8-лаборатория иши йиғувчи ва сочувчи линзаларнинг фокус масофаларини аниқлаш

Қурилмани жойлаштириш
Оптик скамьяга буюм (стрелка), ҳаракатланувчи рейтерларда текширилувчи линзалар ва экран жойлаштирилади. Буюм ва экран ўртасидаги масофани шундай олинадики, натижада > бўлсин. бўлганда , демак ва экранда битта тасвир ҳосил бўлади. < бўлганда эса тасвир умуман ҳосил бўлмайди. > масофа тажрибада топилади, бунинг учун аввал буюмнинг катталаштирилган тасвири ҳосил қилинади, сўнгра линзани суриб кичиклашган тасвири топилади.
Ишни бажариш тартиби
1. Ёруғлик манбаи ва буюмдан экрангача бўлган масофа > шарт бажариладиган қилиб ўрнатилади.
2. Йиғувчи линзани буюмга имкони борича яқинлаштирилади, шундан сўнг оптик скамья бўйлаб линзани сурабошланади ва буюмнинг катталашган аниқ тасвири ҳосил бўлганда уни тўхтатилади.
3. Скамьядаги линейка ёрдамида линзанинг жойи белгиланади.
4. Линзани скамья бўйлаб экран тарафга сурилади ва унда буюмнинг кичиклашган аниқ тасвири ҳосил бўлганда тўхтатилади. Шу ҳолатда линзанинг янги жойи белгиланади.
5. Оптик скамьядаги линейкада масофа ўлчанади. Сўнгра линзанинг қанчага сурилганлигини билдирувчи ўлчанади:

( ёзилиши линейкада 0 нинг қаерда бўлишига боғлиқ)
6. Тажрибани нинг учта ҳар хил қиймати учун бажарилади, нинг ҳар бир қиймати учун (4) формула ёрдамида F аниқланади ва учта қийматнинг ўртача қиймати аникланади.
7. Сочувчи ва йиғувчи линзалар системасини скамьяга ўрнатилади ва тажриба (биринчи ҳолдагидек) 3 марта қайтарилиб линзалар системасининг фокус масофаси F аниқланади.
8. (4) формула ёрдамида йиғувчи линзанинг ва линзалар системасининг фокус масофалари ҳисобланади. Икала ҳол учун уч марта ўлчанган қийматларнинг ўртача қиймати олинади.
9. Йиғувчи ва сочувчи линзаларнинг оптик кучлари (5) ва (6) формулалар ёрдамида ҳисобланади.
10. Тажрибалар натижалари қуйидаги жадвалларга ёзилади:
а) йиғувчи линза учун

№					Ҳар бир ўлчаш учун F	Fўрт
1
2
3
4