладиган ҳаракат фаоллигини оширади. Контрастнинг ҳаддан ошиши эса яхлитликни бузади, шакл элементларини тарқатиб юборади.
Кўп элементларни битта шаклга бирлаштириш усулларидан бири уларнинг мароми бўлади.
Маром ўзгариб бориши (динамикаси) учун элементлар маълум тартибда кетма-кет бўлиши керак. Айни дамдаги туйғуларимиз олдинги туйғуларимиз билан солиштирилганда маромни ҳис қиламиз. Ҳис қилиш оралиғи вақт ёки макон билан ажратилишининг аҳамияти бўлмайди ва шу сабабли ҳам бу тушунча йўл меъморийтузилишининг асоси бўлади.
Маромга хос бўладиган хусусият – шаклдаги ўхшаш элементлар билан уларнинг оралиғи қайтарилади. Метрик маромда эса бир хил шакллар бир хил оралиқда қайтарилади; у содда ҳам мураккаб ҳам бўлиши мумкин, қатордаги бирлик сақланиши учун баъзи хусусиятлар алмашиб турса бошқалари ўзгармайди. Идрокнинг ўзгармаслиги ёки макондаги шакл, оралиқларнинг ўзгармай камайиб бориши улар маълум маром билан жойлашганини билдиради. Бундай вақтда турли шакл гуруҳларидан тузилган қаторлар содда ҳам мураккаб ҳам бўлиши мумкин.
Ҳаракат билан боғлиқ объект, мисол учун, йўл композицияси ишлаб чиқилганда динамик барқарорлик бўлишига, асимметрия қоидасига кўра қурилган, яхлит объект чегарасидаги элементлар ҳаракати бир томонга йўналадиган композиция сифатли бўлишига ҳаракат қилинади.
Йўлнинг бошдан оёғигача ёки маълум жойларидагина меъморий асосланган композициялар тузишнинг битта йўли– йўлни алоҳида қисмларга бўлиш бўлади. Йўлнинг меъморий ёпиқ макон ҳосил қиладиган бундай қисмлари меъморий ҳавза дейилади.