Ariq tizimi va oqava suv tarmog’ining shahar ekologiyasiga ta’siri

FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI QURILISH FAKULTETI 6-20 GURUH TALABALARI “XALILOV A ,QURBONOVA M”LARNING “SHAHAR HUDUDINI INJANERLIK TAYYORLASH “ FANIDAN TAQDIMOTI

Ariq tizimi va oqava suv tarmog’ining shahar ekologiyasiga ta’siri.

REJA:

Ariq tizimi va oqava suv tarmog’i
Shahar ekologiyasiga o’simliklarning ta’siri.
2

SHahar hududi bo‘ylab ariq tizimining umumiy joylashish tartibi: 1-asosiy kanal; 2-tarqatuvchi ko‘cha sug‘orish tarmog‘i; 3-hududiy ko‘cha sug‘orish tarmog‘i; 4-suv qochirish tarmog‘i; 5-sug‘orish ariqlari; 6-payonob arig‘i.

1
2
5 6
3
3
Yiliga 250 mm.dan kam yog‘in yog‘adigan hududlarda tuproqni sun’iy namlantirish talab etiladi.
Suvga bo‘lgan ehtiyoj shahar hududlarini sug‘orish (irrigatsiya) orqali qondiriladi.
Shahardagi ko‘kalamzor hududlar – park, bog‘ va xiyobonlar hududi sun’iy sug‘oriladi.
Sug‘orish usuli joyning iqlimiy sharoiti, tuproqning xarakteri, o‘simliklarning turlariga qarab belgilanadi.
Suvning normasi va quyiladigan vaqti sug‘orish usuli (rejimi) deyiladi.
Sug‘orish rejimi bir martalik sug‘orish uchun ketadigan suv miqdori va sug‘orish vaqtini belgilaydi.
Sug‘orish usuli joyning iqlimiy sharoiti, tuproqning xarakteri, o‘simliklarning turlariga qarab belgilanadi.
Suvning normasi va quyiladigan vaqti sug‘orish usuli (rejimi) deyiladi.
Sug‘orish rejimi bir martalik sug‘orish uchun ketadigan suv miqdori va sug‘orish vaqtini belgilaydi.
Sun’iy sug‘orish havo va tuproqning namligini yaxshilab, shahar turar-joy rayonlarining mikroiqlimining muhim gigienik shartlaridan biri hisoblanadi.
Sug‘oriladigan joylarda ob-havo sug‘orilmaydigan joylardagiga qaraganda 2-4°ga pastroq bo‘ladi.
Sug‘oriladigan maydonlarda havoning namligi 10-20%ga ko‘payadi.
Sug‘orish tarmoqlari shaharning ko‘cha va yo‘l tarmoqlarini belgilovchi bosh rejaga asoslangan holda o‘tkazilib, shaharning muhandislik obodonlashtirish talablariga bo‘ysungan holda namlikka sarflanadigan suv sarfini tejash va ariq tizimi qirg‘oqlarini suv yuvib ketmaslik hamda shahar hududining landshaft va tabiiy relefini o‘zgartirmaslik maqsadida ular turli xil qoplama qurilmalari bilan mustahkamlanadi.
SHahar hududida faoliyat ko‘rsatadigan ariqlar tizimi shaharning bosh rejasi asosida tuzilgan bo‘lishi shart. Bunda ariqlarga qo‘yiladigan asosiy talab ularning tabiiy oqimini ta’minlashdan iboratdir. SHahar sug‘orish tarmoqlarining tasnifi quyidagichadir: