Mavzuning dolzarbligi.O’zbek milliy ongi,tafakkuri,dunyoqarashi,adabiy
tili,adabiyoti va madaniyatining shakllanishi va taraqqiy etishida badiiy
adabiyotning o’rni beqiyosdir.Chunki abadiy tilning rivoji uchun badiiy
adabiyot tili eng boy manbaa bo’lib xizmat qiladi.
Adabiy tilning badiiy mukammallikka, milliy xarakterlar yaratishdagi
o’ziga xoslikka erishishida so’z san’atkorlarining mashaqqatli xizmatlarini
4
Sayfullayeva R va boshqalar. Hozirgi O`zbek adabiy tili.Toshkent: 2009. 83-bet.
5
alohida takidlash lozim.SHu bois ularning asarlari va uslubini lingvistik
jihatdan o’rganish bugungi kunda muhim ahamiyatga ega. Zero,”o’zlikni
anglash,milliy ong va tafakkur ifodasi, avlodlar o’rtasidagi ruhiy-ma’naviy
bog’liqlik til orqali namoyon bo’ladi”.Buyuk marifatparvar bobomiz
Abdulla Avloniy so’zlari bilan aytganda”har bir millatning dunyoga borlig’ini
ko’rsatadurg’on oinai hayoti til va adabiyotdur.Milliy tilni yo’qotmak
millatning ruhini yo’qotmakdur”
5
Sharq uyg’onish davrining eng yirik siymolaridan biri,xalq tilining
yirik bilimdoni,buyuk adib Yusuf Xos Hojib asarlari bugungi kun,
ma’naviy tuyg’ularini yuksaltirishda beqiyos ahamiyat kasb etadi.
Adibning bizga qoldirgan”Qutadg’u bilig” asari XI asrda yaratilgan bo’lsa-
da bugungi kunda ham hayotiy ahamiyatini yo’qotmagan.Yusuf Xos
Hojibning ona tiliga bo’lgan munosabati, uning boyligi va buyukligini
anglash tuyg’usi adibning “Qutadg’u bilig”asarida yaqqol namoyon
bo’ladi.Bundan
tashqari
o’zbek
tilining
jozibasi,
ohangdorligi,ifodaliligi,tasirchanligi turfa lingvistik vositalar yordamida
tasvirlab berilgan.Xususan adib “Qutadg’u bilig”tilining badiiyatini
taminlovchi leksik-stilistik vositalardan mahorat bilan foydalanganligi kishini
lol qoldiradi.Mana shu sababli o’zbek xalqi ajdodlari qoldirgan bunday
bebaho asarlarni doimo ardoqlab kelgan.
Turkiy tilni leksik boyligidan yuqori darajada xabardor bo’lgan Yusuf
Xos Hojib ularni o’z o’rnida qo’llash borasida ham mohir edi.Ijodkorning
so’z qo’llash uslubi,o’ziga xosligi, mahorati kabi jihatlar muayyan darajada
bugungacha qaysidir yo’nalishda o’rganilgan bo’lsada, biroq “Qutadg’u
bilig“ asari tilining badiiyatini taminlovchi leksik vositalar, asar tili
leksikasi to’lig’icha mukammal tadqiq qilinmagan.Shu boisYusuf Xos
Hojibga
xos
ko’p
ma’noli
so’zlarning
ma’no
5
Karimov I.A. yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. Toshkent:”Ma’naviyat”, 2008 y.38-bet.
6
xususiyatlari:sinonim,antonym,omonim, so’zlarning asarda qo’llanishi kabi
masalalar tadqiqodning dolzarbligini belgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |