Асар-номи-конгил-ифори. 1-китоб муаллиф-хазонрезги pdf



Download 4,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/97
Sana05.04.2022
Hajmi4,96 Mb.
#530152
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   97
Bog'liq
Ko\'ngil ifori

асар-номи-конгил-ифори.1-китоб.муаллиф-хазонрезги.pdf


#ЯНГИ АСАР
МУАЛЛИФ: ХАЗОНРЕЗГИ 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
1- К.ИСМ
- Йук , мен отангизни норози килиб сизга турмушга чикмокчи эмасман. Умуман олганда 
"Албатта сизнинг жуфти-*алолингиз буламан " деб суз *ам берган эмасдим. Шундай экан 
*амма уй-уйига,- кизнинг упкаси тулиб ерга каради
- Хилола , ундай дема . Илтимос, озгина сабр килгин. Хадемай совчиларимиз сеникига бориб 
колишади. Ишон , ойижоним дадамни албатта кундирадилар. Дадам аслида ёмон инсон 
эмаслар. Факат бир оз кайсарликлари бор халос. Аммо кунгиллари тоза,- Сулаймоннинг товуши 
б у^ л д и .
Хилола ё м ^ р томчилари биллурдек ялтиратган йулакдан битта - битта кадам босиб кетар 
экан Сулаймонга карамай с у л ^ н овозда йигитга эътироз билдирган булди :
- Сулаймон ака, куйинг мени *ам, узингизни *ам , уйингиздагиларни *ам кийнаманг. Ота - 
онангизни яхши тушунаман. Янаям тУfрироfи тушунишга *аракат киляпман. Улар *ам якка- ю 
ё л ^ з у ^ л л а р и д а н орзу - *авас куриш ниятидалар. Умуман олганда буни ёмон жойи йук,. 
Хаётнинг конуни *ам шу-ку аслида.
- Халитдан таслим булмагин . Нима дадам бир о ^ з "Фалончига уйланасан" десалар шу билан 
туй булиб кетаверади дейсанми ? Турмуш куриш шунчалик осон иш эканми ? Дадамлар *ам 
кунгилларидаги гапларини бир айтдилар куйдилар-да. Бу дегани карнай-сурнай чалиниб туй 
бошланди дегани эмас-ку.
Бу ерда сен *ам битта гапга таслим булиб утирибсан.
- Майли , - базур жилмайишга *аракат килди Хилола , - бу ё ^ г а кузатманг. Узим кетаман.
Хайр, куришгунча,- у шундай деб бир , икки кадам босди, сунгра нимадир ёдига тушиб ортига 
угирилди, - мен бир-икки кун ша^арда булмайман. Амакимнинг кизларини туйи. Уша ерга 
боришимиз керак. Биласиз амаким ишхоналари уша ерда булганлиги учун оиласи билан 
Жиззахда яшайдилар. Туй учун деканатдан *ам ру^сат олдим.
- Эээ туйимиз бор девдинг- а ?! Шунчалик тез вакти келиб колдими ?! Майли яхши бориб кел,- 
Сулаймон шундай деб Хилолага хиёл пуписа килгандек булди ,- аммо яхши киз булиб юришни 
унутма, тушунарлими ?
Хилола индамади. Сулаймон буни "хуп" маъносида тушуниб гапида давом этди :
- Сен келгунча менам уйдагиларни кундириб куярман.
- Хайр , куришгунча.
- Оббо намунча хайрлади- я бу киз ? Майли яхши бориб кел.
Сулаймон Хилола билан базур хайрлашди.


* * *
Сулаймон уйга кайтиб онасининг синик че^расига караб дадасини гапга кунмаганини *ис 
килди. Юраги тукилди. Нима килса булади- я бу дадасини ? Лоакал Хилола *акида бир о ^ з гап 
эшитишга кунса канийди?! Утган сафар Сулаймон бор журъатини туплаб энди "Дада" деган 
*ам эди- ки , дадаси Мирсаид ака столга гурсиллатиб мушт тушурди. Ушанда мушт зарбидан 
оппок дастурхонга стол устидаги ё ^ и к шурва чайкалиб тукилган , бу дадасининг баттар 
жазавага туширган эди.
- Хозирча тирикман,- деганди ушанда дадаси, - улганимдан кейин билган *олвангни е ! Менга 
кучадан топиб келган жинкарчангни рукач килма. Яхши киз булса уз бошига кучадан эр 
кидириб келармиди ?! Иккинчи бу мавзуни эшитишни истамайман. Тамом-вассалом !
Сулаймон "мик" этиб индамади. Индай олмади. Билади-ки бунака пайтда дадаасига гап 
кайтариш тутаётган гулханга керосин куйиш билан баробар. Колаверса , олган тарбияси бунга 
йул куймади.
Аммо уша кундан буён ойисига утинчли бокади :
" Ойижооон..."
Мастура опа у ^ и н и умидлантирувчи бирор суз айтмаган булса *ам , аммо *аракат килишдан 
толмаётган эди.
У пайт пойлаб эрининг кунглини юмшатишга уринар ва *ар доимгидек бу уринишлар тошга 
ё м ^ р ёккан каби бесамар кетаверар эди.
Бугун эса ... Бугун эса барчасига нукта куйиладиган куринади.
- Мастура , бул тез ! Кийин,- Мирсаид ака ишдан келиши билан аёлига гапни киска килди . 
Мастура опа бор журъатни туплаб аранг :
- Каерга , дадаси ?! - дея олди.
- Боирхужаникига...
Мастура опа эрининг сузидан бушашиб кетди :
"Демак совчиликка ! "
Мастура опа зил кадамлар билан ётокхонага кириб кетди . Куп утмай одмигина кийиниб чикди. 
Мирсаид ака Мастурага киска назар ташлади-ю , юзидан аёлининг кийиниши 
ёкинкирамаганлиги билиниб турган булса- да , эътироз билдирмади.
@Xazon_Rezgi #КУНГИЛ_ИФОРИ
Боирхужа дустини кучок очиб кутиб олди. Мастура опа анчадан буён Боирхужа ака эри 
Мирсаиднинг "Насиб килса куда буламиз" деган сузларини рад килмай, аксинча "Сенинг сузинг 
ерда колгунча шайтоннинг буйни узилсин" дея жавоб кайтаришидан хабардор эди.
Мезбон аёл Салтанат *ам совчилар учун дастурхонига борини тукиб ташлади.
Унинг ^аракатидан Мастура опа мезбонлар узларининг ташрифи эри тарафидан


ого*лантирилиб куйилганлигини пайкади. Суюк-куюк таомлар устида килинган мулозаматлар 
хулосаси шу булди-ки , Боирхужалар оиласи Мирсаидлар оиласи билан куда булишдан 
факатгина бахтиёр булишар эмиш.
Мастура опанинг кузига шу топда эрига кушилиб кизини узатишга биттада розилик берган 
хушруйгина Салтанат жуда *унук булиб куриниб кетди. Билинтирмайгина хурсинди.
" Воой шурииимм ... Энди Сулаймонимга нима дейман? - уйлади у ,- такдиринг бу ерда *ал 
килинаяпти , болам. Сен булса дадангни феъли юмшашини кутаяпсан. Э * болам- а... Дадангни 
бу туриши булса , феъли юмшаши кайдам- ов ... Кайдам ..."
Мастура опанинг хаёлларини Мирсаид аканинг салобатли овози бузди:
- Шу келишимиз *исобми ? Ёки расм- русумимизга кура "Бир неча бор келинглар" десангиз 
келганимиз булсин.
- Нималар деяпсан , дустим ?! - деди Боирхужа ака эрка ва танти товушда ,- у ^ и н г учун бир 
кизим экан- у , ун кизим булса *ам берган булардим, - у шундай деб утирган урнида янада 
урнашиброк утириб олди,- айтишади- ку , хайрли ишни ортга суриш гуно* деб . Эртага шунака 
вактда булажак куёв боламизни узинглар билан бирга олиб келинглар . Шу ерда кизим Нафиса 
билан куриштирамиз. У^лингга Нафиса маъкул келса булди. Иримига кизимга бирор узукми , 
зиракми беради ва шу билан кизимнинг боши б о ^ и к . Колган гапларни кейин гаплашаверамиз
, а лаббай ?!
Мирсаид аканинг юзига табассум ёйилди .
- Бу гапинг у ^ л б о л а гап булди , оfайни ,- у шундай деб кулини фоти*ага жуфтлади ,- 
булмасам бизга ру*сат . Бориб тайёргарлик курайлик.
- Йуfей , канака жавоб , Мирсаид?! Тайёр ошни ташлаб-а ?!
- Боирхужа , бунчалик эркалатаверма ?! Бунакада уйингга накд "прописка"га утиб оламиз- а ? 
Ана ундан кейин кеткиза олмай *унобинг ошганини курасан,- Мирсаид унга *азил кила туриб 
жиддийлашди,- куда булиб олайлик, ана ушанда ёнбошлаб бииир отамлашамиз.
Боирхужа бу сафар дустига ён босди:
- Майли , оfайни . Сен нима десанг шу. Алло* сен айтган кунларга тезрок етишликни насиб 
килсин ...
* * *
Кайтишда Мирсаид ака Мастура опага Сулаймонни эртанги учрашувдан ого*лантиришни 
"яхшилаб" тайинлади- ю , аёлини дарвозалари ёнида колдириб узи машинасини яна ортга 
бурди. Унинг чойхонада кутаётган улфатлари ош ланж булиб кетаётганлигини айтиб , 
кун^роклари да уни тезрок келишини сураб бе*аловат килиб юборишган эди.
- Ойижон, каерда эдинглар ?! - суради Сулаймон онасини *айрон булиб кутиб олар экан ,- 
укишдан якинда келгандим, карасам уйда йуксизлар.
- У^лим , битта аччик чой дамлагин, мен *озир кийимларимни алиштириб чикай...


Мастура опа уй кийимларини кийиб ошхонага кирганда Сулаймон *озиргина дамлаган чойни 
энди столга куяётган эди.
- Музлаткичда манти бор эди. Хозир иситиб бераман. Бугун дадангларни чойхоналари бор 
экан. Улар уша ерга кетдилар .
- Мантини *алирок иситармиз , ойижон. Хозир корним оч эмас эди. Ёки сиз ...
- Менинг *ам ишта*ам йук . "ТУfрироfи б у^л д и ,- уйлади Мастура опа стулга утирар экан ,- сен 
*ам бундок кел . Ёнимга утир . Гаплашиб оладиган гап бор.
Сулаймон о*иста онасининг каршисига чукди :
- Тинчликми , ойижон? Рангингиз бир *олатда ?! Кайфиятингиз *ам паст куринади.
Мастура опа чукур хурсинди.
- У™им... Дадангларга бир гап тушунтириб булса экан . Уз билганларидан сира колай 
демайдилар. Шунга ...
- Ойижооон ...
Сулаймоннинг юраги "шуув" этиб кетди . Ойисининг 
0
fзига сузсиз тикилди ...
- Биз даданглар билан оfайнилари Боирхужа аканинг уйларига совчиликка бордик. Кизлари 
Нафисага. Нафисани бир, икки курган эдинг- ку... Чиройли , одобли киз булибди...
- Ойижооон , мен ,- Сулаймон ойисига кунглидагини кандай 
@Xazon_Rezgi #КУНГИЛ_ИФОРИ
тушунтиришни билмай б у ^ л д и ,- ахир ... Кандай килиб узим суймаган ошни ичишим мумкин. 
Мен *ам *амма сингари дунёга бир бор келганман. Бир бор яшашим мумкин булган *аётда 
кунглим танлаган киз билан *аётимни б о ^ а ш г а на*отки *акким булмаса ?
- У^лим ... "Ота рози - Худо рози" деган гап бор . Уларни норози килиб бахтли булолмайсан. 
Даданг сенга ёмон булсин демаяптилар ...
- Туfри, дадамлар менга ёмон булсин демаяптилар . Аммо бир марта булса *ам Хилола *акида 
эшитишни истамадилар. Агар у билан танишиб , уйидагиларини суриштириб сунгра "Йук , 
булар бизнинг тенгимиз эмас" десалар хафа булмас эдим. Карорлари олдида бош эгардим. 
Улар булсалар факат битта гапга ёпишиб олдилар. " Хозирги замонда факат танишдан куда 
булиш керак. Бугуннинг кизларига ишонч йук. Наслинг тоза булиши учун таниган , курган, куз 
олдингда усган кизни келин кил" . Ойижон , уша куз олдимизда катта булган кизни 
канакалигини *ам юз фоиз биламиз деб айта оламизми ? Кафолат борми бунга ? Дадам нега 
буни тушунмайдилар ?!
- Улар оfайнилари ёнида о ^ зл а р и га суз олиб куйганлар,- деди Мастура опа уксик овозда,- 
*Кизингни келин киламан" дея лафз килиб куйганлар. Энди бу ё ^ г а катта бошларини кичик 
килгилари йук ...


- Хуп , мен нима килай шунга ? - бушашганча алам билан шивирлади Сулаймон,- биласиз , шу 
чоккача дадамларнинг бир сузларини икки килганим йук. Энди ...
- Сулаймон... У^лим. Шу чоккача дадангларни сузларини икки килмай кам булганинг йук . Мана 
*озир *ам буни узинг тан олиб утирибсан . Яна шуни яхши билиб турибсан- ки , *озир 
дадангларга Нафиса ёки Боирхужа ака *акида гапиришдан фойда йук. Яхшиси дадангларга 
бир о ^ з суз билан булса *ам каршилик килма. Бундан кейинчалик бир умр афсус чекиб 
яшашинг мумкин. Яхшиси "Хуп, дада" дегин- у , Алло*дан узинг учун хайрлисини сураб дуо 
кил. Алло* *ам дадангга килган *урматингни мукофатламай куймайди. Жон болам , менга 
ишон. Мени десанг , шундай кил.
Сулаймон ойисининг хомуш че*расига караб юраги эзилди. Булаётган ишларда муштипар 
мунисасининг заррача айби йуклигини билиб узини ушлашга *аракат килди .
"Бечора ойижонимда нима айб?! - уйлади у , -узларининг дардлари камми ? Кунда унталаб 
дори ичадилар . Сал ортикча уринсалар буйраклари безовта килиб икки букланиб колаяпти. 
Дадам *ам ойижонимни о ^ р и енгил булсин деб ..."
- Ойижон , - Сулаймон урнидан туриб столни айланиб утди ва ойисини елкасидан кучди ,- 
майли, сиз айтганча була колсин. Учрашувга чикди дегани бу *али туй булди дегани эмас. 
Факат , сиз хафа булмасангиз булди.
Сулаймон ойисининг юзидан "чулп" этиб упти- ю , жилмайишга *аракат килди :
- Кани , бир кулиб берсинлар-чи , дунёнинг энг, энг, энг со*ибжамол онаси ?!
Мастура опанинг синик че*расига юз ифодаси каби синик табассум инди ...
* * *
Эртаси куни нонушта вактида Сулаймон Мирсаид акани *айрон колдириб "Бугун учрашув . 
Тайёргарлигингни кур" деган сузларига:
- Хуп булади , дада ,- деди .
Миррсаид аканинг у в и д а н бундай тез таслим булишни кутмаганлиги учун узини йукотиб 
куйди. У у ^ и н и учрашувга чикишга кунмайди деб уйлаган , уни кундириш учун бисотидаги 
анча аччик- тизик сузларни тайёрлаб куйган эди.
Мирсаид ака Сулаймоннинг ройиш булиб колганлиги учун аввалига ажабланди, сунгра бу ишда 
Мастура опанинг *иссаси борлигини билиб кунглида узича аёлидан миннатдорчилик туйди...
Бирок ...
Мирсаид аканинг кувончи узокка чузилмади. Тушга якин... ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
2- КИСМ
телефон ракамига килинган к у н ^ р о к уни ажаблантирди. КУнfирок эгаси Боирхужа эди


- Ээээ ассалому алайкооом, Боирхужа оfайни , бормисан ? - деди Мирсаид ака дустига 
эркаланганнамо о*ангда, сунгра унинг жавобини кутмай сузида давом этди ,- тинчликми 
элбурутдан йуклаб колибсан?Учрашувимиз кечга эмасмиди?
- Мирсаид дустим...
Мирсаид Боирхужанинг ша*ди пастлигини унинг вазмин мурожаатидан *ис килди . Нимадир 
булганлигини сезиб ичи кизиди :
- Ха 
0
fайни , нимадандир ша*динг пастрокми ?
- Шу десанг ...
- Оббо , юракни *ам эзиб сил килиб юбордингда . Сенда бунака чузилмакашлик одати йук эди­
ку. Гапни *ам шарт кесардинг - куярдинг ,- Мирсаид ака шундай деб дустига далда берган 
булди , - кара агар менга тегишли бирор гап булса муло*аза килиб утирмай гапиравер.
- Майли хуп, оfайни . Айтганим булсин. Шу десанг бандаси нималарни орзу килар экан- ку, 
аммо алал - окибат Алло*нинг айтгани булар экан. Гапни куп чузмайман. Хуллас ...
- Айтавер ...
- Хуллас , Нафиса ... Нафиса у ^ и н г Сулаймонга турмушга чикишдан бош тортди,- Боирхужа 
ака сузининг давомини кизини оклаш илинжида шоша- пиша гапира кетди,- *озирги ёшларни 
биласан- ку, оfайни. Уларни бирор ишга мажбур килиб булмайди. Айникса турмуш масаласида. 
Уларни мажбурлаб турмуш курдирсак- у, Алло* курсатмасин оилалари бузилиб кетса , кейин 
бундан кимга фойда ?
Мирсаид аканинг устидан биров бир челак муздек сув куйиб юборгандек булди.
- Бунга бирор катъий сабаб бор эканми ? Яъни у ^ и м кизингга ёкмас...
- Йуfей нималар деяпсан? Бу ерда умуман у ^ и н г *акида гап йук. Шунчаки Нафиса бир йил , 
икки йил яна укисам деяпти халос..."Турмуш куриш кочмайди , *али ёшман, максадим..."
Мирсаид ака дустини сузларини булди :
- Булди тушундим. Узингни кийнама. Биз *ам бировни мажбурлаб турмуш курдириш ниятидан 
йирокмиз . Майли 
бул , дустим.
Мирсаид ака дусти билан иложи борича узини тутиш га *аракат килиб хайрлашди.
Тармокдан узилгач , таркок хаёллар оfушида креслога чукди.
" Бу кунингдан *ар нима булганинг яхши , Мирсаид ! - уйлади у алам билан ,- буям сенга кам ! 
Кам ! Бечора Сулаймонни юрагини эзиб килиб юрган ишларингни окибати-да шу ! Мана 
Боирхужа *ам ота-ю! Нима эмиш ?! Кизи укийман деганмиш ва у дарров кунаколганмиш. Роса 
ишондим. Ундан кура кизимни танлагани бор экан, уввос солиб туриб олди , шунака 
0
fайни 
мени гапим кизим учун бир тийин" десин эди ™ р и н г - пиринг десамдим,- Мирсаид ака 
исте*золи кулди ,- худди *озир ™ р и н г дегандек...
Э * , Боир, Боир... Битта кизингга гапинг утмас экан , нима килардинг куйнимни пуч ё н ^ к к а


тулдириб ? Бу ёкда узимдан *ам айб утди. Кишига узини айби билинмайди дейишади- ю , аммо 
бу булмаган гап ! Курук сафсата !
Мана мен "Кимсан Боирхужа билан куда буляпман " деб *азил жойда карилламаганмидим?! 
Энди одамларнинг юзига кандок карайман ?! Нима дейман ?
Аммо бошимни эгиб шултиллаб юриш ниятим йук ... Бир чорасини топишим керак. Токи сих *ам 
куймасин , кабоб *ам ...
Мирсаид ака бошини чангаллади. Шу куйи бироз утирди. У каддини ростлаганда *ар 
доимгидан *ам катъиятли куринарди:
- Мастурааа !
Мастура опа кушни хонада экан, хаялламай эшикдан бош сукди :
- Лаббай , дадаси ...
- Сулаймонни чакир ! Кейин узинг *ам кел .
Сулаймон хонага узок йилларга *укм килинган ма*кумдек о ^ р кадамлар билан кириб келди.
У индамай *ар доимги жойига утирди. У^ли билан ёнма- ён утирган Мастура опа эрининг 
0
fзига мутелик билан тикилди.
- Сизни эшитамиз , дадаси ...
Мирсаид ака бор овозига салобат беришга интилиб гапира бошлади :
- Хуллас , менга Сулаймон айтган кизнинг уй манзили керак.
- Нега дадаси ?! - ёкаларини жуфтлаганча бирдан питирлаб колди Мастура опа, - тинчликми ? 
Нима булди ? Ёки уша кизнинг уйидагилари Салтанатхонларникига бориб бирон нарса 
дебдими ?
- Бошланди ! - хонада Мирсаид аканинг fазабнок овози янгради ,- бир нарса дегунча уриб 
улдир энди ?! Хотин дегани бир гапни охиригача эшитади олдин ?!
Мастура опа дар*ол
@Xazon_Rezgi /4 #КУНГИЛ_ИФОРИ
бош эгди:
- Узр , дадаси ...
Мирсаид ака аёлига караб узини но*аклигини *ис килди :
"Боякишда нима айб ?! Билгани "Хуп булади, дадаси " булса "
- Хозир Боирхужа к у н ^ р о к килган эди . Унинг ойимтилла кизи бизнинг Сулаймонимизга 
тегмасмиш ,- Мирсаид ака у ^ и ва аёлининг кузларидан "Нима учун ?" деган саволни укиди ва 
гап орасида изо* бериб утишга карор килди ,- кизпошша *али укир эмишлар. Укиб, укиб 
осмондаги ойни олиш *аракатидамишлар . Орзусида эмишлар . Хуллас , учрашув бекор


килинди . Бутунлай
- Дадасиии ....
- Нима дадаси ? Йук деса Боирхужанинг о ё ^ г а йикилиб утинишим керакмиди ?! Менинг *ам 
узимга яраша орим , иззат - нафсим бор !
- Шунга Сулаймон айтган...
- Хааа , айнан шунга Сулаймон айтган кизнинг манзилини сураяпман. Ха нима бубти ?! Яхши 
булса олиб беравераман.
Мирсаид ака шундай деб Сулаймонга назар солди :
- Нима булган такдирда *ам бу йил туй килишим шарт !
Мастура опанинг юзига кон югурди :
- Ниятингизга етинг , дадаси . Менинг *ам келинимни ч у ^ е к ясатиб ёнимда олиб юргим бор , - 
у шундай деб у ^ и г а угирилди ,- у ^ и м сен айтган киз... Курсдошинг каерда турар эди? - 
Мастура опа Сулаймоннинг жавобини кутмай эрига угирилди - совчиликка бугун борамизми , 
дадаси ?
- Совчиликка Ма*ина опам билан борасан. Нима мен сенга уйма - уй киз кидириб юрадиган 
совчи холаманми ?
Мастура опа "Кеча мен билан совчиликка борган ким эди унда ?" демади , аксинча эрига 
жилмайди :
- Хуп булади , дадаси . Ма*ина опамни ого*лантиришимиз керакми булмаса ?
- Хилолалар *озир ша*арда эмас. Улар Жиззахга кетишган,- Сулаймон юрак ютиб орага гап 
кушди .
- Кизни исми Хилолами ? - Мастура опа бу исмни илк бор эшитгандек ширин энтикди ,- исми 
бунча чиройли ?
- Хаа Хилола, - улар *озир Жиззахга амакисининг уйига туйга кетишган. Эртага кечга келишса 
керак.
- Жиззахга ? - Мирсаид ака кизиксиниб суради ,- нима улар Жиззахликми ?
- Йуfей , улар шу ердан . Катта Каънидан . Факат амакиси Жиззахда чет элликлар билан 
*амкорликда очилган кушма корхонани бошкарар экан. Шунга ...
- Кизни оиласини Катта Каънидан дедингми ? Мен у ердагиларнинг купини танийман?! 
Отасини исми нима экан ? Касби кори нима ?- деди Мирсаид ака кизиксинганча урнидан бир 
кУзfалиб
- Отасини исми Асрор ака. Техника университетида дарс берадилар . Ойи эса мактабда 
укитувчи ...


- Хмм... Танимас эканман. Майли насиб килса б у ё ^ г а танишиб олаверамиз ... Сен кизга 
к у н ^ р о к килиб эртага совчи бориши *акида ого*лантир. Факат яхшилаб к у л о ^ г а куйиб куй , 
ота - онаси ундан кунглини сураганда ноз - фирок килиб утириб вактимизни олмасин .
Мастура опа Сулаймоннинг жовдираган кузига караб "Дадангга хуп булади дегин" деган 
ишора килди .
Сулаймон ойисини сузсиз тушунди ва дадасига эътирозсиз бош эгди :
- Хуп булади , дада ...
Мирсаид ака " Гап тамом " дегандек юзига фоти*а тортди ва урнидан туриб "Мен бирпас туриб 
келаман, киладиган ишим бор" дея ташкарига йул олди ...
- Сенга нима дегандим , болам ?! Алло*дан сура дегандим- а ? Бу иш шундай булишини юрагим 
сезганди. Эрталабдан кунглим ёп - ёруf булиб колганди. Хозир даданглар каерга кетдилар , 
биласанми ? Айтсанг- айтмасанг кизни отасини , у р у ^ а й м о ^ н и суриштиришга кетдилар . 
Насиб килса барчаси жойида булади.
- Ойижооон ... - Сулаймон стулга омонатгина чуккан онасини елкасидан кучди
- Хаа болам ...
- Сизни шунакаям яхши кураман- кии ...
* * *
Мирсаид ака шу кетганча шомда кайтиб келди . Унинг юзига боккан Мастура опа ...
#: □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
3-КИСМ
барча ишлар узларининг фойдасига *ал булишини англагандек булди .
Мастура опа эрининг одатини яхши билганлиги учун индамади. Вакти - соати келиб узи 
ёрилишини кутди. Вакти- соати эса жуда тез келди.
- Мастир , - Мирсаид ака кайфияти яхшилигида аёлини шундай чакиришга одатланган эди, - 
кел утир гап бор .
Мастура опа кулидаги сочикни ^ ж и м л а га н ч а эрининг рупарасидан жой олди :
- Эшитаман, дадаси. К у л о ^ м сизда.
- Мен *озир туfри у ^ и н г айтган кизнинг махалласидан келяпман. У ерда ишхонамизда 
ишлайдиган Кобил ака яшайдилар.
Хуллас , Кобил акадан кизнинг оиласи , уруf - а й м о ^ н и суриштирдим. Улар 
0
fзиларидан бол


томиб , кифтини обдон келтириб уша оилани тоза мактадилар. "Мирсаид ука , нима булганда 
*ам шу оила , шу киздан колманг. Туfрисини айтсам , узимнинг у ^ и м буй етган булганда 
сизларга буларни мактамасдан отимни камчилаган булардим" дедилар улар. Кобил аканинг 
айтишича Асрор домланинг бешта боласи бор экан. Дастлабки учтаси киз , кейинги иккиси 
у ^ л экан . Сулаймоннинг кунгли чопгани эса учинчи киз экан. Катта кизлари йил оралаб 
узатилган экан. Аммо айникса мана шу кенжа кизнинг харидори купмиш.
"Совчиларнинг куплигидан Асрор домланинг остонаси ейилиб кетган, Мирсаид ука . Кайдамов , 
домла бу йил киз узатармиканлар. Эшитишимча бу хонадонга манаман деган 
министрларникидан *ам совчилар келган , аммо *еч бирлари домлани уната олгани йук- да . 
Энди бир бахтингиз, совчи булиб келаверинг-чи , ажабмас мушкулингиз осон булиб , Алло* 
йулингизни очса" дедилар Кобил ака .
Мирсаид ака юрагидаги барча сузларни айтиб булгач енгил тин олди. Бу сафар аксинча 
Мастура опани юк босган эди:
- Вой- бууу дадаси , шунча гап топиб келибсиз- а ? - деди у юрагидаги ва*имани боса олмай, - 
гап- сузларингиздан булар кизини бизга берадими , йукми деган муло*азага бориб колдим.
Мирсаид аканинг *ар доимги ёввойи кайсарлиги тутди :
- Нимага бермас экан? Нима у ^ и н г н и бировдан кам жойи борми ? Кал булмаса, гул булмаса. 
Суксурдек йигит булса. Якинда олий маълумот дипломини олади .
Шунча нарсани билиб туриб ноз килишса узлигидан куришсин. Ундан кейин Кобил ака уша 
хонадонни сиртдан курсатдилар. Д о н ™ оламни бузсаям уйи оддийгина , камсукум бир 
хонадон. Одамлари ойликка кун курадиган эканлиги билиниб турибди. Шу *олига ноз 
килишмас . Ноз килишса узларига зиён. Берса ана , бермаса мана. Тошкент тула киз. Дарахтни 
бир силкитсанг киз ё ^ л а д и , танлаб- танлаб , чертиб-чертиб келин килиб олаверамиз. Шундок 
боламга кимлар кимлар кизини бермайди ?!
"Мирсаид у ^ и учун о ^ з солармикан ?!" деб лаб жуфтлашимни пойлаганлар канча ?!
"Хмм шунакалардан биттаси Боирхужа акамиди ? Кароматини курганимизга *али ярим кун 
булгани йук- ку?" - Мастура опа бу гапларни хаёлида айтди , ташида эса булай деб турган 
ишни бузиб куймаслик учун эрига жилмайишга *аракат килди :
- Гапларингизнинг бари туfри , дадаси . Аввалам уша кизникига совчиликка бориб курайлик. 
Бор масала ана ушандан сунг ойдинлашади- да . Аммо лекин махалладошлари мактаган 
оиладан чиккан киз ёмон булмаса керак. Агар ёмон булса сиз айтган *амкасбингиз узини 
масъулиятдан олиб кочиб бир , иккита ё л ^ н н и тукиб юбораверган буларди. Хакикатдан 
яхшидир- ки, узига ишониб мактаган.
Нима булганда *ам кунглим *отиржам , дадаси. Насиб килса колган гапларни эртага 
гаплашаверамиз- да. Бир кунга сабр- да энди , дадаси.
Мастура опа сал нарсага феъли айниб , тескари жа*ли кУзfаб турадиган эрини 
оловлантирмаслик учун иложи борича юмшок гапириб вазиятни узининг фойдасига 
унглантирган булди-ю , гап буромадини о*иста бошка узанга бурди:
- Энди Ма*ина опамни ого*лантирсак булди экан- да , а ?
- Кайтишда опамларникига кириб уларга бор гапни гапирдим. "Шунака- шунака гаплар" дедим. 
Хуллас улар эртага кечки соат олтиларга кийиниб тайёр булиб турадилар. Икковингларни бир 
зумда олиб бориб келаман.


- Жуда яхши булибди-да. Майли дадаси, *аммаси сиз айтгандек булади. Сиз нима десангиз шу- 
да.
Мастура опа урнидан о*иста кузгалди :
@Xazon_Rezgi /6 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Овкатни сузаверайми ?
- Сузавер. Бугун негадир чарчадим. Овкатдан кейин вактлирок дам олмокчиман.
* * *
Сулаймон учун бугун кутилмаган *амда кувончли кун булди. "Икки ойдан буён асабларимнинг 
энг майда томиригача азоблаган муаммо бир неча дакикаларда, бир неча о ^ з суз билан *ал 
булса-я?! - ажиб жилмайиш билан уйлади у ,- бандаси нима деса десин- у , *укм Алло*данлиги 
рост экан. Яна чин ихлос билан дуо сураб кутарилган кулларда экан. Ойижоним жуда зукко 
аёллар-да. Барча сузларни топиб айтадилар. Яна айтганлари руёбга чиккани-чи ?! Мен *ам 
булиб утган вокеалардан битта нарсани англадим. Бахт шунчалик бизга якин, аммо купда уни 
*ис килмаймиз. Мисол учун мана менинг бахтим . Куни кеча , йук шу бугун эрталаб бахт мен 
учун орзуда *ам етиб булмас юлдуз эди. Хозир эса кафтимга кунган ой мисол. Демак, охирги 
учрашувда Хилолага "Жиззахдан кайтишингга совчилар бориб колади" деганимда *ам бахт 
ёнимда экан- да ! Балки уша сузларим фаришталарнинг оминига тушганда яралганмикан уша 
бахт?! Ёки ойижоним "Даданг нима десалар *ам хуп дегин, уларга булган итоатингни 
мукофоти ажрсиз колмайди" деганларида дунёга келганмикан?! Ёки бу вокеларнинг *ар 
бирида бир, бир кисмдан вужудга келиб , бугун я*лит булак булдимикан?! Хар нима булганда 
*ам бугун бахтлиман. Икки карра. Хилолага етишим бир бахт булса , дадамнинг розиликлари 
юз карра бахт. Хилола билан бошланажак янги *аётимнинг кунгил *ижиллигисиз бошланиши 
*ам бахт. Бари бахт ... Худди Хилолага илк бор кунгил куйган кунимдаги каби бахт...
* * *
Ушанда улар иккинчи боскичда укир эдилар.Миллий университетнинг физика факультетида. У 
кунларни эсласа Сулаймон *али *ануз *айрон колади. Нима учун Хилолани бир йил давомида 
пайкамади? Ахир Хилола турли туйfулардан четда колиши мумкин булган киз эмасди? Айтиш 
мумкин булса группадошлари орасидаги етти нафар кизларнинг энг чиройли ва заковатлиси 
*ам шу Хилола эди. Сулаймон кейинчалик муло*аза килиб курса бунга Хилоланинг 
пайкамаганининг битта сабаби булган экан. Унинг узга кизлардан фарки, киз уртага тушишни 
ёмон курарди. Хилола калбига накш каби уйилган билимини ортикча куз- кузлайвермас, шу 
сабаб доимо назардан четда юрарди. Аммо дарслардаги семинар - тренингларда барчани 
сузсиз михлаб ташлайдиган энг мукаммал хулоса доимо Хилоладан чикарди. У о*иста , 
оддийгина икки о ^ з суз билан нафакат гуру*дошларини, балки устозларни *ам лол килиб 
куйишни уддаларди. Дарсдан сунг эса уша оддий, уша юввош Хилола булиб уз йулида 
кетаверар эди. Балки унинг назарга тушмаганига бошка сабаб *ам булгандир. Аксарият кизлар 
укишга киришгач икки ойга колмай узгаришган, узларига эринмай карашни бошлаб 
юборишган, сочлари кесилган , кош ва киприклари "негадир" бесабаб бирдан тим кора булиб 
колган булса , Хилола иккинчи курсга утиб *амки заррача узгармаган эди. Хамон уша битта 
килиб урилган сочлар, *амон уша калам, буёклар билан тиллашмаган кош,куз, киприклар, 
*амон уша фасллар алмашгандагина узгарадиган таниш либослар.
Ким билсин балки Сулаймон учун шундай булгандир. Йук , йук аслида *ам айнан шундай эди.


Орадан бирмунча вакт утгач , Сулаймон битта нарсани кашф этди. У вактда Хилола билан 
муносабатлари уз *икоясига эга була бошлаган эди . Хуллас йигит битта нарсани кашф этди :
- Инсон аслан буюк булар экан !
Сулаймон Хилоланинг дадаси Асрор Файзуллаев йирик олим эканлигини *ам , у кишининг 
ихтиролари нафакат бутун республика , балки уз йуналиши буйича МДХ мамлакатлари , 
шунинг куплаб Европа давлатлари, АКШ , Канадада *ам маш*урлигини билиб *айратда колди.
У киши *акидаги маълумотларни интернетдан укиган Сулаймон Асрор Файзуллаевнинг 
ж а*оннинг жуда куплаб илмий семинар ва конгрессларида ало*ида таклиф этиладиганлар 
руй*атида куриб ажабланган эди: "На*отки шунчалик илм ва мавкега эга булган одам шу 
даражада камтар булиши мумкин булса?!" .
Бир куни Сулаймон узини тухтата олмай Хилоладан шу *акда сураганда кизнинг берган 
жавоби йигитнинг кунглини а л ^ в - д а л ^ в килиб юборди:
- Устоз То*ир Маликни укиганмисиз ?! - деб сураганди Хилола ушанда жилмайиб ,- менга у 
@Xazon_Rezgi / 7 #КУНГИЛ_ИФОРИ
кишининг бир иборалари жудаям ёкади. Улар ёзадилар-ки "Камиш *аволаниб усиб - усиб , 
охирги кисмати одамлар оёк остига ёзиладиган буйра булиш экан" .
Колаверса дадамлар бизга куп бора шундай уктирадилар :
"Алло* инсонни кандай неъмат билан сийласа , уша инсоннинг синови *ам шудир. Мисол учун 
бой инсонларнинг синовлари бойликлари . Илм уммонидан гав*ар терувчилар учун синов 
берилган илмларидир".
Сулаймон ака, балки *айрон буларсиз "Илмда кандай синов булиши мумкин ?" деб . Мисол учун 
илмда муайян ютукни кулга киритган олимнинг кеккайиб кетиши , "Мен фалончиман" д е м о ™
*ам синовдан утолмаганлиги , бир суз билан айтганда риёкорлик. Илм *ам , илмдорлик *ам 
Алло* тарафидан берилади. Алло* *о*лагани учунгина инсон иктидор со*иби булади , 
*о*ламаса йук. Шу сабаб инсоннинг узидан кетиши яхшиликка олиб келмайди. Дадам 
айтадилар- ки " Шайтон, яъни Азозил *ам бир вактлар фаришталарга устозлик килган, 
манманлик ва кибр сабаб , узини юкори олиб "Мен оловдан яралганман, шу сабаб тупрокдан 
яралган инсонга буйин эгмайман" дея куфрга кетиб Алло*га осийлик килганлиги учун абадий 
лаънатланган. Шу сабаб *ар кандай узини катта оладиган инсоннинг калби борган сайин 
шайтонга насиба булиб бораверади , ана шундан каттик э*тиёт булиш керак " дейдилар .
Сулаймон бу гапларни Хилола билан якиндан танишганда эшитганда кизнинг заковатига тан 
берган эди. Кейинчалик Хилоланинг *ам "Дадасининг кизи" эканлигини билиб янада лол 
колганди. Хилола университетга имти*онларсиз кабул килинган , бунинг сабаби киз физика 
фани буйича Халкаро Олимпиада ^ л и б а с и булган экан. Шунингдек укувчилик давриданок 
унлаб маколалари республика ва чет элдаги йирик илмий журналларда чоп этилган , улар 
орасида Халкаро экспертлар ало*ида муносабат билдириб такриз билдирганлари *ам етарлича 
экан. Сулаймон булардан бошка курсдошлари катори анча кеч хабар топди. Гарчи 
Сулаймоннинг узи *ам аъло ба*оларга укийдиган истеъдодли йигит булса-да, Хилоланинг 
сийратини анча кеч илfаган эди.
Сулаймон энг аввалида Хилолани бутунлай бошка тарафдан таниганди.
Ушанда ноябрь ойининг охирлари эди.
Кунларнинг бирида Сулаймон одати буйича кечки пайт махалла гузарида янги очилган спорт 
маш fулот залига борди-ю , кутилмаганда уз бошига фалокат орттирди. Залда машfулот олиб 
бораётган спорт устаси уша куни бир сабаб билан машfулотга келмаганди. Сулаймон ва 
дустлари таниш коровулни у ё ™ , бу ё ^ д а н утиб , "Мумкин эмас, беролмайман" деган гапига


оёк тираб тихирлик килганча бир амаллаб залнинг калитини олишди. Йигитчилик ...
Бошларида "Хой" деб назорат килиб турадиган йигитлар узларига эрк бериб юборишди. Ким 
штангани о ^ р р о к вазнда кутара олиш *акида ба*слаша бошлашди. Натижа шу булдики , 
Сулаймон уша куни уйга икки букилиб кайтди.
Мирсаид ака дастлаб у ^ и н и куричак булиб колган деб уйлаганди. Тез тиббий ёрдам 
марказида шу нарса маълум булдики , кучига ишониб нохосдан кутарилган о ^ р юк туфайли 
Сулаймонда киндик чурраси кУзfаб кетибди.
Зудлик билан жарро*лик амалиётини бошидан утказган Сулаймон шу буйи университетга 
кишки сессия вакти кириб келди. Келди- ю пешонаси "так" этиб деворга урилди:
Домла Туйfунов имти*онга кирмайдиганлар руйхатининг энг бошига Сулаймоннинг 
фамилиясини ёзиб старостага тутказибди:
- Миржалолов Сулаймон Мирсаид у ^ и .
Сулаймоннинг имти*онга куйилмаганлигига ягона ва асосий сабаб , унинг ... □□□□ аввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
4- КИСМ
имти*он куни аник булгунча маъруза дарслари буйича ёзилган конспект дафтарини кайд 
килдирмагани эди. Сулаймон сингари руй*атга тушган купчилик гуру*дошлари Туйfунов 
домланинг талабига мувофик конспектларини кеч булса-да унга курсатиб имти*он топшира 
бошладилар. Аммо уларнинг конспект дафтарлари домла тарафидан *ар бир в а р а ™ бор 
буйича узига хос лотинча "Z" харфи билан белги куйиб ташланганлиги учун, бошка талаба бу 
дафтардан кайта фойдалана олмас эди.
Гуру* сардори Сулаймонга домла учун касаллик маълумотномаси сабаб урнида утмаслигини 
айтди.
"Биров бошим, биров бикиним , яна бошка биров аллакаерим деса, фаннинг фанлиги коладими, 
бу дангасалар учун ба*она халос , ёзолмаган даражада ётиб укиши мумкинмиди ? 
Шундайларга йигирмата оfзаки савол бераман , топширса мар*амат , олган бали *алоли 
булсин, агар шуни *ам топшира олмайдиган даражада хаста булса, академик таътил сураб 
ариза ёзсин , бу вазиятда бундан бошка чора курмаяпман" деган эмиш домла.
Сулаймоннинг тажанглиги к и р ^ ^ д а н тошиб - ошиб кетди.
Шунда...
.... Кутилмаган ердан офтоб чикди. Йигитнинг жонига Хилола оро кирди :
- Агар йук демасангиз домлага мени конспектимни курсатишингиз мумкин,- деди эди Хилола 
булиб утаётган ишларда гуёки узи айбдордек ер чизганча ,- мен дафтаримни бошига исм - 
шарифимни ёзмаган эдим.
Сулаймон айни уша пайт илк бора Хилолага бошкача назар билан караганди :
- Узингиз-чи , узингиз нима киласиз унда ? Билишимча Домлажон кизларни *ам аяб 
утирмайдиганлар тоифасиданлар . Туйfунов домланинг кузларига барча талабалар икки оёкли 
конспект дафтари булиб куринишига шуб*ам йук, - деди Сулаймон *амон алами


таркалмаганини сузларида билдиришга интилиб.
- Улар *ам неча йиллик устозлар-да. Хеч булмаса шу йул билан бизни яна бир бор фанни 
узлаштиришга нисбатан маъсулият *ис килдирмокчи булаяптилар. Узлари *ам куп такрорлар 
эдилар-ку "Сизларга таълим бериб шу йул оркали бола - чакамни бокаман , бунинг жавоби 
жуда о ^ р " деб.
- Домланинг усулларини ёклар экансиз , унда нима учун менга ёрдам бермокчисиз ,- Сулаймон 
*айрон булганлигини яшира олмай суради.
- Сизда вазият бироз бошкача-да , - жиддийликни йукотмай о*иста жавоб берди киз ,- 
*аммамиз *акикатдан *ам яхшигина дард чекканингизни биламиз . Колаверса сиз укишни 
ташлаб куядиганлар тоифасиданмассиз. Бир ярим йиллик курсдошмиз- ку, бу *олат уйлашимча 
инсонга нисбатан муносабат билдира олиш учун етарли муддат .
Сулаймон Хилоланинг рад килиб булмас сузлари таъсирида кайта суради :
- Узингиз конспектсиз имти*ондан кандай утасиз ?
Шундагина Хилола жилмайди:
- Менда яна битта дафтар бор. Айнан шу фандан. Сизга бермокчи булганим маъруза давомида 
тез -тез ёзиб улгуриб колганларим. Уйда этса мазкур мавзуларни бошка адабиётлар билан 
кайта тулдириб ёзиб чикканман. Хар бир илмий фаразга уз муносабатимни билдирган *олда.
Бу фанни узлаштиришдаги энг самарали усул, - Хилола шундай деб Сулаймонга далда берди ,- 
сиз *авотир олманг , домла "Бу конспект бошкачарокми? " десалар жавоб топиб бера оламан.
- Кундирдингиз , - вани*оят Сулаймоннинг *ам юзига кон югурди , - каттакон ра*мат ...
- Мен конспектимни шундок бермокчи эмасман, уни битта шарт билан бераяпман , - деди 
Хилола
- Шарт, яна канака шарт , *озиргина...
Хилола ширингина табассум килди , Сулаймондан бурилиб кетар экан шухчанлик билан кузини 
кисиб куйди :
- Дарсда булмаган мавзуларингизни узингиз учун яхшилаб укиб куясиз. Келишдикми ?
Шу топда ...
Хилоланинг айнан ана шу табассуми Сулаймоннинг кунглига чуf булиб кадалди, юрагига 
кушик булиб куйилди . Оёкларига куринмас кишан кадалгандек турган жойида зил котди. У 
зумда бор дунёни унутди . Тили "Келишдик" дейишга аранг айланди халос .
Агар шу вактда Сулаймонни Ра*матилла чакириб колмаганда , шу туришида яна канча муддат 
туриши номаълумлигича колар эди.
@Xazon_Rezgi / 9 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Кишки сессия тугагач , талабалар анча енгил тин олдилар. Энди ёзги сессиягача бироз нафас


ростлаб олиш мумкин.
Иккинчи бокичнинг иккинчи семестр укишлари бошланган куни Сулаймон аудиторияга кулида 
чиройли килиб уралган к о ^ з кути билан кириб келди. Табиийки бу кути барча 
гуру*дошларини эътиборини тортди.
Сулаймон эса дадил кадамлар билан Хилолага якинлашди.
- Хилола ,- деди у дугонаси билан узининг *аракатларини *айрон кузатиб турган кизга караб ,- 
бу сизга...
Гуру*даги йигитлар ёппасига "ууууу" деб карсак уриб юбордилар , кимдир эса узун *уш так 
чалди.
Сулаймон гуру*дошларига карата ясама дук урди:
- Уч, *амманг !
Хилола Сулаймоннинг бу совfани нима учун олиб келганини тезда фа*млади :
- Бу кутидаги нима ?! - деди у хиёл кулимсираб 
Сулаймон *ам кизга кузларини тулдириб каради:
- Шо-ко-лад ! - деди у тантановар тарзда .
- Менгами ? - кузи билан кутига ишора килди Хилола.
Сулаймон шундагина кути *али *ам узининг кулида турганлигини фа*млади :
- Ха , *а , албатта !
Хилола жилмайганча кутини йигитнинг кулидан олди . Уни партага куйиб безакларига зиён 
етказмаслик учун аста очди. Кутини ичи кип- кизил зар к о ^ з л и шоколадларга тула эди .
- Менимча *аммамизга биттадан етса керак. Кизлар болаларга *ам узатинглар .
Аудитория бир зумда кий - чув булиб кетди. Хамма кулини баробар кизлар тарафга чузди. 
Кутининг охирида турт дона шоколад колди:
- Бу сизга ,- деди Хилола иккита шоколадни га узатиб ,- бу эса менга .
Хилола узига *ам иккита шоколад олди ва атрофидаги гуру*дошларига бокди :
- Хафа булмайсизлар энди. Шунака булиб колди .
- Менга шоколад керакмас, уни сизга олганман,- деди Сулаймон киз узатган шоколадни 
кайтаришга уриниб .
- Мен уни сизга берганим йук, - деди киз *аммани *айрон колдириб , - уни ойингизга олиб 
боринг. Билиб куйинг , у ™ л олган *ар бир нарсада энг аввало онанинг *акки булади,- у 
шундай деб узининг шоколадларини сумкачига солиб куяркан яна изо* берди ,- мен *ам 
ойижонимга олиб бораман. Сизга эса улар номларидан ташаккур .


Хозиргина f а л а f
0
вур булиб турган хона бирдан жим- жит булиб колди . Узларига теккан 
ширинликни аллакачон паккос тушурганлар *ам , *али чайнаётганлар *ам усал булиб 
колишганди . Шу пайт Салим деган буйи салкам икки метрга якин курсдошлари ёнида турган 
Шомирзани бошига тарс этиб туширди :
- Ютиб булдингми захар ма*рингга? Э нафсингга ут тушсин !
Шомирза бирпас гезариб турди-да , кейин бирдан чинкирди:
- Эсинг жойигами сен баланинг?! Мен *ов анов узок журтимдан кеган босам, шугина канпитни 
ушшаб наврузгача термиилууб утирамам- ма ?
Сулаймон Хилола узатган шоколадни индамай чунтагига солиб куйди. Унинг кайфияти жуда 
кутарилиб кетган эди.
Шу куни дарслар тугагач Сулаймон Хилолага эргашди :
" Касаллик вактида укилмай колиб кетган мавзуларни гапириб беришга тайёр эмиш"
Уларни узокдан кузатган Ра*матилла колган шерикларига деди :
- Всё ! Болапакир тамом ... Мальчикведьро кончилься . Яна бир йигитни кулдан чикардик. Энди 
у ошиклар мамлакатининг садокатли лашкарлари сафига кушилди . Алвидо, болалик ! - 
Ра*матилла шундай деб илжайди : - "Вел кам " , йигитчилик ! "Вел кам" , любопь!
Шу пайт Ра*матилланинг бошига тарс этиб тарсаки тушди.
Ра*матилла Салимга караб чийиллади:
- Эээ манга кул кутарган кулларинг акашак булмагур ...
@Xazon_Rezgi /10 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Тез орада Сулаймоннинг Хилоладан икки ёш катталиги маълум булди. Хилола мактабга олти 
ёшида чиккан экан , укувчилик даврида эса махсус комиссия имти*онлари билан еттинчи 
синфдан бир йула туккизинчи синфга кучирилган экан.
Булар *акида эшитгач Сулаймон кутилмаганда Хилолани санлай бошлади :
- Воой , *али шунака кичкинаман дегин ? Мени ака десанг *ам булар экан- у ?!
Хилола *аётга *амиша туfри куз билан карайдиган киз булганлиги учун Сулаймонни раъйини 
кайтармади: "Ака булса ака- да !"
Кунлар исиб иккинчи боскич охирлаб колганда бошка кизлар каби Хилолани йуклаб 
университет атрофида айланадиган йигитлар калашиб колишди. Аммо кизнинг бир бора кул 
силташи йигит кунглини уз урнига туширди : "Дадамларнинг мени *али бери узатиш ниятлари 
йук. Опаларим *ам аввал укишни битириб , кейин турмушга чикишган"
Аммо учинчи боскичдаги тушунмовчилик сабаб Сулаймон анча юрагини олдириб куйди.


Ушанда май ойлари эди. Охирги пара тугагач, Сулаймон Хилолани кузатиб чикди- ю, факультет 
дарвозаси ёнида турган *ашаматли чет эл машинасини куриб ажабланди. туfрироfи уни 
ажаблантирган нарса машинадан тушган кирк беш ёшлар атрофидаги чиройликкина 
жувоннинг Хилолани чакириб баfрига босиши булди . Шу пайт машинадан коп- кора сочлари 
сакичдек йилтираган куркам йигит тушди- ю , садафдек тишларини йилтиратиб Хилолага 
караб илжайди. Йигитнинг мисолида узига ракибни курган Сулаймоннинг бирдан кони кизиди. 
Кани иложини топса- ю югуриб бориб йигитнинг афтини бежаб куйса .
Аксига олиб Хилола Сулаймонга хайрни насия килиб машинага утириб жунаб колди.
Уша куни кеч кирмади . Кеч кирганда эса тонг отмади. Сулаймон вактнинг керакмас пайтда 
бунчалик имиллашини ушанда *ис килганди. Эртаси бир амаллаб университетга борар экан , 
кадамининг униши шунчалик сустлигини илк бор *ис килди . Хис килганда эса битта нарсага 
амин булди :
- Сулаймон Хилоласиз яшашга рози булолмас экан ! Сира *ам !
Хилола эса барча гумонларга биттада нукта куйди :
- Узр , кеча хайрлашмай кетиб колибман. -Ранишер акамнинг аёллари Ро*ила келинойим кеча 
дард тутиб туfрукхонага кетган эканлар . Мендан уйдаги кизчаларига караб туришни илтимос 
килишди.
- -Ранишер акангиз кечаги ...
- Ха кеча мени олиб кетган йигит . Улар амакимнинг у ^ л л а р и буладилар . Алгоритмда 
яшашади . Кеча у ^ л ч а л и к булдилар ...
- Ёнидаги аёл- чи ? Улар...
- Улар амакимнинг аёллари Рухсора келинойим буладилар .
- Шундай денг ... Мен булсам ...
Шу куни Сулаймон Хилолани уйга кузатиб куяр экан , кизга кутмаган саволни берди:
- Хилола , совчи куйсам менга турмушга чикасизми ?
Хилола бирдан такка тухтади . Кузлари катта - катта очилди . Сулаймонга жиддий тикилди :
- Сулаймон ака ! Бу хазил- а ...?! Ахир бизнинг ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
5-КИСМ
*озирги вазифамиз укиш эмасми ?
- туfри укиш , - изо* беришга шошилди Сулаймон,- бирок вакти - соати келиб барибир турмуш 
курилади- ку , шунга ваъдангни олиб куяй деяпман- да.
- Сулаймон ака, мана уч йилдан буён бирга укиймиз , лекин шу вакт мобайнида мени


танимабсиз,- хурсинди Хилола
- Нимага танимабман , каерда танимабман, тушунмадим ? Кани узингни мен билмаган 
тарафдан таништир- чи ? - Сулаймон савол устига савол ё ^ и р д и .
- Биласизми , турмуш куриш масаласи ^ я т масъулиятли масала. Мисол учун мен бундай 
масалада *еч качон бир узим карор кабул килмаган булар эдим. Бутун умр бирга яшайдиган 
инсон шундай танлаб кетилавермайди-да ахир . "Тегасанми ? Ха !" деб . Бу ишда етти улчаб, 
бир кесиш керак. Умуман айтганда мен бу масалада ота- онамнинг карорларига буйсунсам 
керак. Йук, бу аник ! туfри *озир бу *акда гапириш анча эрта , бирок вакти - соати келганда 
*ам шу гап - шу гап.
Сулаймон усал булиб ер чизиб колди. Аммо бироз утгач нималарнидир уйлаб юзига табассум 
югурди.
- Хилола , айт-чи ота - онанг "Биз сени шу курсдошинг Сулаймонга турмушга чикишингни 
истаймиз" дейишса нима килардинг ?
Хилола узок уйламади :
- Агар шундай булса , сизга албатта турмушга чиккан булардим. Уларнинг розилиги мен учун 
биринчи галдаги му*им масала булса , сизни яхши танишим *ам шунчалик кувонарли. Аммо 
буни *озирдан розилик аломати деб уйламанг . Дадамлар ва онамлар рози булган 
такдирдагина мен сиз билан *аё т йулларимни б о ^ а й оламан. Йукса...
- Ха энди улар кизларини беришса мендек йигитга беришади- да. Хавотир олма уларни 
кундириш менга тан.
- Хавотир олаётганим йук, Сулаймон ака. Аммо бу сиз айтгандек осон иш *ам эмас ...
* * *
- Сулаймон , у^иииммм...
Сулаймоннинг хаёлларини онасининг узини чакирган овози т у з ^ т д и .
- Лаббай , ойижон . Келаверинг.
Мастура опа у з и н и н г хонасига о*иста кадамлар билан кириб келди. Унинг оппок , чиройли 
юзлари ташвишли куринарди.
- У ^ и и м м , - деди у Сулаймоннинг ёнига утириб , - бу дейман топган кизинг жуда баланд дор 
эканми дейман?! Сен булсанг нукул "У сизга ухшаган оддий киз" дердинг,- Мастура опа 
билинтирмасликка *аракат килиб хурсинди,- бу кизнинг уйидагилари Боирхужа 
акаларникидан *ам кура "урра- урра" шекилли ...
- Ойижон, нима учун хавотир оляпсиз , тушунмадим? Хилолаларнинг оиласи оддий оила. Отаси 
олим одам булса *ам жуда тушунган инсон. Хеч канака молпараст инсон эмас улар. Уларни 
узингиз билан куда булишга кундиришда битта каршилик булиши мумкин . У *ам булса 
"Кизимиз *али ёш" дейишлари . Аммо дадамлар Ма*ина аммамни олиб борсалар у ё ^ н и
аммамнинг узлари койиллатадилар.


- Билмадим у ^ и м , даданглар боя суриштириб борсалар махалласидаги таниш одам "Бу 
хонадонни совчилари мана- ман деган казо-казолар, аммо ана ушалар *ам курук кул билан 
кайтиб кетишаяпти" дейишганмиш.
- Одамлар айтишаверади-да , ойижон. Узингиз айтасиз- ку "Эл 
0
fзига элак тутиб булмайди" 
деб .
- Майли , Худо *о*ласа бари яхшиликка булсин . Сенгинанинг бахтингни курган куним еттинчи 
осмонда учсам керак.
Пешонамда ё л ^ з ги н а у^ и м сан . Насиб килса , сен туфайли кизлик *ам буламан. Биласанми , 
кизим булишини жудаям *о*лаганман. Аввалоси Алло*нинг менга атагани -сени фарзанд 
килиб берганига жуда розиман, узига минг катла шукр. Алло*га шукр унта фарзанддан 
аълосан.
Бирок аёл кишининг боши ёстикка тегса ёнида тортинмай кунглини ёра оладиган бир 
кунгилдоши булиши зарур экан- да.
Ха айтганча , гап билан булиб газга чой куйиб келганим ёдимдан кутарилибди . Юр икковимиз 
бир чой ичамиз. Даданглар бугун чарчабдилар. Аллазамон уйкуга кетдилар.
Мастура опа жилмайиб хонани тарк этди.
* * *
Хилола Сулаймондан СМС олганда Жиззахдаги нико* базми энди кизий бошлаган вакт эди.
Ресторандаги о л а ^ в у р га карамай Хилола узига СМС келганлигини ички бир туй fу билан *ис 
килди .
- Салом Хилола , эртага кечга ойижоним ва аммамлар сизларникига совчиликка боришади . 
Уша гап уша гап- а ?
"Сулаймон ака , барибир айтганингизни
@Xazon_Rezgi /12 #КУНГИЛ_ИФОРИ
килибсиз-да,- ширин энтикди киз ,- кунглим шундай булишини сезганди"
Гарчи Хилола йигитга "Ихтиёрим ота - онамнинг кулида" деган булса-да , аммо узи *ам киши 
билмас Сулаймонга аллакачон кунгил куйиб булган эди. Факат бу туйfуларини йигитга 
билдириш тугул узи учун тан олишга юраги бетламас, ^урури йул куймас эди.
Айни дамларда эса унинг амакисининг кизи Дилфузанинг нико* окшомида бахтдан боши 
айланар эди. Уни "Юр уйнаймиз" деб даврага торткилаётган кариндош ва тенгкур кизларга 
"йук" деб бош чайкар , шу топда тезрок уз уйларида , кадрдон хонасида ё л ^ з узи ва доимий 
синашта хаёллари билан булиб колишни жуда истар эди.
Онасига "совчилик ва совчилар" *акида о ^ з очишга Хилолага кизлик *аёси йул бермади. 
"Яхшиси улар келишганда узлари билиб олишади, *озир мен бирон нарса десам кунгилларига 
бирор гап келиб утирмасин" . Хилола туй утиб уйларига кайтиб келишаётганда *ам шу 
фикрида собит колди .


Кун пешиндан о ^ а н д а уйга кайтган оила аъзолари "Йул чакиб куйди-я" деганча уз хоналарига 
кириб чузилишди.
Хилола *ам улар билан баравар уз хонасига кирди, аммо куп утмай ортига кайтиб чикди.
У ошхонага кириб козонга чиройли килиб кайнатма шурва солди. Кейин амакисининг аёли 
сумкаларини тулдириб солиб берган, боя музлаткичга шундоккина устма- уст тахлаб куйишган 
мева- чева, яхна газакларни чиройли килиб хиллаб жойлаштира бошлади.
Орада ме*монхонага кириб *аммаёкни бир назардан утказиб чикди : "Барчаси жойида" ...
Ишлар битгач , шурва кайнаётган козонни тагини янада пастлаб хонасига йул олди.
Хонасига кириб телефонини кулга олди . Кеча Сулаймондан келган хабарни кайта - кайта 
укиди: "Уша гап уша гап- а ?"
Хилола жилмайди : "Уша гап"... деди шивирлаб.Куп утмай кузи илинди.
Хилола канча ухлаганини билмади. Бир вакт хонасининг эшиги чертилганида хумор кузлари 
уйкудан аста очилди . Ташкаридан укаси Аброрнинг овози эшитилди :
- Опа , ойим чакиряптилар . Уйга ме*мон келибди.
Хилола дастлаб укасининг сузларини яхши англамади. Сунгра бирдан фикри тиниклашиб суз 
кимлар *акида кетаётганлигини англаб юраги уйнади. Укасига "*озир" деди- ю , узи 
хонасининг дераза пардасини бир четини билинтирмай сурди.
Кучада зулукдек кора ласеттида телефонига тикилиб утирган эркакни куриб , *акикатдан 
Сулаймондан совчилар келганини кунгли билан *ис килди. Бу киши Сулаймоннинг дадаси 
эканлигини унинг ташки куриниши шундоккина айтиб турар эди. Барваста гавдалик бу 
эркакнинг че*расида Сулаймонники каби катъият ва уктамлик барк уриб турарди.
Хилола ошхонага тушганда онаси чой дамлаб турган экан:
- Хилола , овкат сузишга тайёр булиб турарсан. Мен бироз утиб чикаман.
- Ойижооон, ким келди ...
- Совчилар келди , кизим ,- Ро*ила опа чаккон *аракатлар билан ичкарига зипиллади.
Хилола ойисининг феълини яхши билади. Ким келишидан катъий назар келган ме*монни 
айланиб - ургилиб кутиб олади. Хилола музлаткични очиб ликопчаларга турли хил ширинлик 
ва газакларни ало*ида чиройли килиб тахлай бошлади .
Кутганидек , ойиси тезда изига кайтди . Хилоланинг тайёргарлигини куриб жилмайди ва 
патнисга жойланган ликопчаларни олиб яна ме*монхонага кайтди.
- Булди , сингилжоним , купда овора булаверманг , - деди ме*монхона туридан жой эгаллаган 
Ма*ина амма , - илтимос утиринг . Биз сиз билан бафуржа гаплашиб олгани келганмиз.
Ро*ила опа кулидагиларни дастурхонга жойлар экан , Ма*ина аммага караб "Хуп ... Хуп 
булади" деб жавоб кайтарарди.
Ро*ила опанинг эътиборини тортган нарса совчиликка келган аёлларнинг иккисининг *ам


жуда хушсуратлиги булди. Гарчи узи *ам шу ёшида ёшликдаги тароватини саклаб кололган 
булса- да , аммо бу аёллар *акикатдан *ам юзи билан битта тула нур эди.
"Ю з - кунгил ойнаси" деб бежиз айтилмаганда,- уйлади Ро*ила опа ,- тавба бу аёлларни аввал 
*еч курмаган булсам *ам жуда юракка якин олдим-а , худди минг йиллик танишдек. Кизик , 
якинда битта *икоя укигандим. Унда ёзилишича , инсон дунёга келгунча ру*лар оламида *ам 
таниш буларкан. Баъзилари эса жуда кадрдон булармиш.
@Xazon_Rezgi /13 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Шу сабаб бу дунёда биринчи бор учрашган булишса *ам , узи билмай туриб ру*лар бир - 
бирини танир экан. Инсонларнинг тезда чикишиб кетадиганлари шундай булса керак- да" . 
Ро*ила опа бу фикрларни зумда хаёлидан утказди ва аёлларга караб дастурхонга манзират 
килди :
- Кани олиб утиринглар ...
- Синглим исмингиз ? - ёши катта аёл Ро*илага савол назари билан тикилди
- Исмим Ро*ила ...
- Мени исмим Ма*ина. Булар ,- у ёнидаги аёлга ишора килди,- укамнинг аёли - келиним 
Мастураой буладилар. Аслини олганда сингилим десам тУfрирок булади. Узингиздан колар гап 
йук , хонадонингизга нима учун ташриф буюрганлигимизни фа*млаб тургандирсиз. Шуйтиб 
айланай , киз бор уйга ш о* *ам келар экан, гадо *ам . Биз *ам узимизда журъат топиб 
уйингизга совчиликка келдик.
Ма*ина амма Ро*ила опанинг 
0
fзига тикилди. Ро*ила опа унfайсизланиб ерга каради. Нима 
дейишга шошиб колиб :
- Хуш келибсизлар , - деди тили тутилганча.
- Келганимиз качон хуш булади , айтайми , - дилбаргина кулимсиради Ма*ина опа, - качонки 
икки ёшнинг юлдузи юлдузига туfри келса. Качонки, хонадонингиз юлдузи бизнинг хонадон 
юлдузига туfри келса.
- Кечирасиз , бизни сизларга ким дараклади ? - ийманиб суради Ро*ила .
- Ро*ила , сингилжоним. Мен анов- манов деб гапни айлантириб утирмокчимасман. Бор гапни 
яширишдан маъно йук. Хуллас ... Биз кизингиз Хилолахоннинг изидан у укийдиган 
институтдан тушиб келдик. Хилолахон жияним Сулаймон билан бирга укир эканлар. Уни 
уйлантирамиз деб уртага олгандик "Майли , ундай булса шу кизнинг уйига бир бориб 
куринглар" дегандек килди. Сизларникига келиб эса хато килмаганимизни тушундик. 
туfрисини айтсам сизни куриб худди минг йиллик танишдек юрагим "жиз" этса буладими ? 
Биласизми , Ро*илахон? Мен умрим давомида жуда куп маротаба совчиликка борганман. Аммо 
камдан кам *олатда кизни курмасдан онасини ёктириб колиб карор чикарганман. Ва айнан 
уша ёшларнинг туйи булиб , бахтли жуфтлик булишган. Менимча "Такдир-насиб" деганлари шу 
булса керак.
Жиянимга келсак, ё л ^ з у ^ л . Аммо унта у ^ л г а татийдиган одобли , *уснли , баркамол йигит 
. Укам билан Мастураой шугина жиянимни Алло*дан тилаб- тилаб неча йилда сураб олишган. 
Сабрларининг мукофоти шу Сулаймон. Мастураой бир неча йилдан буён озрок дард чекдилар . 
Колаверса уйда ё л ^ з кул. Шунга Сулаймонни уйлантириб , келинимга битта дил *амро*, киз 
урнига киз олиб берсак дегандик.
Айтганча келинимни ё л ^ з кул деганимга бутун р у з ^ р ишлари булажак келиннинг гарданига


тушар экан деб куркиб кетманг. Укам узига яраша давлатманд. Узининг куп тармокли бизнеси 
бор. Шунинг учун уйида барча шароитни му*айё килиб куйган, хатто идиш- товокниям мошина 
ювади , колганини куяверасиз. Кизингиз келин булса укишини бемалол битиради, ишлайман 
деса у масалада *ам чеклов йук. Одатда совчилар кизни олгунча о ^ з тулдириб осмондаги 
ваъдаларни бериб , кейин билганларини киладилар. Аммо мактанишмас- у, биз бу борада 
лафзлимиз.
- Билмасам , о ч и ^ н и айтсам кизимизни бу йил узатмокчи эмасдик. У *али ёш ...
- Кизингизни ёшини билиб келдик , айланай. Сиз *ам битта нарсани эътиборга олиб куйинг- да. 
Киз боланинг бозори бир кайнайди. туfри, барчанинг пешонасига ёзилган ярим жуфти барибир 
уз эгасини албатта топади. Орада вакт ютказилиши мумкин халос.
Мен *озир сизга битта вокеани айтаман, эшитиб *айрон коласиз.
Кайнисинглимнинг бир у ^ и бор. Шу йигитни анча йиллар аввал туйи бузилганди. Булажак 
келинпошшанинг янгалари "Туйдан олдин *ар канча эркалигингни килиб ол . Куёв бола 
туйгача барчасини кутаради , уйланиб олгандан кейин уз билганини килади. Нико* узук 
танлашга олиб борса энг зури олдиргин. Орада киммат узукли булиб олганинг колади" деб 
"акл" ургатишибди. Киз содда эканми , янгаларининг масла*атига киприк кокмай амал 
килибди.
Узук танлашга олиб борган йигитни жонидан туйдириб , "Шуни олиб берасиз !" деб энг 
киммат, олмос кузли узукни танлабди. Йигит у деса бу деган, бу деса у деган. Хуллас йигит 
караса булмайдиган. Киз умуман гап укишни *о*ламабти. Шунда йигит
@Xazon_Rezgi / #КУНГИЛ_ИФОРИ
кизга "Кулимдаги бор пул бу узукка *озирча етмас экан. Сен шу ерда кутиб тур мен *озир яна 
пул олиб келаман" деган- ю изига кайтган.
Уйга кайтгач "Мен бу кизни улсам *ам хотин килмайман, кимга керак булса уша уйлансин" деб 
уйдан чикиб кетган.
Охири туй бузилди. Киз тараф келиб роса ялинди, фойдаси булмади.
"Бизни шарманда килманглар , *еч нарсангиз керакмас" дея обдон тавалло килишдиям- ки , 
йигитни кундириб булмади.
Шу буйи уша йигит ун йилдан ошик вакт уйланмади. Киз зотидан тоза кунгли колган экан- да. 
Бу вактда укишни тугатиб , топармон- тутармон бойвачча йигитга айланди. Бир столни эгаси 
булди.
Кайнисинглим боякиш билан шу йиллар ичида не- не кизларга совчиликка бормадик. Жавлон 
эса ( йигитнинг исми шундай эди) унисини упок, бунисини супок деб бир бошдан йукка 
чикараверди.
Бир куни кудам "Опа кайнисинглингиз Ма*фиратхоннинг у ^ л л а р и га Салиманинг кизи 
Мунисани айтиб курайлик , шу кизнинг *ам *еч бахти очилмади . Унинг жуда яхши кизлигини 
узингиз *ам биласиз- ку" деди. Мен кудамга : "Муниса *акикатда яхши киз . Аммо Жавлон 
жудаям киз танлашга талабчан булиб кетди. Не- не фариштадек чиройли кизларни назарига 
илмаяпти-ю , корачагина, тарашадек о з ^ н Мунисани менсимаслиги аник. Куйинг , пишмаслиги 
куриниб турган савдога вакт сарфлаб овора булмайлик" деб таклифини рад этдим.
Шу билан мавзу ёпилди. Орадан беш йил утди. Жавлонни уйланишга *еч кундириб булмади. 
Бир куни кайнисингилимнинг хун булиб й и ^ а га н и га ачиниб , бироз тафти босилсин дебми, 
нима килишни билмай узимдан- узим *алигача турмушга чикмаган Мунисаларникига 
совчиликка олиб бордим.


Менга таниш одамлар булгани учун киз томонни учрашувга биттада кундириб келдик. 
Эртасига учрашув булиб утган вактни чамалаб турсам, Ма*фиратхон к у н ^ р о к килиб 
колдилар. Мен "Хар доимги жавобдир- да" деб гушакни бе*афсала кутардим. Аммо 
кайнисингилим у ^ и г а киз жуда ёкканлигини айтиб суюнчилаганида кулокларимга 
ишонмадим. Нима учун киз Жавлонга ёкибди десангиз-чи ? Эмиш- ки , Мунисанинг чап 
ё н о ^ д а ги мошдек *оли Жавлоннинг ра*матли бувисининг *олига икки томчи сувдек 
ухшаркан, йигит кизни бир бор куриши билан "Бувимларга ухшарканкан" деб таслим булибди.
Бу вокеаларгаям анча вакт булди ,- *икоясига хулоса ясар экан Ма*ина опа енгил жилмайиш 
билан ,- *озир Жавлон билан Мунисаларнинг икки киз , икки у ^ л л а р и бор.
Ро*ила опа амманинг *икоясини тинглай туриб шу вактгача даврага бир о ^ з суз кушмай бош 
силкиб утирган Мастура опага зимдан назар ташлар экан, бу хушруйгина аёлнинг кишини 
о*анграбодек тортадиган ме*рли ниго*ларига узини таслим булаётгандек *ис килар эди.
"Тавба ,- дея уйлади Ро*ила опа, - бу аёлда одамни узига тортадиган нимадир бор-а? Аммо 
куда булганда *ам Хилолани *акикатда кизидек куриши билиниб турибди"
- Ро*илахон. Энди "Бир курган таниш, икки курган билиш" дейдилар. Оиламизни Назарбекдаги 
Нурафшон кучаси 19- хонадондан сурайверасиз. "Мирсаид аканинг уйлари кайси ?" десангиз 
барча бирдек танийди.
Энди бизга ру*сат . Сизларни шошилтирмокчи эмасмиз- у , аммо шу келаётган чоршанбада яна 
бир хабар олиш ниятимиз бор,- Ма*ина амма шундай деб дуога кул жуфтлади.
* * *
Аёллар олдинма- кетин бошлашиб ме*монхонадан чикканларида туfридаги уйнинг эшиги 
очилиб хонадон эгаси буй курсатди. У аёлларни куриб дархол ортга кайтмокчи булди ,аммо 
ёши улуf Ма*ина опага салом бермаса одобсизлик саналишини *ис килиб ме*мон аёлларга 
аста пешвоз чикди .
Асрор ака икки кадам юрмай тусатдан такка тухтади.
Хозиргина режа килгани салом бериш *ам ёдидан кутарилди .
У Мастура опага тикилганча котиб колганди ...
- Мас ...
Мастура сенмисан... - тили аранг айланди унинг 
Мастура опанинг *ам *олати *ам уникидан кам эмас эди ...
У *ам бе*олгина шивирлади :
- Асрор ака... Сиз ?! [ХШ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ ИФОРИ
6-КИСМ


- Ха , мен Асрорман. Оббо сени кара- ю , ахири яна учрашдик- а ? Аммо- чи , сира узгармабсан. 
туfрироfи Мапура опокимнинг узлари булибсан- колибсан.
- Тушунишим буйича сизлар таниш чикиб колдинглар чамамда ? - Ма*ина опа синчков назар 
билан Асрор акага савол берди
- Вой хаёлим курсин , ассалому алайкум. Мастурани куриб суюнганимдан саломлашиш *ам 
ёдимдан кутарилибди, - Асрор ака илдам келиб Ма*ина опага елка тутди , сунг 
кулимсираганча гапида давом этди,- булар билан ёшликда Самарканд дарвозадаги уйимизда 
девор- дармиён кушни булганмиз. У вактлардаги "кушни" сузининг мо*иятини билсангиз 
керак. Кариндошдан *ам якин эдик. Кейинчалик эски хонадонларимиз урнига куп каватли 
уйлар тушиб бир- бирларимизни йукотиб куйдик. Ойимлар Мапура опокимни куп 
кидиргандилар. Уша вактларда анча изладик, аммо тополмадик. Мастуралар аввал "дом"га 
кучишганди , кейинчалик домни сотиб ш а*ар четидан уй килиб чикиб кетишибди.
-Домга чиккан кезлари адамлар тусатдан оламдан утиб колгандилар, шунга тоfаларим 
"Синглим бир этак бола билан ё л ^ з колиб кетди" деб бизларни кучириб кетишганди,- деди 
Мастура хаёлга берилганча.
- Бундан хабаримиз булмаганди . Опокимлар- чи , улар *аётмилар ? -шошилиб суради Асрор 
ака.
- Ойимлар турт йил аввал оламдан утдилар. Аммо умрларининг охиригача сизларни эсдан 
чикармагандилар.
Асрор ака беихтиёр юзига фоти*а тортди :
- Охиратлари обод булсин . Мапура опоким кандок аёл эдилар- а ? - сунг хурсиниб кушиб куйди 
,- бизникилар *ам утиб кетишганига анча вакт булди, бирок бу вокеалар худди кеча содир 
булгандек.
Шу пайт су*батга Ро*ила аралашди :
- Хужайин сизни роса куп эслардилар. Айникса "Пиширган сомсаларинг Мастуранинг тандирда 
ёпиб олиб чикадиган ялпиз сомсаларига *еч ухшамайди- да " деганлари деган эди. Халиям 
айтадилар ,- у шундай деб *овлининг бурчагига ишора килди ,- хаттоки шунака сомса пишир 
деб тандир *ам куриб берганлар.
- Энди гап бундай,- деди Асрор ака шодон овозда ,- *озир оркага кайтасизлар. Нееееча йилда 
топган синглимни уз кулларим билан ош дамлаб бир ме*мон килай.
Ме*мон аёллар бирданига ортга тисланишди :
- Йуfей кеч булиб кетди , кучада укам , яъни бу синглингизни эри *ам кутиб колди . 
Диккинафас булиб *ам кетгандир кутвериб .
Ма*ина опанинг сузларини эшитиб Асрор ака янада *урсанд булиб кетди:
- Эээ, энг аввал шундан келмайсизларми ? - у шундай деб Ро*илага юзланди ,- онаси , сен 
ме*монларни ичкарига бошла, мен зумда куёв эшонни олиб кираман.
Асрор ака аёлларнинг *ай- *айлашларига карамай чапдастлик билан кучага йул олди .


Ма*ина ва Мастура опалар хонадон эгасининг ташкарида узларини кутиб турган Мирсаид 
акани уйга кириш учун кундира олишига шуб*а килганлари сабаб ортларига кайтмай шу ерда 
кутиб туришга карор килдилар.
Бирок орадан бир чой дамлагулик фурсат утар- утмас Мирсаид ака остонада курингач, 
*айратларини яшира олмай колдилар.
- Мирсаид ? Ука , биз сени ...- Ма*ина опа вазиятга ба*о бериш учун суз бошлаган эди *ам- ки , 
Асрор ака уни ишини узи енгиллатди .
- Мен кучага чикиб , кани куёв бола уйга мар*амат демокчи эдим, Мирсаид акамнинг ёшлари 
мендан анча ул уf экан. Почча дейман десам Мастура мендан ёш , нима карорга келишни 
билмай каловланиб колдим. Хуллас барибир ока - ока буладилар- да. Кани окахон, мар*амат . 
Уйимизнинг тури, калбимизнинг кури сизники .
Асрор ака ме*монларга йул бошлади . Аёллар сал аввал узлари чиккан хонадаги 
дастурхоннинг саришта *олга келиб колганлигини куриб киши билмас бир - бирларига ишора 
килишди: "Булажак келин фаросатликкина экан..."
Табиатан о ^ р - вазмин , куп *олларда тунд куринишда юрадиган Мирсаид аканинг кайфияти 
нима учундир бугун жуда кутарилиб кетган эди. Балки , шу кучадаги кадрдони Кобил ака 
таърифлаган кимсан фалончи олим Асрор Файзуллаев узига деярли кариндош булиб 
чикканидан *урсанд булгандир.
Асрор Файзуллаевни кимлигини яхши танимаган инсон уни оддийгина , камтар киши деб кабул 
киларди. "Буюклик - оддийликда !" деган ибора айнан Асрор ака учун уйлаб топилгандек эди 
гуё .
@Xazon_Rezgi /16 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Ме*мон ва мезбонлар дастурхонга дуо-и фоти*а килишгач , Асрор ака уларга мулозамат кила 
туриб жилмайди:
- Кани дастурхонга каранглар . 'T
0
f - TOf билан учрашмайди , одам - одам билан 
учрашади"деган гап бор *акикатлигини куринг-а. Яна "Дунё тор"деганлари *ам рост экан . 
Синглим Мастура билан салкам кирк йилда кайта куришдик. Аммо лекин бир гапни айтиб куяй. 
Эслашамиз десам су*батимиз хафталаб *ам тугамайди.
- Болаликдаги дустлар фарзандларимиз туфайли кайта учрашишибди- да. Аммо Мастура сизни 
ойингизларни "Анзират ойим" деб куп эслар эди,- деди Мирсаид ака хаёлга берилган булиб.
- Хаа, ойимлар билан Мапура опоким опа- сингилдан *ам якин эдилар- да.Ишонсангиз булар 
билан *овлимиз уртасида девор *ам булмаган. Шунчаки кирк 
0
fайни атиргулни ишкомга 
ухшатиб тараб *овлиларимиз булиниб куйилганди. Бизни уйда киз йук , уч у ^ л эдик . 
Мастураларникида эса уч киз , икки у ^ л эди. Бир йили ойим боякиш энг кичик укамни дунёга 
келтириб , нима учундир юролмай колганлар. Ушанда Мапура опоким билан кизлари бизнинг 
коримизга роса ярашганди. Айникса Мастура чакалокнинг кийимларини бир неча ой давомида 
уйларида ювиб - дазмоллаб беришни буйнига олган эди. Хозир укам Азамат полвон йигит 
булган, - Асрор ака шундай деб аёлига юзланди , - онаси , синглим топилди-я , ошга *аракатни 
бошлайвер, узим дамлайман.
Ро*ила бош силкиди


- Хилолага айтдим , адаси
Кизнинг номи орага тушгач ме*монлар бир - бирлари билан куз уриштириб олишди.
- Шу десангиз , Асроржон ... ука ,- каранг , нима максадда хонадонингизга келдик-у , ишлар 
канакасига айланиб кетди ,- биз ...
Асрор ака Мирсаид аканинг унfайсизланиб тухтаб колганлигини куриб , унга ёрдамга 
шошилди :
- Ока ... О ч и ™ кизимизга совчи келса "Кизимиз ёш"деб уларни кайтараётган эдик. Аммо 
Мастура синглим учун... Мана опамизни курдим ,- у Ма*ина опага ишора килди, сунг сузида 
давом этди ,- сиз билан танишдик. Куринишингиз канака инсон эканингизни манаман деб 
айтиб турибди. Колаверса , сизлар яхшидирсизлар- ки , Мастура *ам уйингизда туп куйиб , 
палак ёзган. Хонадони тинч аёлнинг юзидан шукроналик ифодаси уфуриб туради. Нима 
демокчилигимни англаётгандирсиз - а ? Хуллас мен бу таклифга ижобий карайман.
Мирсаид ака муштига йуталди . У гапнинг хонаси келиб колганда фурсатдан янада 
фойдаланиб колишга интилди :
- Асроржон... Мудомики , Мастурани синглим деб билар экансиз , унда бор *акикатни билишга 
*аклисиз. Биласизми , аёлим , яъни синглингиз Мастура узок йиллардан буён буйраги сабаб 
дард чекади. туfри, кулимда узимга етарли мол- давлатим бор. Шу сабаб Мастурага керак 
вактда кулдан келганча муолажасини олиб турамиз . Бирок уни бир кизлик килиб дардини 
бироз аритсам дегандим. С о ^ и ™ сабаб ишламаганлиги учун битта узи уйда куп зерикиб 
колаяпти- да. Колаверса у^ и м и зн и н г *ам уйланадиган вакти келиб колди.
Асрор аканинг бирдан авзойи бузилди . У Мастурага бошкача , дардли ниго* ташлади :
- Нима килди сенга , Мастура ? Хозир яхшимисан ? Хеч нарса безовта килмаяптими ? Менинг 
яхши шифокор танишларим бор ...
@Xazon_Rezgi /17 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура дув кизарди :
- Хозир яхшиман , ака... Хавотирга асос йук. Вакти - вакти билан муолажаларни олиб тураман.
- Ха ундай булса яхши. Айтганча , мен *озир ...
Асрор ака шундай деб урнидан кУзfалди- ю , кия очик деразадан ташкарига овоз берди :
- Хилола , Аброр , Аскар , бу ерга келинглар ,- у фарзандларини чакириб узига "Уят 
булмасмикан?" деган маънода *ижолатомуз тикилган аёлига тушунтириш берган булди, - 
болаларимнинг аммаси топилди-ю , таништирмаймизми ? Ха айтганча , - деди у ме*монларга , - 
яна иккита кизим бор. Каттаси Нигора, иккинчиси Мастура ( Аброр ака бу исмни тантановор 
эълон килиб куйди ) , кизимиз сенга ухшасин деганман- да , синглим .
Шу пайт хонага ун турт , ун олти ёшлардаги иккита успирин йигитча кириб келиб ме*монларга 
одоб билан салом беришди. Асрор ака уларни ме*монларга таништириб булган *ам эди-ки, 
хонага Хилола кириб келди. У сал аввал онаси томонидан келган совчи аёл дадасининг узок


йиллардан буён гапириб юрадиган уша Мастура опа эканлигидан чала - чулпа хабар топганди. 
Шу сабаб дадаси узини бежиз йукламаётганлигини пайкаб , чорлаганда кирмаса булмаслигини 
*ис килганди.
Хилола бир чойнак чой дамлаб келибди.
У чойнакни илдамлик билан дастурхонга куйди-да, биринчи булиб Мирсаид акага салом берди.
- Ассалому алайкум ,- сунгра онасининг ишораси билан айланиб утиб аввал Ма*ина опа , кейин 
Мастура опа билан куришди. Хилола Мастура опа билан куришаётганда Асрор ака :
- Кизим , мен сенга айтган Мастура амманг шу аёл булади. Яхшилаб куришгин, хупми ? -деди 
завкланиб.
Мастура Хилолани баfрига босар экан, кузларига ёш келди :
- Ака , бу кизингизни негадир узимга ухшатдим ,- деди у товуши товланиб Хилоланинг 
новдадек буй- басти , ёшлик таровати ила безанган хумор кузлари, кайрилма киприк, гулгун 
янокларига бокканча.
- Кизлар аммага ухшайди- да , узи . Яна бошка кимга ухшасин ? - деди Асрор ака тантилик 
билан.
Ме*монлар бу хонадонда анча колиб кетишди. Орада Ма*ина амма уз уйидагиларини , Мастура 
опа Сулаймонни хавотир олмаслиги учун бирров к у н ^ р о к килиб ого*лантириб куйишди .
Соат тунги йигирма иккиларга якинлашганда Асрор ака ме*монларни кетиш *акидаги 
таклифига тилар - тиламас базур розилик берди .
* * *
Ма*ина опа узини уйига ташлаб куйиш учун машина рулини Себзорга бурган укаси ва 
келинига йулма - йул 
0
fзининг суви келганча Асрор аканинг хонадонини мактаб кетди.
Мирсаид ака нима учундир яна жиддий ва тунд булиб колган эди. У Ма*ина опасининг эшигига 
етгач ахири ёрилди.
- Менга кара, Мастура , - деди у атайдан опасининг диккатини тортиш учун дона- дона гапириб 
, - Анзират ойинг *акида- ку гапиргансан. Ёдимда бор. Аммо мана бу Асрор "аканг" *акида 
гапирганингни шунча *аракат килсам *ам эслай олмадим. туfриси битта нарсага *айрон 
булдим. Айбга буюрмайсиз-да , хоним, шунака оми одамман,- шу пайтда Мирсаид аканинг 
овозидаги та*дидли киноя яккол сезилди ,- нима ёнма - ён яшаган барча инсонлар , яъни йигит 
билан кизларни айтаман-да , шунака "ака- сингил" булиб кетаверадими ? Шунчалик осон ишми 
шу ? Мана опам айтсинлар , бизнинг *ам кушниларимиз бор булган. Нима учундир бизлар 
шунака опа - ука, ака- сингил булмаганмиз . Аммо бизлар *ам етарлича окибатли эдик. 
туfрими , опа?! Ёки биздаги окибат билан сизлардаги окибатда мен билмайдиган бирон нима 
бормикан ? Шу саволга бир жавоб бериб юбора оласизми ?
Мирсаиднинг важо*атидан *озиргина тиллари бийрон булиб келаётган Ма*ина амманинг *ам 
тили айланмай колди .
Бирок Мастура опа узини йукотмади . У каддини ростлади. Эрига дилбар ниго*ларини кадади


ва : □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
7- КИСМ
- Албатта жавоб бера оламан, - деди, сунгра узини янада вазмин ва бир хил о*ангда сузлашга 
*аракат кила кетди ,- дадаси , о ч и ^ н и айтсам сизнинг таж анг феълингиздан "Асрор акага 
бирор нарсалар деб юбормасмикансиз ?! " дея юрагимни *овучлаб хавотир олиб, игнанинг 
устида утиргандек *ис килдим узимни. Хайрият-ки , ме*монда эканлигимизда узингизни кулга 
олиб утирдингиз.
Энди бевосита саволингизга жавоб беришга келадиган булсам...
Асрор ака деярли барча гапни гапирдилар- у , аммо энг асосийсини айтмадилар .
Хуллас ...
Мен ...
Биз ..
Мен ва Асрор аканинг *акикатдан *ам ака - сингиллигимиз рост. Хали эшитганингиз ёдингизда 
булса , Асрор ака кичик укалари дунёга келган вактда Анзират ойимларнинг тоблари кочиб 
ётиб колганлари *акида гапиргандилар. Укам Абдуворис бир ёш эди ушанда. Анзират 
ойимнинг мазалари йуклиги сабаб менинг ойим укам билан бирга кичкинтой Азаматни салкам 
уч ой эмизиб парваришганлар.
Ундан анча аввал эса ойим бир сабаб билан Асрор акага *ам бир хафтага якин кукрак тутган 
эканлар. Асрор ака Зо*ида опам билан эмикдошлар. Мен эса сингил.
Мастура сузини тугаллар экан, Ма*ина опа уктам овозда орага гап кушди :
- Мастураой , сиз бу хонадонга уйлаганимиздан *ам кура якин экансиз- у,- у шундай деб узича 
вазиятга хулоса ясаган булди , - менимча иш пишди *исоб . Мана мени айтди дейсизлар , насиб 
килса худди шу хонадон билан куда буласизлар . Кунглим шунака деяпти.
- Ило*им айтганингиз келсин , опа. Сулаймонимизнинг туйига бош буладиган *ам узингиз. 
Алло*им уша кунларга етказсин,- деди Мастура опа орзумандлик билан.
- Буни каранглар , качондан бери кучада гаплашаяпмиз,- деди Ма*ина опа таънаомуз,- шу 
гапларни уйда гаплашсак булмасмиди ? Келиним *ам иссиккина чой дамлардилар ?
- Опа , биз энди борайлик. Сулаймон *ам юраги пукиллаб йулимизни пойлаб утиргандир,- деди 
Мирсаид ака .
Эр - хотин Ма*ина опа билан куюк хайрлашиб йулга тушдилар.
Назарбекга кираверишда Мирсаид ака нима учундир машинасини йул четига утиб тухтатди .
- Тинчликми , дадаси ? Машинангизга бирон нарса булдими ? - *авотирланиб суради Мастура 
опа эрининг *атти - *аракатига тушунмай.


- Мастииир ... - деди Мирсаид ака овози товланиб , - мен барчасини *ов боя билгандим. Асрор 
акангни уйига киришдан олдин...
- Тушунмадим , дадаси ? Сузларингиз шунчалик жумбокли- ки , тагига етиш бирам мушкул ? - 
Мастура опанинг овозидан озорланиш аломатлари барк уриб турарди.
Мирсаид ака эса *отиржамликни кулдан бой бермай сузида давом этди :
- Мен сени Асроржон билан сутдош ака- сингил эканлигингни аллакачон билгандим деяпман. 
Асроржон кучага чикиб мени уз хонадонига таклиф килаётганидаёк, кунглимга бошка гап 
келмаслиги учун тезгина барини руйи- рост гапириб берганди.
- Демак , "Акасининг сузлари туfри чикармикан ?" деб мени синамокчи булибсиз-да ?! 
Узингизча тергов уюштирибсиз- да ?! Шунча йиллар сизни ишончингизни козона олмаган 
эканман шекилли ?! Э * сизни каранг- у ?! - Мастура опанинг товуши б у ^ л д и . Уксинганча 
кузларини четга олди.
Мирсаид ака уни *отиржам килишга урина бошлади:
- Э * , Мастииир , Мастииир ... Барибир аёллигингга борасан- да?! Вазиятга хеч четдан ба*о 
бермайсан?! Мен бу сузларни атайдан кайта кУзfадим . Биласанми нимага ?! - Мирсаид ака 
машинасининг у р и н д и ^ га янада кулайрок урнашиб утириб оларкан гапида давом этди ,- мен- 
ку акангга ишонганим учун унинг хонадонига кадам босгандим.
@Xazon_Rezgi / 19 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Унда бу томоша нима учун ? Кимга керак ?! - Мастура эрининг максадига тушуна олмай 
борган сари гаранг булиб борар эди.
- Акангникида ме*монда эканлигимиз пайтида на сен , на у *озирги *акикат *акида суз 
очмадинглар . Нима Ма*ина опамда мен сенга якинда берган саволлар т у ^ л м а д и деб 
уйламайсанми ? Биласан опам жуда fурурлари баланд аёллар. Улар канчалик кизикмасинлар 
бу *акда биринчи булиб о ^ з очмасликлари аник эди. Мен эса опамнинг кунгилларида сенга 
нисбатан заррача шуб*а ёки гумон булмаслигини истайман. Улар келин сифатида сени катор 
йиллар *урм ат килиб келдилар . туfри бу *урматнинг сабабчиси аввало узинг ва шунча йиллик 
*алол ме*натинг. Мен бугун ана шу *урм ат дарз кетишини истамадим. Эрингни энди 
тушунгандирсан- а , Мастирхон?!
Мастура Мирсаид аканинг муло*азаларини
эшитар экан, унинг накадар *а к эканлигига амин булиб , бирдан бушашиб кетди.
- Дадасиии , - деди у *икиллаган каби ,- бир карасам сира гап тушунмайдиган кайсарларнинг 
кайсарисиз , аммо бир карасам донолик , фа*м- у фаросатда сизга тенг келадигани бу дунёда 
топилмайди... Менга эса айнан ана шу "иккинчи"- сиз ёкасиз. Дадаси ... Нима булганда *ам сиз 
билан кечирган умримга мингдан- минг розиман...
- Булди , хотин, булди . Хозир индамасам й и ^ а ш г а тушасан, шекилли . Ундан кура кетдик , 
у ^ и н г бизни кутавериб кузлари турт булгандир . Ёки "О *" деса упкасидан ой куриниб 
кизпошшага телефон килиб утирганмикан ?!
- Вой дадаси-ей, гапниям оласиз-да! - Мастура опанинг кайфияти бир зумда кутарилиб


кетганди , - кани *айдайколинг машинани
* * *
Эртасига кечга якин кул телефони жиринглаганда хаёл сурганча чучвара тугиб утирган 
Мастура опа бир калкиб тушди.
Экрандаги нотаниш ракамни куриб *айрон булган аёл ун юки кулларини артишни *ам унутиб 
тармокка уланди :
- Алло , эшитаман ,- деди у юраги алланечук а л а ^ а булганча .
- Мастура , сенмисан ? Бу мен Асрорман ?! Кеча яхши етиб олдингларми ?
- Вой , ассалому алайкум, Асрор ака ?! Ха яхши етиб келдик . Ра*мат . Узинглар яхшимисизлар ? 
Ро*ила келинойим , ...
- Яхшимиз , яхшимиз ... - Асрор ака нима учундир *овликандай тез- тез гапирар эди, - Мастура , 
биласан сени синглим деганман. Ака - сингил уртасидаги гаплар айлантириб гапириб 
утирилмаса *ам булса керак . Ёшлигимизда бир - биримизни яримта гапдан тушуниб олар эдик 
. Ёдингдами шулар ?!
- Хааа , ёдимда ... - деди Мастура опанинг нима учундир хурлиги келиб .
- Хуллас , синглим, бу ё ™ г а энди гапнинг о ч и ™ ... Гапнинг о ч и ™ ... - Асрор ака нима учундир 
*озиргина узи айтган сузларига карши уларок гапни айлантира бошлади, унинг ниманидир 
айтишга кийналаётгани сезилиб турарди , - сизлар бизникига эртага , яъни чоршанба куни 
келамиз деб кетган экансизлар- а ... Шу десанг чоршанба куни келмай куяверинглар 
демокчийдим. Биз онаси билан уйлаб куриб ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
8- КИСМ
бир карорга келиб куйдик...
Мастуранинг дами ичига тушиб кетди. У беихтиёр стулга мажолсиз чукиб колди. "Менгина 
улай ,- дея уйлади у , - *озир акам "Ака-сингилчилик уз йулига , турмуш, умр савдоси уз йулига, 
хафа булмайсан- да энди, синглим" - дейдилар шекилли" . Юраги бежо ургандан Мастура 
опанинг пешонасига зумда дувиллаб тер тепчиб чикди.
Сингилнинг жим булиб колгани Асрор акани *авотирга солди...
- Мастууу... - деб чакирди аёлни худди масъум болалик даврларида чакиргани каби, - мени 
эшитяпсанми, нега жим булиб колдинг ? !
Мастура опа бор кучини аранг бир о ™ з сузга туплади ва курукшаган лаблари билан бе*ол 
шивирлади :
- Эшит...эшитяпман.... Ака...
- Аслида бу гап телефонда айтиладиган гап эмас эди... Аммо , нима учундир сабрим


чидамади.
Масту... Гап шунда-ки , бир вактлар сен онамларга килганинг каби *изматни кизим ... - Асрор 
аканинг култ этиб ютингани тармокдан эшитилди, - мен *ам ...
Биз *ам ...
Яъни онаси билан узимни айтаяпман- да...
Хуллас, кизим сенинг *изматингни килса..., дардингни дармони булса ..., узинг орзулаб 
булишини истаган кизинг урнида кизинг булса , бундан факат ва факат бахтли буламиз, 
сингилжоним...
Мастура опа Асрор аканинг сузларини тинглаб ...пик , пик й и ^ а й бошлаганди ...
- Масту ... Мени эшитяпсанми ? Нега индамайсан ? Ёки ... Ёки мен билан куда булишдан айниб 
колдингми , Масту ...?
- Мен йи^аяпм ан, ака... Й и ^аяпм ан ... - упкаси тулиб базур жавоб кайтарди Мастура...
- Иеее , нимага й и ^ а я п са н ? Ё мен нотУfри гапириб куйдимми ?
- Хаа акааа , мени сиз й и ^ а тд и н ги з ... Т а ^ н нимага дейсиз- а ? Ахир ... Ахир *озир бир о ^ з
гап билан мени кизлик килиб куйдингиз-ку ... Шунга й и ^аяп м ан- да ...
Мен у ^ и м Сулаймон т у ^ л г а н д а бахт таъмини худди шундай тотгандим ...
Ушанда бахтли булишим учун канча дард , канча *авотир , канча оfрикларни енгиб утишимга 
туfри келганди. Аммо *озир сиз *еч бир эвазсиз мени бахтли килдингиз - куйдингиз ...
Мен энди тушуняпман...
Айтишади- ки , б у^ о й зо р н и оралаб , кесиб утиш энг о ^ р гуно* *исобланар экан... Бирок уни 
кесиб утишга факат бир инсонга ру*сат берилган экан. Биласизми кимга ? Синглисини йуклаш 
умидида йулга чиккан акага...
Акага !!!
Ака...
Биласизми , ака ва сингил уртасидаги ришта бошка *еч кайси риштага ухшамас экан. У 
бутунлай бошкача булар экан ...
Бир вактлар , ойим шундай дегандилар :
" Отам улди , чидадим ... Онамдан ажралдим, бу fамни *ам бор кучим билан енгишга *аракат 
килдим, сунгра неча йиллик ёстикдошим жуфти- *алолим вафот этди . Й и ^ а й , йиfлай бу 
дардга *ам кунишга мажбур булдим.
Бирок ...
Бирок акам оламдан утганда чидай олмадим , чидай олмадим... Ер билан битта булиб тутдек 
тукилдим ...


Шунда билдим- ки , жигар д о ™ энг аччик доf экан.
Акамдан кейин мен - мен булганим йук . Й-у-у-у-к !!!" 
деб умриларининг охиригача й и ^ а б утгандилар .
Ака... Ойимнинг нега бундай деганларини мана *озир янада теранрок тушуниб турибман.
Айни дамда аканинг сингилга булган му*аббати отанинг кизга нисбатан му*аббатидан кам 
эмаслигига гуво* булиб турибман...
Ака ...
Акажон ... Мен кизингизга балки онадек булолмасман... Аммо унга бир мунис ва мушфик 
сингилчалик "Акамнинг кузининг оку- кораси" деб муомала килишим , ардоклашим аник ...
Аник , ака...
- Булди кил , Мастууу... Юрагимни эзиб юбординг ... Шу ёшимда й и ^ а ш и м керакми сенга ... - 
Асрор аканинг *ам товуши б у™ л и б кела бошлади ...- менимча , туйни тезлатиб , *отиржам 
булишимиз керак-ов . Булмаса икки томонда *ам *икиллаб юракни тукиб утираверамиз . Узи 
ёшимиз сал нарсага юрак кУзfалон килиб коладиган ёшга етиб колган булса...
Кел, Масту ... Шанба куни болаларимиз учрашувга чика колишсин... Кечга томон катталар бир 
йи™лиш иб уларнинг бошларини б о ^ а б , туйни белгилаб куяколамиз... Ака - сингил туйда бир 
уйнайлик.
@Xazon_Rezgi /21 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хали Ахбор акам билан Азаматга сени топганимни , тУfрироfи сен мени топиб келганингни 
айтганим йук... Билишса бор-ми, накд байрам булиб кетади- я ? Уларни *ам шанбага чакириб , 
бир сюрприз килсаммикан деб турибман? Нима дейсан ? Сен *ам узингникиларни чакир ... 
Бизникига бошлаб кел ...
Мастура о*иста овозда кулимсиради :
- Ака ... Туйни бошлавордиз шекилли а ? Шанба куни туйнинг биринчи кисмими ?
- Албатта- да ... Булмасам-чи ? Айтгандек , Масту, ёшлар каерда , кайси пайт учрашишини 
Ро*ила билан келишиб оларсизлар . Мен уз миссиямни бажариб булдим. Хозирча хайр, синглим
- Ака , келинг чучвара киляпман...
- Вааай , бошиданок шундан келмайсанми ? Халиям чучварани данакдек тугасанми , чайнамай 
ютадиган килиб ? Узиям- чи , жуда пазанда эдинг- да ?!
- Билмадим , уша вактдагига ухшаган шекилли.
- Майли , ра*мат. Ака- сингилмиз, куда булсак янаям якин буламиз . Ушанда чучвара пишириб 
бераверасан . Хозир-чи , гапимиз тугамай окадан гап эшитиб колмайлик . Овкатинг кеч колиб


кетмасин . Бупти , Алло*га омонатмиз ... Омон бул.
- Сиз *ам , ака ... Сиз *ам ...
Мастура телефонидаги ун юкини сочик билан артиб столга куяр экан , ширин энтикди :
- Алло*им , курсатган кунингга шукр...
* * *
Бу ё ^ г а *аракатлар тезлашиб кетди. Мастура опа уз *олатини еттинчи осмонда учиб юрган 
инсонга киёслар , го*о ерга кадам босиб эмас, енгил сузиб юрганга ухшарди.
Мирсаид ака *ам фоти*а маросими *аракатлари учун барча ишини бир четга суриб узи елиб - 
югуришга тушди . У куп кунлари Мастура опани ёнига олиб *али у таомга , *али бу таомга 
буюртма бериш учун ша*арнинг у бурчагидан бу бурчагига чопар , килган буюртмаси 
буюртмалар ичида энг зури булишга тиришар эди.
Бир куни Мастура опани ёнига тушиб Абу Сахий ва Отчопар бозорига бориб келинчак учун 
сумкадан тортиб салом киладиган шарфигача танлай кетди. Эрининг *аракатларини кузатган 
Мастура опа битта нарсага амин булди :
"Мирсаид ака келинни киз каби кабул килишни узидан кам истамаяпти !" .
Мастура опа бозорда Мирсаид аканинг дидига янада койил колди . Эри *ар томонни назардан 
кочирмас экан. Буни Мастура опа жуфтининг булажак келин учун антика оёк кийим 
танлаганида айникса каттик *ис килди .
Мирсаид ака туфлидан кура крассовкага ухшаб кетадиган пошнаси ясси макасинани ушлаб :
- Кара онаси , келининг укишга кийиб бориши учун жуда кулай нарса экан ,- деганда эрининг 
дидига койил колиб кетди.
- Хакикатдан жуда антика экан , - деди Мастура опа , -нархиям сифатига яраша экан. Бирок 
мен келинчаклар киядиган зардузи кийим - бошлардан *ам олиб берасизми дегандим.
- Униям оламиз , - деди Мирсаид ака макасинанинг пулини тулай туриб ,- сен айтган 
кийимлардан неча сидра олиш керак? Хали шанба кунги учрашувга *ам ало*ида совfа 
танлашимиз керак.
Мастура опа жавоб беришга шошилиб колди.
* * *
Мастура опа Сулаймон шанба куни булажак келинга берадиган совfалар каторига кушаётган 
ярим ой шаклидаги тилла зиракни куриб Мирсаид ака ажабланди.
- Мастиир , мана шу зирак совfаларингга унча ёпишиб тушмади. Эслатмабсан-да , бирорта 
тилла буюм булиши керак деб ? Шунча *араж ат килган уни *ам олар эдик. Майли , *алиям кеч 
эмас. Эрталаб Чорсуга тушиб келамиз ...
- Хожати йук , дадаси,- деди Мастура *отиржам о*ангда , -бу зирак совfалар ичида энг


кадрлиси
- Бунинг анча эски урфдаги, ёши катта опокиларнинг зираги- ю бу ? Хали келинбола буни 
менсийдими , йукми ? Уз - узидан "Такармикан?" деган савол *ам т у ^ л я п т и ...
- Такади , дадаси , такади ,- жилмайди Мастура , -биласизми нимага асосланиб бундай деяпман 
? Бу Асрор акамни оналари Анзират ойимнинг зираклари . Ун икки ёшга тулганимда, мучал 
туйинг деб кулокларидан ечиб менга такиб куйгандилар. Ушанда : "Бу зиракни келинимга 
атагандим , аммо уйлаб курсам уни такишга кизим купрок *акли экан" дегандилар. Курасиз , 
акам уни дарров танийдилар ...
- Хаа , бундай дегин . Гапингни эшитганимдан сунг зирак менинг *ам кузимга бошкача курина 
бошлади... Хакикатдан *ам бу совfаларнинг гултожи экан...
@Xazon_Rezgi. /22 #КУНГИЛ_ИФОРИ
* * *
Сулаймон ва Хилола узларининг унаштирилаётганликларини гуру*дошларидан яширишди. 
Улар азбаройи тинч юришлари, *ар хил тегиштириладиган , илмокли, кочиримли гаплардан 
кочиш учун *ам бу хабарни беркитишга карор килгандилар.
Ва ...
Ва билар эдилар- ки бу *аракатлари оркасидан яна шунча гина ва маломат *ам эшитишларини 
Икковлари охири телефонда гаплашиб, келишиб олдилар .
Фоти*алари утгач , душанба куни *ар иккиси маросим патири , *олва- магизи, ширинликлари 
билан гуру*дошларини ме*мон киладилар . Ало*ида - ало*ида... Кани кайси курсдошлари 
биринчи булиб уларнинг турмушш кураётганликларини тахмин килар экан ?
Кейинги кунларда Сулаймон Хилолани аввалгидагидек купда кузатиб куявермас , атрофида 
турли саволларни ба*она килиб айланишавермас, буни кизнинг узи ундан илтимос килганди.
" Аввал вазият бошкача эди , *озир эса у бутунлай узгарди , шунинг учун илтимос ..."
Хилола гарчи гапни киска килган булса- да , Сулаймон унга ортикча "Нимага ? " деб савол 
бериб кизни нокулай вазиятга куйгиси келмади. Колаверса Хилоладан саволига тулик жавоб 
олишга кузи етмасди. Ахир Хилола кизлик *аёси билан "Сиз ёнимда юрсангиз юрагимнинг 
гусури барча кечинмаларимни дунёга фош килиб куяди ?! " деб *еч качон айтмас ва тан олмас 
эди-да...
Сулаймон энди Хилоланинг телефонига тинмай хабар жунатиш "илм"и билан шуfуллана 
бошлади. туfрироfи турли - туман, бири- биридан чиройли гулдаста ва ширинликлар видео ва 
суратларини жунатар эди.
Хилола Сулаймоннинг болаларча беfуборлигидан бир завкланса , интернетдан бош кутармай 
колганига яна бир а ч ч и ™ чикиб колар эди. У охири бунга *ам чора топди. Уз раками 
интернетда булган вактини куринмайдиган килиб яшириб куйди.


Сулаймон киз бу ишни нима учун килганини фа*млади , аммо унга чиройли "онлайн" 
гулдасталар жунатиш а*дидан кайтмади.
Шанба куни эса *акикий гулдаста тутди. Хилола яхши курадиган тук - кизил атиргуллардан 
бир сават !
Уларнинг фоти*а маросими Мастура опа тахмин килганидек кичикрок туйга айланиб кетди.
Бир неча йиллар давомида кайта топишган кадрдонлар чин дилдан яйрашдилар.
"Хайрлик ишни кечиктирмаган маъкул".
Катталар туйни бир ойнинг нариси - берисида утказиб олишга келишиб олдилар.
Фоти*а маросими рисоладагидек утди.
Аммо эртаси куни тушга якин Мастура опанинг кайноfаси Мирсобит ака тусатдан уларнинг 
*овлисида пайдо булиши барча ишнинг накд пачавасини чикараёзди.
- Менга кара , ука, - деди у келини олиб келган чойни кайтараётган Мирсаид акага синчков 
назар ташлаганча,- сен, кеча ола- таъсирда булажак эркак куданинг сузларига купда эътибор 
бермадинг . Мен булсам унинг 
0
fзидан чиккан уша сузларни туни билан уйлайвериб бир бора 
булса- да мижжа кокканим йук...
Мирсаид ака дарров *овликмалик феълига берилди :
- Нималар деяпсиз , ака ? Гап нима *акда кетяпти ?! Мен нимани назардан кочирдим ?
Мирсобит ака укаси узатган чойдан хуплар экан , пиёлани дастурхонга куймай туриб жавоб 
кайтарди :
- Булажак кудангни айтишича , ....
# □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
9- КИСМ
киз томонда бериладиган ошга элликтача одам олиб боришинг керакмиш. Аммо узинг яхши 
биласан- ки , бунинг сира иложи йук. Мана узинг гуво*, у ^ и м Камолиддиннинг туйида 
келинникига ошга бориш учун айтилган битта автобус лик тулиб , ярим махалла одам кучада 
колиб кетганди. Яхшиям автопарк директори Му*син танишим . Эркалигимни кутариб яна 
битта кушимча автобус ажратиб бермаганида шармандаликни зурини курар эдик- да. Яна неча 
одам узининг енгил машинасида борганини айт.
- Ака , ушанда бирам уятли иш булган эди- а ? Борганларга ош етиб-етмаганди. Тавба 
одамларга нима буляпти, *айронман? Махаллангиздагиларни айтаман- да . Ошга айтса , битта 
хонадондан учта - туртталаб чикканлар *ам бор-а ?
- Ха энди уларнинг эшиги бир булгани билан р у з ^ р и булак-да...


Узи- чи кийин-кийин туй килганга кийин экан. Туйингга бировни *о*лаб айтсанг, яна бошкаси 
йулингни кесиб чикиб узини-узи айттирар экан. Ундан кейин Алло*га шукр , узимизга етарли 
обруйимиз бор экан- ки , *урматимизни урнига куйиш учун *ам ташриф буюрадиганлар канча ? 
Умуман айтганда *озирги тукинчилик замонида ошга корин туйдириш илинжида борилмайди. 
Юкорида айтганимдек дуст , жигар , кариндош - уруf олдидаги карзни узиш , унинг 
шодиёнасига шерик булиш учун *ам борилади.
Энди ука , узингдан киёс. Пешонангда битта шу умри узок булгур Сулаймонинг бор. Шу сабаб 
туйингга айтилмай колиб кетганлардан менга ухшаб "Кейинги у ^ и м н и туйида албатта 
айтаман" деб кутила олмайсан.
Туй дегани жудаям гиналик маросим булар экан- да . Ундан кейин шу ёшга киргунча узинг *ам 
канчадан - канча ошга боргандирсан.
- Буни тушундим- ку , ака, лекин... - Мирсаид ака гапини давомини айтамай олмай тили 
тутилди.
- Нима лекин ? Нимага чайналаяпсан? - Мирсобит ака укасига саволомуз тикилди
- Ака , мен кайси бет билан булажак кудага "Сиз тарафда бериладиган ош учун элликта эмас, 
балки икки юзтадан ошик одам олиб бораман" дея оламан?! У *ам минг профессор булгани 
билан , ойликка кун кечирадиган *алол одамлигини узингиз *ам курдингиз- у ... Бизни 
келингача икки йилда иккита киз чикарган экан. Камига бу йил туй килиш нияти булмаган 
кизини "Бизга узатсанг *ам узатасан, узатмасанг *ам узатасан" деб иккита о ё ^ м и зн и бир 
этикка тикиб тихирлик килиб фоти*а килдирган булсак...
Бошим котиб колди , ака ... Ёмон бошим котиб колди .
Мирсобит ака укасининг сузларини булмай, гапиришига куйиб берди . Сунгра унга катъият 
билан ниго* ташлади :
- Ука ,келишимнинг сабаби *ам шу эди, яъни сенга шу туfрида бир масла*ат бермокчи эдим. 
Мирсаид ака жонланди :
- Эшитаман, ака. Гапираверинг кани ...
Мирсобит ака дона - дона килиб гапира бошлади:
- Мен уйлаб , уйлаб бир карорга келдим. Сен кудангга телефон килибми ёки юзма - юз 
учрашибми бир масла*ат соласан. Хуллас, унга барчасини кунглига тегмайдиган килиб ё т и ™
билан тушунтирасан. Айтасан-ки, "Мен у ^ и м н и уйлантирсам юртга ош бераман" деб ният 
килгандим. Колаверса, юртдан карзим куп . Туй килишимни пойлаган кариндош- ур у ^ ёр- 
биродар , ошна- оfайниларим *ам сероб . Шу сабаб иккимиз бир булиб бир ресторанни кун 
буйига ижарага олсак. Эрталабки ошни ба*ам ж и*ат утказсак, сиз *ам , мен *ам бир - 
биримиздан тортинмай уз ме*монларимизни бе*ижолат кутиб олаверар эдик Сунг ортиб 
колган ма*сулотлар билан кечки нико* окшомини *ам утказиб олар эдик . Шу фикрга кандок 
карайсиз ? " дейсан. Куданг жуда укимишли одам, вазиятга туfри ба*о беради.
- Акаа ... Шу гапларни кудага узингиз гапирсангиз-чи ? Мен сиздака топиб - топиб , кифтини 
келтириб гапира олмайман- да ! - Мирсаид ака акасига утинчли бокди .


- Майли , - акаси тезда кунаколди , - бирок бу *олда уларникига яна бир кайта боришга туfри 
келади. Мени телефонда гаплашишим одобдан эмас. Кудангга катта кетган, менсимаган булиб 
куриниб коламан. Сени йулинг бошка эди- да телефонда гапириш учун.
- Хуп ака , сиз нима десангиз шу . Аммо бу ишни тез *ал килиб олишимиз керак . Чунки *али 
туйхоналарни айланишимиз ва буш кунини топиб жой буюртма килишимиз керак булади.
@Xazon_Rezgi /25 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Яхши , - деди Мирсобит ака кулини дуога жуфтлай туриб , - кани тез отланакол булмаса. 
Хозир кудангникига кириб , ош масаласини келишиб оламиз, кейин айтганингдек, туйхона- 
ресторанларни айланамиз. Хуллас , бугунга етарли бир дунё ишимиз бор экан, - у шундай деб 
ихчам ва чиройли дуо килди ,- ило*и омин , Алло* файзимизни берсин. Алло*у акбар !
* * *
Душанба куни иккинчи пара тугагач , Сулаймон гуру*дошларига эълон килди :
- Тушликка *еч ким , *еч каерга кетиб колмасин ! Ошхонада сизларни узим ме*мон киламан . 
Барча йигит- кизлар унга дув угирилди .
Сулаймон уларнинг савол аломати балккан юзларига караб тагдор жилмайди :
- Утган куни фоти*ам булди . Бирдан туйга айтиш нокулай , шунга олдин кичикрок булса-да , 
бир ме*мон килай. Сизлар ошхонага утиб , стол- стулларни жойлаштириб , чой ва пиёла олиб 
тураверинглар , мен *озир машинадан пакет ва кутиларни олиб келаман, - у шундай деб 
Ра*матиллага юзланди ,- юр оfайни кутаришиб юбор.
Яхши хабар яхши-да. Аудиория бирдан кий- чув булиб кетди . Барча Сулаймонни эшикдан 
чикармай баfрига босиб табриклай кетди , *атто баъзилар "Ш у пайтгача индамадинг- а , *а 
писмик" дея елкасига енгил шапатилаб куйишган булишди.
Сулаймон ташкарига чикиб кетгач, йигитлар кизларга йул беришди :
- М ар*амат , маликалардан булсин...
Факат Ра*матиллагина йулда Сулаймонга кунглидагини айта олди :
- Менга кара , вей. Жуда fалати булди-ку. Группамизнинг ярмидан купи сени Хилолани севсанг 
керак деб уйлардик. Назаримизда у *ам сенга бефарк эмасдек туюларди . Сулаймон, бу ё ™
неча пулдан тушди энди, оfайни ?
- Нимаси неча пулдан тушиши керак?- Сулаймон спаркини очиб ичидаги кутиларни 
Ра*матиллага узатар экан, -туfри мен Хилолага о ^ з солдим . У якинда узининг *ам 
унаштирилишини , отаси синглиси билан куда булаётганлигини айтди. Хилола аммасининг 
у ^ и г а турмушга чикаётганмиш.
- Эссизгина , икковинглар бир- бирингизга жуда муносиб жуфт булардингиз- да . Э*, афсус, 
афсус ,- Ра*матилла бошини чайкаганча олдинга тушиб кета бошлади.


Сулаймон ошхонага киргач , гуру*дошлари учта столни бирлаштириб чой дамлатганча 
узларини кутиб турганлигига гуво* булди.
- Демак, *амма шу ердами ? - суради Сулаймон кулидагиларни столнинг бир четига куяр экан,- 
бизга ликобча *ам керак экан.
- Хилола билан Барно йук , - деди Нозима , - *озир келамиз деб бирдан йук булиб колишди.
- Хозир келамиз дедикми , мана келдик, - орт тарафдан Барнонинг шодон овози янгради ,- дан- 
дан- даран! Группадошлар, бизда *ам зур янгилик ! Хилолани *ам турмушга бераяпмиз.
Хилола узи келтирган пакетини бир йула эрталабдан ошхонада колдирган эди. Хозир сирдоши 
Барно билан егуликларни ичкаридан , таниш ошпаз аёлга миннатдорчилик билдирганча олиб 
чиккан эди.
Барнонинг эълонидан бутун гуру* энди Хилола тарафга угирилди :
- Нима ? Йу^ей ? Качон ? - саволлар орасида кимнингдир саволи узгачарок янгради ,- кимга ?
- Кимга буларди ?! Яхши бир келишган йигитга- да! Кизик саволларни берасан - а , Салим? 
Барнонинг сузлари нима учундир Салимга каттик ботди :
- Ха нима сураб *ам булмайдими? Ё сураш жиноятми ? - деди у хафа булганини яшириб 
утирмай , - проста , Сулаймон иккаласи бир кунда патир , *олва - магиз олиб келишганига 
хаёлимга ...
Бирдан орага жимлик тушди . Хилола узи олиб келган "тугуни"дан кичкинагина халтача 
чикариб , уни тутганча Салимга якинлашди :
- Сураш *ечам жиноят эмас , - деди у Салимга кулимсираб ,- бу ерда куёв боланинг исми 
ёзилган .
Салим муъжазгина патирча билан бирга ширинликлар солинган халтачани олиб, уни б о ^ ч и га
кистирилган ёзувни пичирлаб укиди . Сунг кузларига якинлаштириб кайта укиди :
- Уйлаганим ростми ? Хато уйламаяпманми ? - деди у Хилолага кузларини катта - катта очиб 
тикилганча .
Хилола кулимсираб бош силкиди :
- Хаа ! Мутлако рост...
@Xazon_Rezgi /26 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилолага якин турганлар у олиб келган куринишидан *амёнга ухшаб кетадиган тугунчага 
ёпиша кетдилар . Ра*матилла бор овозда унинг б о ^ ч и д аги ташриф к о ^ з и г а ухшаб илиб 
куйилган, митти атигулча безакли ёзувни укиди :
- Сулаймон & (end ) Хилолахон !
Бахтли булинглар ! - У ёзувни укигач бир ютиниб олиб Хилоладан суради , - Хилош, бу 
узимизни Сулаймонми ?!


Хилола унга *ам Салимга *адя килгани каби табассум улашди ва бошини аста силкитиб унинг 
саволини "*а " жавоби билан тасдиклади .
Бирок Ра*матилла Хилолани табриклаш урнига Сулаймонга зуfум кила кетди
- Мендан беркитдинг- а ? Энг якин дустингдан- а ? "Дустингдан топ" деганлари шу экан- да ?! 
Бор жуна, сени табрикламайман...
Гурухдагилар иккига булиниб ярми Сулаймон ва Хилолани табриклашга , ярми Ра*матиллани 
овутишга тушиб кетдилар .
Сулаймоннинг узи бориб Ра*матиллани даст кутариб олди :
- Сендан яшириб улибман- ми , урто ... Шунчаки Хилола "Хозирча индамай туринг, 
гуру*дошлардан уяламан" деганига ва яна бир сюрприз булсин дегандим- да.
- Йук , якинда *ам сурасам сир бой бермаганини-чи буни ?! Хаммадан *ам шуниси алам 
киляпти? - Ра*матилланинг *али - бери арази таркай демасди.
- Барчаси мен туфайли булди , мени илтимосимни деб булди , илтимос дустингизни 
кечираколинг ,- уртага тушди Хилола , - шодиёнамизни биз билан ба*ам куринг, - - деди у 
Ра*матиллага каттакон накш олма узатар экан, - илтимос ...
- Эй , жура ,- деди Илхом уни дастур*онга кистаб ,- лули аразласа турвасига зиён , аввал 
корнингни туклаб ол . Кейин ...
- Нима кейин ? - ушшайиб суради Ра*матилла
- Сен *ам фоти*анг булмагунча буларга айтма , хумордан чик...
- Мени фоти*ам булаётгани йук ...- т у н ^ л л а д и Ра*матилла .
- Оббооо , тозаям гап укмас бош оfрик экансан- у , энди билдим Сулаймон сенга нима учун 
индамаганини ,- *уноби ошди Ил*омнинг ,- ахир качондирам бир куни уйланасанми ? Уша 
вактни айтяпман. Хозир эса аламингни овкатдан олиб катта - катта е . Хадемай тушлик 
тугайди.
- Ра*матилла , кечиракол урток , узи бугун сендан "Куёв журам буласанми?" деб сурайман деб 
турувдим , - Сулаймон Ра*матилланинг каршисига куккайиб туриб олди ,- шунинг учун сениям 
бир кувонтирай деб индамагандим- да .
Ра*матилланинг бир зумда че*раси ёришди :
- Яна алдамаяпсанми ? Мен уйланмаган булсам , кандок килиб сенга куёвжура буламан?
- Икковимизнинг кадди - бастимиз бир хилми ? Бир хил ! - Сулаймон шоша- пиша тушунтира 
кетди, - бир хил костюм - шим кийиб олсак , колипдек туради . Курганлар "ухх, куёв билан 
журасига гап йук экан- у !" дейишади. Колаверса уйинг *ам якин. Бир кадамгина."Хов ?!" деб 
чакирсам дарров етиб келишинг бор. Ундан кейин куёвжура уйланган булиши керак деган 
коидани ким, каерга ёзиб куйибди?! Майли булар *акида яна бафуржа гаплашиб олармиз, - 
Сулаймон шундай деб гап узанини бошка тарафга бурди ,- *озир мен *ам бир пиёла иссик чой


ичиб олай , мен *ам одамман ахир, корним *ам сизларникига ухшаб очади ...
Гуру*дагилар зумда Хилолага карашди :
- Кани келинпошша, бир чойдан куйсангиз булармиди ?!
Бирок Барно дугонасини *иж олат килмаслик учун чакконлик килди . У Сулаймонга чой куйиб 
узатар экан ниго*ларида "Эркалигингизни туйдан кейин киласиз- да энди, куёвбола?!" деган 
маъно зо*ир эди.
* * *
Хаш- паш дегунча бир ой муддат утиб туй куни *ам етиб келди.
Сулаймон уз йулига мамнун , аммо Мастура опа ва айникса Мирсаид ака териларига сиfмай 
*урсанд эдилар . Хурсанд булмай буладими , ахир улар бу кунни барча ота- оналар сингари 
неча йиллардан буён мушток булиб кутишган эди. Туйгача булган барча маросимлар 
кунгилдагидек утиб, ва ни*оят энг асосий тадбир нико* базми бошланишига бир ба*я 
колганда , Мастура опанинг телефони жиринглади... ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
10- КИСМ
Хамон хонадонида келин ва куёвнинг бошига тутилиши керак булган палакни куйган жойидан 
топа олмай *уноби ошган Мастура опа эри тарафдан килинган к у н ^ р о к к а й и^ам окд ан бери 
булиб уланди :
- Алло...
- Эй , эсинг жойидами сен аёлнинг ? Шу пайтгача каерда юрибсан ?
- Дадаси , келин-куёв туйхонадан чикиб уйга кайтар ма*ал бошларига тутиладиган ду*оба 
палак йук. Боягина узим назардан четда колмасин деб *овлидаги ишкомнинг темирига илиб 
куйгандим . Кийиниб чиккунимча йук булиб колибди. Ярим соатдан бери кидирамиз,- Мастура 
опанинг диккати ошиб кетганидан овози б у ^ л и б колгандек булди, - Икромжон, Гулру*, 
Мастубалар *ам *амма ёкни тит - питини чикариб ташлашди. ...
- Хе уша палагингдан ургилдим, тез бу ерга етиб кел. Куда тараф аёлларини келганига канча 
замон булди ?! Хуш келибсизлар дейдиган одам йук . Бу ёкда сенинг амма - *олаларинг *ам 
бир туп булиб туришибди . Уялганимдан узимни олиб кочиб юрибман.
- Дадаси , *овликманг. Хамма туйда *ам шунака булади. Туй кечки олтида бошланади- ю , *али 
ярим соат вакт бор.
- Сени келгунингча канча вакт утади яна ? Бул тез, *ализамон келин - куёв *ам келиб колади. 
Она булиб кутиб олмасанг , бир умрлик армон булади. Келавергин-чи , сен айтган уша палакни 
бир иложини шу ерда килармиз, - деди Мирсаид ака аёлини тез келишга кистаб .
- Хуп , дадаси , биз аллакачон йулга тушдик ...


Палакни Ма*ина амма саранжомлик килиб узи билан бирга олволган экан. Мастура опа келиши 
билан унинг кеч колиш сабабини билгач , хандон отиб кулди :
- "Памить"им курсин, келинпошша, палакни олганимни айтдим деб уйлабман.
У опа жавобга лаб жуфтлаган эди *ам-ки , ташкаридан карнай - сурнайнинг шодон '^ат-гата- 
fу"си эшитилди .
Мастура опанинг атрофида кариндош аёллар саф тортиб туриб олиди :
- Кудалар кириб келишяпти...
Кудалар билан куришиб булишгач , ташкаридан "Келин-куёв *ам туйхонага келганмиш" деган 
хабар келди, аммо уларнинг асосий залга кириши нима учундир кечикди.
- Бунча колиб кетишди булар ? -Ма*ина амманинг диккати ошиб суради.
- Ташки залда муллакам келин - куёвни етаклаб ёши у л у ^ а р г а салом килдириб юрганмишлар 
,- деди Мастура опанинг кичик овсини Покиза жилмайиб , - кайноталик тахтига эгаллашга 
киришдилар шекилли.
- Ундок булса майли , - укасининг килиб юрган ишларига дарровда кунаколди Ма*ина амма, - 
бу кунларни канча кутди-я барака топгур укам , *озир нима килса *ам ярашади унга.
Туй шуниси билан кизик. Сулаймон Хилолани етаклаб Мастура опанинг ёнига келганда , келин 
янга Хилоланинг юзидаги турни хиёл кутарди. Шунда туйхонадаги й и ^ л га н л а р бирдан 
"в в о о о ***" деб юбордилар. Сабаби Хилола Мастура опага икки томчи сувдек жуда ухшаб 
кетган эди.
Хилола Мастура опага якинлашиб уч бор салом килди.
Мастура опа уни "Куп яшанг , кизим" дея к у ч о ^ г а олганда барча бирдан карсак чалиб юборди. 
Мастура опанинг кузларидан тинмай севинч ёшлари окар эди.
Туйда *аммадан *ам университетнинг туртинчи боскич физика факультети талабалари 
яйрашди. Айникса куёвга жура булган Ра*матилла ва Салим давранинг уртасига тушиб чир 
айланиб уйнайвериб , туйга бошкача файз киритиб юбордилар.
Туй эгалари югур- югур , чоп- чоп , сурашиш - исташиш билан нико* базмининг кандай тугаб 
колганлигини билмай *ам колдилар.
Вани*оят ёр - ёр садолари остида Сулаймон Хилолани уз уйиларига бошлади.
Келин - куёвдан аввал етиб келган ёши улуf мезбон аёллар уларни дуо-и фоти*а ва турли 
туман сочкилар билан кутиб олдилар .
@Xazon_Rezgi. / 28 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Колган маросимларни утказиш энди аёлларнинг зиммасига утганди. Улар "Келин салом", "Юз 
курди", "Т у ^ и , т у ^ и " , "Алла , болам"каби маросимларни шу кечанинг узидаёк утказиб ,куда 
тарафнинг ме*мон булиб келган бир гуру* аёлларини кузатиб куйишгунча, вакт ярим тундан 
ошиб колган эди.


Хилоланинг ёнида эса икки нафар янга аёл колишди.
Мастура опа икки кундан буён тик оёкда юравериб обдон *олдан тойган булса *ам , кайфияти 
кутаринки, ру*и енгил эди. У ошхонага чикиб уз кунглидагича энди у ёк, бу ёкни саранжомлай 
деганда синглиси Мастуба келиб кулидаги сочикни тортиб олди :
- Кани опа , марш уйга ! Бирпас уйга кириб чузилиб олинг. Ичкари уйдаги аёлларнинг *ам 
барчалари бошларини ёстикка куйиб пинакка кетганларига аллазамон булди . Сиз *ам бироз 
дам олиб куч туплаб олинг , эртага яна бир дунё иш бор. Ошхонани эса узим саранжом- 
саришта килиб куяман.
- Сира уйкум келмаяпти-да,- изо* берган булди Мастура.
- Ухламасангиз *ам бироз ётинг, кувватингиз тикланади. Узи кейинги кунларда керагидан *ам 
ортик уриниб юбордингиз ,- сузлари шу ерга келганда Мастубанинг овози титради,- сизга узи 
ортикча зурикиш мумкин эмасди , опа. Хали дарддан т у л и ^ ч а фориf булмаган булсангиз ...
Мастура узига жони ачиб термулиб турган синглисига ширингина эътироз билдирган булди:
- Мастуба ... Мендан *авотир олаверма. Мана эди ё л ^ з эмасман. Алло*га шукр , кизлик *ам 
булдим. Насиб килса хадемай уйимиз набираларнинг б а ^ р - б у ^ р и билан тулиб тошади. Ана 
ушанда шу кунларни кулишиб эслаймиз. Нега дейсанми ? Чунки дардимдан асар *ам колмаган 
булади.
Майли мен бориб ётсам, ётаколай . Сен *ам бу ишларни куй. Дамингни ол. Эрталаб бир бошдан 
саранжомлаймиз . Сахарда келин билан колган янгаларга ширчой тайёрлашимиз керак , яна 
каймок , ширинликлар деганларидек.
- Хавотир олманг , опа . Бу ишларни Зо*ида опам бир пастда есть киб ташлайдилар ,- Мастуба 
опасини *отиржам килиб ичкарига кузатди,- яхши дам олинг...
* * *
Тонг сахарда Мастубанинг узи опасини секин шивирлаб чакириб у й ^ т д и :
- Мастура опааа... Хов Мастура опа ...
Мастура опа уйкули кузларини аранг очиб овоз берди :
- Хозииир ...
У дар*ол ётокхона ёнидаги ювиниш хонасига бош сукиб , юз- кулини апил- тапил чайди- ю , 
ташкарига юзланди :
- Ха Мастуба , тинчликми? Хали хаммаёк копкорон™- ку , нимага чакирдинг?!
- Опа , келинингизни мазаси булмаётганмиш , янгалари зир югуриб дори кидиришяпти . Шунга
- Вой шурим ?! - Мастура опа зумда бушашди, - нега мазаси булмайди? Кеча соппа- 
эди­
ку?!


- Ассалому алайкум , куда хола ,- Мастубанинг оркасидан ,- келиннинг холаси куриниш берди ,- 
узр кизимиз кечаси билан корнини кучоклаб чангак булиб чикди...
# □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
11- КИСМ
- Куричак булиб колмадимикан? Шифохонага олиб боришимиз керакмикан ?
Мастура опанинг куюнчаклик билан берган саволига Хилоланинг холаси Икбол опа босик 
о*ангда жавоб кайтарди :
- Узининг айтишича , кеча кун буйи *еч нарса емаган экан. "Бирор нарса еб олсанг булмасмиди 
?" деб уришсам , "Холажон, то м о ^ м д а н утмаса нима килай?!" деди. Хуллас , туйхонада *ам 
айтарли таом тотимабди. Бу ерга келгач , кунгли тилаб бир бокал кола ичибди. Оч коринга 
тушган ичимлик эса туни билан тобини кочириб куйибди.
Мастура опа лабини тишлади. Бироз уйланиб туриб аёлга деди :
- Хозир битта но-шпа таблеткасини бериб курайлик. Шакар чой билан нон едирсакмикан? 
Сизлар Хилоладан бохабар булиб турсанглар , мен озрок илик шурва соламан. Пишганда оз- оз 
сувидан ичирамиз . Худо *о*ласа яхши булиб коладилар . Ошкозон озрок кийналиб колибди- 
да. Агар 0fрик босилмаса, унда шифохонага утиб келамиз...
- Барака топинг- ей, куда хола. Келинингиз накд утимни ёрди-я? Туни билан ота- онасига нима 
дейман деб юрак *овучлаб чикибман- а ? -келин янганинг юзи зумда ёришди,- ило*им Хилола 
хонадонингизга келин эмас, киз булиб кириб келгани рост булсин .
Мастура опа унга жавобан "омин" дея жилмайган булди ва дори олиб чикишини айтиб 
хонасига кайтди.
Чошго*га якин Мастуба Хилоланинг яхши булиб колганлиги хабарини айтиб опасининг 
кунглини тинчлантирди.
Эртаси куни эса куда тарафдан Хилоланинг опалари бир т о ^ р а ковурдок , бир сумка патир ва 
яна аллакандай сарпо - сурукларни олиб йуклаб келишди. Ме*монларнинг иззати уз урнига 
куйиб кутиб олинди. Мастура опанинг ёнида кайинэгачиси Ма*ина опа , опа -синглиси Зо*ида 
опа ва Мастубалар , шунингдек овсинлари *амда уларнинг киз - келинлари *изматда шай 
булиб туриб беришди.
Келиннинг опачалари ва келин янгалари чиройли иззат , икром килиб кутиб олингандан сунг, 
кетар ч о ^ а р и д а Хилолани етаклаб чикиб Мастура опага топширишди :
- Мана куда хола , кизимиз, синглимиз - бугундан бошлаб сизнинг кизингиз . Билмаганларини 
ургатиб, билганларини сайкаллаб юриш б у ё ^ г а узингизга тан.
Орага Ма*ина амма гап кушди


- Сизлар сира *авотир олманглар. Мастураой ёмонини яшириб , яхшисини оширадиган кайнона 
ойижон буладилар , ин шаа Алло*.
- Илойим , илойим ,- дея уни сузларини куллаб - кувватлаганча барча йи™ лганлар дуога кул 
очишди , Икбол хола эса чиройли дуо ила уларни сузларини давом эттирди , - ило*и омин, 
келаси йил шу уйларда чакалок йи™ лари эшитилсин. Бизларга *ам "Алла , болам" лаб 
бешикларни олиб келиш насиби рузи айласин . Амин... Алло*у акбар...
@Xazon_Rezgi /30 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Шу куни пешин ва асрнинг о р а л и ™ булган пайтда барча ме*монлар таркалишиб, *овлида 
кайнона - келиннинг узлари колишди.
Мирсаид ака тушликдан сунг кул остидаги дуконлардан хабар олишга кетган, Сулаймон эса 
куча бошидаги чойхонада улфатлари ташкиллаштирган утиришда эди.
Мастура опа савол назари билан "Нима иш килай ? " деган каби жимгина караб турган 
Хилолага узига якинрок келишга буюрди.
- Бери келинг... Кизим ... Бугун овкат килмаймиз. Музлаткичда турли таомлар бор. Эрталабки 
ковурдокдан *ам бир товокчада турибди.
Ушаларни чиройли килиб кечки соат олти яримга иситиб дастурхонга тортасиз. Унгача куча ва 
*овлиларни бирров караб куйсангиз булди .
Айтганча , эртага эрталабдан Сулаймон икковингиз укишга кетасизлар- а ? Урганиб 
олгунингизча нонушта тайёрлашга карашиб юборарман. Аммо айтиб куяй. Сизга сахарлаб 
туриб сув сепишолмайман. Махалладаги аёллар гап килиб юборишади. Лекин Сулаймонга 
карашиб юборишини тайинлайман. Сиз *ам уни шунга ургатаверинг.
Бу ишлар *ам бир ё м ™ р ё ™ б ,совук тушгунча- да. Ундан кейин биров таъна *ам килмай куяди. 
Демак , мени тушундингиз- а , болам ?!
Хилола кимтиниб "Ха" дея бош силкиди.
- Унда менга ру*сат . Номозларим *ам й и ™ л и б колди,- Мастура опа уз хонасига йул олди , 
ярим йулга борганда нимадир ёдига тушиб ортига угирилди ,- Хилола, корнингиз оч булса ёки 
кунглингиз ниманидир тусаб колса, уша егуликдан бе*ижолат олиб чой ичиб олаверинг. Уялиб 
утирманг . Ахир буш коп тик турмайди. Бупти-ми, кизим ?!
Бу сафар Хилола овоз чикариб жавоб берди:
- Хуп булади ... Хуп булади , ойижон...
* * *
Кечга якин Мирсаид ака ласеттисини сигналини етти махаллага эшиттириб дарвоза тагида 
шовкин солиб тухтатди .
- Кузим илиниб колибди , туйнинг чарчоклари энди билиняпти шекилли , - деди Мастура опа 
бошига румолини чала ярим ураб югургилаб чикаркан, *овлида куймаланишиб юрган Хилолага


,- газдаги човгум кайнаб турганмиди ?
- Йуу... Йууук , *али чой куйганим йук эди,- деди Хилола талмовсираниб , - узингиз кечки овкат 
олти яримда деганингиз учун ...
- Додангиз ишдан келишлари билан кайнок чой тутиш одатим бор эди. Мен эшикни очгунча сиз 
бир чойнаккина чой куйиб юборинг.
Кейин *овлига чикиб уларни салом бериб кутиб олинг, хупми ?
- Хуп булади ,- Хилола шундай деб ошхонага чопкиллади.
Мирсаид ака дарвоза очилавермагач , машина сигналини асабга тегадиган килиб атайдан 
рулдан кул узмай чала бошлади .
Мастура опа дарвозани очгач , Мирсаид ака уйда янги келин борми-йукми демай ушкириб 
берди :
- "Юки енгил эшак ё т о ^ н булади" деганлари рост экан. Нега эшикни вактида очмайсанлар ? 
Тинчликми , ё ...
- Кузим илиниб колибди - а, дадаси .
- Номозшомдаям ухлайдими , хотин ? Келин кани ?
Шу пайт Хилола бошига *аррир ё п и н чи ^ н и ёпганча *овли юзида куриниш берди:
- Ассалому алайкум , додажон. Ишга яхши бориб келдингизми ?
- Ваалейкум ассалом,- деди Мирсаид ака бирдан ша*тидан тушиб , - ра*мат , яхши бориб 
келдим ишга .
Мирсаид ака шундай деб уз хонасига йул олди . Кийимларини алиштириб кичик ме*монхонага 
утар экан, янги келиннинг дастурхоннинг чиройли килиб безатиб куйганини куриб авзойи 
янада очилди.
- Мастура , *ов Мастура ,- дея чакирди у аёлини ва Мастура опа хонага кириб келгач 
дастурхонга ишора килди, - менга кара , мана буларкан- у оила б о ш л и ^ н и чиройли кутиб 
олса.
Мастура опа эрига индамади, у Хилола дамлаб келган чойни кайтариб куяр экан, эшик 
ортидаги келинига суз котди :
- Узингиз *ам келинг , Хилола.
Хилола остонада аста буй курсатди:
- Бирор нарса керакми ? Таомларни олиб келаверайми, додажон?
- Майли , олиб келаверинг, - деди Мирсаид ака ва Хилола ташкарига чикиб кетгач , Мастура 
опага юзланди ,- менга кара , эй ! Нимага бу келининг мени "додажон" деб чолларни


чакиргандек чакиряпти ? Нима кузига шунчалик кари булиб куриняпманми ? Хеч булмаса сал 
ёшрок одамга муомала килгандек "Адажон"ми , "Дадажон"ми ёки шунчаки жон кушимчасини 
кушмай оддийгина "дада" деб чакириб куяверсин.
@Xazon_Rezgi /31 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Эрингнинг танбе*ига Мастура опа жилмайиб жавоб кайтарди :
- Дадаси - ей , "додажон" деса нима булибди ? Келин янгалари "Кайнотангни шунака деб 
чакиргин, *урматлирок булади" деб тайинлашган шекилли . Колаверса куринишингиздан 
викорли ва салобатли куринасиз.
"Додажон" деса арзимабсизми ? Ило*им кейинги йиллар набирали булиб , исми жисмига мос 
равишда уктамгина "Додажон" булиб юриш насиб килсин. Хилола узини дадасини "Адажон" 
деб чакираркан. Сизни янада бир п о ^ н а баландга чикариб "Додажон" деб узича кайноталик 
*урматингизни жойига куяётгандир- да ?! Шундаям сизга бунака мурожаат килиши ёкмаса , 
унда *озир келганда мени "фалон" деб чакиринг деб узингизга ёкканини айтарсиз.
- "Додажон" булсам додажондирман-де , шунчаки сени "ойижон" деб чакирганига мени анча 
каритиб юборди деб уйлабман-да,- деди Мирсаид ака дарров ён босиб .
- Дадаси-ей, бир нималарни уйлаб топасиз-а? Ахир келин мени истаган такдиридаям "Бувижон" 
деб чакиролмайди- ю? Мени набираларимиз шунака деб чакиришлари мумкин холос. Аммо 
ушандаям сиз "Додажон" булиб колаверасиз . Балки "Буважон" буларсиз ? ! Хо*ласангиз 
албатта.
- Уша кунлар келаверсин-чи , *аётнинг узи курсатади барчасини , - деди Мирсаид ака аёлига ,- 
кани чойингдан куй.
Хилоланинг янгалари бежизга Мирсаид акани бундай чакирувга муносиб деб топмаган эдилар. 
Сабаби у уз ёшига нисбатан бироз катта куринар эди. Аслида Мастура опа билан урталаридаги 
ёш чегарасининг узи туккиз йил булган бу жуфтлик , кейинги йилларда куриниши ж и*атдан 
*ам анча фаркланиб колган эдилар . Барига Мастура опанинг охирги йилларда боши касалдан 
чикмай анча дардманд булиб колганлигида эди. Мирсаид ака эр сифатида аёлининг касалига 
куйиб узини анча олдириб куйганди.
У дастлабки уйланган кезлари аёлини суюб олмаган булса- да , онаси дараклаб топган киз , 
эндиликда шу жуфти- *алолига нисбатан йилдан- йилга ме*ри товланган , бирга умр 
кечиришган сари му*аббат куйган , худди ана уша му*аббати кундан - кунга зиёда булиб 
бораверган эди.
Мирсаид акаларнинг оиласида уч у ^ л , бир киз вояга етган эди. Унинг ягона опаси булмиш 
Ма*ина опа барча келинлар ичида Мастура опани узгача яхши курарди. Ота - онасидан кейин 
Мастура опанинг яхшилиги сабаб , у айнан феъли анчагина торрок ва таж анг булишига 
карамай укаси Мирсаидга каттик суяниб колган эди. У доим бошка келинларига Мастура опани 
мактаб "Мастураой - эршунослик фанлари доктори" , мен умрим давомида р у з ^ р тутиш, эрга 
*изм ат килиш , "хуп булади" дейишда унга тенг келадиган аёлни учратмаганман. Купчилик 
зукко аёллар эрининг яримта гапидан унинг нима демокчилигини билса , Мастураой укам хаёл 
килганиданок, кунглидаги укиб оладиган даражада сало*иятли аёл . Мен уни заковотда 
купинча Амир Темур бобомизнинг аёллари Сароймулкхонимга ухшатаман. Донолар айтиб 
утишгандек "Ку*на Шаркнинг аёллари кулларини куксига куйиб, бош эгишлари ортидан мудом 
^ л и б булганлар" деб .


Мен Мастураойнинг укамнинг бирор сузига карши чикканини сираям курган эмасман. Унинг 
эрига айтадиган гапи доим "Сизники туfри" . Аммо бир айланиб карасам, *амиша 
Мастураойнинг айтгани- айтган , дегани деган булиб чикар экан.
Бу нарсани нима деб номланади биласизларми ? - дерди Ма*ина опа су*батдошларига ,- бу 
нарсанинг номи "Аёллик илми". Ана шунака гаплар ..."
Шу каби Мастура опа *озир *ам Мирсаид акани о ^ р -босиклик билан *овридан тушириб 
куйганди .
Хилола патнисга иссиккина ковурдок солинган ликобларни териб олиб кирганда Мирсаид ака 
аллакачон узини келини томонидан "Додажон" деб чакирилишига тайёрлаб улгурган эди...
* * *
Эртаси куни тонг сахардан у й ^ н г а н Мастура опа "Хилола уй ^ н гу н ч а чой куйиб турарман" деб 
ошхонага кирди. Бирок чой кайнаб , дастурхон тузалди *ам-ки, келин булмишдан дарак 
булмади. Мастура опа ахири ёшларни у й ^ тм а с а укишга кеч колишларига кузи етиб, *овли 
буйлаб юриб борганча уларнинг ётокхона деразасини чертди :
- Сулаймон , Хилола ... Укишга кеч коласизлар *озир ...
Хов турдингларми ?
Ичкаридан Сулаймоннинг "Хаа"деган уйкули овози эшитилди.
@Xazon_Rezgi. / #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа у з и н и н г овозини эшитиб кунгли тинчиди ва "Келин узини нокулай сезмасин" деб 
ташкарига йул олди . Хилола кеча кучага сувни кечрок калин килиб сепган экан. Хали нами 
кетмабди.
"Ха яхши , - деб уйлади Мастура опа ,- бугун кучага карамаса *ам тоза экан, Сулаймон билан 
Хилола чойларини бемалол ичиб кетишса *ам буларкан. Мен *ам дадасини у й ^ т а й . Аскарият 
вактларда бомдодни укиб масжиддан кайтганларида ухламасдилар. Аммо бугун ухлаб 
колибдилар . Туйнинг чар ч о ™ энди чикаяпти шекилли . Бомдоддан кейин ухлаб колсалар 
туришлари бироз кийин булади" .
Мастура опа шуларни уйлаб энди изига бурилган эди-ки , узи томонга келаётган эрига кузи 
тушди.
- Ассалому алайкум , дадаси, уй^ндингизм и ?
- Ваалейкум ассалом. Бу ёкда нима килиб юрибсан ? Келин кани ? - Мирсаид ака одати буйича 
эрта сахардан узини кимлигини эслатиб куйиш максадида п ун ^ л л а д и .
- Келин кучаларни саранжомлаб , ошхонада чой тайёрлашга киришганлар шекилли . Мендан 
ийманмасин деб буёкка утгандим, - деди Мастура опа узи тукиган ё л ^ н и г а узи чиппа- чин 
ишониб , - юраколинг менимча чой *ам тайёр булиб колгандир.
- Хмм ,- деди Мирсаид ака аёлининг сузларига кунган булиб ,- майли юр-чи ?


Эр- хотин ичкарига киришгач , Хилола уларни кули куксида салом бериб кутиб олди
- Ассалому алайкум , додажон. Ассалому алайкум , ойижон. Яхши ётиб турдингларми ? Мен ... 
Мастура опа эрининг ортидан дар*ол лаб тишлаб ишора килди.
Мирсаид ака алик олиб урнига утираётганда у :
- Кизим , бир зумда чойни *ам тайёрлабсиз. Барака топинг. Сулаймонни *ам чакиринг, тез 
нонушта килиб олинглар , т а ^ н укишдан кеч колиб юрманглар .
Турттовлари "Бисмилла*"ни айтиб нонуштага утиришганда , Мирсаид ака кимтиниб тузукрок 
чой ича олмаётган Хилолага танбе* берди:
- Келин , нима овкатланиш бу ? Бунакада икки кунда масалангиз *ал булиб колади- ю ? Агар 
биздан уялаётган булсангиз чойни хонангизда ичинг.
Хилоланинг кузлари катта-катта очилди :
- Йу^ей, додажон , яхши еб-ичяпман- ку. Узи эрталабдан унча куп нарса емас эдим- да,- деди 
кайнотасининг кузларига тик боколмай ерга караганча
- Кизим, унака одатларингиз энди кизлик уйингизда колсин. Бундан бу ё ^ г а бизни уйдаги 
тартибларга куникасиз. Шундай килиб ёнингиздаги ликобчани бушатмагунча туриш йук,- деди 
Мирсаид ака жиддий о*ангда.
- Хилола , биринчи пара домла Туйfуновни дарсилиги ёдингдами? Узидан кеч колганларни 
аудиторияга киргизмайди а ? Так што тез - тез чойингни ич !
Кайнотаси ва Сулаймоннинг сузларидан кейин Хилола овкатланишга тутинди- ю , аммо 
ярмигача *ам ея олмай Мирсаид акага утинчли бокди :
- Буларни бир марталик пластик идишларга солиб олсам майлими? Укишда еярман . Рости 
*озир сира ея олмайман.
Мирсаид ака караса булмайдиган , Хилолани ортик кийнагиси келмади.
- Пластик идишда бу таомлар уриниб колади. Ундан кура ошхонадан янги таом олиб ерсизлар ,
- у шундай деб кулини дуога очди,- кани омин, тинчлик - *отиржамлик , омонлик булсин. 
Укишга яхши бориб келинглар. Сулаймон , машинани секинрок *айда.
Хилола фоти*а килиб урнидан туриб булгач ,чикиб кета олмай иккиланди :
- Мен дастурхонни й и ^ ш ти р и б олсам ...
У шундай деб кайнотасидан жавоб кутгандек боши куйи эгди .
- Сиз укишдан кеч колманг , кизим ,- деди Мирсаид ака , - дастурхонни ойижонингиз 
й и ^ ш ти р и б олади. Бугунги нонуштани кандок тайёрлаган булса , дастурхонниям шунака 
килиб й и ^ ш ти р и б олади ... □□□□ аввалги кисмлар


#КУНГИЛ_ИФОРИ
12- КИСМ
Мирсаид ака келинининг дув кизариб кетган юзига караб, *отиржам жавоб кайтарди :
- Мен ойижонингизни кули теккан *ар бир буюм ёки таомни яхши танийман. Масалан , унинг 
узи *ар тонг нонушта вактида бир неча йиллардан бери менга узим ёктирадиган оч сарик 
рангдаги сочик тутишига а*амият бермас, аммо бу мен учун жуда катта урганиш булиб колган, 
гуё- ки "Дадаси, барча ишлар жойида" кабилидаги ахборот берган каби. Мабодо биргина шу 
сочикнинг ранги узгарди-ми , демак уйда ва р у з ^ р д а *ам кандайдир узгариш бор . Мен 
дарров ана шу узгариш туfрисидаги саволга жавоб кидира бошлайман.
Бу битта сочик мисолидаги тушунтириш эди. Дастурхонда эса ойингизни номини "сотиб" 
турган яна канча буюм ва егуликлар бор. Мисол учун биринчи чойни ойингиз дамлаган. 
Иккинчисини сиз. туfри иккинчи чойнакдаги чойни сиз дамлаганингизни куриб турдим, аммо 
гап бунда эмас.
Гап шунда-ки , Мастура дамлаган чой ёкутдек товланади. Сиз дамлаган чой эса ранги анча 
вакт туриб *ам келишгани йук.
Кизим , *озир сизни вактингизни куп ололмайман. Факат бир нарсани айтаман, халос. Доимо 
ёдингизда тутинг. Бу уйда *ар бир ишни санъат даражасида койиллатиб бажарадиган аёл 
яшайди. У ойижонингиз . Энг ёмони ,- Мирсаид ака шу сузларни фахр аралаш жилмайиб 
гапирди ,- мана шу ойинжонингиз туфайли мен жуда талабчан булиб колганман. Сабаби у 
менга *ар доим энг афзал нарсаларни раво курган. Мен эса шунга урганиб , сал бундайрок 
нарсаларга рози булмай колганман.
Энди укишга боришингиз мумкин...
- Додажон ... - Хилола кузларини ердан ола олмай о*иста овозда гапирди ,- мен *ам 
ойижонимларга ухшашга *аракат киламан. Кулимдан келганча ...
- Алло* *о*ласа ...- Мирсаид ака гапни киска килди .
- Майли , яхши утиринглар . Биз кундузги соат уч -уч яримларга якин келиб колармиз, - Хилола 
шундай деб эшик олдида кутиб турган Сулаймонга эргашди .
- Дадасиии ...- деди Мастура опа гинали овозда ,- сира муроса килай демайсиз- а ? Келин 
бечорани бирам уялтирдингиз, бирам мулзам килдингиз. Накд ер ёрилмади-ю , ерга кириб 
кетмади ш у р л и к. Хозир шу гапларни жойимиди ?
- Жойи эди , хотин, жойи эди. Уялган булса жуда яхши- да , келаси сафар шу хатони 
такрорламайди. Ундан кейин сени канака аёл эканлигингни билиб куйсин дедим . Кимга келин 
булганлигини озрок фа*млашини истадим. Кайнотаси *ам *ар нарсага куниб кетаверадиган 
одам эмаслигини , узига яраша фа*м- фаросати , fурури борлигини *ис килсин дедим.
Халол ош , нон ейиш факат лаззат олиб келишини англасин дедим. Хозир индамаганимда , 
"Озми , купми хато килиб куйсам тарафимни оладиган кайнонам бор" деб узини жуда эркин 
куйиб юбориши мумкин эди .
- Дадаси- ей, бир марта чой тайёрламаслик давлат а*амиятига молик муаммо эмас- ку, 
шунчалик танбе* берсангиз. Келин *ам бировнинг боласи , кузининг ок-у кораси , вакти- соати


билан турмушнинг узи уни аста- секин пиширади . Биринчи хафтадан узингиздан зада килиб 
куйманг, жооон дадаси?!
Мирсаид аканинг кошлари чимирилди :
- Тавба , туfри гапни айтишга *акким йукми ? Келин зоти рост гапга зада булиб кетаверса , 
турмуши турмуш буларкан- ми? "Кунгли оfримасин , хаёли бузилмасин" деб сал нарсага 
авайлайверсак , эртага бурнидан ошириб бирорта гап гапиролмай коламиз- ку унда ?
Колаверса мен уни уришмаган, сукмаган булсам . Шунчаки , озрок тушунча бердим халос . Ёки 
шунга *ам *акким йукми менинг ?
- Нимага *аккингиз булмасин , дадаси? Албатта *аккингиз бор ! Ахир бу оиланинг б ош л и ™
сизсиз- ку?! - Мастура опа дар*ол эрига ён босди, - мен факат "Келин *озир узга б о ^ а н
кучириб бизнинг б о ^ а утказилган бир ни*ол каби. Узини тутиб , ерга илдиз отиб олиши учун 
бир мунча муддат керак булади" деган гапни сизга тушунтираётган эдим халос. Бор гап шу ...
@Xazon_Rezgi /34 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мастииир , менга колса ёмон булсин дейман-ми ? Узингни шунака вактингни бир эслагин- а ?! 
Уша вактларда лоакал газ булмаганди- ку , хонадонимиз-да? Кумир ташиб печка ёкардик , 
овкатларни учокда пиширар эдинг, камига сигир *ам со ^ан сан .
Сен ушанда ...
Бирор марта "уф" демагансан .
Хозирги келинларга эса ... Эй майли куй ...
- Насиб килса Хилола унака ёмон келин булмайди . Хали бироз ёш ва нозикрок- да. Аммо вакт 
утиши билан измимизга тушиб кетади, - Мастура опа шундай деб мавзуга хулоса ясаган булди 
ва гап измини бошка тарафга бурди ,-
бугун ишга бормайсизми , дадаси ?
-Бормасам булмайди. Туй ба*она анча *исоб - китобли ишлар й и ^ л и б колган , - у шундай деб 
аёлига саволомуз бокди ,- нима учун ишга бориш , бормаслигимни сураяпсан , узи ? Ёки у- бу 
нарса керакмиди ?
Мастура опа жилмайди:
- Й у^ей , *амма нарса бор. Шунчаки уйда колсангиз тушликка озрок суюк овкат солсаммикан 
дегандим. Танингиз яйраб ичардингиз- да . Ношукрчилик булмасин- у , кейинги кунларда 
тинмай куюк овкат еявериб ошкозон *ам бироз кийналиб колгандек булди.
- Онаси , сен таом пишириб мени кутар экансан, албатта келганим булсин, - Мирсаид ака юзига 
фоти*а тортиб дастурхонидан турар экан , аёлига тегишди ,- Маскопдан нима обкелай ?
Мастура опа ёшлик йилларида куйилган маш*ур "Кутлуf кон" видеофильмидаги сузларни 
эшитиб кулиб юборди .
- Узингиз 
- саломат келсангиз булгани . Бошка *амма нарса бор. Факат ...


- Нима факат ? - остонага етай деб колган Мирсаид ака угирилиб суради.
- Жоон , дадасиии , илтимос кучадан келганда ва*има билан сигнал чалиб келманг . 
Махалладаги аёллардан жуда уяляпман. Ахир чулда эмас,а*оли зич яшайдиган жойда 
яшаймиз . Бировга ёкади , бировга йук ...
- Мени бировлар билан ишим булмаяптими, бировларнинг *ам мен билан ишлари булмасин , 
хупми ? - Мирсаид ака остонада туриб колди, - шу сигнал чалганимни кимга нима о ^ р л и ги
тушяпти ?
- Кеча бироз купрок "бип- бип"латганингизга кушни аёллар менга худди ола карагандек 
булишди- да. Хозир сиз кайнота , мен кайнона унвонига эришган булсак ? Рости *ам уят 
булади- да , дадаси ...
- Менинг *еч кандай уят билан ишим йук. Машина меники , дарвозанинг олди мени , дарвозани 
очадиган аёл эса жуфти- *алолим. Одамлар *ам узини эпласин...
Мирсаид аканинг лов этиб жа*ли чикиб кетди . Бирок Мастура опа унга карши лом- лим демай 
айбдордек турганлиги учун тезда fазабдан тушди.
- Мастииир... - деди у о ^ р хурсиниб , - биласанми мен сигнални атайдан шунака килиб 
чаламан. Одат булиб колган. Нима учунлигини айтайми ? Сабаби мен сигнал чалсам сен уйдан 
бамисли офтобдек булиб югургилаб чикиб келиб мени кутиб оласан. Мен айнан сен дарвозани 
очиб кутиб олишингга шунчалар мастман- киии... Сен булганинг учун р уз^ р и м файзли , ишим 
унумли , кунларим тотли , ла*заларим *аловатли...
Сен бемор булиб касалхоналарда хафталаб колиб кетганингда мен уйга шунчалар *увиллаб 
кайтар эдим- ки , *ар бир хона гуёки "ютаман" дерди. Купинча дарвоза олдига келганда кулим 
машина сигналига етган вактда беихтиёр бушашиб кетардим. Кутиб олгувчим уйда 
булмаганлиги учун шунчалик кунглим шунчалик вайрон булар эди- кии...
Энди айт- чи ? Сенга таънали назар билан бокканлар мени кунглимдан утганини билишадими ? 
Нима учун кучадан "тупалон" килиб келганим сабабини англай оладиларми ?
Мастииир , нима дейсан шунга ?!
Мастуранинг кузларида ёш *алкаланди :
- Сизга бир гап гапириб буларкан-ми ? Хеч нарса демайман.
Аммо Алло*имга айтарим бор...
Мени сизга керакли ва азиз килиб , юлдузимни иссик курсатгани учун "Узингга бе*исоб шукр" 
дейман.
Майли дадаси , ишга яхши бориб келинг...
Мастура эрини ишга кузатиб куяр экан юрагида бир нарсага карор килиб куйди :
@Xazon_Rezgi / 35 #КУНГИЛ_ИФОРИ
"Энди дадасини ишдан келишларини эшик ортида туриб кутиб оламан. Майли куни-


кушниларни сигнал овози бе*аловат- у , безор килмай куяколсин. Мен эса дадаси мени кутиб 
олганимда тотийдиган *узурдан беба*ра булмасликларини истайман. Ахир бу мен учун *ам 
бахт- ку . Бу дунёда кимгадир керак эканлигингни билиш бу - бахт !
Аммо узинг *ам суйган инсон учун бутун дунёси эканлигингни билиш ...
Бу кандай туй fу экан- а? Таърифига бутунлай тил ожиз булган ?! Бахтдан *ам улуfрок бу 
туй fу нима деб аталар экан?
Шукрмикан?
Халоватмикан?
Йук, буларнинг бариси биттада нима деб аталаркин? Нима деб аталса *ам худди уша туй fу 
мен *озир англаб турган уша туй fу буларди..."
Мастура опа дарвозани зичлаб ёпар экан , юзи *озир узи номини топа билмаган уша туйfу 
сабаб лов- лов ёнар эди...
* * *
- Сулаймон ака, - деди Хилола Назарбекдан чикиб катта йулга тушиб олишгач,- жуда *унук иш 
булди-да. Додажоннинг ёнларида ер ёрилмади- ю , накд унга кириб кетмадим .
- Куй купам сикилаверма , дадам узлари шунака бироз шарттакироклар. Доим *акикат 
тарафдорилар . Хакикат учун *еч кимни аяб утирмайдилар, уша инсон ким булишидан катъий 
назар "Х о* ул, * о * кол" ... Дадамнинг принциплари шунака, - деди Сулаймон Хилолага тушунча 
берган булиб , - аммо килган айбингни кайта такрорламасанг , сира кайтиб юзингга 
солмайдилар . Жавоб !
- Аммо-чи , синчковликларига роса койил колдим. Битта сочик оркали дастурхонни ойижон 
тузаганларини айтиб утирсалар- а ? - деди Хилола *айратини яшира олмай .
- Сочикмиш- а ? Сен дадамларни *али яхши билмайсан- да , улар т а й н а м бугун укишга кеч 
колмаслигимиз учун куп гапирмадилар ,- деди Сулаймон узича керилган булиб ,- дадамлар уша 
дастурхонда неча хил нарса , яъни буюм ёки егулик турса , шунча хил исбот топиб берадилар . 
Буям майли ошхонанинг остонасини *атламай пиширилаётган таомнинг *идидан тузи паст ёки 
баландлигини , кайси масаллик куп ёки кам кушилганини айта оладилар. Бунисиям *олва...
- Сулаймон ака , шу ергача етар. Мен уларга ёкмайманми деб жуда куркиб кетяпман,- деди 
Хилола зорланиб ,- одатда купчилик келинлар кайнонасидан куркгувчи эди. Аммо мен 
додажондан...
- Хилола , дадамлардан куркишга сира *о ж ат йук . Нима улар "Бабайка"мидилар- ки , куркасан 
? Дадамлар шунчаки барча нарсани уз урнида булишини истайдиган тартибли ва талабчан 
инсонлар. Уларнинг йул - йурикларини яхшилаб тушуниб олсанг , олам гулистон. Оламда 
сендан яхшиси йук- да ...
Сулаймон шундай деб Хилолани тинчлантирган булди . Хилоланинг *ам зумда юзларига кон 
югургилаб колди :


- Яхши келин булишга *аракат киламан , Сулаймон ака. Албатта *аракат киламан,- у шундай 
деб ниманидир эслагандек бир зум жимиб колди , сунгра эрига навбатдаги саволни берди ,- 
мен *озир дарсда каерда утираман? Тушликни ким билан киламан ? Бошим бирам котиб колди- 
кии...
- Каерда утирардинг ? Кизлар билан *ар доимги жойингда утираверасан- да . Мен *ам 
йигитлар билан узимни урнимда утиравераман. Тушлик масаласини вакти келган- да курармиз
Хилоланинг юзи ёришди:
- Кизлардан ажралмаслигим яхши булди . Уч кундаёк уларни с о ^ н д и м ...
- Менга кара , улар дарров бизни уйдаги гап- сузлардан сурашса, *ар нимани гапираверма, 
хупми ? Хозир *ам, кейинчалик *ам , тушундинг- а ? Койил колдираман деб мактаниб *ам 
утирмагин ?! Хар *олда назар, нафас деган нарсалар бор ...
- Хуп булади , Сулаймон ака,- Хилола шундай деб эрка о*ангда гапиришга утди,- мениям жуда 
унака анковга чикарманг . Каерда нима дейишни билсам керак...
- Сени анков деб ким айтди. Факат бироз уйкучирок экансан халос,- тегишди Сулаймон 
машинани тухтатар экан ,- келдик , уйкучи хоним ?!
Кутилмаганда Хилоланинг хурлиги келиб кетди :
- Шу килганингизга , кайтиб ярим кечасигача конспектингизни кучирмайман. Домла Туйfунов 
билан *ам орангизга тушиб бупман. Керак булса , дарсингизни узингиз килинг . Между прочим 
, мен янги келинман. Аввал келинлик вазифаларимни койиллатиб олай. Ш ундоfам ... □□□□ 
аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
13- КИСМ
сизнинг о ^ р и н ги зн и енгил киламан деб , бугун додажонни ёнларида юзим шувит булди.
Энди бу хатоларни такрорламайман, яъни бу ё ^ г а конспектингизни ёзиб берадиган анойи йук 
,яъни уйда булган вактим нонушта , тушлик ва кечки овкат учун дастурхонларни узим 
тайёрлайман. Тушунарлидир- а ?
- Вой-ей, Хилола , ж а*линг бурнингни учида турар экан-ми ? Мен сенга нима дедим , ё товба ? 
Хазилни *ам тушунмайсанми ?
Сулаймон тез - тез юриб Хилолага етиб олди :
- Булди, сен эмас узим уйкучиман . Уйкучи булмасам ярим кечасигача конспектимни ёзиб 
чикканингни курмасмидим ?! Мен сендан кечирим сурайман Айбимни ювишим учун нима 
килишимни истайсан ? Тила тилагингни ?
Хилола бирдан тухтади. У Сулаймонга аразли кузларини тикиб , катъий шарт куйди


- Хар куни мен билан бирга барвакт у й ^ н и б куча тозалашимга ёрдам берасиз !
Сулаймоннинг юзига зумда табассум югурди :
- Бор максадинг шуми эди *али ? Оббо айёр- ей ? Узингча тилимдан тутдингда- а ? Аммо- чи , 
мен ваъдамдан кайтмайман . Сен билан албатта тонг сахардан кучага курикчинг сифатида 
чикканим булсин . Узи айтмасанг *ам шундок килмокчи эдим, сабаби сени битта узингни 
кучага ишониб буладими ?
Хилола Сулаймонга ортикча *еч нарса демади , агар яна гап бошласа ораларидаги су*бат кун 
буйи тугамаслигига кузи етди ч о ™ астагина :
- Майли , сиз билан кейин гаплашаман ,- деди- ю узини сал нарида кутиб турган дугоналари 
томонга йул олди.
Сулаймон *ам кутаринки кайфиятда гуру*дош йигитлар даврасига кушилди.
* * *
Сулаймон ва Хилолалар укишдан айтилган вактларида кайтишди. Дарвоза ёнига 
якинлашганда Хилола Сулаймонга савол берди :
- Сиз *ам *озир сигнал берасизми ?
Сулаймон унинг саволига тушунмади:
- Хозир ойижон дам олаётган булсалар керак. Уларни безовта килмай уйга секин шовкинсиз 
кирайлик. Дарвозанинг калити бор-а сизда ?
- Хаа , мана калит .
Хилола машина fаладонини турган калитни кулига олди ва:
- Мен секин эшикни очаман, сиз овоз чикармасдан машинани йулакка олиб кирарсиз ,- деди- ю 
, машинадан аста сирfалиб тушди.
Хилола узи айтганидек овозсиз дарвозани очди , Сулаймон машинани олиб киргач, унга улов 
эшигини карсиллатиб ёпмасликни тайинлаб , узи *ам куча эшикни яна о*иста ёпди.
- Корнингиз канака ? - суради Хилола уз хоналарига киришгач , - чой тайёрлаб берайми ?
- Корним-ми? Корним юмалок ,- деди Сулаймон Хилолага хазиллашиб,- аммо бироз м и з ^ б
олишга йук демасдим.
Хилола Сулаймоннинг сузларига жилмайди :
- М и з ^ б олиш ? ! Адашмасам сиз зийрак , мен уйкучи эдим шекилли эди а?
Сулаймон унга "эээ , куйсенг-чи ?" деди ва ичкари ётокхонага зипиллади.
Хилола унга бошка индамади. Кучалик кийимларини уйлик кийимларга алиштириб аста


*овлига чикди.
Мастура опа тушликдан сунг ошхонани саришталаб куйган эканлар. Хилола стол устида 
узларига атаб сирли кастюлькада олиб куйилган тефтель шурвани куриб *айрон булди .
" Вой бизгаям овкат олиб куйибдилар"
Хилола янги хонадондагилар узини шу оиланинг аъзоси *исоблашганидан юраги эриб , кунгли 
бузилди.
Т о м о ^ га нимадир тикилди. Куз унгидан доимо узига ниманидир илиниб олиб куядиган уз 
онаси утди. "Ойижон , - деб уйлади Хилола юраги тукилиб ,- кизингиз яна бир онага киз булди. 
Бу онанинг *ам кунглини ола билармиканман? Ойижон ва додажон мени келин эмас , астойдил 
, чин кунгилдан "кизим" деб чакиришармикан..."
Хилола шу тарзда хаёл сурганча хамир коришга тушди. Корган хамири битта-уртачадан 
каттарок зувала булди. У уша зувалани *ам иккига булиб тиндиришга ураб куйди- ю , узи 
хамирнинг ичига солинадиган масалликларни арта бошлади.
Хилола муъжазгина касконнинг ярмини хоним , ярмини мантига тулатиб газга куйган *ам эди­
ки , *овлидан Мастура опанинг кадам товушлари эшитилди .
- Ассалому алайкум , ойижон. Яхши дам олдингизми ?
Хилола кайнонасининг истикболига пешвоз чикар экан , Мастура опанинг *ам че*раси ёришиб 
кетди.
- Ваалейкум ассалом, Хилола кизим. Качон келдинглар ?
@Xazon_Rezgi /37 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Келганларингизни пайкамай *ам колибман ? Овкат *ам пиширдингизми ?
- Дам олаётган булсангиз сизни безовта килмайлик деб шовкинсиз киришга *аракат килдик-да 
узимиз *ам,- Хилола кайнонасига тушунча берган булди, - у ^ и н ги зд а н нима таомларни яхши 
куришингизни сураб озрок хоним билан манти тайёрлаётган эдим.
- Умрингиздан барака топинг , кизим. Аммо узинглар нимага тефтель шурвани ичмадинглар ? 
Кастюльдаги овкат Сулаймон иккингизга колган эди.
- Хали университетда овкатлангандик . Шунга корнимиз очмади. Буни ,- Хилола кайнонаси 
пиширган таомга ишора килиб , -кечги дастурхонга иситиб тортаман. Майлими , ойижон ?
- Майли , кизим , майли.
- Мен уйларни бирров тозалаб чикай ,- Хилола урнидан кУзfалаётганда Мастура опа уни 
тухтатди.
- Хоналарни узим чангютгичда тозалаб , артиб - суртиб олдим. Сиз хонангизга кириб бироз дам 
о л и н г .


Хилоланинг кошлари чимирилгандек булди
- Ойижон, илтимос мени ундай *иж олат килманг . Ахир бу хонадонга о ^ р и н ги зн и енгил 
килишга келганман- ку. Мени чарчаб колади деб ташвишланманг. Шу ишларни уз уйимиздаям 
бажарганман. Узимни ойижонимлар укитувчи булганликлари сабаб мактабдан чарчаб 
келадилар деб иложи борича кулларидан ишларини олишга *аракат килардим. Бу ерда *ам... ,- 
Хилола кайнонасига кулимсираб каради, - энди бу ишлар менга тан , хупми ойижон?!
Мен булмасам куча ва *овлиларга бир караб куяколай унда ?
Мастура опа келининг изидан мамнун булиб караб колди.
"Ило*им охиригача шунака суюнтирсин, - дея уйлади у ,- аммо Хилола бу ишларни кулимдан 
олса ™ р т бекорчи булиб коламан-ку ?! Майли бу *ам маълум муддатгача . Алло* насиб килиб 
келиним *омиладор булса , ундан кейин набира курсак , юмушларимиз яна купайиб колади. 
Уша кунларни куришлик насиб этсин . Ин шаа Алло*". Мастура опа ширин жилмайиб уз 
хонасига кириб кетди.
Хилола кучани супириб , сув сепиб ичкарига кираётганда узи томонга пастаккина стулча 
кутариб келаётган кайнонасини куриб ажабланди.
Келинининг юзидаги савол аломатини курган Мастура опа унга изо* берган булди:
- Хадемай додажонингиз келиб коладилар . "Келганингизда сигнал чалиб кушниларни безовта 
килманг" десам , гапимга сира унамаяптилар . Шунга тоза *аводан ба*ра олиб , китоб укиб 
уларни дарвозахонада кутиб утирмокчиман. Машинамизни овози эшитилиши билан дарвозани 
очаман.
Хилола кайнонасига "Яхши нарса уйлабсиз , ойижон" деди-ю , аммо узича "Ш у додажоннинг 
феъллари бирам о ^ р ва кайсар экан- ей. Шу сигнални чалмасалар ёки бир марта "бип" деб 
куяколсалар булади- ку ! Аммо илтимос килган сари баттар билганларидан колмас эканлар . 
Алло*нинг чеварлиги пешоналарига ойижондек дилбар аёлни битиб куйибди.
Тавба, агар шу додажон Амир Олимхон даврида у билан ака- ука булиб ту ^ л га н л а р и д а борми 
эди, шу феъллари билан тахт эгаси аник улар булардилар" - дея уйланганча *овлини 
саранжомлашга киришди .
Хилола *овлини саришта кила туриб чой куймагани ёдига тушди . Кайнотаси ишдан келса 
кечагидаги каби питирлаб колмаслик учун ошхонага бориб чой куйиб келмокчи булди. Аммо 
ошхонага киргач , кайнонаси аллакачон газ оловини паст килиб чой куйиб куйганини кургач , 
енгил тин олди . "Ойижон *акикатдан р у з ^ р илмининг профессори эканлар. Уни килинг , буни 
килинг демай уз *олларига барча ишни бажариб дарс бериб куярканлар. Энди улар билан 
кайси ишни ким биринчи килишда мусобака уйнайман шекилли".
Хилола кулини чайиб сочикка артди- ю *али *ам тагида олов ёниб турган касконнинг 
ко п к о ^ н и очди.
Копкок тагида й и ^ л га н буf чикиб кетгач, икки б ар м о ^ н и н г орка тарафи билан таом пишган 
ёки пишмаганлигини текшириб курди.
Энг устки каторда турган мантининг хамири кулга ёпишмади. "Овкат *ам пишибди "- Хилола 
касконнинг тагини учирди, таом уз и с с и ^ д а букиб ивиб кетмаслиги учун копкокни кайта ёпа 
туриб бир четини колган иссиклик чикиб кетиши учун хиёл очик колдирди. Сунгра кулларини 
яна бир бор чайиб *овлидаги ишларини битириб олиш учун ташкарига чикди.
Сал утмай Мирсаид ака ишдан кайтди. У дарвоза ёнида узини кутиб утирган аёлини куриб


аввал
@Xazon_Rezgi /38 #КУНГИЛ_ИФОРИ
ажабланди , сунгра "Ха , тинчликми?" дегандек кош кокиб куйди.
- Хилола келиб менга уйда иш колмади , ишсизликдан зерикиб кетиб сизни кутиб утирибман
дадаси,- деди Мастура опа эрига тушунтириш беришни узининг вазифаси *исоблаб , - узингиз 
*изматга яхши бориб келдингизми ?
- Хаа яхши ,- деди Мирсаид ака узига булган эътибордан талтайиб кетганини билдирмасликка 
*аракат килиб ,- кечки менюда хонимми дейман? Бутун *овлини иси тутиб кетибди .
- Хоним *ам , манти *ам ,- деди Мастура опа керилганнамо ,- Хилола кизим укишдан кела сола 
овкат тайёрлашга киришибди , барака топгур.
Шу пайт келинлик уйи остонасида Хилола куринди :
- Ассалому алайкум , додажон . Ишга яхши бориб келдингизми ?
Мирсаид ака Хилоланинг саломига алик олиб уз хонасига кириб кийимларини алиштириб 
чикканда, зинада уйда киядиган шиппаги унглаб куйилгани , *озиргина кучадан кийиб келган 
туфлиси артиб , оёк кийимлари турадиган митти жавончага тахланиб кетилганини куриб , 
узини кузатиб чиккан Мастура опага им кокди :
"Келинимиз *ам анойилардан эмас шекилли..."
Эр- хотин кичик ме*монхонага киришганда чиройли килиб тузалган дастурхонга кузлари 
тушди.
- Бу сафар дастурхонни *акикатдан *ам келининг тузабди. Унинг *ам диди чаккимас экан ... - 
деди Мирсаид ака
"Ёккани рост булсин- ей",- ичида тин олди Мастура опа, аммо буни ташига чикармай эридан 
суради ,- овкат *ам пишган , дадаси , сузиб келаверсинми ?
- Майли , хонимни и с с и ^ д а еган яхши. Хамир овкат кеч *азм булади-ю, шунга вактлирок есак , 
еяколайлик .
Хилола чой дамлаб келганда Мастура опа ундан бир йула овкат сузишни *ам суради.
Хилола "хуп" дея бош ирfади. Куп утмай эшикда битта патнисга туртта коса кундирганча 
Сулаймон куринди . У ота-онасига салом бериб , кичиккина косаларга бир пиёладан сал купрок 
килиб сузилган тефтель шурвани хонтахтанинг бир четига куйди.
- Бу биринчисига экан , - Сулаймон шундай деб аввал дадасига, сунгра онасига таом тутди ,- 
Хилола *озир иккинчисини олиб келади.
Хилола додажониси айтгандек хоним ва мантини санъат даражасида безатиб олиб кирди.
Овкатдан сунг Мирсаид ака дастурхонга фоти*а укир экан , Мастура опа келинига "Пиширган


овкатингиз жуда мазали чикибди, ра*мат" деб миннатдорчилик билдирдириб куйди. Хилола 
кайнотасидан хам мактов кутган булди , бирок Мирсаид ака келинининг кунгли учун бир о ^ з
ра*мат демади.
"Ёмон демаганлари мукофотим шекилли",- дея бир тухтамга келган булди Хилола, сунгра 
хонадагиларга "Ош булсин!" деди- ю , узи овкатдан бушаган юкли идишларни й и ^ ш ти р и б
ошхонага йул олди.
Сулаймон бир соатлардан сунг уз хоналарига кирганида китоб - дафтарлар ёйилиб турган 
столга бошини куйганча ухлаб ётган Хилолани куриб ачиниб кетди.
"Келинпошша..." - у шундай дея жилмайганча Хилолани аста кутариб ётокхрнадаги урнига 
ёткизиб чикди. Хилола азбаройи толикканидан кузларини *ам очишга мадори колмаган эди.
Сулаймон кайтиб чикиб дарс столига утирди. Бир четдан Хилоланинг конспектларини уз 
дафтарига кучира бошлади.
Шу тарика орадан бир хафта утди.
- Эртага якшанба , сал кечрок турсангиз *ам булади ,- дея шанба окшомида келинини 
ого*лантирган булди Мастура опа, - сиз *ам бир кун дам олинг . Узи *авоям айниб турибди.
Хилола кайнонасига "хуп" дея бош ирfади.
Якшанба тонгида ошхонадан каттик эшитаётган тарс - турс овози Мастура опани 
сергаклантирди.
"Тинчликмикан ?!"
У ошхонада кирган пайт чой тайёрлаётган Сулаймонни куриб беихтиёр :
- Чойни сен тайёрлаяпсанми ? Хилола кани?- дея суради юраги нима учундир бе*аловат булиб .
- Ассалому алайкум ,- деди Сулаймон кузини ерга тикиб,- Хилола уйда.
- Уйда ?! Тушунмадим ? Узимизни уйимиздами ? Тинчликми узи ? Нима учун юрагимни сикиб 
яримта гапирасан ? - Мастура опа алик олишни *ам унутиб кетма - кет савол калаштира кетди.
- Ойижон, *авотир олманг . Келинингиз шунчаки бехосдан... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
14 - КИСМ
о ё ^ н и кайиртириб олибди.
- Нима ? Каерда ? Кандай кайиртириб олади? - Мастура опа *уноби ошганча Сулаймондан 
суради.
- Куркманг , ойижон. Хавотир оладиган ери йук. Хилола боя супураман деб ™ р а - ширада 
кучага чиккан экан. Сув оламан деб бетон арикчага сирпаниб кетибди. Шунда о ё ™ сал калтис


тушибди. Мен б о ^ а б
-Хозир у й ^ к м и ? - Мастура опа у з и н и н г жавобини кутмай *овлига караб йул олди ,- юр-чи ? 
Мастура опа ичкарига киргач овоз берди :
- Хилола , уй ^ км и си з ? Кирсам буладими ?
Ичкаридан Хилоланинг :
- Кираверинг , ойижон, - деган товуши эшитилди.
Мастура опа ичкарига кирганда ё т о ^ д а ёстикка суяниб утирган Хилолага дуч келди :
- Ассалому алайкум...
- Ваалейкум ассалом, - деди Мастура опа келинининг саломига алик олиб ,- нима булди , кизим 
?
Хилола кайнонасининг туfрисида о ё ^ н и чузилтириб утиришга уялди. Уни й и ^ ш ти р и ш га 
харакат килиб кимирлатган эди лат еган унг о ё ™ бутун танаси буйлаб 0fрик таркатиб юборди 
шекилли лабини ма*кам тишлаб , нафасини ичига ютиб кимирлай олмай колди. Пешонасида 
тер томчилари куринди. Хилоланинг *олатини курган Мастура опа а*вол жиддийлигини зумда 
англади.
- Кимирламанг , - деди у Сулаймон ма*кам килиб б о ^ а б куйган оёкни куздан кечириб ,- вазият 
жиддийга ухшаяпти.
- О ё ^ м нохосдан сирfаниб кетди,- бошини эгиб тушунча берган булди Хилола ,- кечиринг...
- Кимирлатмай утирсангиз оfримаяти а ? Аммо сал *аракат килсангиз ...
- Жонимни кузимга курсатиб куяпти ,- деди Хилола дардли овозда , - бироз шишди *ам . Энди 
нима киламан ?
- Додангиз уй ^ н си н л ар , шифохонага олиб бормасак булмайди . Ило*им синмаган булсин- да . 
Кунгил *отиржам булиши учун *ам рентген килдиришимиз керак.
- Бугун уйимиздагилар келишмокчи эди. Мен булсам бу а*волда ... - деди Хилола й и ^ам окд ан 
бери булиб .
- Хабарим бор , кеча гаплашгандик- ку. Аввал шифохонага борайлик , у ё ^ н и кейин курармиз,
- Мастура опа шундай деб Сулаймонга юзланди ,- сен Хилолага ул- бул егулик келтир . Нариги 
хонада бир пиёла иссик чой ичиб олсин. Мен дадангларни у й ^ т а й .
Мастура опа келинининг "Хожати йук, чой ичмайман" деган сузларига парво килмай 
ташкарига йул олди . Ховлида эндигина уйкудан туриб узини кидириб юрган Мирсаид акага 
дуч келган Мастура опа уни ме*монхонага бошлади.
Бир пиёла чой устида булган вокеаларни гапириб берган Мастура опа эрига савол назари 
билан тикилди:


- Келинни шифохонага олиб бормасак булмайди, дадаси.
Мирсаид ака бор гапни эшитиб т у н ^ л л а д и :
- Ойда , йилда бир бозор ,
Униям ё м ^ р бузар ...
Бир кун "оддих"да дам оламанми деган эдим. Шу атала ичган келининг яна бир балони бошлаб 
куйибди-да ... Айтгин , айтгин о ё ™ синган булмасин ...
- Ундай деманг , дадаси. Хилола *ам у^ и н ги зн и изидан келган боламиз. Уни *ам ажратмай уз 
кизимиздек куришимиз керак.
- Хуп , майли , майли. Хилола *ам бизнинг кизимиз. Шунинг учун *ар куни битта килик чикариб 
утиришига ру*сат, - Мирсаид аканинг янада асаби бузилди.
- Узига колса шундай булсин дебдими ? Ким *ам уз бошига дард чекишни тилаб олади , дадаси 
? Келиним бечора бугун уйимлагилар келади деб *урсанд булиб учиб , куниб юрувди . 
Курмайсизми бу фалокатни? Каерда пойлаб турган экан ?!
- Келининг бир хафта олдин уйидагиларини оч коринга кола ичиб букчайиб ошкозон оfрик 
билан кузатиб куйганди. Бугун бу а*волда утирган урнида кутиб олса . Кудаларинг *ам 
"Эссизгина кизим-а , шу хонадонга келди- ю, боши дарддан чикмай колди" деб кетишса керак .
@Xazon_Rezgi /40 #КУНГИЛ_ИФОРИ
-Унака дейишмайди, дадаси . Нимага унака дейишсин , - Мастура опа урнидан кУзfала туриб 
суради,- Сиз дам олмокчи булсангиз , Хилолани Сулаймон иккимиз шифокорга курсатиб 
келаколамиз.
- Бекорларни бештасини айтибсан, хотин. Мен уйда "Хилолага нима булдийкин?" деб ич- 
этимни еб утираманми ? Келинни узим олиб бораман шифокорга. Сура-чи, тайёрмикан ?
* * *
- Келинингизни оёк рентгени тоза чикди. Суяги бутун , дарз *ам кетмаган , синмаган *ам. 
Кайрилган пайтда эти узилган. Шунга каттиккина 0fрик *ам бор. Мен ёзиб берган дориларни 
ичиб , суртмаларни суртиб турсалар тез кунларда яхши булиб кетади. Хозирча уч кун ёток 
режими . Юриш асло мумкин эмас. Тушунарли- а ?
Мирсаид ака навбатчи шифокорнинг сузларини эшитиб енгил нафас олди : "Хайрият , 
синмабди...".
Сулаймон Хилолани етаклаб олиб чикиб машинага утгазгач, Мирсаид ака *ам Мастура опа 
билан машинага чикишди.
Машина бироз юргач , Мирсаид ака йул четида тухтаб дорихонадан шифокор ёзиб берган 
дориларни харид килиб чикди. Уни Мастура опага тутказди- ю , узи яна изига кайтиб кетди . 
Куп утмай у р о ^ и к каттагина елим т о ^ р а ч а олиб келиб бу сафар кулидагини Сулаймонга 
тутказди.


- Ушла ,- деди у ва машинага чиккач Мастура опага изо* берди ,- кудаларни кутиб олишга 
норин олаколдим. Узинг битта суюк ташлаб куйсанг булди . Колган барча нарса бор. Нонни 
*алирок Сулаймон олиб келар,- Мирсаид ака шундай деб Хилолага бир зумга куз ташлади ,- сиз 
эса шифокор айтганидек энди уч кун узингизни асранг . Бугун якшанба. Келди - кетди учун 
ойисига Сулаймон ёрдам бериб туради. Кейин Ма*ина опамни *ам набиралари Ш а*ло билан 
чакирамиз . Йук, яхшиси уларни узим сал туриб олиб келаман. Ш а*ло келса *амма ёкни 
тиндириб ташлайди.
Мастура опа эрининг сузиларига бош силкиб тасдиклаб турди.
Махалла гузарига етганда Мирсаид ака аёлига каради:
- Менга кара , Мастура. Келинни А*мад синикчига бир курсатиб утамизми а , нима дейсан ?
Нега десанг рентген синганни курсатади , чикканни курсатмайди . Келинни т у п и ™ чиккан 
булишиям мумкин-ку ? Шу А*мад синикчиям-чи, лекинига жуда куп нарсадан хабардор одам ?
- Майли дадаси , сиз нима десангиз шу , - Мастура опа эрига каршилик килмади ,- А*мад 
аканинг уйлари йулнинг юзида- ю, бир кириб утиш кийин эмас- ку ?!
- Яхши унда *озир бирровга келинимизни курсатиб чикамиз.
А*мад ака *овлида узум узаётган экан. Бошлашиб келган махалладошларини куриб ,улар 
билан сурашиб булгач , Хилолани туfридаги уриндикка утказишларини илтимос килди.
Мирсаид ака синикчига *алакит бермаслик учун уй эгасининг т у н ™ ч у з и н и н г таклифи билан 
*овли бурчагидаги ш и н ™ л солиб ётган нок *осилини куришга йул олди.
- Хмм, демак рентгени тоза чикди денг ?! А*мад ака Сулаймон узатган рентген ко ^ зи н и
бирров курган булди , сунгра Хилолага деди :
- Кизим кани оё™ нги зни уриндик устига узатинг, куркманг биров кураман, буш куйинг- у 
шундай деб Сулаймонга куз кисиб "Ма*кам ушла" дегандек куз кисиб куйди.
А*мад синикчи Хилоланинг лат еган о ё ™ н и бироз силаб туриб , кутилмаганда каттик тортиб 
кайириб юборди. Ундан эшитилган "карс" деган овозни Хилоланинг атрофидаги барча эшитди.
- Вооой ...
Оfрик сабабли Хилоланинг кузлари дувиллаб ёшга тулди.
- Анааа булдиии ! Насиб килса уч кунда яхши булиб кетади.
- Нима килган экан келинимнинг оёкларига,- Мастура опа Хилолага ачинганча овози титраб 
суради.
- Келинингиз сирпаниб йикилганда оёкдаги суяклар уз урнидан кУзfалиб , кайтиб жойига 
тушган. Аммо асл *олатига мос *олда уз урнига тушмаган. Энди *аммаси яхши булади. Бу 
ё ™ г а докторни ёзиб берган муолажаларини килаверасизлар .
- Шурпахта б о ^ а н г демайсизми , А*мад ака? - деди уларга якинлашиб келган Мирсаид ака ,- 
ота- боболаримиздан колган даво усулини тавсия килмайсизми ?


@Xazon_Rezgi /41 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Куймайсизда сиз *ам , Мирсаиджон ука?! - кулимсиради А*мад синикчи ,- аслини олганда 
гапингиз юз фоиз туfри . Мен *ам шурпахта демокчи эдим , бирок карасам керакли дори- 
дармонларни сотиб олиб куйибсиз. Шунга индамай куяколгандим. Аммо бу муолажаларни 
алмаштириб кулласангиз *ам булади. Мисол учун шурпахтани кечкурунга б о ^ а с а н ги з *ам 
яхши булади.
- Энг яхшиси *ам узи шу . Шурпахтадан куймасин,- Мирсаид ака шундай деб А*мад ака билан 
хайрлашишга тушди, - майли А*мад ака , катта ра*мат , у шундай деб чунтагига кул сукди- ю , 
кулига олган пулни юзига карамай стол устидаги ликопчанинг тагига бостириб куйди ,- яна 
бир бор ра*мат.
- Уялтирманг , ука. Бир жойнинг одамимиз ,- деди А*мад ака Мирсаид аканинг килмишидан 
*иж олат чекиб .
- Иримида , ака . От билан туя булармиди , - Мирсаид ака ташкарига йул олар экан , - 
утганларда киринг , бу йил бе*имиз ажабтовур солган. Хар бири накд чойнакдек келади.
- Ууу зур- у , ундай булса албатта бораман. Кечки нокимдан олиб бориб бе*ингизга алишиб 
келганим булсин.
- Кутаман, - деди Мирсаид ака, - *адемай барча меваларни териб оламиз, бу иссиклар *ам 
fанимат булиб колди...
У хайрлашиб аллакачон машинасидан жой эгаллаган оила аъзолари томонга йул олди .
Мирсаид ака уларни дарвоза олдида туширди- ю , узи "Ма*ина опамларни бир йула олиб 
келаколай" деб машинани яна ортига бурди.
Бир соатга колар-колмас Мирсаид ака Ма*ина опа ва унинг набиралари Ш а*ло *амда 
Шоюсуфларни олиб келди.
Мастура опанинг кайинэгачисига Хилола *акида гапиришига хожат колмабди. Эри йулда 
барчасини гапириб уни бу савдодан озод килибди.
Ма*ина опа келини билан остонада куришиб булгач , тезда Хилоланинг *ам *олидан хабар 
олиб чикди.
- Опажон , оввора булиб сомса пишириб келибсиз-да,- деди Мастура опа Ма*ина опага 
миннатдор ниго*ларини тикиб , - аммо лекин бирам мазали чикибди. Ме*монларни кутишга 
сабримиз чидамасдан Сулаймон билан биттадан еб олдик.
- Ош булсин , Мастураой , - деди чукур хурсиниб Ма*ина опа ,- шу сомсани кандай 
пиширганимни билмасам денг.
- Тинчликми опа ?- суради Мастура опа *айрон булганча, - Ша*лохонниям кайфияти пастрокдек 
куринди ?
- Эээ Мастураой, асти сураманг. Хабарингиз бор, Шоюсуф бу йил мактабга чикиши керак эди. 
Аммо уни мактабга олишмади. Биласиз , у чакалоклигида укига уралиб жуда кийналиб 
т у ^ л г а н эди. Шунга болам боякиш доим шифокорларнинг назоратида турган.


Кеча кушним "Набирангизни акли бироз заиф деб топилганмишми ? Шунинг учун мактабга 
олишмаган экан- а?" деса буладими? Ер билан битта булиб тукилдим. Кушнимга гап уктириб 
утирмадим- у , аммо эртага мактабга бориб кутара савдо килмокчиман. Бу гап каердан чикди, 
бир тагига етай?!
- Шоюсуфжон каерда узи ? Ш а*ло билан ошхонадами ? - суради Мастура опа Ма*ина опанинг 
сузларини хаелчан тинглаганча.
Шоюсуф бу вактда Хилоланинг дарсхонасида уз *олича компьютерни ёка бошлаган эди. Экран 
ёришди. Шоюсуф дар*ол компьютерни видеолар сакланадиган файлига кирди. Дуч келган 
биринчи видеони очиб уни томоша кила бошлади. Экранда чиройли мусика *амо*англигида 
катта сув буйида чопкиллаб юрган киз тасвири куринди. Шоюсуф экранга кузларини уйчан 
кадади... ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
15- КИСМ
Шоюсуф шу алфозда бироз уйланиб утирди . Сунг лабларини кимирлаб видеодаги кушикка 
жур булган булди. Куп утмай чап кулини *авода айлантириб сурат чизгандек *аракатлантира 
бошлади.
Шоюсуфнинг бу *олатини ичкаридаги ойна оркали томоша килиб утирган Хилола уни узок 
кузатди.
Шоюсуф видеолав*а тугаши билан уни бошидан кайта-кайта куйиб томоша килар , *ар сафар 
куллари билан сурат чизаётгандек *аракатларни такрорлар эди.
Унинг бу машfулотини хонага кирган Сулаймон булиб куйди.
- Шоюсуф, шу ердамидин ,- деди у боланинг жингалак сочларини тутамлаганча , - сени аммам - 
бувинг кидириб юрибдилар. Сен бу ерда видео куряпсанми ?
Шоюсуф индамади. Компьютерни аста учириб , стулдан тушди. Шу пайт ичкаридан "Юсуфжон" 
деган овоз эшитилиб Сулаймон ва Шоюсуф уша тарафга карашди.
- Юсуфжон, бу ёкка караворинг ...
Сулаймон *айрон булиб Шоюсуфни ичкарига етаклаб олиб кирди .
- Сулаймон ака, дарс столимдаги ок к о ^ з ва каламларимни олиб келиб беринг, илтимос .
Сулаймон Хилола буларни нима учун сураётганини англай олмади , аммо барибир унинг 
айтганини килди.
- Сиз аммажонга Юсуфжон мен билан эканлигини айтиб келинг , майлими ? Хавотир 
олмасинлар.
Хилола шундай деб ёнидаги трюмо устидаги вазачада турган шокаладдан битта олиб 
Шоюсуфга узатди :
- Тишларимиз бутунми , Юсуфжон? Шокалад ейишга ру*сат борми ?


Шоюсуф аста "Ха" деб бош ирfади ва Хилола узатган шокаладни олди , аммо емади.
- Менга каранг, Юсуфжон , менимча сиз сурат ишлашга кизикасиз шекилли ? Менгаям бир 
сурат чизиб берасизми ?
Шунда Шоюсуф хонага киргандан буён илк бор тилга кирди:
- Кизикаман. Ниманинг расмини чизиб берай ?
- Узингизга ёккан бирор расмни чизиб бераверинг.Сиздан эсдалик килиб хонамга ясатиб 
куяман.
- Майли. Хуп.
- Стулингизни трюмога суриб олинг . Уша ерда чизинг , мен *ам томоша килиб утираман. 
Майлими, Юсуфжон ?
Шоюсуф индамади . Аммо Хилола айтгандек ишга киришди.
Хилола у чизаётган суратни куриб борган сари ажаблана борди. Аммо болага *алакит 
бермаслик учун нафасини ичига ютганча узини тутишга *аракат килиб турар эди.
Шоюсуф ярим соатларда суратни чизиб Хилолага тутказганда , у бир суз демай к о ^ з г а узок 
тикилиб колди.
Шоюсуф суратда сал аввал компьютер экранидаги видеода курган- уша со*ил буйидаги кизни 
худди жонлидек килиб тасвирлаб куйган эди.
- Юсуфжон...Уйингизда ким шунака расм чизади? - *айрат аралаш бе*олгина суради Хилола 
боладан
- Хеч ким... - бош чайкади Шоюсуф .
- Унда расм чизишни сизга ким ургатган ?
- Хеч ким ...- аввалги жавобини такрорлади Шоюсуф.
- Яна нималарни расмини чизишни яхши курасиз ? Хайвонларними ? Уйларними? Ёки 
машиналарними ?
- Динозаврларни ,- аста жавоб кайтарди Шоюсуф
- Зур - куу , *озир *еч нарсага карамай туриб динозаврларни расмини чизиб бера оласизми ?
- Ха чизиб бера оламан. Факат буяшга каламларингиз кам экан. Ж уда унака чиройли чикмайди- 
да.
- Майли боридан фойдаланиб чизаверинг . Узим оёкка туриб олсам сизга энг зур каламлардан 
совfа киламан. Келишдик-ми ?
Шоюсуфнинг кузларида ут чакнагандек булди . У индамай ишга киришди.


Хилола Шоюсуф янгитдан чизаётган варакка караб борган сари завки оша борди. Шоюсуф 
варакка она-бола динозавр суратини чизар экан , унинг атрофига йирик баргли аллакандай 
дарахтларни , осмонда учиб бораётган катта - катта куркинчли йирткич кушларни , 
0
fзи 
тиканга ухшаб очилиб турган кулочга сиfмас гулларни *ам ишлай бошлади.
- Кенойи,буладими ?
Шоюсуф Хилолага *озиргина чизиб булган варакни тутказганда хонага Сулаймон кириб келди
- Хуууш , биз й у^ м и зд а нима билан бандсизлар ? - деди Сулаймон уларга якинлашиб .
- Бандлигимизни асти сураманг, - деди Хилола унга жавобан кулимсираб , - сизга битта иш бор
- Иш ? Канака иш ?! - ажабланди Сулаймон,- тинчликми узи ?
- Тинчлик , *авотир олманг . Менга каранг , бугун куча бошидаги дукон ишлайди- а ? Ичида 
турли ассортименти куп дукон бор- ку ? Ушани айтяпман?!
@Xazon_Rezgi /43 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Ха ишлайди , *озир уша ердан зиравор олиб келдим.
- Унда яна бир бор бориб келишингизга туfри келади ,- деди Хилола ва кулидаги *озиргина 
Шоюсуф чизган суратларни Сулаймонга тутказди ,- буларни куринг. Мен Юсуфжонга агар 
"Чиройли расм чизиб берсангиз зур калам совfа киламан" дегандим. туfри, дастлаб "Оёкка 
туриб олсам совfа киламан" дегандим , аммо бундай уйлаб карасам бу ишни кечиктириш шарт 
эмас экан . Ахир сиз борсиз- ку ?
- Шоюсуф, *акикатдан *ам зур расм чизибсан ?! Кенойинг *ам ваъдани каттасини бериб 
юборган экан-у а ? Нима киламиз энди ? - Сулаймон узини уйланганга солди , аммо куп утмай 
Шоюсуфнинг елкасидан кучиб узига тортди ,- юр яхшиси дуконга узингни олиб бораман. Ёккан 
каламларингни танлайсан, тоfа - жиян булиб бир айланиб келайлик. Хозир аммамга сен билан 
кетаётганимизни айтамиз-у, йулга тушамиз.
- Кандок яхши , -деди уларга *авасланиб бокаркан Хилола,- о ё ^ м
булганда мен *ам сизлар 
билан борган булардим. Дукон айланиб шунака ёзув- чизув буюмлари , айникса китоб харид 
килишни бирам яхши кураман.
- Сен тузалсанг яна бошкатдан борамиз. Шоюсуф *ам келаси хафта яна келади , - деди 
Сулаймон ,- туfрими, Шоюсуф, келасан-а ?
Шоюсуф илжайди :
- Хмм , - деди секингина ,- кеннойимни кургани яна келаман.
Сулаймон билан Шоюсуф бошлашиб чикиб кетишгач , бироздан сунг хонага *овликканча 
*аяжонда Ма*ина опа кириб келди.
- Хилола кизим , *озир Сулаймон нимадир деди- я менга ? Аммо сузларига унча тушунмадим?


"Шоюсуфингизни турган битгани талант экан" дейдими- ей? - у шундай деб Хилола курсатган 
жойга омонатгина чукди . Нима гап чикар экан деб Хилоланинг 
0
fзига илинж билан термулди.
- Аммажон , тушуниб булибсиз - ку ,- деди Ма*ина опага табассум *адя килганча Хилола, - 
буларни каранг . Набирангиз Юсуфжон буларни чизишга бир соат *ам вакт сарфламади.
- Шоюсуф аввалдан шунака расм чизиб туради , аммо бунга ортикча эътибор бермаганмиз, - 
деди Хилола узатган к о ^ зл а р га термулганча Ма*ина амма, - умуман бу янгилик эмас- ку , 
унинг ёшидаги болаларни *аммасиям шунака расм чизади- да...
- Йуук , аммажон, адашаяпсиз. Сиз бу суратларга бир каранг . Яхшилаб каранг ,- таъкидлади 
Хилола,- бу ёшда бундай расм чизиш учун бола салкам да*о булиш керак. Нимага дейсизми ? 
Хозир тушунтириб бераман. Мана бу ки р ^ кд а ги кизни суратини куринг . Мен бу суратга 
караганимда ундаги киз узим булсам керак деб уйлаб колдим. Сабаби мен бу суратга тикилган 
сарим сувнинг салкинлигини *ис килдим , устимдан гуёки ужар тулкинлар босиб тушаётгандек 
туюлди. Худди уч , беш "Д" йуналишдаги ишланмага дуч келгандек булдим. Хозир жиянингиз 
келсалар компьютердан худди шу суратни видеосини куйиб берадилар ва сиз набирангиз 
видеодаги тасвирни канчалик ма*орат билан нус*алаганига узингиз *ам амин буласиз.
Энди бу иккинчи суратни куринг. Ундаги улчамлар мутаносиблиги та*синга сазовор . Бу 
суратга *ам синчиклаб тикилган инсон бир катор ютукларни санаб бера олади. Т а ^ н *ам биз 
мутахасис эмасмиз , - Хилола шундай деб Ма*ина аммага кунглидагиларни тукиб - солишдан 
узини тия олмади,- аммажон набирангизни иктидорли болалар укийдиган махсус мактабга 
беришингиз керак . Йукса шундай истеъдод учун Алло* *узурида суралишимиз аник.
Ма*ина опа Хилоланинг охирги сузларидан *анг- манг булиб колди :
@Xazon_Rezgi /44 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Ним...Нима ?
Махсус мактаб ?
Иктидорли болалар учун ? ... - у бир ютиниб узининг о ^ р дардини тан олган каби сузида 
давом этди,- ахир бу йил Шоюсуфимни оддий мактабга *ам укишга кабул килишмади- ю ? 
"Кейинги йил яхшилаб шуfуллантириб олиб келасиз" деб ?
- Иие нимага ? - *айрон булди Хилола ,- нима сабабдан набирангизни мактабга олишмади ? 
Шундок болани- я?
- Махсус комиссиянинг саволларига жавоб беролмаганмиш? Билмадим уйда бинойидек 
тутикушдек сайраб бирдан юзгача санайдиган набирам у ерда унгачаям санаб бермаганмиш.
Хилола жилмайди :
- Хеч бир иш бе*икмат эмас- а , аммажон ?! Биласизми *озир бир булган вокеа ёдимга тушиб 
кетди. Хинд актёри Амитабх Баччанни биласиз- а ? Шу инсон илк бор фильмларга кастинг 
топширганда "Кул- о ё ^ н г узун , рудапо ва келишимсиз инсон экансан, узр сени ишга 
ололмаймиз" дейишган экан. Аммо орадан вакт утиб уни рад килганларни узи "Кани энди 
Амитабх жаноблари фильмларимизда лоакал бир куринишда, бирровга иштирок этсалар эди?!
" дея орзулашган экан.


Юсуфжон *ам насиб килса узини инкор килганларни уялтирадиган маш*ур мусаввир булса 
ажаб эмас. Айтганча аждодингизда рассомлар булганми, аммажон ?
- Бизни авлодда рассомлар йук , аммо келинимнинг зотида тоfалари катта- катта китобларга 
расм ишлаган рассомлар деб эшитгандим.
- Узимам айтдим- а бу боладан туfм а истеъдодни *иди келяпти деб , - Хилола шундай деди- ю , 
кейинги сузларини Марина аммага масла*атомуз о*ангида давом эта кетди ,- аммажон, менинг 
катта опамнинг турмуш у р т о ^ а р и , яъни катта поччам Одилхон ака нафис санъат шайдолари , 
иктидорли болалар учун хусусий мактаб очганлар. У мактабга кириш жуда *ам мушкул масала. 
Укувчига мактабга кабул килиш учун куйилган талаблар наддан ташкари кучли . Аммо 
кирдингми тамом, битиргандан сунг олий укув юртини накд деяверасиз. Сабаби у ерда 
укийдиган болалар укувчилик давриданок Халкаро танловларга тайёрланади. Мактабни 
тугатмасидан ер юзини деярли ярмини кезиб чикишади . Хуллас , гапирсам соатлаб гапим 
тугамайди.
Истасангиз мен Юсуфжонни уша санъат мактабига кушимча тарзда кабул килишлари учун 
гаплашиб куришим мумкин. Туfри мактабга кириш учун бироз кеч колинди. Бирок мактаб 
эгалари учун энг му*ими истеъдод. Шунга бирон йули топилар.
Шунга нима дейсиз , аммажон ?!
Марина опанинг пешонасида реза тер куринди. Хаяжонланганидан 
0
fзи куриб , тили зурfа 
калимага келди :
- Жон кизим- а , кани эди бизнинг зотдан *ам шундай элга таникли инсонлар чикса ?! Мен нима 
дердим ? Жон дейман- да , жон дейман !
- Унда сал туриб уйимиздагилар келишганда , опамларга Юсуфжон чизган суратни 
курсатаман. Опам суратларни узлари билан олиб кетиб Одилхон поччамга курсатадилар.
Менга ишонанинг , аммажон, бу суратларни курган поччам Юсуфжонни албатта укишга кабул 
киладилар .
- Сен , аммамни юракларига ут ёкиб ишонтириб куйма ,- деди шу пайт хонага кирган Сулаймон 
, - кейин айтган ишинг ухшамаса узларига келишлари кийин булади.
- Сулаймон ака ,- деди озорланиб Хилола ,- бунака ишларда биласизми нима биринчи уринда 
туради ? Билмасангиз билиб олинг ? ! Хар бир янги киришилаётган ишнинг бошида энг аввало 
... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
16- КИСМ
"Бисмилло*" билан бирга яхши ният туради. "Яхши ният - ярим давлат" деб бекорга 
айтилмайди.
Алло* айтар экан:
"Мен инсонларнинг менга нисбатан килган гумонларидаман. Амаллар гумонларга кура 
ажрланади" деб.


Бу дегани биз кандай ният килсак , уша ниятни ижобатига эга чикишимиз тайин. Яхши булса 
яхши, ёмон булса ёмон...
- Хилола, файласуф булиб кетибсан-ми ? - деди Сулаймон аммасининг олдида унга тан бергиси 
келмай,- унда айт-чи , мен таниган баъзи бир кунгли тоза одамларнинг нима учун сураганлари 
сен айтгандек дарровда ижобат булиб кетмаган ? Узим куп эътибор берганман- да , шунга 
сураяпман. Купчилигининг боши яна синовдан *ам чикмайди .
- Сулаймон ака, бунака масалаларда мендан кура аммажоним тажрибалилар. Аммо саволни 
менга аталган экан, майли билганимча жавоб берганим булсин.
Алло^га дуо билан кутарилган *еч бир кул курук кайтарилмас экан.
Банданинг дуоси уч тарика ижобат булар экан.
Биринчиси- суралганлари дар^ол кабул ва ижобат булар экан.
Иккинчиси- суралганлари бироз кечитирилиши мумкин экан, бирок, у *ам суровчининг 
умрининг охиригача ижобат булар экан.
Учинчиси эса - охиратда ижобат булар экан.
А*ли донишлар яна шуни айтишади-ки "Инсонлар охиратда дуолари кай тарика гузал ижобат 
булишларини билганларида эди ( ! ) , бу дунёда сураганларининг *еч бири раво булишини 
истамаган булар эканлар"
- Мен бу сузлардан утказиб бирор нарса дея олмайман,- деди Марина амма Сулаймонга ,- аммо 
сураганимни кабул айла дея Алло^га дуо кила оламан. Сенга хам масла^атим шу . Келинга 
*адеб у , бу деявермай билиб - билиб ишингни кил.
Амманинг охирги сузлари *удди буйрукдек янгради . Сулаймон аммасини ранжитмаслик учун 
дарровда паст тушди :
- Хуп , аммажон , хуп. Сиз нима десангиз шу. Буни каранг . Эээ! Бахтимни каранг, аммажон! 
Узимга ухшаган физик хотин олдим десам , бунингиз туппа - туззук файласуф *ам экан ! Анави 
спектаклда нима дерди ? Хотининг файласуф булса додингни кимга айтасан дермиди ? !
- Шунисини билмадим- да , жиянжон. Ёшим салкам олтмишга бориб колган булса , "Ким качон , 
каерда нима деган эди ?!" дейдиган ёшдан аллакачон утиб булдим *исоб,- Марина амма 
шундай деб гапни киска килди ,- булди шу ерда гапни нукта куйиб турайлик, *адемай 
ме^монлар келиб колишади .
Марина амма ичкаридан чикар экан , кейинги хонада Шоюсуфга тукнаш келди :
- Вой мени болажонимга Сулаймон акаси бир дунё калам , расм дафтар оберибдими ? Акангга 
ра*мат дедингми , асалим ?!
* * *
Шоюсуф сузининг устидан чикди. Бир хафтадан кейин Хилола келинойисини куриш учун 
бувиси билан уларникига Мирсаид тоfасиникига яна келди.
Бу сафар Шоюсуф Хилола учун шунчаки Юсуфжон эмас, балки иктидорли болалар учун 
очилган махсус нафис санъат мактаби укувчиси эди...
* * *


Хаш - паш дегунча киш келиб , декабрь *ам охирлаб колди. Талабаларга *ар сафардаги каби 
янги йил олдидан таътил эълон килинди.
- Ойижооон , эртага бир норин пиширмаймизми ? - деди Хилола Мастура опага эркаланиб ,- сиз 
уринмайсиз , ёнимда уни кил, буни кил десангиз булди. Хамма ишни узим киламан.
Мастура опа Хилолага ажабланиб каради . Хаёлига келган уйдан юраги дукурлаб уриб кетди. 
Хилола келин булиб тушганидан буён бирон бир нарсани пиширайдик деб сира *ам сурамаган 
эди. "На*от- ки ?! - кунгли ёришди Мастура опанинг ,- на*от-ки уйлаганларим рост булиб , 
Алло* бизни суюнтирса ?"
- Бупти, кизим , норин булса норин-да ! Икки зувала хамир килсак бир дунё норин булади. 
Додажонингиз *ам , Сулаймон *ам норинни жуда яхши куришади. Айникса , кайнаб турган 
сувда пишган хамирини саватга ёйганча уша ерни узида пуф- пуфлаб еб олишнинг гашти 
бошкача-да ...
- Тинчликми , ниманинг гашти бошкача ? - суради су*батни устига келиб колган Мирсаид ака.
- Ассалому алайкум,- бир о ^ з д а н Мирсаид акага салом беришди Мастура опа ва Хилола. 
Б у ё ^ г а гапни Мастура опанинг узи давом эттирди ,- дадаси , Хилола кизим билан "Эртага бир 
норин пиширсакмикан?!" деб масла*ат килаётувдик.
@Xazon_Rezgi /46 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Сен узингга карагин-да , кун яхшигина совук . Иссик ошхонадан хамирни совутаман деб 
ташкарига лик- лик йурfалаб бирор *унар орттириб олмагин яна,- деди Мирсаид ака 
п у н ^ л л а б ,- оч кориним , тинч к у л о ^ м . Шурвасини пиширсаларинг тайёр хамир обкеб 
бераколаман.
- Эрта булсин- чи , бир гап булар ,- деди Мастура опа ша*ди пасайганча ,- аммо барибир *ам 
уйда пиширилган норинга етмайди- да, дадаси.
- Хеч *ам хуп демагин , хупми ? - Мирсаид ака уз хонасига йул олар экан , - хуп десанг отдан 
тушиб коласан. Одам деганга яхшилик ёкмайди узи . Килма деганни килса ро*ат топади булар
Мирсаид ака жавраб , жавраб чикиб кетди.
Мастура опа келинининг ёнида мулзам булганча *ижолатомуз жилмайди :
- Алло*нинг берган феълида кизим , додажонингизни гапларига эътибор берманг. Овкатингиз 
пишиб колдими ?
Хилолага кайнотасининг кайнонасига килган муомаласи ёмон таъсир килган эди. Келин булиб 
тушганидан буён илк бор Мастура опага калтисрок савол бериб юборди :
- Ойижон , битта нарсага *айронман? Нимага шунака пайтда додажонга бир о ^ з эътироз 
билдирмайсиз? Но*ак булсалар *ам ? Мен келин булиб тушганимдан буён куп кузатаман-да . 
Додажон сизни *аддан ташкари чеклаб куйганлар . Гапимга хафа булманг , аммо сизга караб 
туриб юрагим куууп эзилиб кетади- да . Уз *олингизча бирон жойга юбормайдилар . Доим


узлари олиб бориб , узлари "Бул, бул" деганча дарровда кайтиб олиб келадилар. Купинча 
уйдан чикаётганингизда "Сенга бунча соат му*лат " деб турадилар . Опа- 
сингилларингизникига *ам бир соат , ярим соатга борасиз . Аммо бизникида ундай эмас. 
Адажоним ойижонимни анча уз *олларига куйганлар. Бирок додажоним сизни уйда *ам уз 
*олингизга куймайдилар . Улар телевизор курсалар сиз *ам уни куришингиз шарт . Ховлида иш 
килсалар *ам доим ёнларига чакириб оладилар.
Ойижон , бу гапларни гапирганимга хафа булманг , бирок бу нарсаларни бироз *азм кила 
олмаяпман. туfри эр аёлининг устидан ра*бардир. Бирок жуда бунчаликмас- да.
Хилола сузларини тугатиб Мастура опага жовдираганча тикилиб колди.
Бирок Мастура опа келинининг бу сузларидан ж а*ли чикиш у ёкда турсин , балки бироз булса- 
да хафа *ам булишни хаёлига келтирмади.
- Хилола , - деди у жилмайганча,- кизим... Биласизми , купинча эшитганингга эмас , 
курганингга ишон дейишади. Бирок худди ана уша курганларимиз *ам бизни куп *олларда 
эшитганларимиздан кам алдаб куймас экан.
Мана *озир сиз курганингиз ва эшитганингизга таяниб хулоса чикараяпсиз. Сизнинг 
назарингизда мен гуёки эрки чекланган аёлдек гавдаланаяпман. Аслида эса бу масаланинг 
мо*ияти бутунлай бошкача. Биз узи шундай яралганмиз. Хом сут эмган бандалармиз. Куп 
*олларда кузимизга бахтсизлик булиб куринган нарсалар аслида биз орзикиб кутган уша 
тенгсиз бахт эканлигини билмаймиз.
туfри ... Додажонингиз мени *ар тарафдан чеклаб , чегаралаб куйганлари рост. Уз *олимча 
туйларга , гап- гаштак, й и ^ н , хатто жигарларимникигаям бора олмайман. Буни куриб туриб 
*унобингиз ошади а ? Аммо танганинг иккинчи томони бор . Бу ерда "Нима учун?" деган 
саволга жавоб топсангиз , барчаси уз - узидан ойдинлашади.
Биласиз . Мен бир неча йиллар дард билан олишдим. Буйракларим куп *олларда менга панд 
беришди. Уша кезлари бу дардим ёнига бошкалари кушилиб хафталаб , ойлаб тушакдан 
туролмаган , касалхонама - касалхона юрган вактларим куп булган. У кезлари Сулаймон ёш , 
додажонингиз эса р у з ^ р ва менинг муолажа *аражатларимни коплаш учун эртадан кечгача 
тиним билмай ишлардилар.
Кунларнинг бирида мен ё л ^ з сал нарида жойлашган поликликага чикишимга туfри келди. 
Бирок кучада бирдан куз унгим коронfулашиб *ушимни йукотдим. Мени бе*уш булиб 
ётганимни курган инсонлар тезда касалхонага элтишган. У вактлари *озиргидек кул 
телефонлари санокли одамларда булган. Хуллас , азбаройи тобим булмаганидан узимга келиб 
додажонингизга хабар бергунимча кеч тушган.
Мени ердан *ам , кукдан *ам топа олмаган додажонингизни а*волларини тасаввур 
килаверасиз энди.
@Xazon_Rezgi /47 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Бу каби *олатлар бир эмас , бир неча марта булган. Баъзан туй- *ашамларда , баъзан 
касалхоналарнинг узида , баъзан ... Хуллас , куп *олларда бе*уш булиб додангизни обдон 
куркитган вактларим сероб булган. Хатто ушанда менга бирон нарса булиб колса кучада колиб 
кетмай деб сумкамга паспортимни солиб ва уйдаги телефон ракамимизни ёзиб олиб юришни 
одат килганман.
Орада бир неча марта катта - кичик операцияларни бошдан кечирдим. Шундай *оллар булар


эди- ки , кечкурун уйкуга ётишдан аввал узимга берадиган охирги саволим "Эртага 
уй^нарм иканм ан ?! Алло* менга яна бир кун учун , яна бир имкон учун таклифнома 
берармикан ?!" деган сузлар буларди.
Эрталаб уй ^ н ган и м д а эса умримга яна бир кун кушиб бергани учун минг - минг шукр килар 
эдим.
Бу *олатимни додажонингиз жуда яхши билардилар . Шифокорлар куп *олларда узимнинг 
илтимосимга кура навбатдаги жарро*лик амалиётидан аввал уларни куришимга ру*сат 
беришарди. Мен эса фурсатдан фойдаланиб додажониздан дарров рози- ризочилик сурардим. 
Тилларидан "Розиман" деган сузни эшитмагунимча тинчимаслигимни билган додангиз ахири 
шу сузларни айтардилар.
Уларга турмушга чикканимда бироз кайсар , бироз таж анг булган булсалар бордир.
Аммо *озирги *олатларига тушишларига тула - тукис менинг узим узим истамаган *олда 
сабабчиман.
Хозирги *овликмаликлари , сал нарсага ва*имага тушишлари , купинча узларини бошкара 
олмай колишлари , тезда жа*ллари чикиб кетиши , ё л ^ з узимни бирон ерга юборгилари 
келмасликлари бу менинг "ме*натим ма*сули". Бу менинг "ижодим" . Додажонингиз куп 
йиллар давомида мени йукотишдан куркиб яшадилар. Шу куркув уларнинг онгларининг кат- 
катига сингиб кетган. Аммо мен бундан сира норози эмасман. Хафа эмасман. Менинг беморлик 
билан синалишим кузимларимни очди. Мен додажонингиз учун бир бутун дунё эканман. Энди 
айтинг- чи , ушбу фоний дунёда яшаб узинг кимнингдир бир бутун дунёси булишинг бу улкан 
бахт эмасми ?
Мен аёли сал тоби кочганда "Узга б о ^ а н саргузашт, уз тиллари билан айтганда "тасалли" 
излашга тушган эркакларни купини курдим, эшитдим. Аёли бошига худди узи истаб дард 
сотиб олгандек , тинимсиз хурлаб камситганларни учратдим. Неча йиллик ёстикдоши учун бир 
сум *араж ат килса афти бужмайиб, пешонаси тиришиб, юраги чангак булиб коладиганларни 
купини гуво*и булдим.
Аёли ва фарзандларининг нима еб , нима ичаётганлари билан иши булмайдиган "Куча хандон- 
уй зиндон - "эркаклар" канча ?
Аммо додажонингиз каби "Хазрати инсонлар" ни *ам купини учратганим рост.
Мен бир аёл сифатида *аётимда тан- ма*рами, жуфти - *алолликка айнан додажонингиз 
чекимга тушганликларидан жуда бахтиёрман.
Хилола , энди тушундингизми ? Курган ва эшитганларимиз бизга нималарни узатиши 
мумкинлигини ?
Менинг фикримча, инсон инсонни кунгил кузи билан танийди. Яна умрим давомида шуни 
англадим шу булди-ки , *ар бир кунгилнинг уз ифори бор экан. Баъзи бир кунгилларнинг 
ифори бизни бе*узур килса , бошка бир кунгиллар уз ифори билан *узурлантирар экан. 
Купинча айрим инсонларнинг су*батидан кочамиз , ёнларида дакика колгимиз келмайди, 
баъзилари билан эса соатлаб гаплашиб туймаймиз. Буларнинг барига бизнинг кунглимиз 
"айбдор" . Кунгил кунгилни "таниса" - ру*лар "чумилади" ... Ана шунака гаплар , кизим...
- Ойижооон ... Сиз ... сиз менинг кузимни очдингиз ... Мен шу топда додажонни кайта


танигандекман, - Хилола урнидан дик этиб турди ,- уларни корнилари очиб кетгандир. Овкатни 
сузай...
* * *
Эртаси куни нонуштадан сунг кайнона - келин яхши кайфият билан норинни бошлашди.
Дастлаб норинни шурвасини солишди . Шурва пишишига якин унинг сувидан олиб хамир 
коришди.
- Хамирни *алирок пиширамиз , майлими ? - деди Мастура опа Хилолага .
Хилола "хуп" дея бош ирfади. Шунда Мастура опа унинг юзига караб *айрон булди :
- Хилола , сизга нима буляпти ? □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
17- КИСМ
Нима учун юзларингиз буртиб кетяпти ?
- Билмасам ойижон , ич- ичимдан совук котиб кетяпман. Яна кунглим жуда каттик айниб 
кетяпти.
- Вой совук котаяпган булсангиз иситмангиз чикаяпти шекилли ?
Мастура опа ун юки кулини апил- тапил сочикка артди-ю , Хилоланинг пешонасига кафт босди.
- Хаа , иситмангиз бор. Энди нима киламиз ? - Мастура опа шундай деди- ю , Хилолага 
дилидаги саволни бермаса булмаслигини *ис килди ,- менга каранг , болам ? Фа^мимча сиз ... 
Сиз ... Сал бошкачарок юрибсизми дейман-да ?! Яъни ойингиздан утгансиз- ов ?
Хилола уялиб ерга бокди :
- Билмасам , ойижон. Икки хафталардан буён кунглим бе^узур булиб , *еч нима егим келмай 
юрганди. Аммо бу сиз уйлаган нарсами ёки йукми а н и ^ н и билмайман.
Мастура опанинг че^раси ёришди.
- Онанинг кунгли алдамайди- да. Бу зур янгилик- ку! Мана мени айтди дейсиз , *али *удди 
шунака булиб чикади. Аммо ... - Мастура опанинг юзига бир ла^зада ташвиш соя солгандек 
булди,- бирок *озир иситмангиз чикканига нима киламиз ? Дори ичсангиз булармикан ? Сиз 
дарров хонангизга кириб бирпас чузилинг. Мен Зо*ида опамга кУнfирок киламан. Уларни 
келинлари Саодатхон аёллар шифокори. Нима маъни чикса шу Саодатхондан чикади.
Мастура опа Хилолани хонасига киргизиб юборди- ю , узи дар*ол телефонига интилди.
Куп утмай у *ам Хилоланинг ортидан келинининг хонасига йул олди.
- Хилола , кирсам мумкинми ? - деди у эшик олдида ру*сат сураб


- Бемалол. Кираверинг ойижон ,- Хилоланинг овози титраб эшитилди.
- Сулаймон кани ? - *айрон булди Мастура опа , - якинда *овлида юрганди- ку ?! Бир зумда 
йуколиб колади- ей бу бола ?
- У з и н г и з ...- Хилола уялиб ерга каради ,- улар кунглим бе*узур булганига "Боржоми олиб 
келаман" деб дуконга чикиб кетгандилар.
- Хмм , - деди Мастура опа дарровда кунаколиб , - мен *ам озрок спирт топиб келдим. 
Иситмангиз тушиши учун танангизга яхшилаб суртиб ташлаймиз. Кейин Саодатхон айтдилар- 
ки , иситмангиз тушавермаса уни туширадиган таблетка кабул килишингиз мумкин экан.
Курсатилган ёрдам натижасида Хилоланинг а*воли анча енгиллашди.
- Сиз бироз дам олинг , мен Сулаймон билан бирга норин хамирини пишириб ташлаймиз- деди 
Мастура опа Сулаймонга имо килиб , - юр, болам .
- Мен узимни анча яхши *ис киляпман, *озир узим сизга карашиб ...
Хилоланинг гапи 
0
fзида колди:
- Хеч- да ! Сиз *озир ётиб тезрок тузалишга *аракат килинг , икки зувала хамирни пишириш 
*ам иш булибдими ?!
Гарчи Мастура опа шундай деган булса- да уша хамирни пишириш *акикатдан иш булди.
Мастура опа анча толикиб колди. У ё ^ а н г а н хамирни бир четга сурди- ю , узи ё т о ^ г а кириб, 
намозини укишга *ам куввати булмай бироз чузилди.
"Хилола ишимни обдон кулимдан олгани шу бугун билинди- я,- уйлади у , - туртта идишни 
чайиб куйишга шунчалик *олим келмаса- я ?!"
Мастура опа узок ёта олмади. "Дадаси келишларига овкат тайёр булишига урганганлар , *еч 
булмаса бир лаган норин туfраб куяй. Бу ёкда Хилоланинг *ам корни очиб кетгандир" . У сим - 
сим оfриётган белини ма*кам б о ^ а б ташкарига йул олди.
Хилола шу куни кечга якин яхши булиб урнидан турди. Бирок яна ётар пайти и сси ™ кирк 
градусдан *ам ошиб кетди. Камига ичига иссик кирсин деб 
0
fзига нимадир солишса ёки 
ейишга зурлашса барчасини кайт килиб ташлайверди.
Ахири булмай Сулаймон машинасида бориб Саодатхоннинг узини олиб келди.
Саодат Хилолани астойдил текшириб елка кисди :
- Бу келинингизга менинг со*ам тарафидан унча эътирозим куринмаяпти. туfри, *омиладор 
деб та*мин киламан . Аммо бу айтганимдек тахмин халос. Качон-ки , *омила *акикатда 
ривожланиб икки - уч ойлик булиб УТТ аппаратида куринса ана ундагина биз *ам якуний 
хулосага кела оламиз. Аммо *озир Хилолани дарди ... Билмадим. Кани бир, икки кун курайлик- 
чи ?
- Саодатхон келинойи , илтимос яхшилаб куриб беринг . Хилола кечаси билан шунака кийналиб


чикадими ? - деди Сулаймон Хилолага ачинганча.
@Xazon_Rezgi / 49 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хар бир кунимизга шукр килиб яшашга нима етсин , аслида ?! Битта ёмонимиз бор экан , 
изидан келган яхшига ширин сузимизни аямай яшаш *ам бу бахт.
Не - не одамлар сиз *озир нолиб турган шу нарсаларга зор ?
- Мен нолияпганим йук , хотин. Мен сенга ачиняпман , халос. Кейинги кунларда эртадан 
кечгача тиниминг булмай колди- ку ?!
Мана кеча . Тайёр хамир олиб келиб берай десам кунмай узларинг норинга уннадиларинг. 
Алал-окибат уни пишириш узингга колиб кетмади-ми ? Кетди ! Мени билмайди дема ?! Сенга 
кеча ёки утган йили уйланганим йук. Салкам уттиз йиллик хотинимсан ахир ?! Узингни *ам 
кечаси билан мазанг булмай чикканини мени билмайди дейсанми ? Туни билан бикинингни 
чангаллаб у ёкдан бу ёкка угирилиб уйкингдаям инграб чикдинг-ку?! - Мирсаид ака хомуш 
*олда хурсинди, - сен шу а^волда " ™ к " этмайсан- у , келининг булса уззукун уйидан 
чикмаяпти. Менимча таътили тугагунча шунака ётиб ейишни режа килган булса керак .
- Астаfфирулло*, келин *акида унака гумонга борманг , жон дадаси , гумон иймондан 
айиради-я?! - Мастура опа эрига дар*ол эътироз билдиришга шошилди.
Бирок эрининг *ам асаби ростманасига бузилган шекилли аёлига буш келишни *о*ламади :
- Хаа , сенингча нима деб уйлашим керак эди ? Шунча кун милтикни укидек соппа - 
юрган 
келининг таътилга чикибок бунака наfма курсатса нима дей яна ? Хали мени айтди дейсан , 
таътили тугаши билан у з и н г н и олдига тушиб гижинглаган тойдек укишига чопади. Караб тур 
! Худди шунака булади.
Шу пайт кутилмаганда Мастура опа беозоргина кулиб юборди .
- Нега куласан ? Мен сенга латифа айтяпманми ? Ёки маймун уйнатаяпман-ми ? Ха ?! - Мирсаид 
аканинг *айрон булиб суради.
- Йук , дадаси , шунчаки узим . Сиз *озир узингизга узингиз карши чикиб гапириб куйяпсиз. Шу 
кулгимни кистатди- да. Сал аввал келининг келибди- ки касал деб турувдингиз. Хозир эса 
"Таътилга чикканга кадар соппа- 
юрганди" деяпсиз . Гапингизни кайси бири туfри ?
- Хаммаси туfри ! Сен мендан айб кидиргунча узингни бил хуп-ми ? - бирдан Мирсаид аканинг 
диккати ошиб кетди ,- йук бу уйда ким кайнона узи ? Бу кишим келинларининг бурниларидан 
ошириб бир гап айтолмайдилар. Факат мен ёмон куриниб келинни йулга солишим керак?!
- Вой , дадаси , бу нима деганингиз ? Уйимизда килинмай колиб кетаётган иш борми узи ? 
Р уз^р и м и з катта булмаса , иш *ам шунга яраша-да . Кани кайси иш колиб кетибди- ки , мен 
келинга индамадим ?!
- Келининг доим бир дунё овкат килади. Шу пайтгача камрок пиширинг деб ургатсанг булади- 
ку?! - Мирсаид ака т у н ^ л л а д и
- Утган хафтадаги хоним - хасипни айтяпсизми колиб кетди деб ? Узингиз бир кун олдин 
туядиган килиб пиширларинг дегангиз- ку? Шунга сал купрок пиширувдик. Аммо ортиб


колганини эртаси куни иситиб еганмиз.
- Мастиир , сени танимай коляпман. Укимишли келининг Али десам , Вали деб гап кайтаришни 
ургатяптими сенга ?
Мастура жилмайди :
- Й у ^ ей , унака эмас . НотУfри хаёлларга борманг. Мен энди узгарадиган, узгартириладиган 
ёшда эмасман. Шунчаки уша бировни боласи сизни , мени , у ^ и н ги зн и деб узининг иссик 
уйини ташлаб келганини айтяпманда . Битта инсон бошка хонадонга бориб уз фарзандидек 
булиб кетиши учун уч йил керак булар экан. Аммо мен набиралик булсак , бу йиллар шу за*оти 
кискариб кетади деб уйлаяпман. Туfрисини айтинг, набирангиз булишини истамайсизми ? Мен 
ширингина кизалок набирам булишини жудаям истайман. Сиз- чи ?
Мирсаид ака дарровда бушашди :
- Киздир , у ^ л д и р умри билан, ота - онаси билан берган булсин.
- Амин , дадаси , амин ...
- Мастиир ,- деди Мирсаид ака аёлига ме*р билан тикилиб , - биламан чарчагансан, аммо шу 
топда сен дамлайдиган битта аччик чойдан булса йук демасдим...
- Аллакачон термосга дамлаб куйганман , дадаси ...
- Ундай булса жуда соз , юр бир чойхурлик килайлик...
- Аммо эслаб куйинг , аччик чой уйкуни кочиради .
- Хеч- да , менда тескариси ...
* * *
Эртаси куни Хилолани шифохонага олиб борган Мастура опа кутилмаганда ... ППППаввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
18-КИСМ
шифокор- генеколог Гулче*ра Азизовна Хилоланинг дар*ол УТТ текширувига йуллаши билан 
*айрон булиб колди.
- Тинчликми , доктор ? Келинимга иситмаси чикишига кайсидир касаллик сабаб булаяпти дея 
гумон килаяпсизми ?
- Опажон, - деди шифокор о ^ р - вазминлик билан ,- сиз *авотир олманг , бу одатий текширув. 
Биз *ар доим ишни шундан бошлаймиз. Балки вазиятга караб бирин- кетин бошка тахмин 
килиб куришимиз мумкин булар.
- Узр , синглим Гулче*рахон. Келинимни якинда туширганмиз, - шифокорга *ижолатомуз


тушунча берган булди Мастура опа , - шунга бировни боласи деб касал булганда ота- онасидан 
*иж олат буларкан-да одам. Мен сизга айтсам кайнона булиш *ам анчайин катта маъсулият 
экан.
- Кани эди *амма кайноналар *ам сизга ухшаб куйинчак булишса,- шифокор к о ^ з тулдира 
туриб гапираркан Мастура опага бир назар ташлаб куйди ,- бирок сиз асло ташвиш чекманг , 
насиб килса *аммаси яхши булади .
Мастура опага *ам Хилола билан бирга УТТ хонасига киришга ру*сат беришди. УТТ 
текширувчиси узини Зу*рахон деб таништирган аёл хуш муомала , лобаргина жувон экан.
- Хууушш, "Кайнанашка" ,- деди у монитордан куз узмаган *олда кутаринки кайфиятда 
Мастура опага кулимсираб гап отиб ,- мендан келинингиз *омиладор деган хушхабарни кутиб 
турибсиз, топдим-ми ? Аммо мен сизни куйнингизни пуч ё н ^ к к а тулдириб бу хабарни айта 
олмайман. Бирок дарровда кайфиятингиз *ам тушмасин. Негаки уни *омиладор эмас деб *ам 
айтолмайман. Кизимиз *омиладор булиши мумкин. Факат бу *омиладорлик жудаям кичик 
"срок" , яъни муддатда булиши э*тимолдан *оли эмас. Яна умидлантириш учун шуни айта 
оламан- ки , айнан *омиладорлик куп *олларда организмда ана шунака "кУзfалон" бошлаб 
колади.
Мен хулосага *ам худди шундай "Хомиладорликка тахмин килинади" деб ёзиб бераман. 
"Кизимка"- деди Зу*рахон Хилолага эркалаган куйи,- кани ёнбошлаб ётинг-чи , бир 
буйракларингизни *ам куриб куяйлик. Хуууш ...Хуш. Буйракларимиз ... Буйракларимиз керак 
*ажмидан бироз ортикрок. Яна туз деганлариям анча бор куринади.
Зу*рахон шундай деб Мастура опани монитор экранига карашга чакирди :
- Ана кураяпсиз-ми ? Манави ок майда "точка- точка"ларни бари туз.
- Бу ... Бу *авфли эмасми ? - Мастура опанинг ранги зумда учди.
- Йуfей , хавотирга *о ж ат йук . Бундайлар сон мингта. Озрок "лечения" оласизлар ва 
келинингиз куп утмай "Сен кур, мен кур" булиб кетадилар . Сиз *озир гинекологга мен 
чикарган хулосани олиб борасиз , улар пешоб ва кон та*лилига йулланма берадилар. 
Шунингдек урологга *ам учрашишингизни тайинлайдилар .
Сиз *отиржам булинг. Барчаси яхши булади ,- у шундай деб Мастура опага кошини кокиб 
куйди,- насиб килса кейинги келишингизда набирангиз *ам аппаратимизда "ажиии" деб 
куриниб колса ажабмас
- Вой тилизга шакар , - деди Мастура опа тулкинланиб ,- ило*им айтганингиз келсин, Зу*рахон. 
Бу ё ^ г а худди Зу*рахон айтгандек булди.
Генеколог Гулче*ра Азизовна Хилолага пешоб ва кон та*лили топшириши *амда уролог 
куригидан утишга буюрди.
@Xazon_Rezgi /52 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа уролог шифокор *узурида *ам келинининг *омиладорликка тахмин 
килинаётганини айтиб , шу *олатни эътиборга олишни утиниб суради.
- Албатта эътиборга оламан,- дея уни тинчлантирган булди кукрак чунтагига "Олий тоифали


шифокор Воис Хамроев" деб ёзилган бейжик кистирилган шифокор , - ундай булса *озирча 
сизларга бирмунча кучсизрок дориларни тавсия килиб кураман. Аслида узимнинг *ам 
дарровда кучли - кучли уколларнинг тайинлаш одатим йук.
Бирок шифокор тайинлаган уша кучсиз деб аталган уколлар Хилоланинг а*волини 
енгиллаштирмади.
Сулаймон онаси ва Хилолани уч кун ичида яна уролог Воис Хамроев *узурига олиб боришга 
мажбур булди.
- Хаа , энди муолажа учун бошка даво танламасак булмайди.
- Ука , бу кучли дорилар яна *омилага ... - Мастура опа гапини давом эттиролмай чайналди .
- Опажон , биринчидан келинингизга аник *омиладор деган ташхис куйилмаган. Иккинчидан 
уни дард билан юз-юзма ташлаб куя олмаймиз . Жони оfриб турибди ахир . Танаси какшаб 
турса кандай килиб уни *еч нима килмай ушлаб утиришимиз мумкин. Хомилага келсак... 
Айтишади- ку, бакувватидан берса *еч гапмас деб. Мен *озир барча э*тимолларни назарда 
тутиб бошка укол буюраман.
- Майли , укажон , хуп. Сиз нима десангиз шу . Уйлаб курсам сузларингизнинг бари туfри . Ахир 
давлат сизни шунча йил бекорга укитмаган,- деди Мастура опа мултираганча ,- бу ёкда 
келиним *ам кийналиб кетди.
- Опажон , *озир мен сизга битта нарсани сузлаб бераман *айрон коласиз. Энди бу ё ™ тиббиёт 
. Шунга очикдан очик *икоя айтаётганим учун узр . Сизга озрок далда булсин, бироз *отиржам 
булинг деб сузлаб бермокчиман-да буларни .
Хуллас , менга бир беморим булган онахон сузлаб бергандилар бу *икояни. Уша онахоннинг 
бир неча фарзандлари булган экан. Навбатдаги фарзандларига *омиладор булганларида 
каердандир бир ту*м ат булиб эрлари камалиб колибди. Шунда улар "Энди эрим узок йилларга 
камалиб кетсалар керак, ё л ^ з узим бир этак болани кандок бокаман ?" деб корниларидаги 
*омиладан кутилишни режа килибдилар. Бунинг учун жуда кизитилган иссик *аммомга 
кирибдилар , ваннани кайнок сувга тулдириб уни ичида юраклари гурс- гурс уриб кетгунча бир 
соатдан ошик утирибдилар.
Аммо ... Хомилага *еч нарса килмабди. Вакти - соати келиб т у ^ л г у н ч а эрлари *ам окланиб 
ёнларига кайтибдилар. Улар менга "Воисжон болам, яхшиям шу боламни Худонинг асрагани. 
Хозир шу кенжа у ^ и м топармон- тутармон булиб вояга етиб мен билан хужайинимни 
Хажларга юборди. Шу болам туфайли еганимиз олдимизда , емаганимиз кетимизда . Аммо- чи , 
корнимдалигида мажбурлигимдан унга килган но*аклигимдан *алиям юрагим эзилади , 
узигаям буларни айтиб берганман. Болам боякиш эса бу *икояни эшитиб мени кучоклаб кулида 
кутариб *овлида чир- чир айлантирса денг. Нукул "Ойижон , аввалоси Худо , колаверса сиз 
борлигингиз учун мен *ам шу ёруf олам юзини курдим , энг му*ими шу, колганлари эса 
шунчаки булиб утиши керак булган ишлар" дейди.
Мастура опанинг чиройи очилди. Шифокорга кайта - кайта ра*мат айтиб, у янгитдан ёзиб 
тутказган дорилар руй*атини олиб Хилола билан бирга йулга тушишди.
Улар йулдан керакли дори- дармонларни сотиб олиб уйга кайтганларида , узокдан 
дарвозалари тагида турган Мирсаид акани куриб *айрон колишди. Одатда Мирсаид ака 
бундай вактда ишда буларди.


Сулаймон узи бошкараётган спарк машинасида отаси томонга якинлашиб колганда , Мирсаид 
аканинг ё л ^ з эмаслигини куриб кувониб кетди. Ахир отасининг ёнида ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
18-КИСМ
машиналари юкхонасидан майда-чуйда нарсаларни Акромжон туширишга кумаклашиб турар 
эди.
- Ойижон , - деди Сулаймон Мастура опага шодон овозда , - кочкок у з и н г и з келибди.
Мастура опа уз хаёллари билан андармон булиб келаётган экан ч о ™ Сулаймоннинг сузларига 
дастлаб тушунмади :
- Хаа ? Нима ?! Бирон нарса дедингми ?
Сулаймон кузи билан дарвозалари олдига ишора килди :
- Бир каранг ...
Мастура опа у тарафга караб аввалига бироз талмовсиради , назарида "Тушимми ё унгим?!" 
дея узига савол берган булди , аммо тез орада юзи ёришди :
- Вой улмасам ?! Акромжонми ?!
Кадди - бастлари сумбатдай йигит булиб колибди-ю ?! Онагинанг ургилсин . Бирам 
со^нгандим . Узим *ам айтяптувдима нега эрталабдан унг кузим учаяпти деб ?!
Сулаймон машинасини дарвозалари олдига тухтатиб , ундан деярли сакраб тушди:
- Ёппирай ,тухта узимни бир чимчилаволай?! Нечук биз fарибларни йуклаб колибсиз , 
Акромбойвачча ?!
У шундай деб Акромга отилди. Икковлари бир- бирларини кучоклаб , кутаришиб бир - икки 
айлантиришиб ерга куйишди.
- Сулаймон т о ^ и олдига бормагандан кейин, TOf Сулаймоннинг олдига келар экан ,- Акромжон 
шундай деб садафдек тишларини ялтиратиб кулди .
- Ууу 
жаноблари , койил койил ,- кулди Сулаймон, - узимам айтувдим ишонган т о ^ м ким 
экан деб ? Сен экансан-да ?!
Бу вактда Мастура опа машинадан тушиб улгурган эди:
- Акромжонимдан ургилай , - деди у к у ч о ^ н и очиб йигитчанинг томонга талпинар экан,- 
бормисан, болам ?! Кузларим йулингда накд тешилди- я ?!
- Ассалому алайкум, ая ,- деди Акром Мастура опанинг баfрига сингиб , - бир кошик конимдан 
кечинг , вактида *ол сураб келолмадим.
- Индамаса кучада кишлайдигансизлар , кани уйга,- деди Мирсаид ака, сунгра Мастура опага 
таънали бокди ,- Акромжонни со ^ н га н и н г шуми? Ме^моннинг ^урмати кани? Бундок чой- пой


куйинглар аввал .
- Ота , мен ме*мон эмасман- ку,- *иж олат булиб гапирди Акром, кичик у^ и н ги зм ан ахир .
- У ^ л л и к к а у^ и м и зс ан , аммо *озир узок йулдан келдинг. Кани юринглар.
Шу пайт бир четда ийманиб турган Хилолани курган Акром унга *ам кулини куксига куйиб 
салом берди :
- Келинойиммилар булар? Ассалому алайкум, келинойи?!
Хилола ёши узидан каттарок куринган йигитнинг саломидан дув кизариб кетди . Узини 
нокулай сезиб шоша - пиша :
- Ассалому алайкум ,- дея олди халос.
- Ваалейкум ассалом, яхшимисиз ? Янги уйларга урганиб колдингизми, келинойи ?
Хилола индамай "*а " дегандек бош силкиди. Кайнонасидан кумак сурагандай у тарафга 
каради.
Мастура опа дар*ол вазиятни кулга олиб Акромжонни иккинчи бор уйга таклиф килди :
- Акромжон, келганинг бирам яхши булди-ки , - деди у жилмайиб , - юр бир дийдорингга туяй .
* * *
Мастура опа Акромжонни ме*монхонага киргизиб узи хонасида кийимларини алиштираётганда 
Мирсаид ака ундан Хилоланинг с о ^ и ^ н и суради :
- Бу сафар нима гап топиб келдинг , хотин ?! Нима учун келинингни и сси ™ тушмаётган экан ?
@Xazon_Rezgi /54 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
Мастура опа осойишта жавоб кайтарди :
- Хаммаси жойида, дадаси . А н и к р о ™ энди жойида буладиган . Утган сафар узим шифокордан 
"Т а ^ н келинимиз *омиладор булса ножуя таъсири булмасин" дея енгилрок дорилардан укол 
ёзиб беришларини сурагандим. Уша уколлар яхши таъсир килмабди. Бугун кучли р о^га 
алиштиришди .
- Гудак-чи ? Унга нима буларкан бу а*волда ?! - Мирсаид аканинг зумда диккати ошди.
- Шифокор барчасини *исобга олди , дадаси. Ташвиш чекманг . Ундан кейин айтишади-ку 
"Ташлаганга тош тегмайди" деб.
- Нимага уша *исобни аввал бошда олмади уша шифокор ?! Сенларни кайта- кайта оввора 
килмасдан ?!
Мастура опа чукур хурсинди. Караса эри уша шифокор билан бориб кутара савдо килишдан


тоймайдиган.
- Дадаси- ей , *озиргина тушунтирдим- у , енгил дори ёзгин деб уни *оли-жонига узим 
куймаганлигимни. Нима килай ? Мен *ам уша дорилар эм булар деб уйлабман-да .
- Хмм , *ар галгидек *ол куйганман дегин ?! Узи битта жойга борсанг ...
- Айтганингизман, дадаси , *ол куйувчиман , кундим. Энди кунглингиз тинчидими ?- Мастура 
опа бу мавзуни тугатгиси , а н и к р о™ Акромжоннинг дийдорига тезрок туйгиси келарди, - 
юраколинг, Акромжонингиз кутиб колади .
* * *
Акромжон Мирсаид аканинг кулига ишга келганда энди муйлаби сабза урган успирин йигитча 
эди. Мирсаид ака уни шу яшаб турган уйларини кураётган вактда узи харид учун борган темир
- терсак бозорида арава итариб одамларга сув, шарбат сотаётган вактида илк бора учратиб 
колган эди. Ушанда навбатдаги харидини килиб чикаётган вактда чуллаб туриб Акромжондан 
бир баклажка муздек минерал сув сотиб олгани ёдида. Уйга кайтиб келганда ортидан курилиш 
материалларини ортиб келган юк машинаси билан *исоб - китоб килай деса *амёни жойида 
йук. Хаммадан *ам улар орасидаги уч юз долларнинг кушиб йуколгани таъбини анчагина хира 
килганини *али-*ануз яхши эслайди. Охири "Куйгандан нима фойда ?! Ё, Алло* ! Топиб олган 
одам му*тож булсин- у, йуколган пулларим бир кунига ярасин " дея ^ й и б о н а уша пуллардан 
кечиб юборди.
Орадан уч кун утиб харид учун яна уша бозорга боришга туfри келди .
Бу сафар *ам харидини амалга ошириб кайтаётиб уша рангпаргина сув сотувчи болага дуч 
келди. Мирсаид акага кузи тушган боланинг кузлари яшнаб кетди. Муздеккина сувлар 
ортилган аравасини жадаллаб унинг ёнига келганда , Мирсаид ака бу сафар энди унинг 
кунгли учун сув сотиб олмокчи булди. Аммо бола унга эътибор бермай аравасининг тагидан 
полиэтилен пакетга уралган узининг *амёнини олиб узатганда *анг- манг булиб колди.
- Амакижон , сизни кайта учратганим бирам яхши булди-ки , бугун елкамдаги т о ^ а н
кутиладиган булдим.
У *амённи узатиб дарровда ортига бурилди. Мирсаид ака унга етиб олиб "суюнчи" сифатида 
эллик минг олишга аранг кундирди.
Уйга келиб булган вокеани Мастура опага гапириб берган Мирсаид ака кутилмаганда аёлидан
- Дадаси , бу пуллар сизга харом , - деган сузларни эшитиб *айрон булди . ППШаввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
19- КИСМ
- Хаа тинчликми ? ! - деди Мирсаид ака аёлининг дабдурустдан айтган сузларидан *айрон 
булар экан.


- Дадаси , ахир узингиз "Топиб олган му*тож булсин- у, йуколган пулларим бир корига ярасин" 
демаганмидингиз ?
Мана Алло* сизнинг лафзингизни текшириш учун пулни кулингизга кайтариб келтириб куйди. 
Эгасиям тайин. Йигитчанинг айни укийдиган ёшида арава тортиб юриши му*тожлигидан 
дарак эмасми ? Хуллас , *озир кафтингизда турган пуллар уз карорингиз билан аллакачон уша 
йигитчанинг *алолига айланиб булган.
Агар Алло*дан *аё килсангиз бу...
- Булди , уларни эгасига кайтараман,- Мирсаид ака зумда бир карорга келди ,- истасанг мен 
билан юр. Сениям бир бозор айлантириб келай.
Мирсаид аканинг аёлини узига *ам ро* килишдан максади бошка эди.
У аёли Мастурадек териб- териб, жой- жойида гапира олмас эди. Мирсаид ака сув сотувчи уша 
успирин топиб олган пулларини олишни мабодо рад этса шуппайиб кайтиб келишдан бошка 
иложи йуклигини тахмин килган эди.
Узини Акромжон деб таништирган йигитчани кайта учратиш кийин иш булмади. Бирок 
вазиятни тушунтириб пулни беришган вакт уни олишга кундириш *акикатдан *ам мушкул 
булди . Гап орасида Акромжоннинг якин атрофдаги махаллада яшашини билиб олган Мастура 
уни уйларига бориш учун ру*сат суради. Каршисидаги дилбаргина аёлнинг таклифини рад 
этолмаган Акромжон елкасини кисганча уларга йул бошлади .
Акромжоннинг онаси Хафиза опа *ам у ^ и сингари камсукумгина аёл экан. Одмигина 
хонадонда онаси, Акромжон ва синглиси Хамида яшашар экан. Кейинчалик орадан вакт утиб 
*ар икки оила якин булиб кетишганларида шуни билдилар-ки, Акромжоннинг дадаси бошка 
бегона аёлга илакишиб гулдек оиласини такдир измига ташлаб кетган экан.
Хафиза опанинг оиласи билан танишганларидан бир ой утар - утмас, Мирсаид ака Мастура опа 
билан яна улар хонадонларида пайдо булишди . Бу сафар улар узларининг нисобга етган 
пулларидан ажратган закот *амда унга кушимча равишда бир таклиф билан ташриф 
буюришган эди.
Хафиза опа эр-хотиннинг Акромжон буш вактларида кизиб л а н ^ л л а б ётган бозорда сув сотиб 
эмас , балки салкингина дуконларида савдо билан шуfулланиш *акидаги таклифига уйланиб 
туриб , ийманибгина кунди.
Уша кезлари Мирсаид аканинг кул остида туртта катта-кичик дуконлар юритилар эди. 
Акромжон успиринлик йиллариданок анча укувли шогирд эканлигини курсата билган эди. 
Орадан йиллар утиб Мирсаид аканинг дуконлари сони унтадан ошиб кетган вактда Акромжон 
уларнинг барчасини юритадиган иш бошкарувчи булиб танилган эди. Бу йиллар ичида у 
синглисини ота урнида ота булиб узатди. Уч йил аввал эса туйкусдан энди рушнолик кураман 
деган онасидан ажралиб колди. Онасидан ажралган Акромжон *увиллаган уйига сиfмай 
колди. Уша йилининг узида Россиядаги тадбиркорликка укитадиган аллакайси институтга 
масофавий имти*он топширди- ю , омади чопиб талабага айланди.
@Xazon_Rezgi. /56 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Кути ичида чиройли кузчалар билан безатилган билак занжири турар эди.
- Вой- бу, бунчаям чиройли булмаса , - деди Мастура опа Сулаймон унга узатган занжирни 
куздан кечира туриб ,- болам узинг талаба булсанг , шунча совfа - саломга пул сарфлаб 
узингни кийнаб куйибсан.


- Ая , укишдан буш пайтимда у ердаям ишлайман. Пулларим анча тупланиб колган. Кейин 
ё л ^ з бошимга канчаям *араж ат килардим?! Колаверса битта - ю , битта акам булса. Буни 
келинойимга беринг . Мен синглим Хамидагаям худди шунака занжир олдим.
- Ра*мат , болам. Барака топ . Алло*им бирингга минг, мингингга туман берсин. Ундан кейин 
Сулаймон аканг *ам совfангга яхши кунларингда яхшиликлар билан жавоб кайтарсин.
Шу пайт эшик очилиб Хилола чойнакда иссик чой олиб кирди.
У чойнакни столга куяр экан Мастура опа уни ёнига чакирди:
- Кизим , бу занжирни аканг туй совfаси сифатида сенга олиб келибди .
Хилола кизарибгина совfани олди ва Акромжонга аранг:
- Катта ра*мат , мулла ака . Пулингиз куп булсин ,- деди.
- Ота , ая ,- деди Акромжон,- менга энди ру*сат берасизлар . Аэропортдан туfри сизларникига 
келган эдим. Энди уйга утиб ... - шу сузларни айта туриб унинг овози титради ,- мозорбошига 
бориб онамни йуклай . Кейин Хамиданикига *ам бориб келишим керак. Болалари куз унгимдан 
бир- бир утиб кетяпти. Синглим *ам сизларга ухшаб келишимдан бехабар эди. Бир сюрприз 
килай.
Мирсаид ака Акромжонга ноилож ру*сат берди :
- Хозирчаликка майли , у ^ и м . Аммо кечга кайтиш шарти билан.
- Ота , эртага шунака пайтларда кайтаман. Барча кариндош, таниш - билиш , синфдошларимни 
бир-бир кураман- у , кейин сизнинг ихтиёрингиздаман. Ру*сат берасизми, ота?
Мирсаид ака "Маъкул"дея бош ирfаб , кулини дуога очди.
* * *
Одатда янги йил байрамини байрам урнида курмайдиган Мирсаид ака бу сафар Акромжоннинг 
шарофати билан ёйилиб утирди. Акромжон *акикатдан *ам унинг кунглидан муста*кам жой 
олган эди.
Боз устига Хилола кеча ва бугун олган осма уколлар таъсирида анча жонланиб колганди. Аммо 
Мастура опанинг назаридан бир нарса кочмаётган эди. У *ам булса келини Хилоланинг ... □□□□ 
аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
20- КИСМ
деярли *еч нарса емаётгани эди. Хайрон булган Мастура опа Хилола ошхонадалигини пойлаб 
ортидан борди:
- Хилола , - деди у ало*ида назокат билан , - бундай разм солиб карасам , кечадан буён *еч 
нарса емаяпсиз. Биз узимиз , яна Акромжон билан булиб сизга ортикча эътибор бермадик чо ™ . 
Аммо кечаги ва бугунги уколлардан кейин иситмангиз чикмади, кадам олишингиз анча енгил.


А*волингиз яхши томонга узгарди- ю ... Нимагадир *еч нарса емаяпсиз?! Ё менга шундай 
туюлдими ? Ошхонада у , бу нарса чимдиб еб оляпсизми деб хаёл килай, кунглим жойига 
тушсин десам авваллари сира бунаканги *олатга дуч келмаганман. Есангиз майлику-я , 
кайтага *урсанд булардим.
Хилола дув кизариб ерга каради :
- Емаяпман , ойижон ,- деди у кузларини мултиллатганча аранг,- тУfрироfи егим келмаяпти. 
Узимни зурлаб бирон нарсани 
0
fзимга солсам, укчиб ...
Мастура опанинг юзи ёришиб кетди :
- Вой узим ургилай , келинимдан. Мен айтган эдим- а ... Халиям айтаман уша гапни. Сиз аник 
*омиладор булсангиз керак, - у шундай деб уйланиб колди, - аммо ... Аммо буш коп тик 
турмайди. Агар уйда бор егуликларни таъбингиз тортмаётган булса , унда ... Унда куз 
унгингиздан лип - лип утаётган нимадир булса уша нарсани номини айтинг. Шу дардингизни 
давоси булади. Ра*матлик кайнонам "Кунглингиз тилаган нарсани туйиб есангиз , таксикоз тез 
таркайди" дердилар .
Сиз *ам кайсидир егуликни жудаям егингиз келяптими ? Шундай булса асло тортинманг . 
Алло*га шукр , *озир юртимизда топилмайдиган нарсанинг узи йук. Якинда додажонингиз 
билан супермаркетга бориб 
0
fзим ланг очилиб колди. У ерда сотилаётган мева- чеваларни 
купини умрим давомида энди куришим . Хаа...
Хилола , бемалол , сиз *ам егингиз келганини айтарсиз , хуп ?- Мастура опа кейинги сузларини 
кунглида давом эттирди : "Бош икорон™ келинга ниманидир харид килиб , 
0
fзига тутишнинг 
*ам гашти узгача. Бунда хатто уша нарсани узинг егандан *ам аъло завкни туйишинг аник 
булса керак".
Хилола кузлари билан ер чизди. Мастура опа унинг дилидагини айта олмай *иж олат 
тортаётганини фа*млади :
- Хилола , сиз мени "Ойижоним ниманидир егим келганини караб туриб билиб оладилар" деб 
уйлаяпсизми ? ! Мен бу даражада кишининг фикрини укийдиган зе*нлимасман. Хуллас , бу 
ишни узингиз килишингиз керак, яъни кунглингиз тусаган нарса номини айтишни назарда 
тутаяпман- да.
- Ойижоооон ... Битта дона ...
- Хааа ?!
- Бир донагина... шафтоли топишнинг иложи булармикан- а ? Бииитта булса етарди.
Мастура опанинг че*раси ёришди:
- Иложсиз нарсанинг узи йук . Факат *озир янги йил киришига озгина дакика колди . Барча 
дукон, супермаркетлар ёпилди *исоб. Энди эрталабгача сабр килиб турасиз. Унгача шафтоли 
шарбати ичиб туринг. Жуда урнига тушмаса-да , аммо *ар калай тафтингизни босиб туради.
Эртасига Мастура опа *ар тонгдаги каби бугун *ам эрта сахардан туриб олган Мирсаид акани 
тезлашга тушди:


- Жооон дадасиии, бизга шафтоли топиб келмасангиз булмайди. Хилолангизни кунгли 
шафтоли тусаб *еч нарса емаяпти. Жооон ...
- Хотин , туриб - туриб сенга *айрон коламан. Узингни калланг билан уйлаб гапиряпсанми шу 
гапларни ?! Бир ёкда *али суфи бетини ювмаган ™ р а - шира булса ?! Жиллакурса тонг 
ёришсин ? Шунга кунарсан, мар*амат килиб ?! Иккинчи тарафдан кеча барча савдо 
ша*обчалари бор имкониятини ишга солиб ме*нат килди . Бугун йилнинг энг биринчи куни , 
биринчи числода купчилик дуконлар ишламайди. Колаверса шу бугун одамларнинг узидаям 
дуконга боришга раfбат йук.
- Майли , дадаси . Кун ёришгунча кутамиз . Бирок кучаларни бир айланиб , кайсидир 
дуконларда савдо булаётганини текшириш а*дидан кайтганим йук . Энг катта супермаркетлар 
ишласа керак. Бизнесга фалон пул тиккан тижоратчилар учун бир кун *ам жуда катта йукотиш 
булиши аник. Ахир ...
- Ахир ?! Канака ахир ?! Уша бизнесменларинг бугунни , нафакат бугунни балки бутун январь 
ойини *исоб- китобини янги йилдан аввалги бир хафталик савдода аллазамон жой- жойига 
куйиб булишган. Бекорга катта тижоратчи булишмаган- да улар ?!
@Xazon_Rezgi / 59 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
Мастура опа бушашди :
- Хеч булмаса бозорлар- чи ? Кайсидир бозорлар ишласа керак?!
Мирсаид аканинг токати- ток булди :
- Хуп , *озир йулга тушаман ! " Мирсаид качон шафтоли кидириб келаркан ?!" деб йулимга куз 
тикиб утирган бозорчини албатта кидириб топганим булсин ?!
- Майли , дадаси . Бутун бошли Тошкентда икки дона шафтоли топилмаса нимаям дердим ? 
Мастура опанинг хомуш че*расига караб Мирсаид ака чидаб туролмади :
- Менга кара , нега узинг учун лоакал бирон марта бир нарса сурамагансан?! Эринг булиб 
"Фалон нарса егим келди" деган гапингни эшитмаганман. Келин яримта нарса сураганда эса 
индамасам оламни бошингга й и ™ б уввос солиш пайидансан ?
Мастура опа ма*зунгина жилмайди :
- Дадаси ? Нима учун сиздан бирор нарса сурамаганман ?! Сабабини айтайми ? Чунки мени 
кунглим нимани тусаса бу *али нима эканлигини англаб улгурмасимдан сиз кучадан 
кучо^н ги зни уша нарсага тулдириб кириб келардингиз. Мен рости жуда *айрон колардим. Бу 
кандай булиши мумкин деб ?! Кизик- да узиям. Олма егим келса олма , нок егим келса нок , туй 
оши егим келса туй оши узидан-узи *озир- у нозир буларди. Сиз эса шу нарсаларни бирам егим 
келди- ки, асти чидай олмадим. Бутун фикри хаёлим шу егуликларда булди-я ? Аммо сенсиз 
бир тишлам *ам тишлагим йук дердингиз.
Кейинчалик уйлаб бир тухтамга келдим . Фикри ожизимча , буларни барини Алло* 
кунглингизга солиб куйган. Ахир Алло*га осон.


Аёлининг сузларидан Мирсаид ака *ам *овуридан тушди:
- Унда Сулаймонинг келин учун нега *аракат килмайди ? Ёки *ис келиннинг кунгли тусаганини 
*ис килмаяптими ?!
- У *ам сиздек булгунча *ис киладиган булиб колар , дадаси . Колаверса улар билан бизнинг 
фаркимиз жудаям катта. Болаларимиз айтарли кийинчилик курмай усишди. Аввало шунисига 
шукр. Сиз билан мен эса бу даражага етишгунча хазилакам кунларни курганимиз йук... Ха 
майли ...
- Бупти, тонг *ам ёришди. Бориб шафтоли кидириб келай. Ёшлигимда бир эртак буларди. 
Ушанда бир етим киз кишнинг ка*ратон чилласида угай онаси томонидан ялпиз териб келишга 
жунатиларди. Бу дейман эртаклар *ам *аётдан олинар экан- да ?!
- Дадаси-ей ?! Норози булмай "Ал*амдулилла*" десангиз- чи ?
- Йуfей , *ечам норозимасман . Шу кунларни курганимизга , курсатганига шукр ... 
Ал*амдулилла* онаси , ал*амдулилла*...
Мастура опа эри билан шафтоли кидириб бирга бора олмади. Уйларидаги суюкли ме*мон 
Акромжонни ташлаб кетишга кузи киймади. Акромжоннинг эртага Россияга кайтиб кетиши 
маълум булгач , Мастура опа унинг дийдорига янада купрок туйиб олишни ният килган эди.
Мирсаид аканинг шу чикиб кетганича уч соат деганда *ам дараги булмади. Мастура опа энди 
*уноб була бошлаганда ундан к у н ^ р о к булиб колди. Одатда Мастура опа эри рулдалигида 
сира к у н ^ р о к килмас, йулда уни ч а л ^ т и б куймай деб канчалик хавотир олмасин узини 
босишга *аракат килар эди. Аёлининг бу одатини яхши билган Мирсаид ака лозим курганда 
илож топди дегунча узи к у н ^ р о к килишга интиларди
- Ассалому алайкум, дадаси , -Мастура опа салом берди-ю, эрининг азмойишини кутиб орага 
бошка суз кушмай жим булди. Узи су*батдош учун "Ассалом"дан *ам чиройли кириш сузи 
булмаса керак. Мирсаид ака аёлининг бир кунда ун кайталаб салом бериш одатига куниккан 
эди. Мастура опага эса эрининг куздан сал нари булиши "Ассалому алайкум, дадаси" сига 
ба*она .
Мирсаид ака *ам *узурланиб алик олишдан эринмайди. Бирок бу сафар у алик олишни 
унутгандай:
- Мастир , шафтолини канакасини олишни айтмабсан- ку , тукли шафтоли керакмиди ёки 
туксиз луччакданми ?
Мастура опа билди- ки , эри шафтолини топибди . Топганда *ам танлаш имкони билан топибди.
- Билмасам дадасиии, бу *акда сурамаган эканман, - деди кувонганидан бушашиб Мастура опа 
,- битта унакасидан , битта бунакасидан олиб келаколинг ...
- Майли , хуп ,- гапни киска килди Мирсаид ака аёлига , сунгра унинг ёнидаги сотувчига 
гапирган гапи эшитилди ,- менга *ар хилидан чиройли килиб териб берасиз ...
@Xazon_Rezgi /60 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака кун чошго*дан ошганида уйга кириб келди. Гарчи унинг куринишидан чарчагани


билиниб турса-да кайфияти жуда кутаринки эди.
Мирсаид ака дарвозахонага машинасини олиб кирди ва утирган жойида машинадан тушмай 
кулидаги пакетни узини кутиб олган аёлига узатди.
- Мастир , анконинг у р у ^ я м бунчалик камёбмасдир? Дуконма - дукон юриб упкам тешилиб 
кетаёзди. Бутун Тошкентни айландим десам лоф булмас . Макросиям колмади , Корзинкасиям . 
Каерга кирсам битта жавоб, тУfрироfи савол : "Кеча каерда эдингиз ?"
Бозорларни айтмайсанми ? Чикмаган жондан умид деб унисидан бунисига боравердим, 
боравердим. Ахири Олой бозоридаги битта амаки мушкулимни осон килди. У мени дардимни 
эшитди-ю, "Хакикатда топиб бермасак булмас экан" деб , айлантириб - айлантириб битта 
"Камера хранения"дан олиб берди. Ишонсанг топганимда кузимларимдан ут чакнаб кетди. 
Хурсандчилигимдан- да ,- у шундай деб пакетга ишора килди ,- бу ерда ун дона. Хар хилидан 
танлаб олдим. Иккитасими, турттасиними узингга олиб кол. Маниям хотиним январда бир 
шафтоли есин. Кейинчалик мактаниб юрай мен *ам . Колганини келинингга бер . Етар ?!
Мастура опа жилмайди :
- Дадаси , сизни "Менга шафтоли олиб бердилар" деб емасам *ам мактанавераман. Буни узи 
курганданок егандек булдим,- у шундай деб машинадан тушган эрига кулидаги 
шафтолиларни яна кайта тутказди ,- буларни яхшиси келинингизга узингиз беринг.
Мастура опа шундай дея туриб эри бу таклифга эътироз билдиришини тахмин килганча дарров 
*уж умга шошилди :
- Шундай килинг , дадаси . Келинлар *ам кайноталар узларни отадан кам яхши курмаслигини 
билиб куйишлари керак.
Мирсаид ака Мастура опанинг охирги гапидан кейин унга каршилик килмади.
У келинининг хонасига якинлашиб овоз берди :
- Келин , *ой келин ?!
Хилола *аялламай остонада куринди :
- Лаббай додажон. Ассалому алайкум.
Мирсаид ака кулидаги пакетни келинига намойишкорона узатди :
- Канакасини егингиз келганини билмаганим учун *ар хилидан олаколдим.
Хилола кайнотаси тутган пакетни олди- ю , уялиб кетди .
Аранг :
- Ра*мат, додажон,- дея олди халос .
Мирсаид ака уз хоналарига намойишкорона кадам босиб кирар экан, изма -из келган аёлига 
бир мактангиси келди :
- Мастииир ... Мана шу *озирги "Ра*мат, додажон"нинг нархи-чи бир миллион сум булди.


Мастура опа эрининг устидаги курткасини ечишга ёрдамлашар экан унга жавобан:
- Умрингиз узок булсин , дадаси ... Эркак кишининг хонадони учун килган *аражатининг 
савоби жудаям улуf булиши шаксиз. Ило*им кармонингиз пулга, савоб *амёнингиз эзгу 
амалларга тулик булаверсин...- деди у мамнунлик билан
Тушликдан кейин Хилола уз ота- онасини куриб келишга кайнота- кайнонасидан ижозат 
суради.
Эрталабги хариди туфайли эшитган миннатдорчилиги таъсирида *али *ам еттинчи осмонда 
юрган Мирсаид ака узи ру*сат бергач у ^ и билан бошлашиб чикиб кетаётган келинини 
тухтатди :
- Келин , кудамгиларга мени номимдан ало*ида салом дейиш ёдингиздан чикмасин ,- у 
Хилоланинг "Хуп, булади , додажон" деганини эшитганда яна бир бор бошини "ру*сат" деган 
маънода силкитар экан, келини икки кадам юрар - юрмас му*им нимадир ёдига тушиб 
колгандек уни кайта тухтатди ,- *а айтганча келин анави ... #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мен *озир иситма туширадиган безарар укол килиб кетаман. Хилолахон эрталабгача тинч 
ухлайдилар. Агар эрталабдан яна тоби булмаса , дар*ол поликлиникага олиб бориб 
мутахасисга курсатасиз.
Дар*акикат Хилола эрталабдан а*воли унгланиб уй ^ н д и . Оилалагилар уни туззук булиб 
колганидан мамнун булиб поликлиникага олиб бормай куяколдилар.
Аммо яна тунги соат унларга бориб Хилоланинг тоби кечагидан *ам ёмон а*волга тушиб кочиб 
колди.
Сулаймон яна Саодатхонни безовта килишга мажбур булди.
- Эртага зудлик билан та*лил топширишингиз керак. Хилолахонни ортик ушлаб 
утирмаслигимиз керак. Белларида Ofрик кузатилмокда экан, айнан ана шундан кунглим *ижил 
ва хавотирман. Кунгил айнаши биз уйлаган нарсадан булмаслиги *ам мумкин .
Гарчи Мастура опа Саодатхонга "хуп" деган булса *ам ташкарига чиккач , уз *авотирини 
яшира олмади :
- Саодатхон , Хилолани кандай касалликда гумон киляпсиз ? Тушунтириброк айтинг ?
- Холажон , мен та*лилларсиз бирон нарса дея олмайман. Бирок келинингиз буйрагини 
шамоллатиб куйганга *ам ухшаяпти. Тахминим шундай.
- Вой менгина улай ?! Вой шурим ?! - Мастура опанинг кайфияти зумда бузилди , - бу уйда 
битта буйрак оfриfи етарли эди- ю ? Кайнона- келиннинг т у п р о ^ бир жойдан олинади 
деганлари рост шекилли ?! Кизим боякиш нима килади энди ?
- Холажон , дарровда ва*имага берилманг- да унака ? Хозир тиббиёт сизнинг касал булган 
даврингиздан кааанча илгарилаб кетган ?! Касалликда зумда ташхис куйиб , зумда даволаб 
*ам юбориляпти. Сизни *овликтирмокчи эмасман- у , баъзи *олларда танадаги маълум бир 
узгаришлар мана шундай реакция бериши *ам мумкин .
- Тушунмадим , - талмовсираб суради Мастура опа ,- яна канака узгаришлар ?


- Мисол учун Хилолахон сиз айтгандек *омиладор булишлари *ам мумкин, - босик *олда 
тушунтиришга *аракат килди Саодатхон,- организм узида янги *аётни дунёга такдим этар 
экан , албатта бу узидан - узи булиб колмайди . Барча аёлларнинг танаси бу узгаришни 
турлича кабул килади. Хуллас ...
- Хаа , деярли тушундим,- деди Мастура опа кунгли жойига тушган булиб ,- эртага эрта билан 
Хилолани узим текширувга олиб борганим булсин. Сизниям оввора килиб куйдик- да , катта 
ра*мат.
- Вазифамиз шу- ку , Холажон. Кулимдан келган ишга бемалол,- деди Саодатхон йулга отланар 
экан,- агар эртага Хилолахон курикдан утгандан кейин томчи дори ёки уколлар буюришса 
бе*ижолат тортинмай узимни чакираверинг.
- Сизни масла*атга олиб келувдик , айланай. Шифокор уз номи билан шифокор- да. Укол 
килишга кули енгил , дилбаргина кушни *амшира келин бор. Хадеб сизни безовта килишга *ам 
озгина бет керак, шундок *ам кун буйи тик оёкдасиз .
- Йуfей , ёрдамим керак булса сира *иж олат булманг,- дар*ол эътирозга шошилди Саодатхон 
ва юкорида айтганларини такрорлади, - тортинмай чакиртираверинг, хупми ?! Сулаймонжон 
зумда олиб келиб , олиб бориб куйяптилар- ку. Менинг *еч кийналаётган жойим йук ...
Мастура опа Саодатхонни кузатиб кайтганда Хилола ухлаб колган эди.
"Хайрият , иситмаси тушибди шекилли , осойишта ухлаяпти" - Мастура опа шундай деб 
уйлаганча узининг ё т о ^ г а йул олди.
- Ха , Саодат келин нима деди ,- деди Мирсаид ака укиб турган китобини четга суриб , - кани 
бир бошдан гапир-чи ?
Мастура опа Саодатхон билан булган су*батни бир бошдан Мирсаид акага сузлаб берди.
- Келин олганда "Худо *о*ласа" дейиш керак экан- да , хотин. Биз эса шундай дейишни 
унутибмиз , - деди Мирсаид ака Мастура опа гапини тугатгач уйланганча .
- Нима учун ундай деяпсиз, дадаси ?! - *айрон булиб жовдиради Мастура опа.
- Нимага буларди ? Келин келса кулингдан ишингни олади , сен *ам бундай кайноналардек оёк 
узатиб яшарсан дегандим. Аммо бу келининг келгандан буён касал .Качон караса касал. Буш 
колди дегунча касал . Ро*ат куриши керак булган кайнона эса унинг *изматида *озир- у нозир. 
"Нима ейсиз, келинжон? Нима ичасиз , келинхон ?!" деб атрофида парвона . Пошшахонга пахта 
куйиш билан о вв о р а .
- Вой дадаси - ей ?! Шу кунларни курсатганига, шу кунларга етказганига шукр.
@Xazon_Rezgi /50 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мана уч йилдир- ки , у Россияда таълим олиб келмокда.
Сулаймондан бир ёш кичик булган Акромжон Мирсаид ака уни ишга кабул килган йилдан буён 
у билан ака - укадек чикишиб кетган эди. У Мирсаид акаларникига куп бора келар , го*ида 
Сулаймоннинг хонасида тунаб колиб , эрталабгача су*батлашиб , бахслашиб чикар эдилар.


Мастура опа *ам кунглида заррача кири булмаган Акромжонни оналик ме*ри билан суюб 
колган эди.
Акромжон чет давлатга укишга кетгандан буён ёзги таътил вактида бир ойга она юртга 
кайтар , бу ердаги кунларининг асосий кисми шу хонадонда утар эди.
У укиши сабаб Сулаймоннинг туйига кела олмаган эди. Аммо бу йил одатига *илоф равишда 
кишки таътилда бир хафта булса *ам кадрдон хонадонига келишни кунглига туккан эди.
Хилола Акромжон *акида бирда, ярим эшитган булса-да , унинг ушбу келинлик оиласи 
аъзолари учун бу кадар суюкли эканлигини *ис килмаган эди . Бугун хонадон а*лларининг бу 
йигитга килган муомаласини куриб , узи *ам ме*моннинг *урматини чиройли килиб жойига 
куйиш кераклигини фа*млаб улгурган эди.
Мирсаид ака билан Мастура опа ме*монхонага бошлашиб киришганда Сулаймон ва Акромжон 
к и з ^ н су*батни бошлаб юборишган , Хилола булса ме*моннинг иззатини жойига куйиш 
максадида шундок *ам тукин дастурхонни янада тулдириб юборган эди.
Ота- онасидек булиб колган Мирсаид ака билан Мастура опа хонага бошлашиб киришгач, 
Акромжон уларнинг *урматига кулини куксига куйганча кайта урнидан кУзfалди .
- Утиравер , болам,- деди Мирсаид ака унга ме*рли кузларини тикиб .
Шуниси ажабланарли эди- ки , барча жойда узининг каттиккул табиатини куз- кузлашни яхши 
курадиган Мирсаид ака Акромжонга келганда сира бундай кила олмасди. У го*ида бунинг 
сабаби нимада эканлигига *ам узи *айрон булар , купинча эса барини йигитнинг уксик кунгли 
билан б о ^ а р эди.
- Отажон , бардам - бакувват, яхши юрибсизми ? - сурашган булди Акромжон Мирсаид ака 
билан , - сиз- чи ая ?! Туззукмисиз ?
Акромжон сураша туриб урнидан кУзfалди ва сал аввал хона бурчагига куйиб куйган 
каттагина портфелини бориб олиб келди.
Акромжон портфелини очиб чиройли килиб кадокланган бир буюм чикариб каршисида утирган 
Мирсаид акага узатди :
- Отажон , бу сизга . Туянинг юнгидан тукилган белбо^бандаж. Чузилиб кетмайди. Бу йилги 
киш Узбекистонда *ам Россияникидан колишмаяпти экан. Шунга баfрингизни иссиккина тутар 
деб шуни олгандим,- Акромжон кейинги уралган пакетни очаркан бу сафар урнидан туриб 
кулидаги румолни Мастура опанинг елкасига ташлади ,- аямга эса эчки юнгидан тукилган 
иссик румол. Елкангиздан куйманг , ая.
Мирсаид ака билан Мастура опа Акромжонни узок дуо килишди.
Дуодан сунг Сулаймон Акромжонга тегишди :
- Менга-чи ? Мозорбости килиб бирор нарса обкелмадингми ? Ё л ^ з ги н а аканг буламан- а, 
номард ? Акалик *урматим шуми ?
Акромжон *ам буш келмади :


- Ака ! Узи якинда уйланган булсангиз ?! Куёвлик сарпосидаги кийимларни *али бир- икки йил 
киярсиз?! Шундаймасми ?
- Шундайликка шундайку-я , сен совfа килган нарсанинг кадри бошкача эди- да...,-Сулаймон 
шундай дея ё л ^ н д а ка м хурсинди.
- Вой - бу ака, дарровда лаб бурманг- да. Сизни унутиб булармиди ?! Сизга *ам совfам бор . 
туfрироfи келинойимга туй совfаси.
Акромжон портфелидан бу сафар ялтирок, энсиз , аммо узунлиги бир карич булган кути 
чикарди :
- Ака, буни келинойимга бериб куясиз.
Сулаймон кутини Акромжоннинг кулидан олиб о*иста очди.
@Xazon_Rezgi / 57 □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
21- КИСМ
шафтолидан сумкангизга солиб олинг. Кунглингиз тусаганда ейсиз.
Хилола кайнотасининг таъкидидан уялиб кетди. Аммо унинг *урмати юзасидан ростига кучди:
- Иккитасини сумкамга солиб олгандим, додажон.
- Хаа ундок булса яхши,- деди Мирсаид ака талтайганнамо ,- бупти энди бораколинглар.
Эрининг узини тутишидан Мастура опа бироз ажабланди . Бир кунгли "Дадаси , *а деса олиб 
берган шафтолингизни пеш килаверманг , бу миннатга кириб колмасин яна" демокчи булди-ю , 
аммо эрининг кайфиятини бузгиси келмади. "Бу *акда мавриди келганда бошкача мисол билан 
секин тушунтирарман,- деб уйлади Мастура опа , - колаверса бугунги килган ишлари 
*акикатдан *ам *ар канча керилишга арзийди- да".
Фикрларини хаёлан мушо*ада торозисига солиб олган Мастура опа эрига кайнок чой куйиб 
узатар экан :
- Дадаси , бировнинг кунглини олиш барибир бошкача а ? - деди ,- узгани бахтли килган инсон 
ундан *ам кура узини купрок бахтли *ис килади . Каранг , келинингизга кунгли тусаганини 
тутганингиздан буён д и м о ^ н ги з канчалик чоf. Хали-чи , набирангиз т у ^ л и б кулингизга 
олсангиз курасиз бахтнинг ширин таъми кандай тенгсиз булишини .
- Болаларингни укиши бошлангандан кейин Сулаймонга чиройли килиб тайинлагин, - деди 
Мирсаид ака чойдан хуплар экан,- келинга яхшилаб карасин. Куча - куйда кунгли нимани 
тусаса олиб берсин. Айтишади- ку , "Еган егандек булади " деб. Менга с о ^ о м набира керак.
- Хуп булади , дадаси . Сиз нима десангиз шу- да . Илойим умрингиздан барака топинг.
- Мастиир ... Акромжон нариги хонада ухлаб колган экан. Узиям эрталабгача телевизор куриб


чикди,- Мирсаид ака шундай деб аёлига масла*атомуз бокди ,- у й ^ н с а бир коса суюк овкат 
тутсанг яхши буларди- да. Шунга *аракат киласанми деётган жойим эди.
- Дадаси , Хилолангиз аллазамон товук шурва солиб куйган. У "Кечадан буён уйдагиларга 
кучли овкат тутавериб ошкозонларини зуриктириб юбордик. Айникса додажон бунака 
вазиятда тез толикиб коладилар . Шунга озрок суюк овкат ичиб танлари бир яйрасин" деганди.
- Мастииир ... - деди илжайиб Мирсаид ака,- бу дейман келининг *ам худди узинг була 
бошлабди а ? Койил - ей ?!
Аёл кишининг аёллиги нимада биласанми ?! Билмасанг билиб ол . Аёл кишининг аёллиги 
фа*ми - фаросатида ! Аммо Сулаймоннинг бахти бор экан. Пешонасига яхши киз учради. Мен 
*ов уша бошида у ^ и н г "Узим билан бирга укийдиган кизни ёктираман , уйлансам *ам , 
уйланмасам *ам факат шунга уйланаман" деганда шу келинингни жуда ёмон киз деб тасаввур 
килгандим. Назаримда у куча- куйда *ар йигитга кошини кокиб , кузини сузадиган 
енгилтабиат киз булиб гавдаланганди.
Аммо минг шукр- ки , бахтимизга келиндан тоълеимиз ёруf чикди.
- Ило*им икковлари кушгани билан куша каришсин. Биз эса ро*атларини курайлик, дадаси.
- Амин , онаси , амин ,- Мирсаид ака аёлининг дуосига кушила туриб *овлида кораси куриниб 
колган Акромжонга кузи тушиб колди ва гап узанини бошка тарафга бурди ,- кенжатойинг 
уй ^ н д и , онаси . Товук шурвадан хабар олавер энди. Танимиз яйраб бир шурва ичайлик.
Мастура опа "Хуп булади- да , дадаси" деганча мамнун киёфада чакконлик билан урнидан 
кУзfалди...
- Бай, бай - деди хуриллатганча шурвани симирар экан Мирсаид ака, - энди еган овкатим 
ичимга тушгандек булди.
- Ая , - деб Мирсаид акага кушилди Акромжон, - ростини айтсам сизлардан энди кунглим 
мутлако *отиржам булди . Келинойим яхшигина пазанда эканлар. Бунака кули ширин 
келиннинг табиати *ам шунга яраша гузал булиши керак.
@Xazon_Rezgi /62 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Узи "Келин билан кайнонанинг т у п р о ™ бир жойдан олинади" дейишади- ку. Шу гапнинг 
ростлигини исботини куриб турибман.
Мастура опа Акромжоннинг сузларига табассум билан жавоб кайтарди:
- Болам , - деди у *авасмандлик билан ,- энди сени навбатинг . Хуп десанг , мен секин - аста 
сенга *ам келин кидиришга тушаман. Ёзги келишингда гижбадаванг туйингни утказардик- да , 
бу ерда бир - икки хафта туриб кейин янги келин билан бирга сизларни Россияга кузатиб 
куярдик. Агар Алло* бераридан кисмай укишинг битгунча келин *омиладор булса , уни юртга 
кайтариб олиб келиб узимиз куз- кулок булиб турардик. Шунга нима дейсан ?! Балки куз 
остингга олган бирорта ёктирган кизинг бордир?!
- Й у ^ ей , ая . Хали *еч кимни куз остимга олганим йук . Укишимдаги кизларнинг барчаси рус 
ва бошка миллат кизлари . Колаверса уларнинг *еч кайсиси мени танлашмайдиям . Менга эса 
шу узимизнинг кизлар маъкул. Лекин *озир битирадиган бир - иккита лойи*аларим бор. Шулар


битсин , кейин уйланаман. Ушанда сиз кайси кизни муносиб курсангиз ушанга уйланаман, ая. 
Мана акамга *ам зур танлов килгансизлар- ку.
- Аканг Хилола келинойингни узи топган. Бу бизнимас унинг танлови . Мен ва отанг факат ок 
фоти*а берганмиз халос , - деди Мастура опа Акромжонга изо* берган булиб.
- Энг му*ими *ам шу-да, ая . "Ё м ^ р билан ер кукарар , дуо билан эл кукарар" деганларидек , 
буларнинг барчаси сизларнинг дуоларингиз шарофати.
- У ^ и м , - дея вазмин о*ангда су*батга кушилди Мирсаид ака, - биласан, укишга кетишингдан 
аввал кулимга тутказиб кетган пулларингга битта дукон юргазиб куйганман. Хозир уни 
айланмаси яхшигина мактовга сазовор булиб колган. Хуп десанг , шу пулларингни бир 
кисмини олиб уйингни таъмирлатсам . Мен *ам кейинги вактларда барча ишларни 
шогирдларга топшириб анча бекорчи булиб колганман. Шунга бироз чал^рм идим деяпман-да. 
Т а ^ н "Отам пулларимга куз олайтириб колибдилар" деган нотУfри хаёлларга бормагин. Яна 
масаланинг иккинчи томони уз пулларимдан таъмирга ишлатсам fуруринг дарровда ук 
ейишини *ам биламан.
- Ота ... - дея ютинди Акромжон,- о ч и ™ бу таклифингиздан бошим осмонга етди. Аввало мени 
уйлаганингиз учун катта ра*мат . Бирок мен... у *овлини шундай саклашни ният килгандим. У 
*овлининг *ар бурчагидан ра*матлик онамнинг ифорлари келиб туради. Таъмир туфайли бу 
ифордан ажралиб колишни истамайман...
Акромжон шундай деб лаблари титраганча ерга каради.
Зум утмай Мирсаид аканинг *ам товуши ™ п п а б у^ л д и :
- Мен нодонни кечир , болам. Кариб миям суюлиб коляпти шекилли . Кейинги вактларда куп 
нарсаларни шунака бош- кетини уйламасдан ...
- Ота , одам уз боласидан *ам узр сурайдими ?! - Акромжон шундай деб бирдан юзи ёришди ,- 
бундай килсак-чи , ота ? Уша онам утган *овлининг бир девор ёнидаги кушнимиз уз 
хонадонини сотаётган экан. У хонадон *ам худди бизникига ухшаб пастаккина . Уша жойни 
нархлаб олсак , янги уй куришимиз мумкин. Орада сиз *ам узингиз айтгандек машfул 
булардингиз. Агар дукондан келадиган фойда етмаса , мен Россиядан пул жунатаман. У ерда 
*ам анча - мунча й и ^ б куйган жамfармам бор.
- Эээ, булди . Гап йук . Мана бу у ^ л бола гап булди ,- Мирсаид аканинг зумда кайфияти 
кутарилди,- уша хонадонни эртагаёк бориб нархлаб олганим булсин. Эрталаб сени аэропортга 
кузатиб куяман- у , сунг туfри махаллангга утаман.
- Ота , факат битта шарт билан . Узингизни уринтириб куймайсиз .
-Хуп , болам , хуп.
#Орадан_икки_ой_утди
Шанба куни укишдан кайтган Хилола хонасига кирди-ю , шу буйи кайтиб чикмади.
Сулаймон синфдошлари билан эрта сахардан Чимёнга дам олишга чикиб кетган эди.
Ха деса келинидан хабар булавермагач , Мастура опани хавотир босди:


- Хилола , *ов Хилола ,- дея унинг эшигини такиллатди ахири Мастура опа юраги алланечук 
гурсиллаб урганча ,- болам , туззукмисиз ?
Ичкаридан Хилоланинг ожизгина инграгани эшитилди :
- Ойижооон ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
17- КИСМ
Нима учун юзларингиз буртиб кетяпти ?
- Билмасам ойижон , ич- ичимдан совук котиб кетяпман. Яна кунглим жуда каттик айниб 
кетяпти.
- Вой совук котаяпган булсангиз иситмангиз чикаяпти шекилли ?
Мастура опа ун юки кулини апил- тапил сочикка артди-ю , Хилоланинг пешонасига кафт босди.
- Хаа , иситмангиз бор. Энди нима киламиз ? - Мастура опа шундай деди- ю , Хилолага 
дилидаги саволни бермаса булмаслигини *ис килди ,- менга каранг , болам ? Фа*мимча сиз ... 
Сиз ... Сал бошкачарок юрибсизми дейман-да ?! Яъни ойингиздан утгансиз- ов ?
Хилола уялиб ерга бокди :
- Билмасам , ойижон. Икки хафталардан буён кунглим бе*узур булиб , *еч нима егим келмай 
юрганди. Аммо бу сиз уйлаган нарсами ёки йукми а н и ^ н и билмайман.
Мастура опанинг че*раси ёришди.
- Онанинг кунгли алдамайди- да. Бу зур янгилик- ку! Мана мени айтди дейсиз , *али *удди 
шунака булиб чикади. Аммо ... - Мастура опанинг юзига бир ла*зада ташвиш соя солгандек 
булди,- бирок *озир иситмангиз чикканига нима киламиз ? Дори ичсангиз булармикан ? Сиз 
дарров хонангизга кириб бирпас чузилинг. Мен Зо*ида опамга к у н ^ р о к киламан. Уларни 
келинлари Саодатхон аёллар шифокори. Нима маъни чикса шу Саодатхондан чикади.
Мастура опа Хилолани хонасига киргизиб юборди- ю , узи дар*ол телефонига интилди.
Куп утмай у *ам Хилоланинг ортидан келинининг хонасига йул олди.
- Хилола , кирсам мумкинми ? - деди у эшик олдида ру*сат сураб
- Бемалол. Кираверинг ойижон ,- Хилоланинг овози титраб эшитилди.
- Сулаймон кани ? - *айрон булди Мастура опа , - якинда *овлида юрганди- ку ?! Бир зумда 
йуколиб колади- ей бу бола ?
- У з и н г и з ...- Хилола уялиб ерга каради ,- улар кунглим бе*узур булганига "Боржоми олиб 
келаман" деб дуконга чикиб кетгандилар.
- Хмм , - деди Мастура опа дарровда кунаколиб , - мен *ам озрок спирт топиб келдим.


Иситмангиз тушиши учун танангизга яхшилаб суртиб ташлаймиз. Кейин Саодатхон айтдилар- 
ки , иситмангиз тушавермаса уни туширадиган таблетка кабул килишингиз мумкин экан.
Курсатилган ёрдам натижасида Хилоланинг а*воли анча енгиллашди.
- Сиз бироз дам олинг , мен Сулаймон билан бирга норин хамирини пишириб ташлаймиз- деди 
Мастура опа Сулаймонга имо килиб , - юр, болам .
- Мен узимни анча яхши *ис киляпман, *озир узим сизга карашиб ...
Хилоланинг гапи 
0
fзида колди:
- Хеч- да ! Сиз *озир ётиб тезрок тузалишга *аракат килинг , икки зувала хамирни пишириш 
*ам иш булибдими ?!
Гарчи Мастура опа шундай деган булса- да уша хамирни пишириш *акикатдан иш булди.
Мастура опа анча толикиб колди. У ё ^ а н г а н хамирни бир четга сурди- ю , узи ё т о ^ г а кириб, 
намозини укишга *ам куввати булмай бироз чузилди.
"Хилола ишимни обдон кулимдан олгани шу бугун билинди- я,- уйлади у , - туртта идишни 
чайиб куйишга шунчалик *олим келмаса- я ?!"
Мастура опа узок ёта олмади. "Дадаси келишларига овкат тайёр булишига урганганлар , *еч 
булмаса бир лаган норин туfраб куяй. Бу ёкда Хилоланинг *ам корни очиб кетгандир" . У сим - 
сим оfриётган белини ма*кам б о ^ а б ташкарига йул олди.
Хилола шу куни кечга якин яхши булиб урнидан турди. Бирок яна ётар пайти и сси ™ кирк 
градусдан *ам ошиб кетди. Камига ичига иссик кирсин деб 
0
fзига нимадир солишса ёки 
ейишга зурлашса барчасини кайт килиб ташлайверди.
Ахири булмай Сулаймон машинасида бориб Саодатхоннинг узини олиб келди.
Саодат Хилолани астойдил текшириб елка кисди :
- Бу келинингизга менинг со*ам тарафидан унча эътирозим куринмаяпти. туfри, *омиладор 
деб та*мин киламан . Аммо бу айтганимдек тахмин халос. Качон-ки , *омила *акикатда 
ривожланиб икки - уч ойлик булиб УТТ аппаратида куринса ана ундагина биз *ам якуний 
хулосага кела оламиз. Аммо *озир Хилолани дарди ... Билмадим. Кани бир, икки кун курайлик- 
чи ?
- Саодатхон келинойи , илтимос яхшилаб куриб беринг . Хилола кечаси билан шунака кийналиб 
чикадими ? - деди Сулаймон Хилолага ачинганча.
@Xazon_Rezgi / 49 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мен *озир иситма туширадиган безарар укол килиб кетаман. Хилолахон эрталабгача тинч 
ухлайдилар. Агар эрталабдан яна тоби булмаса , дар*ол поликлиникага олиб бориб 
мутахасисга курсатасиз.


Дар*акикат Хилола эрталабдан а*воли унгланиб уй ^ н д и . Оилалагилар уни туззук булиб 
колганидан мамнун булиб поликлиникага олиб бормай куяколдилар.
Аммо яна тунги соат унларга бориб Хилоланинг тоби кечагидан *ам ёмон а*волга тушиб кочиб 
колди.
Сулаймон яна Саодатхонни безовта килишга мажбур булди.
- Эртага зудлик билан та*лил топширишингиз керак. Хилолахонни ортик ушлаб 
утирмаслигимиз керак. Белларида 0fрик кузатилмокда экан, айнан ана шундан кунглим *ижил 
ва хавотирман. Кунгил айнаши биз уйлаган нарсадан булмаслиги *ам мумкин .
Гарчи Мастура опа Саодатхонга "хуп" деган булса *ам ташкарига чиккач , уз *авотирини 
яшира олмади :
- Саодатхон , Хилолани кандай касалликда гумон киляпсиз ? Тушунтириброк айтинг ?
- Холажон , мен та*лилларсиз бирон нарса дея олмайман. Бирок келинингиз буйрагини 
шамоллатиб куйганга *ам ухшаяпти. Тахминим шундай.
- Вой менгина улай ?! Вой шурим ?! - Мастура опанинг кайфияти зумда бузилди , - бу уйда 
битта буйрак оfриfи етарли эди- ю ? Кайнона- келиннинг т у п р о ™ бир жойдан олинади 
деганлари рост шекилли ?! Кизим боякиш нима килади энди ?
- Холажон , дарровда ва*имага берилманг- да унака ? Хозир тиббиёт сизнинг касал булган 
даврингиздан кааанча илгарилаб кетган ?! Касалликда зумда ташхис куйиб , зумда даволаб 
*ам юбориляпти. Сизни *овликтирмокчи эмасман- у , баъзи *олларда танадаги маълум бир 
узгаришлар мана шундай реакция бериши *ам мумкин .
- Тушунмадим , - талмовсираб суради Мастура опа ,- яна канака узгаришлар ?
- Мисол учун Хилолахон сиз айтгандек *омиладор булишлари *ам мумкин, - босик *олда 
тушунтиришга *аракат килди Саодатхон,- организм узида янги *аётни дунёга такдим этар 
экан , албатта бу узидан - узи булиб колмайди . Барча аёлларнинг танаси бу узгаришни 
турлича кабул килади. Хуллас ...
- Хаа , деярли тушундим,- деди Мастура опа кунгли жойига тушган булиб ,- эртага эрта билан 
Хилолани узим текширувга олиб борганим булсин. Сизниям оввора килиб куйдик- да , катта 
ра*мат.
- Вазифамиз шу- ку , Холажон. Кулимдан келган ишга бемалол,- деди Саодатхон йулга отланар 
экан,- агар эртага Хилолахон курикдан утгандан кейин томчи дори ёки уколлар буюришса 
бе*ижолат тортинмай узимни чакираверинг.
- Сизни масла*атга олиб келувдик , айланай. Шифокор уз номи билан шифокор- да. Укол 
килишга кули енгил , дилбаргина кушни *амшира келин бор. Хадеб сизни безовта килишга *ам 
озгина бет керак, шундок *ам кун буйи тик оёкдасиз .
- Йуfей , ёрдамим керак булса сира *иж олат булманг,- дар*ол эътирозга шошилди Саодатхон 
ва юкорида айтганларини такрорлади, - тортинмай чакиртираверинг, хупми ?! Сулаймонжон 
зумда олиб келиб , олиб бориб куйяптилар- ку. Менинг *еч кийналаётган жойим йук ...


Мастура опа Саодатхонни кузатиб кайтганда Хилола ухлаб колган эди.
"Хайрият , иситмаси тушибди шекилли , осойишта ухлаяпти" - Мастура опа шундай деб 
уйлаганча узининг ё т о ^ г а йул олди.
- Ха , Саодат келин нима деди ,- деди Мирсаид ака укиб турган китобини четга суриб , - кани 
бир бошдан гапир-чи ?
Мастура опа Саодатхон билан булган су*батни бир бошдан Мирсаид акага сузлаб берди.
- Келин олганда "Худо *о*ласа" дейиш керак экан- да , хотин. Биз эса шундай дейишни 
унутибмиз , - деди Мирсаид ака Мастура опа гапини тугатгач уйланганча .
- Нима учун ундай деяпсиз, дадаси ?! - *айрон булиб жовдиради Мастура опа.
- Нимага буларди ? Келин келса кулингдан ишингни олади , сен *ам бундай кайноналардек оёк 
узатиб яшарсан дегандим. Аммо бу келининг келгандан буён касал .Качон караса касал. Буш 
колди дегунча касал . Ро*ат куриши керак булган кайнона эса унинг *изматида *озир- у нозир. 
"Нима ейсиз, келинжон? Нима ичасиз , келинхон ?!" деб атрофида парвона . Пошшахонга пахта 
куйиш билан о вв о р а .
- Вой дадаси - ей ?! Шу кунларни курсатганига, шу кунларга етказганига шукр.
@Xazon_Rezgi /50 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хар бир кунимизга шукр килиб яшашга нима етсин , аслида ?! Битта ёмонимиз бор экан , 
изидан келган яхшига ширин сузимизни аямай яшаш *ам бу бахт.
Не - не одамлар сиз *озир нолиб турган шу нарсаларга зор ?
- Мен нолияпганим йук , хотин. Мен сенга ачиняпман , халос. Кейинги кунларда эртадан 
кечгача тиниминг булмай колди- ку ?!
Мана кеча . Тайёр хамир олиб келиб берай десам кунмай узларинг норинга уннадиларинг. 
Алал-окибат уни пишириш узингга колиб кетмади-ми ? Кетди ! Мени билмайди дема ?! Сенга 
кеча ёки утган йили уйланганим йук. Салкам уттиз йиллик хотинимсан ахир ?! Узингни *ам 
кечаси билан мазанг булмай чикканини мени билмайди дейсанми ? Туни билан бикинингни 
чангаллаб у ёкдан бу ёкка угирилиб уйкингдаям инграб чикдинг-ку?! - Мирсаид ака хомуш 
*олда хурсинди, - сен шу а*волда '^ик" этмайсан- у , келининг булса уззукун уйидан 
чикмаяпти. Менимча таътили тугагунча шунака ётиб ейишни режа килган булса керак .
- Астаfфирулло*, келин *акида унака гумонга борманг , жон дадаси , гумон иймондан 
айиради-я?! - Мастура опа эрига дар*ол эътироз билдиришга шошилди.
Бирок эрининг *ам асаби ростманасига бузилган шекилли аёлига буш келишни *о*ламади :
- Хаа , сенингча нима деб уйлашим керак эди ? Шунча кун милтикни укидек соппа - 
юрган 
келининг таътилга чикибок бунака наfма курсатса нима дей яна ? Хали мени айтди дейсан , 
таътили тугаши билан у з и н г н и олдига тушиб гижинглаган тойдек укишига чопади. Караб тур 
! Худди шунака булади.
Шу пайт кутилмаганда Мастура опа беозоргина кулиб юборди .


- Нега куласан ? Мен сенга латифа айтяпманми ? Ёки маймун уйнатаяпман-ми ? Ха ?! - Мирсаид 
аканинг *айрон булиб суради.
- Йук , дадаси , шунчаки узим . Сиз *озир узингизга узингиз карши чикиб гапириб куйяпсиз. Шу 
кулгимни кистатди- да. Сал аввал келининг келибди- ки касал деб турувдингиз. Хозир эса 
"Таътилга чикканга кадар соппа- 
юрганди" деяпсиз . Гапингизни кайси бири туfри ?
- Хаммаси туfри ! Сен мендан айб кидиргунча узингни бил хуп-ми ? - бирдан Мирсаид аканинг 
диккати ошиб кетди ,- йук бу уйда ким кайнона узи ? Бу кишим келинларининг бурниларидан 
ошириб бир гап айтолмайдилар. Факат мен ёмон куриниб келинни йулга солишим керак?!
- Вой , дадаси , бу нима деганингиз ? Уйимизда килинмай колиб кетаётган иш борми узи ? 
Р уз^р и м и з катта булмаса , иш *ам шунга яраша-да . Кани кайси иш колиб кетибди- ки , мен 
келинга индамадим ?!
- Келининг доим бир дунё овкат килади. Шу пайтгача камрок пиширинг деб ургатсанг булади- 
ку?! - Мирсаид ака т у н ^ л л а д и
- Утган хафтадаги хоним - хасипни айтяпсизми колиб кетди деб ? Узингиз бир кун олдин 
туядиган килиб пиширларинг дегангиз- ку? Шунга сал купрок пиширувдик. Аммо ортиб 
колганини эртаси куни иситиб еганмиз.
- Мастиир , сени танимай коляпман. Укимишли келининг Али десам , Вали деб гап кайтаришни 
ургатяптими сенга ?
Мастура жилмайди :
- Й у ^ ей , унака эмас . НотУfри хаёлларга борманг. Мен энди узгарадиган, узгартириладиган 
ёшда эмасман. Шунчаки уша бировни боласи сизни , мени , у ^ и н ги зн и деб узининг иссик 
уйини ташлаб келганини айтяпманда . Битта инсон бошка хонадонга бориб уз фарзандидек 
булиб кетиши учун уч йил керак булар экан. Аммо мен набиралик булсак , бу йиллар шу за*оти 
кискариб кетади деб уйлаяпман. туfрисини айтинг, набирангиз булишини истамайсизми ? Мен 
ширингина кизалок набирам булишини жудаям истайман. Сиз- чи ?
Мирсаид ака дарровда бушашди :
- Киздир , у ^ л д и р умри билан, ота - онаси билан берган булсин.
- Амин , дадаси , амин ...
- Мастиир ,- деди Мирсаид ака аёлига ме*р билан тикилиб , - биламан чарчагансан, аммо шу 
топда сен дамлайдиган битта аччик чойдан булса йук демасдим...
- Аллакачон термосга дамлаб куйганман , дадаси ...
- Ундай булса жуда соз , юр бир чойхурлик килайлик...
- Аммо эслаб куйинг , аччик чой уйкуни кочиради .
- Хеч- да , менда тескариси


* * *
Эртаси куни Хилолани шифохонага олиб борган Мастура опа кутилмаганда ... ППППаввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
18-КИСМ
шифокор- генеколог Гулче*ра Азизовна Хилоланинг дар*ол УТТ текширувига йуллаши билан 
*айрон булиб колди.
- Тинчликми , доктор ? Келинимга иситмаси чикишига кайсидир касаллик сабаб булаяпти дея 
гумон килаяпсизми ?
- Опажон, - деди шифокор о ^ р - вазминлик билан ,- сиз *авотир олманг , бу одатий текширув. 
Биз *ар доим ишни шундан бошлаймиз. Балки вазиятга караб бирин- кетин бошка тахмин 
килиб куришимиз мумкин булар.
- Узр , синглим Гулче*рахон. Келинимни якинда туширганмиз, - шифокорга *ижолатомуз 
тушунча берган булди Мастура опа , - шунга бировни боласи деб касал булганда ота- онасидан 
*иж олат буларкан-да одам. Мен сизга айтсам кайнона булиш *ам анчайин катта маъсулият 
экан.
- Кани эди *амма кайноналар *ам сизга ухшаб куйинчак булишса,- шифокор к о ^ з тулдира 
туриб гапираркан Мастура опага бир назар ташлаб куйди ,- бирок сиз асло ташвиш чекманг , 
насиб килса *аммаси яхши булади .
Мастура опага *ам Хилола билан бирга УТТ хонасига киришга ру*сат беришди. УТТ 
текширувчиси узини Зу*рахон деб таништирган аёл хуш муомала , лобаргина жувон экан.
- Хууушш, "Кайнанашка" ,- деди у монитордан куз узмаган *олда кутаринки кайфиятда 
Мастура опага кулимсираб гап отиб ,- мендан келинингиз *омиладор деган хушхабарни кутиб 
турибсиз, топдим-ми ? Аммо мен сизни куйнингизни пуч ё н ^ к к а тулдириб бу хабарни айта 
олмайман. Бирок дарровда кайфиятингиз *ам тушмасин. Негаки уни *омиладор эмас деб *ам 
айтолмайман. Кизимиз *омиладор булиши мумкин. Факат бу *омиладорлик жудаям кичик 
"срок" , яъни муддатда булиши э*тимолдан *оли эмас. Яна умидлантириш учун шуни айта 
оламан- ки , айнан *омиладорлик куп *олларда организмда ана шунака "кУзfалон" бошлаб 
колади.
Мен хулосага *ам худди шундай "Хомиладорликка тахмин килинади" деб ёзиб бераман. 
"Кизимка"- деди Зу*рахон Хилолага эркалаган куйи,- кани ёнбошлаб ётинг-чи , бир 
буйракларингизни *ам куриб куяйлик. Хуууш ...Хуш. Буйракларимиз ... Буйракларимиз керак 
*ажмидан бироз ортикрок. Яна туз деганлариям анча бор куринади.
Зу*рахон шундай деб Мастура опани монитор экранига карашга чакирди :
- Ана кураяпсиз-ми ? Манави ок майда "точка- точка"ларни бари туз.
- Бу ... Бу *авфли эмасми ? - Мастура опанинг ранги зумда учди.
- Йуfей , хавотирга *о ж ат йук . Бундайлар сон мингта. Озрок "лечения" оласизлар ва


келинингиз куп утмай "Сен кур, мен кур" булиб кетадилар . Сиз *озир гинекологга мен 
чикарган хулосани олиб борасиз , улар пешоб ва кон та*лилига йулланма берадилар. 
Шунингдек урологга *ам учрашишингизни тайинлайдилар .
Сиз *отиржам булинг. Барчаси яхши булади ,- у шундай деб Мастура опага кошини кокиб 
куйди,- насиб килса кейинги келишингизда набирангиз *ам аппаратимизда "ажиии" деб 
куриниб колса ажабмас
- Вой тилизга шакар , - деди Мастура опа тулкинланиб ,- ило*им айтганингиз келсин, Зу*рахон. 
Бу ё ^ г а худди Зу*рахон айтгандек булди.
Генеколог Гулче*ра Азизовна Хилолага пешоб ва кон та*лили топшириши *амда уролог 
куригидан утишга буюрди.
@Xazon_Rezgi /52 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа уролог шифокор *узурида *ам келинининг *омиладорликка тахмин 
килинаётганини айтиб , шу *олатни эътиборга олишни утиниб суради.
- Албатта эътиборга оламан,- дея уни тинчлантирган булди кукрак чунтагига "Олий тоифали 
шифокор Воис Хамроев" деб ёзилган бейжик кистирилган шифокор , - ундай булса *озирча 
сизларга бирмунча кучсизрок дориларни тавсия килиб кураман. Аслида узимнинг *ам 
дарровда кучли - кучли уколларнинг тайинлаш одатим йук.
Бирок шифокор тайинлаган уша кучсиз деб аталган уколлар Хилоланинг а*волини 
енгиллаштирмади.
Сулаймон онаси ва Хилолани уч кун ичида яна уролог Воис Хамроев *узурига олиб боришга 
мажбур булди.
- Хаа , энди муолажа учун бошка даво танламасак булмайди.
- Ука , бу кучли дорилар яна *омилага ... - Мастура опа гапини давом эттиролмай чайналди .
- Опажон , биринчидан келинингизга аник *омиладор деган ташхис куйилмаган. Иккинчидан 
уни дард билан юз-юзма ташлаб куя олмаймиз . Жони оfриб турибди ахир . Танаси какшаб 
турса кандай килиб уни *еч нима килмай ушлаб утиришимиз мумкин. Хомилага келсак... 
Айтишади- ку, бакувватидан берса *еч гапмас деб. Мен *озир барча э*тимолларни назарда 
тутиб бошка укол буюраман.
- Майли , укажон , хуп. Сиз нима десангиз шу . Уйлаб курсам сузларингизнинг бари туfри . Ахир 
давлат сизни шунча йил бекорга укитмаган,- деди Мастура опа мултираганча ,- бу ёкда 
келиним *ам кийналиб кетди.
- Опажон , *озир мен сизга битта нарсани сузлаб бераман *айрон коласиз. Энди бу ё ^ тиббиёт 
. Шунга очикдан очик *икоя айтаётганим учун узр . Сизга озрок далда булсин, бироз *отиржам 
булинг деб сузлаб бермокчиман-да буларни .
Хуллас , менга бир беморим булган онахон сузлаб бергандилар бу *икояни. Уша онахоннинг 
бир неча фарзандлари булган экан. Навбатдаги фарзандларига *омиладор булганларида 
каердандир бир ту*м ат булиб эрлари камалиб колибди. Шунда улар "Энди эрим узок йилларга


камалиб кетсалар керак, ё л ^ з узим бир этак болани кандок бокаман ?" деб корниларидаги 
*омиладан кутилишни режа килибдилар. Бунинг учун жуда кизитилган иссик *аммомга 
кирибдилар , ваннани кайнок сувга тулдириб уни ичида юраклари гурс- гурс уриб кетгунча бир 
соатдан ошик утирибдилар.
Аммо ... Хомилага *еч нарса килмабди. Вакти - соати келиб т у ^ л г у н ч а эрлари *ам окланиб 
ёнларига кайтибдилар. Улар менга "Воисжон болам, яхшиям шу боламни Худонинг асрагани. 
Хозир шу кенжа у ^ и м топармон- тутармон булиб вояга етиб мен билан хужайинимни 
Хажларга юборди. Шу болам туфайли еганимиз олдимизда , емаганимиз кетимизда . Аммо- чи , 
корнимдалигида мажбурлигимдан унга килган но*аклигимдан *алиям юрагим эзилади , 
узигаям буларни айтиб берганман. Болам боякиш эса бу *икояни эшитиб мени кучоклаб кулида 
кутариб *овлида чир- чир айлантирса денг. Нукул "Ойижон , аввалоси Худо , колаверса сиз 
борлигингиз учун мен *ам шу ёруf олам юзини курдим , энг му*ими шу, колганлари эса 
шунчаки булиб утиши керак булган ишлар" дейди.
Мастура опанинг чиройи очилди. Шифокорга кайта - кайта ра*мат айтиб, у янгитдан ёзиб 
тутказган дорилар руй*атини олиб Хилола билан бирга йулга тушишди.
Улар йулдан керакли дори- дармонларни сотиб олиб уйга кайтганларида , узокдан 
дарвозалари тагида турган Мирсаид акани куриб *айрон колишди. Одатда Мирсаид ака 
бундай вактда ишда буларди.
Сулаймон узи бошкараётган спарк машинасида отаси томонга якинлашиб колганда , Мирсаид 
аканинг ё л ^ з эмаслигини куриб кувониб кетди. Ахир отасининг ёнида ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
18-КИСМ
машиналари юкхонасидан майда-чуйда нарсаларни Акромжон туширишга кумаклашиб турар 
эди.
- Ойижон , - деди Сулаймон Мастура опага шодон овозда , - кочкок у з и н г и з келибди.
Мастура опа уз хаёллари билан андармон булиб келаётган экан ч о ™ Сулаймоннинг сузларига 
дастлаб тушунмади :
- Хаа ? Нима ?! Бирон нарса дедингми ?
Сулаймон кузи билан дарвозалари олдига ишора килди :
- Бир каранг ...
Мастура опа у тарафга караб аввалига бироз талмовсиради , назарида "Тушимми ё унгим?!" 
дея узига савол берган булди , аммо тез орада юзи ёришди :
- Вой улмасам ?! Акромжонми ?!
Кадди - бастлари сумбатдай йигит булиб колибди-ю ?! Онагинанг ургилсин . Бирам 
со^нгандим . Узим *ам айтяптувдима нега эрталабдан унг кузим учаяпти деб ?!
Сулаймон машинасини дарвозалари олдига тухтатиб , ундан деярли сакраб тушди:
- Ёппирай ,тухта узимни бир чимчилаволай?! Нечук биз fарибларни йуклаб колибсиз ,


Акромбойвачча ?!
У шундай деб Акромга отилди. Икковлари бир- бирларини кучоклаб , кутаришиб бир - икки 
айлантиришиб ерга куйишди.
- Сулаймон т о ^ и олдига бормагандан кейин, TOf Сулаймоннинг олдига келар экан ,- Акромжон 
шундай деб садафдек тишларини ялтиратиб кулди .
- Ууу 
жаноблари , койил койил ,- кулди Сулаймон, - узимам айтувдим ишонган т о ^ м ким 
экан деб ? Сен экансан-да ?!
Бу вактда Мастура опа машинадан тушиб улгурган эди:
- Акромжонимдан ургилай , - деди у к у ч о ^ н и очиб йигитчанинг томонга талпинар экан,- 
бормисан, болам ?! Кузларим йулингда накд тешилди- я ?!
- Ассалому алайкум, ая ,- деди Акром Мастура опанинг баfрига сингиб , - бир кошик конимдан 
кечинг , вактида *ол сураб келолмадим.
- Индамаса кучада кишлайдигансизлар , кани уйга,- деди Мирсаид ака, сунгра Мастура опага 
таънали бокди ,- Акромжонни со ^ н га н и н г шуми? Ме*моннинг *урмати кани? Бундок чой- пой 
куйинглар аввал .
- Ота , мен ме*мон эмасман- ку,- *иж олат булиб гапирди Акром, кичик у^ и н ги зм ан ахир .
- У ^ л л и к к а у^ и м и зс ан , аммо *озир узок йулдан келдинг. Кани юринглар.
Шу пайт бир четда ийманиб турган Хилолани курган Акром унга *ам кулини куксига куйиб 
салом берди :
- Келинойиммилар булар? Ассалому алайкум, келинойи?!
Хилола ёши узидан каттарок куринган йигитнинг саломидан дув кизариб кетди . Узини 
нокулай сезиб шоша - пиша :
- Ассалому алайкум ,- дея олди халос.
- Ваалейкум ассалом, яхшимисиз ? Янги уйларга урганиб колдингизми, келинойи ?
Хилола индамай "*а " дегандек бош силкиди. Кайнонасидан кумак сурагандай у тарафга 
каради.
Мастура опа дар*ол вазиятни кулга олиб Акромжонни иккинчи бор уйга таклиф килди :
- Акромжон, келганинг бирам яхши булди-ки , - деди у жилмайиб , - юр бир дийдорингга туяй .
* * *
Мастура опа Акромжонни ме*монхонага киргизиб узи хонасида кийимларини алиштираётганда 
Мирсаид ака ундан Хилоланинг с о ^ и ^ н и суради :
- Бу сафар нима гап топиб келдинг , хотин ?! Нима учун келинингни и с с и ^ тушмаётган экан ?


@Xazon_Rezgi /54 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа осойишта жавоб кайтарди :
- Хаммаси жойида, дадаси . А н и к р о ™ энди жойида буладиган . Утган сафар узим шифокордан 
"Т а ^ н келинимиз *омиладор булса ножуя таъсири булмасин" дея енгилрок дорилардан укол 
ёзиб беришларини сурагандим. Уша уколлар яхши таъсир килмабди. Бугун кучли р о^га 
алиштиришди .
- Гудак-чи ? Унга нима буларкан бу а*волда ?! - Мирсаид аканинг зумда диккати ошди.
- Шифокор барчасини *исобга олди , дадаси. Ташвиш чекманг . Ундан кейин айтишади-ку 
"Ташлаганга тош тегмайди" деб.
- Нимага уша *исобни аввал бошда олмади уша шифокор ?! Сенларни кайта- кайта оввора 
килмасдан ?!
Мастура опа чукур хурсинди. Караса эри уша шифокор билан бориб кутара савдо килишдан 
тоймайдиган.
- Дадаси- ей , *озиргина тушунтирдим- у , енгил дори ёзгин деб уни *оли-жонига узим 
куймаганлигимни. Нима килай ? Мен *ам уша дорилар эм булар деб уйлабман-да .
- Хмм , *ар галгидек *ол куйганман дегин ?! Узи битта жойга борсанг ...
- Айтганингизман, дадаси , *ол куйувчиман , кундим. Энди кунглингиз тинчидими ?- Мастура 
опа бу мавзуни тугатгиси , а н и к р о™ Акромжоннинг дийдорига тезрок туйгиси келарди, - 
юраколинг, Акромжонингиз кутиб колади .
* * *
Акромжон Мирсаид аканинг кулига ишга келганда энди муйлаби сабза урган успирин йигитча 
эди. Мирсаид ака уни шу яшаб турган уйларини кураётган вактда узи харид учун борган темир
- терсак бозорида арава итариб одамларга сув, шарбат сотаётган вактида илк бора учратиб 
колган эди. Ушанда навбатдаги харидини килиб чикаётган вактда чуллаб туриб Акромжондан 
бир баклажка муздек минерал сув сотиб олгани ёдида. Уйга кайтиб келганда ортидан курилиш 
материалларини ортиб келган юк машинаси билан *исоб - китоб килай деса *амёни жойида 
йук. Хаммадан *ам улар орасидаги уч юз долларнинг кушиб йуколгани таъбини анчагина хира 
килганини *али-*ануз яхши эслайди. Охири "Куйгандан нима фойда ?! Ё, Алло* ! Топиб олган 
одам му*тож булсин- у, йуколган пулларим бир кунига ярасин " дея ^ й и б о н а уша пуллардан 
кечиб юборди.
Орадан уч кун утиб харид учун яна уша бозорга боришга туfри келди .
Бу сафар *ам харидини амалга ошириб кайтаётиб уша рангпаргина сув сотувчи болага дуч 
келди. Мирсаид акага кузи тушган боланинг кузлари яшнаб кетди. Муздеккина сувлар 
ортилган аравасини жадаллаб унинг ёнига келганда , Мирсаид ака бу сафар энди унинг 
кунгли учун сув сотиб олмокчи булди. Аммо бола унга эътибор бермай аравасининг тагидан 
полиэтилен пакетга уралган узининг *амёнини олиб узатганда *анг- манг булиб колди.
- Амакижон , сизни кайта учратганим бирам яхши булди-ки , бугун елкамдаги т о ^ а н


кутиладиган булдим.
У *амённи узатиб дарровда ортига бурилди. Мирсаид ака унга етиб олиб "суюнчи" сифатида 
эллик минг олишга аранг кундирди.
Уйга келиб булган вокеани Мастура опага гапириб берган Мирсаид ака кутилмаганда аёлидан
- Дадаси , бу пуллар сизга харом , - деган сузларни эшитиб *айрон булди . ППШаввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
19- КИСМ
- Хаа тинчликми ? ! - деди Мирсаид ака аёлининг дабдурустдан айтган сузларидан *айрон 
булар экан.
- Дадаси , ахир узингиз "Топиб олган му*тож булсин- у, йуколган пулларим бир корига ярасин" 
демаганмидингиз ?
Мана Алло* сизнинг лафзингизни текшириш учун пулни кулингизга кайтариб келтириб куйди. 
Эгасиям тайин. Йигитчанинг айни укийдиган ёшида арава тортиб юриши му*тожлигидан 
дарак эмасми ? Хуллас , *озир кафтингизда турган пуллар уз карорингиз билан аллакачон уша 
йигитчанинг *алолига айланиб булган.
Агар Алло*дан *аё килсангиз бу...
- Булди , уларни эгасига кайтараман,- Мирсаид ака зумда бир карорга келди ,- истасанг мен 
билан юр. Сениям бир бозор айлантириб келай.
Мирсаид аканинг аёлини узига *ам ро* килишдан максади бошка эди.
У аёли Мастурадек териб- териб, жой- жойида гапира олмас эди. Мирсаид ака сув сотувчи уша 
успирин топиб олган пулларини олишни мабодо рад этса шуппайиб кайтиб келишдан бошка 
иложи йуклигини тахмин килган эди.
Узини Акромжон деб таништирган йигитчани кайта учратиш кийин иш булмади. Бирок 
вазиятни тушунтириб пулни беришган вакт уни олишга кундириш *акикатдан *ам мушкул 
булди . Гап орасида Акромжоннинг якин атрофдаги махаллада яшашини билиб олган Мастура 
уни уйларига бориш учун ру*сат суради. Каршисидаги дилбаргина аёлнинг таклифини рад 
этолмаган Акромжон елкасини кисганча уларга йул бошлади .
Акромжоннинг онаси Хафиза опа *ам у ^ и сингари камсукумгина аёл экан. Одмигина 
хонадонда онаси, Акромжон ва синглиси Хамида яшашар экан. Кейинчалик орадан вакт утиб 
*ар икки оила якин булиб кетишганларида шуни билдилар-ки, Акромжоннинг дадаси бошка 
бегона аёлга илакишиб гулдек оиласини такдир измига ташлаб кетган экан.
Хафиза опанинг оиласи билан танишганларидан бир ой утар - утмас, Мирсаид ака Мастура опа 
билан яна улар хонадонларида пайдо булишди . Бу сафар улар узларининг нисобга етган 
пулларидан ажратган закот *амда унга кушимча равишда бир таклиф билан ташриф 
буюришган эди.
Хафиза опа эр-хотиннинг Акромжон буш вактларида кизиб л а н ^ л л а б ётган бозорда сув сотиб 
эмас , балки салкингина дуконларида савдо билан шуfулланиш *акидаги таклифига уйланиб 
туриб , ийманибгина кунди.


Уша кезлари Мирсаид аканинг кул остида туртта катта-кичик дуконлар юритилар эди. 
Акромжон успиринлик йиллариданок анча укувли шогирд эканлигини курсата билган эди. 
Орадан йиллар утиб Мирсаид аканинг дуконлари сони унтадан ошиб кетган вактда Акромжон 
уларнинг барчасини юритадиган иш бошкарувчи булиб танилган эди. Бу йиллар ичида у 
синглисини ота урнида ота булиб узатди. Уч йил аввал эса туйкусдан энди рушнолик кураман 
деган онасидан ажралиб колди. Онасидан ажралган Акромжон *увиллаган уйига сиfмай 
колди. Уша йилининг узида Россиядаги тадбиркорликка укитадиган аллакайси институтга 
масофавий имти*он топширди- ю , омади чопиб талабага айланди.
@Xazon_Rezgi. /56 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мана уч йилдир- ки , у Россияда таълим олиб келмокда.
Сулаймондан бир ёш кичик булган Акромжон Мирсаид ака уни ишга кабул килган йилдан буён 
у билан ака - укадек чикишиб кетган эди. У Мирсаид акаларникига куп бора келар , го*ида 
Сулаймоннинг хонасида тунаб колиб , эрталабгача су*батлашиб , бахслашиб чикар эдилар. 
Мастура опа *ам кунглида заррача кири булмаган Акромжонни оналик ме*ри билан суюб 
колган эди.
Акромжон чет давлатга укишга кетгандан буён ёзги таътил вактида бир ойга она юртга 
кайтар , бу ердаги кунларининг асосий кисми шу хонадонда утар эди.
У укиши сабаб Сулаймоннинг туйига кела олмаган эди. Аммо бу йил одатига *илоф равишда 
кишки таътилда бир хафта булса *ам кадрдон хонадонига келишни кунглига туккан эди.
Хилола Акромжон *акида бирда, ярим эшитган булса-да , унинг ушбу келинлик оиласи 
аъзолари учун бу кадар суюкли эканлигини *ис килмаган эди . Бугун хонадон а*лларининг бу 
йигитга килган муомаласини куриб , узи *ам ме*моннинг *урматини чиройли килиб жойига 
куйиш кераклигини фа*млаб улгурган эди.
Мирсаид ака билан Мастура опа ме*монхонага бошлашиб киришганда Сулаймон ва Акромжон 
к и з ^ н су*батни бошлаб юборишган , Хилола булса ме*моннинг иззатини жойига куйиш 
максадида шундок *ам тукин дастурхонни янада тулдириб юборган эди.
Ота- онасидек булиб колган Мирсаид ака билан Мастура опа хонага бошлашиб киришгач, 
Акромжон уларнинг *урматига кулини куксига куйганча кайта урнидан кУзfалди .
- Утиравер , болам,- деди Мирсаид ака унга ме*рли кузларини тикиб .
Шуниси ажабланарли эди- ки , барча жойда узининг каттиккул табиатини куз- кузлашни яхши 
курадиган Мирсаид ака Акромжонга келганда сира бундай кила олмасди. У го*ида бунинг 
сабаби нимада эканлигига *ам узи *айрон булар , купинча эса барини йигитнинг уксик кунгли 
билан б о ^ а р эди.
- Отажон , бардам - бакувват, яхши юрибсизми ? - сурашган булди Акромжон Мирсаид ака 
билан , - сиз- чи ая ?! Туззукмисиз ?
Акромжон сураша туриб урнидан кУзfалди ва сал аввал хона бурчагига куйиб куйган 
каттагина портфелини бориб олиб келди.
Акромжон портфелини очиб чиройли килиб кадокланган бир буюм чикариб каршисида утирган 
Мирсаид акага узатди :


- Отажон , бу сизга . Туянинг юнгидан тукилган белбо^бандаж. Чузилиб кетмайди. Бу йилги 
киш Узбекистонда *ам Россияникидан колишмаяпти экан. Шунга баfрингизни иссиккина тутар 
деб шуни олгандим,- Акромжон кейинги уралган пакетни очаркан бу сафар урнидан туриб 
кулидаги румолни Мастура опанинг елкасига ташлади ,- аямга эса эчки юнгидан тукилган 
иссик румол. Елкангиздан куйманг , ая.
Мирсаид ака билан Мастура опа Акромжонни узок дуо килишди.
Дуодан сунг Сулаймон Акромжонга тегишди :
- Менга-чи ? Мозорбости килиб бирор нарса обкелмадингми ? Ё л ^ з ги н а аканг буламан- а, 
номард ? Акалик *урматим шуми ?
Акромжон *ам буш келмади :
- Ака ! Узи якинда уйланган булсангиз ?! Куёвлик сарпосидаги кийимларни *али бир- икки йил 
киярсиз?! Шундаймасми ?
- Шундайликка шундайку-я , сен совfа килган нарсанинг кадри бошкача эди- да...,-Сулаймон 
шундай дея ё л ^ н д а ка м хурсинди.
- Вой - бу ака, дарровда лаб бурманг- да. Сизни унутиб булармиди ?! Сизга *ам совfам бор . 
туfрироfи келинойимга туй совfаси.
Акромжон портфелидан бу сафар ялтирок, энсиз , аммо узунлиги бир карич булган кути 
чикарди :
- Ака, буни келинойимга бериб куясиз.
Сулаймон кутини Акромжоннинг кулидан олиб о*иста очди.
@Xazon_Rezgi / 57 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Кути ичида чиройли кузчалар билан безатилган билак занжири турар эди.
- Вой- бу, бунчаям чиройли булмаса , - деди Мастура опа Сулаймон унга узатган занжирни 
куздан кечира туриб ,- болам узинг талаба булсанг , шунча совfа - саломга пул сарфлаб 
узингни кийнаб куйибсан.
- Ая , укишдан буш пайтимда у ердаям ишлайман. Пулларим анча тупланиб колган. Кейин 
ё л ^ з бошимга канчаям *араж ат килардим?! Колаверса битта - ю , битта акам булса. Буни 
келинойимга беринг . Мен синглим Хамидагаям худди шунака занжир олдим.
- Ра*мат , болам. Барака топ . Алло*им бирингга минг, мингингга туман берсин. Ундан кейин 
Сулаймон аканг *ам совfангга яхши кунларингда яхшиликлар билан жавоб кайтарсин.
Шу пайт эшик очилиб Хилола чойнакда иссик чой олиб кирди.
У чойнакни столга куяр экан Мастура опа уни ёнига чакирди:
- Кизим , бу занжирни аканг туй совfаси сифатида сенга олиб келибди .


Хилола кизарибгина совfани олди ва Акромжонга аранг:
- Катта ра*мат , мулла ака . Пулингиз куп булсин ,- деди.
- Ота , ая ,- деди Акромжон,- менга энди ру*сат берасизлар . Аэропортдан туfри сизларникига 
келган эдим. Энди уйга утиб ... - шу сузларни айта туриб унинг овози титради ,- мозорбошига 
бориб онамни йуклай . Кейин Хамиданикига *ам бориб келишим керак. Болалари куз унгимдан 
бир- бир утиб кетяпти. Синглим *ам сизларга ухшаб келишимдан бехабар эди. Бир сюрприз 
килай.
Мирсаид ака Акромжонга ноилож ру*сат берди :
- Хозирчаликка майли , у ^ и м . Аммо кечга кайтиш шарти билан.
- Ота , эртага шунака пайтларда кайтаман. Барча кариндош, таниш - билиш , синфдошларимни 
бир-бир кураман- у , кейин сизнинг ихтиёрингиздаман. Ру*сат берасизми, ота?
Мирсаид ака "Маъкул"дея бош ирfаб , кулини дуога очди.
* * *
Одатда янги йил байрамини байрам урнида курмайдиган Мирсаид ака бу сафар Акромжоннинг 
шарофати билан ёйилиб утирди. Акромжон *акикатдан *ам унинг кунглидан муста*кам жой 
олган эди.
Боз устига Хилола кеча ва бугун олган осма уколлар таъсирида анча жонланиб колганди. Аммо 
Мастура опанинг назаридан бир нарса кочмаётган эди. У *ам булса келини Хилоланинг ... □□□□ 
аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
20- КИСМ
деярли *еч нарса емаётгани эди. Хайрон булган Мастура опа Хилола ошхонадалигини пойлаб 
ортидан борди:
- Хилола , - деди у ало*ида назокат билан , - бундай разм солиб карасам , кечадан буён *еч 
нарса емаяпсиз. Биз узимиз , яна Акромжон билан булиб сизга ортикча эътибор бермадик чо ™ . 
Аммо кечаги ва бугунги уколлардан кейин иситмангиз чикмади, кадам олишингиз анча енгил. 
А*волингиз яхши томонга узгарди- ю ... Нимагадир *еч нарса емаяпсиз?! Ё менга шундай 
туюлдими ? Ошхонада у , бу нарса чимдиб еб оляпсизми деб хаёл килай, кунглим жойига 
тушсин десам авваллари сира бунаканги *олатга дуч келмаганман. Есангиз майлику-я , 
кайтага *урсанд булардим.
Хилола дув кизариб ерга каради :
- Емаяпман , ойижон ,- деди у кузларини мултиллатганча аранг,- тУfрироfи егим келмаяпти. 
Узимни зурлаб бирон нарсани 
0
fзимга солсам, укчиб ...
Мастура опанинг юзи ёришиб кетди :


- Вой узим ургилай , келинимдан. Мен айтган эдим- а ... Халиям айтаман уша гапни. Сиз аник 
*омиладор булсангиз керак, - у шундай деб уйланиб колди, - аммо ... Аммо буш коп тик 
турмайди. Агар уйда бор егуликларни таъбингиз тортмаётган булса , унда ... Унда куз 
унгингиздан лип - лип утаётган нимадир булса уша нарсани номини айтинг. Шу дардингизни 
давоси булади. Ра*матлик кайнонам "Кунглингиз тилаган нарсани туйиб есангиз , таксикоз тез 
таркайди" дердилар .
Сиз *ам кайсидир егуликни жудаям егингиз келяптими ? Шундай булса асло тортинманг . 
Алло*га шукр , *озир юртимизда топилмайдиган нарсанинг узи йук. Якинда додажонингиз 
билан супермаркетга бориб 
0
fзим ланг очилиб колди. У ерда сотилаётган мева- чеваларни 
купини умрим давомида энди куришим . Хаа...
Хилола , бемалол , сиз *ам егингиз келганини айтарсиз , хуп ?- Мастура опа кейинги сузларини 
кунглида давом эттирди : "Бош икорон™ келинга ниманидир харид килиб , 
0
fзига тутишнинг 
*ам гашти узгача. Бунда хатто уша нарсани узинг егандан *ам аъло завкни туйишинг аник 
булса керак".
Хилола кузлари билан ер чизди. Мастура опа унинг дилидагини айта олмай *иж олат 
тортаётганини фа*млади :
- Хилола , сиз мени "Ойижоним ниманидир егим келганини караб туриб билиб оладилар" деб 
уйлаяпсизми ? ! Мен бу даражада кишининг фикрини укийдиган зе*нлимасман. Хуллас , бу 
ишни узингиз килишингиз керак, яъни кунглингиз тусаган нарса номини айтишни назарда 
тутаяпман- да.
- Ойижоооон ... Битта дона ...
- Хааа ?!
- Бир донагина... шафтоли топишнинг иложи булармикан- а ? Бииитта булса етарди.
Мастура опанинг че*раси ёришди:
- Иложсиз нарсанинг узи йук . Факат *озир янги йил киришига озгина дакика колди . Барча 
дукон, супермаркетлар ёпилди *исоб. Энди эрталабгача сабр килиб турасиз. Унгача шафтоли 
шарбати ичиб туринг. Жуда урнига тушмаса-да , аммо *ар калай тафтингизни босиб туради.
Эртасига Мастура опа *ар тонгдаги каби бугун *ам эрта сахардан туриб олган Мирсаид акани 
тезлашга тушди:
- Жооон дадасиии, бизга шафтоли топиб келмасангиз булмайди. Хилолангизни кунгли 
шафтоли тусаб *еч нарса емаяпти. Жооон ...
- Хотин , туриб - туриб сенга *айрон коламан. Узингни калланг билан уйлаб гапиряпсанми шу 
гапларни ?! Бир ёкда *али суфи бетини ювмаган ™ р а - шира булса ?! Жиллакурса тонг 
ёришсин ? Шунга кунарсан, мар*амат килиб ?! Иккинчи тарафдан кеча барча савдо 
ша*обчалари бор имкониятини ишга солиб ме*нат килди . Бугун йилнинг энг биринчи куни , 
биринчи числода купчилик дуконлар ишламайди. Колаверса шу бугун одамларнинг узидаям 
дуконга боришга раfбат йук.
- Майли , дадаси . Кун ёришгунча кутамиз . Бирок кучаларни бир айланиб , кайсидир 
дуконларда савдо булаётганини текшириш а*дидан кайтганим йук . Энг катта супермаркетлар 
ишласа керак. Бизнесга фалон пул тиккан тижоратчилар учун бир кун *ам жуда катта йукотиш


булиши аник. Ахир ...
- Ахир ?! Канака ахир ?! Уша бизнесменларинг бугунни , нафакат бугунни балки бутун январь 
ойини *исоб- китобини янги йилдан аввалги бир хафталик савдода аллазамон жой- жойига 
куйиб булишган. Бекорга катта тижоратчи булишмаган- да улар ?!
@Xazon_Rezgi / 59 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
Мастура опа бушашди :
- Хеч булмаса бозорлар- чи ? Кайсидир бозорлар ишласа керак?!
Мирсаид аканинг токати- ток булди :
- Хуп , *озир йулга тушаман ! " Мирсаид качон шафтоли кидириб келаркан ?!" деб йулимга куз 
тикиб утирган бозорчини албатта кидириб топганим булсин ?!
- Майли , дадаси . Бутун бошли Тошкентда икки дона шафтоли топилмаса нимаям дердим ? 
Мастура опанинг хомуш че*расига караб Мирсаид ака чидаб туролмади :
- Менга кара , нега узинг учун лоакал бирон марта бир нарса сурамагансан?! Эринг булиб 
"Фалон нарса егим келди" деган гапингни эшитмаганман. Келин яримта нарса сураганда эса 
индамасам оламни бошингга й и ^ б уввос солиш пайидансан ?
Мастура опа ма*зунгина жилмайди :
- Дадаси ? Нима учун сиздан бирор нарса сурамаганман ?! Сабабини айтайми ? Чунки мени 
кунглим нимани тусаса бу *али нима эканлигини англаб улгурмасимдан сиз кучадан 
кучо^н ги зни уша нарсага тулдириб кириб келардингиз. Мен рости жуда *айрон колардим. Бу 
кандай булиши мумкин деб ?! Кизик- да узиям. Олма егим келса олма , нок егим келса нок , туй 
оши егим келса туй оши узидан-узи *озир- у нозир буларди. Сиз эса шу нарсаларни бирам егим 
келди- ки, асти чидай олмадим. Бутун фикри хаёлим шу егуликларда булди-я ? Аммо сенсиз 
бир тишлам *ам тишлагим йук дердингиз.
Кейинчалик уйлаб бир тухтамга келдим . Фикри ожизимча , буларни барини Алло* 
кунглингизга солиб куйган. Ахир Алло*га осон.
Аёлининг сузларидан Мирсаид ака *ам *овуридан тушди:
- Унда Сулаймонинг келин учун нега *аракат килмайди ? Ёки *ис келиннинг кунгли тусаганини 
*ис килмаяптими ?!
- У *ам сиздек булгунча *ис киладиган булиб колар , дадаси . Колаверса улар билан бизнинг 
фаркимиз жудаям катта. Болаларимиз айтарли кийинчилик курмай усишди. Аввало шунисига 
шукр. Сиз билан мен эса бу даражага етишгунча хазилакам кунларни курганимиз йук... Ха 
майли ...
- Бупти, тонг *ам ёришди. Бориб шафтоли кидириб келай. Ёшлигимда бир эртак буларди. 
Ушанда бир етим киз кишнинг ка*ратон чилласида угай онаси томонидан ялпиз териб келишга


жунатиларди. Бу дейман эртаклар *ам *аётдан олинар экан- да ?!
- Дадаси-ей ?! Норози булмай "Ал*амдулилла*" десангиз- чи ?
- Йуfей , *ечам норозимасман . Шу кунларни курганимизга , курсатганига шукр ... 
Ал*амдулилла* онаси , ал*амдулилла*...
Мастура опа эри билан шафтоли кидириб бирга бора олмади. Уйларидаги суюкли ме*мон 
Акромжонни ташлаб кетишга кузи киймади. Акромжоннинг эртага Россияга кайтиб кетиши 
маълум булгач , Мастура опа унинг дийдорига янада купрок туйиб олишни ният килган эди.
Мирсаид аканинг шу чикиб кетганича уч соат деганда *ам дараги булмади. Мастура опа энди 
*уноб була бошлаганда ундан к у н ^ р о к булиб колди. Одатда Мастура опа эри рулдалигида 
сира к у н ^ р о к килмас, йулда уни ч а л ^ т и б куймай деб канчалик хавотир олмасин узини 
босишга *аракат килар эди. Аёлининг бу одатини яхши билган Мирсаид ака лозим курганда 
илож топди дегунча узи к у н ^ р о к килишга интиларди
- Ассалому алайкум, дадаси , -Мастура опа салом берди-ю, эрининг азмойишини кутиб орага 
бошка суз кушмай жим булди. Узи су*батдош учун "Ассалом"дан *ам чиройли кириш сузи 
булмаса керак. Мирсаид ака аёлининг бир кунда ун кайталаб салом бериш одатига куниккан 
эди. Мастура опага эса эрининг куздан сал нари булиши "Ассалому алайкум, дадаси" сига 
ба*она .
Мирсаид ака *ам *узурланиб алик олишдан эринмайди. Бирок бу сафар у алик олишни 
унутгандай:
- Мастир , шафтолини канакасини олишни айтмабсан- ку , тукли шафтоли керакмиди ёки 
туксиз луччакданми ?
Мастура опа билди- ки , эри шафтолини топибди . Топганда *ам танлаш имкони билан топибди.
- Билмасам дадасиии, бу *акда сурамаган эканман, - деди кувонганидан бушашиб Мастура опа 
,- битта унакасидан , битта бунакасидан олиб келаколинг ...
- Майли , хуп ,- гапни киска килди Мирсаид ака аёлига , сунгра унинг ёнидаги сотувчига 
гапирган гапи эшитилди ,- менга *ар хилидан чиройли килиб териб берасиз ...
@Xazon_Rezgi /60 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака кун чошго*дан ошганида уйга кириб келди. Гарчи унинг куринишидан чарчагани 
билиниб турса-да кайфияти жуда кутаринки эди.
Мирсаид ака дарвозахонага машинасини олиб кирди ва утирган жойида машинадан тушмай 
кулидаги пакетни узини кутиб олган аёлига узатди.
- Мастир , анконинг у р у ^ я м бунчалик камёбмасдир? Дуконма - дукон юриб упкам тешилиб 
кетаёзди. Бутун Тошкентни айландим десам лоф булмас . Макросиям колмади , Корзинкасиям . 
Каерга кирсам битта жавоб, тУfрироfи савол : "Кеча каерда эдингиз ?"
Бозорларни айтмайсанми ? Чикмаган жондан умид деб унисидан бунисига боравердим, 
боравердим. Ахири Олой бозоридаги битта амаки мушкулимни осон килди. У мени дардимни 
эшитди-ю, "Хакикатда топиб бермасак булмас экан" деб , айлантириб - айлантириб битта 
"Камера хранения"дан олиб берди. Ишонсанг топганимда кузимларимдан ут чакнаб кетди.


Хурсандчилигимдан- да ,- у шундай деб пакетга ишора килди ,- бу ерда ун дона. Хар хилидан 
танлаб олдим. Иккитасими, турттасиними узингга олиб кол. Маниям хотиним январда бир 
шафтоли есин. Кейинчалик мактаниб юрай мен *ам . Колганини келинингга бер . Етар ?!
Мастура опа жилмайди :
- Дадаси , сизни "Менга шафтоли олиб бердилар" деб емасам *ам мактанавераман. Буни узи 
курганданок егандек булдим,- у шундай деб машинадан тушган эрига кулидаги 
шафтолиларни яна кайта тутказди ,- буларни яхшиси келинингизга узингиз беринг.
Мастура опа шундай дея туриб эри бу таклифга эътироз билдиришини тахмин килганча дарров 
*уж умга шошилди :
- Шундай килинг , дадаси . Келинлар *ам кайноталар узларни отадан кам яхши курмаслигини 
билиб куйишлари керак.
Мирсаид ака Мастура опанинг охирги гапидан кейин унга каршилик килмади.
У келинининг хонасига якинлашиб овоз берди :
- Келин , *ой келин ?!
Хилола *аялламай остонада куринди :
- Лаббай додажон. Ассалому алайкум.
Мирсаид ака кулидаги пакетни келинига намойишкорона узатди :
- Канакасини егингиз келганини билмаганим учун *ар хилидан олаколдим.
Хилола кайнотаси тутган пакетни олди- ю , уялиб кетди .
Аранг :
- Ра*мат, додажон,- дея олди халос .
Мирсаид ака уз хоналарига намойишкорона кадам босиб кирар экан, изма -из келган аёлига 
бир мактангиси келди :
- Мастииир ... Мана шу *озирги "Ра*мат, додажон"нинг нархи-чи бир миллион сум булди. 
Мастура опа эрининг устидаги курткасини ечишга ёрдамлашар экан унга жавобан:
- Умрингиз узок булсин , дадаси ... Эркак кишининг хонадони учун килган *аражатининг 
савоби жудаям улуf булиши шаксиз. Ило*им кармонингиз пулга, савоб *амёнингиз эзгу 
амалларга тулик булаверсин...- деди у мамнунлик билан
Тушликдан кейин Хилола уз ота- онасини куриб келишга кайнота- кайнонасидан ижозат 
суради.
Эрталабги хариди туфайли эшитган миннатдорчилиги таъсирида *али *ам еттинчи осмонда 
юрган Мирсаид ака узи ру*сат бергач у ^ и билан бошлашиб чикиб кетаётган келинини 
тухтатди :


- Келин , кудамгиларга мени номимдан ало*ида салом дейиш ёдингиздан чикмасин ,- у 
Хилоланинг "Хуп, булади , додажон" деганини эшитганда яна бир бор бошини "ру*сат" деган 
маънода силкитар экан, келини икки кадам юрар - юрмас му*им нимадир ёдига тушиб 
колгандек уни кайта тухтатди ,- *а айтганча келин анави ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
21- КИСМ
шафтолидан сумкангизга солиб олинг. Кунглингиз тусаганда ейсиз.
Хилола кайнотасининг таъкидидан уялиб кетди. Аммо унинг *урмати юзасидан ростига кучди:
- Иккитасини сумкамга солиб олгандим, додажон.
- Хаа ундок булса яхши,- деди Мирсаид ака талтайганнамо ,- бупти энди бораколинглар.
Эрининг узини тутишидан Мастура опа бироз ажабланди . Бир кунгли "Дадаси , *а деса олиб 
берган шафтолингизни пеш килаверманг , бу миннатга кириб колмасин яна" демокчи булди-ю , 
аммо эрининг кайфиятини бузгиси келмади. "Бу *акда мавриди келганда бошкача мисол билан 
секин тушунтирарман,- деб уйлади Мастура опа , - колаверса бугунги килган ишлари 
*акикатдан *ам *ар канча керилишга арзийди- да".
Фикрларини хаёлан мушо*ада торозисига солиб олган Мастура опа эрига кайнок чой куйиб 
узатар экан :
- Дадаси , бировнинг кунглини олиш барибир бошкача а ? - деди ,- узгани бахтли килган инсон 
ундан *ам кура узини купрок бахтли *ис килади . Каранг , келинингизга кунгли тусаганини 
тутганингиздан буён д и м о ^ н ги з канчалик чо^ Хали-чи , набирангиз т у ^ л и б кулингизга 
олсангиз курасиз бахтнинг ширин таъми кандай тенгсиз булишини .
- Болаларингни укиши бошлангандан кейин Сулаймонга чиройли килиб тайинлагин, - деди 
Мирсаид ака чойдан хуплар экан,- келинга яхшилаб карасин. Куча - куйда кунгли нимани 
тусаса олиб берсин. Айтишади- ку , "Еган егандек булади " деб. Менга с о ^ о м набира керак.
- Хуп булади , дадаси . Сиз нима десангиз шу- да . Илойим умрингиздан барака топинг.
- Мастиир ... Акромжон нариги хонада ухлаб колган экан. Узиям эрталабгача телевизор куриб 
чикди,- Мирсаид ака шундай деб аёлига масла*атомуз бокди ,- у й ^ н с а бир коса суюк овкат 
тутсанг яхши буларди- да. Шунга *аракат киласанми деётган жойим эди.
- Дадаси , Хилолангиз аллазамон товук шурва солиб куйган. У "Кечадан буён уйдагиларга 
кучли овкат тутавериб ошкозонларини зуриктириб юбордик. Айникса додажон бунака 
вазиятда тез толикиб коладилар . Шунга озрок суюк овкат ичиб танлари бир яйрасин" деганди.
- Мастииир ... - деди илжайиб Мирсаид ака,- бу дейман келининг *ам худди узинг була 
бошлабди а ? Койил - ей ?!
Аёл кишининг аёллиги нимада биласанми ?! Билмасанг билиб ол . Аёл кишининг аёллиги 
фа*ми - фаросатида ! Аммо Сулаймоннинг бахти бор экан. Пешонасига яхши киз учради. Мен 
*ов уша бошида у ^ и н г "Узим билан бирга укийдиган кизни ёктираман , уйлансам *ам , 
уйланмасам *ам факат шунга уйланаман" деганда шу келинингни жуда ёмон киз деб тасаввур


килгандим. Назаримда у куча- куйда *ар йигитга кошини кокиб , кузини сузадиган 
енгилтабиат киз булиб гавдаланганди.
Аммо минг шукр- ки , бахтимизга келиндан тоълеимиз ёруf чикди.
- Ило*им икковлари кушгани билан куша каришсин. Биз эса ро*атларини курайлик, дадаси.
- Амин , онаси , амин ,- Мирсаид ака аёлининг дуосига кушила туриб *овлида кораси куриниб 
колган Акромжонга кузи тушиб колди ва гап узанини бошка тарафга бурди ,- кенжатойинг 
уй ^ н д и , онаси . Товук шурвадан хабар олавер энди. Танимиз яйраб бир шурва ичайлик.
Мастура опа "Хуп булади- да , дадаси" деганча мамнун киёфада чакконлик билан урнидан 
кУзfалди...
- Бай, бай - деди хуриллатганча шурвани симирар экан Мирсаид ака, - энди еган овкатим 
ичимга тушгандек булди.
- Ая , - деб Мирсаид акага кушилди Акромжон, - ростини айтсам сизлардан энди кунглим 
мутлако *отиржам булди . Келинойим яхшигина пазанда эканлар. Бунака кули ширин 
келиннинг табиати *ам шунга яраша гузал булиши керак.
@Xazon_Rezgi /62 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Узи "Келин билан кайнонанинг т у п р о ™ бир жойдан олинади" дейишади- ку. Шу гапнинг 
ростлигини исботини куриб турибман.
Мастура опа Акромжоннинг сузларига табассум билан жавоб кайтарди:
- Болам , - деди у *авасмандлик билан ,- энди сени навбатинг . Хуп десанг , мен секин - аста 
сенга *ам келин кидиришга тушаман. Ёзги келишингда гижбадаванг туйингни утказардик- да , 
бу ерда бир - икки хафта туриб кейин янги келин билан бирга сизларни Россияга кузатиб 
куярдик. Агар Алло* бераридан кисмай укишинг битгунча келин *омиладор булса , уни юртга 
кайтариб олиб келиб узимиз куз- кулок булиб турардик. Шунга нима дейсан ?! Балки куз 
остингга олган бирорта ёктирган кизинг бордир?!
- Й у ^ ей , ая . Хали *еч кимни куз остимга олганим йук . Укишимдаги кизларнинг барчаси рус 
ва бошка миллат кизлари . Колаверса уларнинг *еч кайсиси мени танлашмайдиям . Менга эса 
шу узимизнинг кизлар маъкул. Лекин *озир битирадиган бир - иккита лойи*аларим бор. Шулар 
битсин , кейин уйланаман. Ушанда сиз кайси кизни муносиб курсангиз ушанга уйланаман, ая. 
Мана акамга *ам зур танлов килгансизлар- ку.
- Аканг Хилола келинойингни узи топган. Бу бизнимас унинг танлови . Мен ва отанг факат ок 
фоти*а берганмиз халос , - деди Мастура опа Акромжонга изо* берган булиб.
- Энг му*ими *ам шу-да, ая . "Ё м ^ р билан ер кукарар , дуо билан эл кукарар" деганларидек , 
буларнинг барчаси сизларнинг дуоларингиз шарофати.
- У ^ и м , - дея вазмин о*ангда су*батга кушилди Мирсаид ака, - биласан, укишга кетишингдан 
аввал кулимга тутказиб кетган пулларингга битта дукон юргазиб куйганман. Хозир уни 
айланмаси яхшигина мактовга сазовор булиб колган. Хуп десанг , шу пулларингни бир 
кисмини олиб уйингни таъмирлатсам . Мен *ам кейинги вактларда барча ишларни


шогирдларга топшириб анча бекорчи булиб колганман. Шунга бироз чал^рм идим деяпман-да. 
Т а ^ н "Отам пулларимга куз олайтириб колибдилар" деган нотУfри хаёлларга бормагин. Яна 
масаланинг иккинчи томони уз пулларимдан таъмирга ишлатсам fуруринг дарровда ук 
ейишини *ам биламан.
- Ота ... - дея ютинди Акромжон,- о ч и ™ бу таклифингиздан бошим осмонга етди. Аввало мени 
уйлаганингиз учун катта ра*мат . Бирок мен... у *овлини шундай саклашни ният килгандим. У 
*овлининг *ар бурчагидан ра*матлик онамнинг ифорлари келиб туради. Таъмир туфайли бу 
ифордан ажралиб колишни истамайман...
Акромжон шундай деб лаблари титраганча ерга каради.
Зум утмай Мирсаид аканинг *ам товуши ™ п п а б у^ л д и :
- Мен нодонни кечир , болам. Кариб миям суюлиб коляпти шекилли . Кейинги вактларда куп 
нарсаларни шунака бош- кетини уйламасдан ...
- Ота , одам уз боласидан *ам узр сурайдими ?! - Акромжон шундай деб бирдан юзи ёришди ,- 
бундай килсак-чи , ота ? Уша онам утган *овлининг бир девор ёнидаги кушнимиз уз 
хонадонини сотаётган экан. У хонадон *ам худди бизникига ухшаб пастаккина . Уша жойни 
нархлаб олсак , янги уй куришимиз мумкин. Орада сиз *ам узингиз айтгандек машfул 
булардингиз. Агар дукондан келадиган фойда етмаса , мен Россиядан пул жунатаман. У ерда 
*ам анча - мунча й и ^ б куйган жамfармам бор.
- Эээ, булди . Гап йук . Мана бу у ^ л бола гап булди ,- Мирсаид аканинг зумда кайфияти 
кутарилди,- уша хонадонни эртагаёк бориб нархлаб олганим булсин. Эрталаб сени аэропортга 
кузатиб куяман- у , сунг туfри махаллангга утаман.
- Ота , факат битта шарт билан . Узингизни уринтириб куймайсиз .
-Хуп , болам , хуп.
#Орадан_икки_ой_утди
Шанба куни укишдан кайтган Хилола хонасига кирди-ю , шу буйи кайтиб чикмади.
Сулаймон синфдошлари билан эрта сахардан Чимёнга дам олишга чикиб кетган эди.
Ха деса келинидан хабар булавермагач , Мастура опани хавотир босди:
- Хилола , *ов Хилола ,- дея унинг эшигини такиллатди ахири Мастура опа юраги алланечук 
гурсиллаб урганча ,- болам , туззукмисиз ?
Ичкаридан Хилоланинг ожизгина инграгани эшитилди :
- Ойижооон ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
22- КИСМ
Мастура опа жон*олатда ичкарига кандай югуриб кирганини узи биламай колди.
Кирса Хилола ранги докадек окариб кетганча ёстикдан бошини кутара олмай бемажол ётар


эди:
- Кизим , нима булди ? Тобингиз кочдими ? Каерингиз оfрияпти ?! - шошилганча пайдар- пай 
савол ё ^ и р д и Мастура опа
- Билмасам , киндигимни атрофи биров бураб чимчилагандек каттик 
0
fрияпти,- ожизгина 
жавоб кайтарди Хилола,- 0fрик тусатдан бошланди.
- Энди нима киламиз ? Аксига олиб на додангиз , на Сулаймон уйда йук ? - Мастура опа шундай 
дея келинига мунfайиб тикилди - менга каранг , оfриfингиз курук 
0
fрикми ? Мабодо кон- пон 
кетмаяптими ?
Хилоланинг кузларида ёш ^ л т и л л а д и :
- Кетяпти , ойижон ...
Мастура опа чукур ух тортди :
- Бугун шанба узимизни поликлиникада *ам иш вакти тугаб булди . Булмаса тиббиёт 
картангизни олиб касалхонага йулланма олармидик ?- бирдан Мастура опанинг ёдига 
опасининг доя келини тушиб колди, - *а-я , айтганча Саодатхонга к у н ^ р о к килай-чи ?
Мастура опа вазиятни тушунтириши билан Саодатхон гапни киска килди :
- Холажон, кийиниб тайёр булиб туринглар, *озир тез ёрдам машинаси боради.
Кайнона- келинни Саодатхоннинг узи кутиб олди. У Хилолани тезда УТТ хонасига етаклади :
- Келинингизнинг *омиласи аллакачон тушиб булган,- деди текширивчи шифокор уни 
аппаратда куздан кечирар экан, - мана боладон топ- тоза . У ерда *омиладан *еч кандай из *ам 
колмапти.
Мастура опа "Вой шурим" дея шивирлаб лабини тишлади. Узала тушиб ётган Хилоланинг 
ша*ло кузлари лим- лим ёшга тулди.
- Аммо шукр килсангиз булади . Жараён ёмон окибатларсиз утибди. Аёллик аъзосида ортикча 
кон колиб кетмаган.
- Синглим , нима учун бундай булди ? Мана келиним утган хафта катор текширувлардан 
утганда барчаси жойида деган хулоса берилган эди- ю ? Келиним о ^ р кутармаган , йикилиб 
тушган булмасалар ?! Ахир кандай килиб узидан- узи ...
- Холажон, шифокорлар *ам худо эмас . Улар *ам худди узларидек инсон яратган аппарат 
берган маълумотга караб хулоса ясаб беришади халос. Аммо уша утган сафарги хулосада *ам 
*омила ойлик *исобга кура анча кичиклиги таъкидланган. Бунда *омила кутарилган санада 
адашилгандир- да деган тухтамга келинган . Аммо энди ...
- Саодатхон, илтимос оддийрок тушунтиринг . Хаёлларимни туплай ололмаяпман.
- Холажон , нима десам экан ? Агар *омила нормал ривожланмаса ёки усишдан тухтаса, 
организмнинг узи ундан кутилишга а*д килади . Хилолахоннинг мисоли *ам *удди ана


шундай.
Аммо айтиб куяй . Купинча бундай *олларда организм янада тезрок кайта *омиладор булишга 
*аракат килади. Ва таассуфки , айни аввалги *омиладан айрилган вактда организмнинг узи 
*омиладан кутилиш пайига тушади. Бу *одисани халк тилида купинча "боладон уйнокилиги" 
*ам дейишади.
- Бундан хабарим бор ,- деди Мастура опа ,- табиб табиб эмас, бошидан утказган табиб 
дейишади. Мен *ам Сулаймонимни кулимга олгунимча анча машаккат чеккан эдим. Ушанда 
тиббиёт бу даражада ривожланган эмас эди. Ра*матли кайнонам уша кезлари "Болани чала 
ташлайдиган аёл бузокни чала туfадиган сигирни гуштини ейиши керак, шунда с о ^ о м
фарзандни дунёга келтиради" деган гапни эшитиб колиб фермама- ферма юриб шунака сигир 
кидирганларини *амон эслайман. Боякиш *окисоргина аёл эдилар. У вактнинг инсонларнинг 
узи барчалари шунака содда, далиfули булишган.
- Топганмилар шунака гуштни ? - кизиксиниб суради УТТ текширувчиси булган аёл .
- Хаа олиб келганлар . Аммо уша гушт *акикатдан *ам чала туfадиган сигирнинг гушти 
булганми ёки биров "Кел шу аёл келини учун жуда куйиб кетди" деб ё л ^ н д а н учраган гуштни 
кулларига алдаб тутказиб юборганми , буниси энди бизга коронfу. Ушанда икки килога якин 
гуштдан ё л ^ з узим учун шурва пишириб севина - севина 
0
fзимга тутганларини *амон 
эслайман. Мен *ам уларни бу тадбирларига ишонмасам *ам тутган таомларини ихлос билан 
ичаётгандек тутардим узимни .
@Xazon_Rezgi /64 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Энг к и зи ™ айнан ушанда турт маротаба кулим билан тутмаган *омилаларимдан кейин мана 
шу у ^ и м Сулаймон с о ^ саломат дунёга келганди. Муштипаргина кайнонам "Ана бувиларимиз 
бир нарсани билишган- ки таъкидлашади . Бу набирам аввалоси Худо , колаверса уша 
шифобахш шурванинг *осияти билан т у ^ л д и " деб роса кувонгандилар.
- Сиз уларга индамаганмисиз ? Яъни "Жуда бунчаликмасдир, ойи, бу ёкда шифокорлар *ам кул 
ковуштириб утиришмади" демаганмидингиз ?
- Бундай дейиш хаёлимнинг етти кучасига *ам келмаган,- хазин жилмайди Мастура опа ,- 
ойимни уйласам уша кезлари кок саратоннинг мияни кайнатадиган жазирамасида лаблари 
курукшаб, иссикдан пуст бойлаб айтилган гуштни топиб келганларини эслайман. Улар менга 
"шифобахш гушт"ни топиб келганларини мактанаман деганларида куйиб кетганларидан 
овозлари хириллаб, товушлари чикмай *ам колганди .
Мастура опа шундай деб бирдан узига келгандек булди .
- Саодатхон , энди Хилолам ...
- Хилолага *еч нарса килмайди . Хозир тинчлантирувчи ва оfриксизлантирувчи укол килиб 
куяман. Бугунча кимирламай ётсинлар. Бир , икки кунда узларига келиб коладилар . Насиб 
килса курмагандек булиб кетадилар. Аммо организм бир муддат яхшилаб дам олиши керак. 
Тахминан беш , олти ойгача *омиладор булишдан сакланишлари керак. Сиз узингиз 
келинингизни хафта оралатиб олиб келсангиз , мен уларни яна бир бор текшираман ва 
керакли дори - дармонларни тайинлайман.
- Икковингизга *ам ра*мат. Биз энди бора колайлик,- деди Мастура опа .


- Холажон , менинг *ам иш вактим тугади . Сизларни узим уйингизга ташлаб куяман,- деди 
Саодатхон , - *озир халатимни алиштириб келай.
- Саодатхон , машина *айдаётганингизни билмаган эканмиз ,- деди йулда Мастура опа , - 
койил- ей *амма ишга улгурасиз- а ?
-Келин булмасимдан аввал машина *айдар эдим . Кейинчалик жиянингиз рашк килиб 
*айдатмай куйгандилар. Энди эса ишдан ортиб болаларни мактабга , боfчага олиб боришга 
бир узлари улгуролмай колдилар. Шу сабаб бир тараф, колаверса рашклари анча босилиб 
колдими, *айдовчиликка кайтадан ру*сат тегди.
- Хаа шундай денг. Аёл кишининг *ар ишда пешкадам булгани яхши. Мени фикримча-чи , бола 
тарбиясида аёл киши асосий уринни эгаллайди. Эркак киши *ар не килса *ам кучанинг одами . 
Энг биринчи вазифаси топиб - тутиб келиб , оилани таъминлаш. Баъзи лолларда "Йук бундай 
эмас, нотУfри гапиряпсиз" деб карши чикишса-да , аммо бу гаплар барибирам уринли. Маш*ур 
ибора бор- ку, "Хар кайси муваффакиятга эришган эркакнинг ортида буюк аёл туради" деган. 
Мана асл *акикат. Топиб айтилган пурмаъно сузлар. Аммо мен бу сузларни факат аёллар 
даврасида гапираман.
Дадасининг ёнларида эса...
"Бахтимга яхшиям сиз борсиз , дадаси..."
Бу *ам *акикат.
Хакикат булганда *ам энг олий *акикат. Хаа !
- Холажон, поччам сизларни эшик ёнида кутиб турибдилар,- кузи билан ишора килди 
Саодатхон .
- Вооой , менгина улай. Уларни ого*лантириш ёдимдан чиккан экан- у. Тоза тажанг 
булгандирлар.
- Энди додажоннинг кузларига кандок карайман ? - деди шу чоккача лом- лим демай келаётган 
Хилола ,- уларнинг роса жа*ллари чикадиган булди . Менинг шу *омиламни деб канча елиб - 
югургандилар. Хар куни "Келинингни кунгли нима тусаяпди?!" деб бир суратмасалар узларини 
*отиржам *ис килмасдилар.
- Кизиксиз- а, болам ?! Сизга колса шундай булсин дебсизми?! Мен узим барчасини уларга 
ё т и ™ билан тушунтираман.
Асабийлашгандан чакка томирлари уйнаб кетган Мирсаид ака Саодатхон ва ранги кум окариб 
кетган Хилолага кузи тушиб узини босишга *аракат килди. Ортикча савол беришдан тийилиб , 
аёлларнинг саломига алик олди.
Саодатхон машинадан тушиб кулини куксига куйиб Мирсаид ака билан сурашди , аммо унинг 
уйга кириш таклифига узр сураб йулга тушди.
- Кизим , сиз хонангизга кириб бироз чузилинг. Бораколинг ...
Мастура опа Хилолани хонасига киритиб юборди- ю , узи эрига ишора килди :


- Юринг
@Xazon_Rezgi /65 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака уз хоналарига киргач ахири ёрилди :
- Сенга минг марта айтганман , телефон деган мато* хавотир олиб к у н ^ р о к килинганда жавоб 
бериш учун ишлатилади деб. Эрининг ажалидан беш кун олдин улдириш учунмас .
- Узр , дадаси... Айб менда . Мен жуда куркиб кетдим. Шунга телефон *ам уйда колиб кетибди,- 
Мастура опа диванга * о р ^ н чукди.
- Кани бир бошдан гапир- чи ? Тинчликми ? Келинингни *ам ранги-руйи бир а*волда эди ?
- Дадаси ... Келинингиз ... У ...
- Нима келиним ?! Нима у ?! Мунча юракни сикдинг, хотин ?! Гапирсанг гапир чузилмай ...
- Хилолангизни *омиласи нобуд булиб колди. Шифокорларнинг айтишича бола усмай 
колганлиги учун шундай булган эмиш.
Мирсаид ака аёлининг ёнига о ^ р чукди. Анча вакт индамади. Сунгра босик овозда аста 
гапира бошлади :
- Мастиир ... Бандаси пешонага ёзганидан о р т и ^ н и курмайди. Алло*нинг иродаси шу экан .
Узи берди , узи олибди. Насиб килса , фарзандларимизни ёнвери болаларга тула булади *али.
- Шурлик келиним дардининг узи бир тараф- у нукул "Додажоннинг кузларига кандай 
карайман энди ? Мени деб канча елиб югургандилар" деб кузларини жовдиратиб юрагимни 
чок- чокидан ситиб юборди,- деди Мастура опа хаёлчан.
Мирсаид ака хурсинди :
- Нимага жовдирайди? Мендан "Энди гап эшитаман" деб куркяптими ёки ? ! Мен ким булибман 
? Биргина тирнок ясай олмайдиган бир нотавон булсам. Хаммамиз *ам шундаймиз. Сен уни 
тинчлантириб куй . Энди с о ^ и ^ н и уйласин. Насиб килса кейингиларини "Ма*камидан берсин" 
деб дуо киламиз. Сулаймон кайтганда *ам шу гапларни яхшилаб к у л о ^ г а куйиб куй. Келинни 
укситиб ёки уришиб утирмасин.
Кунгли анча таскин топган Мастура опа Хилолага атаб атала пиширди. Ундан бир коса сузди 
ва келининг хонасига олиб кириб куярда-куямай охиригача ичишга кистади. Бу орада 
Чимёндан кайтган Сулаймонга *ам бор гапни ё т и ™ билан тушунтирди.
* * *
Мирсаид ака хуфтонни укиб масжиддан кайтганда Мастура опанинг урнида fуж анак булиб 
ухлаб колганлигининг устидан чикди :
"Боякиш , - деди у аёлининг устига чойшаб тортиб куяр экан ,- бугунги булиб утган вокеалар 
обдон юрагига юк булган куринади. Шундаям бир о ^ з "Вой жоним, толикдим" демайди-я ?!


Мирсаид ака хона ч и р о ^ н и аста учириб, узи *ам уринга чузилди.
Алла - паллагача кузига уйку келмади. У ^ и г а , келинига юраги туздек ачишди. "Бечоралар не 
орзу- *аваслар билан бу гудакни дунёга келишини кутишгандир,- уйлади у , - айникса 
Мастирга кийин булди..."
Мирсаид ака уйлай - уйлай хаёллар оfуш ида качон кузи илинганини пайкамай колди.
Мирсаид ака ванча ухлади номаълум. Бир вакт к у л о ^ г а жуда *ам паст овоздаги пик- пик й и ™
овози эшитилди. Уксиниб - уксиниб й и ^ а ё тга н ...Мастура опа эди...
Мирсаид аканинг уйкули кузлари зумда бодраб очилди:
- Мастииир ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
23- КИСМ
Мастииир... Нима булди ? У ер , бу еринг оfрияптими ? Нега й и ^ а я п са н ?
Мирсаид ака каддини кутариб аёли тарафга энгашди.
Мастура опа *и к - *ик килиб й и ^ а ш д а давом этди. Мирсаид ака к о р о н ^ д а аёлини сочларини 
силади. Куллари сидирилиб аёлининг й и ^ д а н жикка хул булиб кетган юзларига тегди . У 
урнидан сапчиб туриб чирокни ёкди.
Мирсаид ака ёток ёнида турган тумбанинг тортмасини очиб ичига аёлининг узи дазмоллаб 
тартиб билан тахлаб куйган эркаклар даструмолидан биттасини олди- ю , Мастура опанинг 
юзини аста артди. Сунгра тумба устидаги чойнакдан пиёлага чой куйиб унга тутди:
- Ич ...
Мастура опа энтикиб - энтикиб пиёладаги чойдан киска ютумлар билан хуплади. Чойни аранг 
ичиб булгач , яна лаблари кийшайиб й и ^ г а шайлана бошлади .
- Онаси ...
Мастура опа узини босиш учун чукур хурсина бошлади :
- Сизни *ам уйкингизни бузиб куйдим-а , дадаси ... Илтимос , мени кечиринг ...
- Мастииир , - Мирсаид аканинг *ам товуши ™ п п а б у ^ л д и ,- сен дунёга келмаган уша гудак 
учун й и ^аяп сан- а ...Охири ... Охири юрагингдаги вулкон портладими ? ...
- Мен ... Мен ...- *икиллаб гапира бошлади Мастура опа, - мен узимни аллакачон буви деб 
*исоблаб булган эканман, дадаси... Уйда ё л ^ з колган кезларим хаёлан узимни набирамни го* 
бешигини тебратаётган , го* унга ширин аллалар айтиб бераётган , го* сиз билан уни хиёбон 
айлантираётган , го* кулидан етаклаб мактабга олиб бораётгандек *ис килардим ... Бугун эса 
... Бугун эса бари ...


Мастура опа дардли у * тортди
- О ^ р булди , дадаси ... Юрагимга жуда катта тугун тушди. Биламан, буларнинг бари 
Алло*нинг иродаси , бирок нима килай мен *ам бир ожиз бандаман...
Биласизми ...
Биласизми , *аммасидан *ам кузлари милт- милт ёшга тулган Хилолангизга таскин бериш 
жонимга жазо булди. Боякиш жудаям о ^ р - вазмин-да . Юрагидан утгани юрагида колади. 
Боласидан айрилганини билганидан сунг куйганидан ранги бир зумда синикиб кетди. Аммо 
бир о ^ з "Их" демади . Билдим-ки, боякишнинг юраги тешилди .
Мен шу топда канча кийналяпман. Куриб турибсиз ... Унингиз *ам *озир й и ^ ам ая п ти деб 
уйлайсизми? Унсиз , унсиз дод солаётгандир . Сукут билан дунёни бошига кутараётгандир ... 
Дадаси ... Биламан эркак булиш жуда кийин ...
Бирок аёл булиш , нозик вужудга узи истамаган дардларни ортмоклаб кутариб юриш , яна шу 
дард сабр килиш ...
Мен буларни суз билан тасвирлаб беролмайман.
Биз купинча узимизни кийнаётган муаммоларни сизларга айтмаймиз .
Айта олмаймиз .
Айтмасликка мажбурмиз ...
Негаки куча - куйда уйдаги муаммолар билан фикрингиз ч а л ^ ш и н и истамаймиз. Асаб 
томирларингиз чирт этиб узилмасин деймиз. Сизга бир нарса булса , узимизни *еч качон 
кайтиб кечира олмаслигимизни биламиз.
Шу сабаб энг осонини кузлаймиз.
Тунлар дардимизни ёстик кутаради.
Тонгда эса куёшнинг илк нурлари билан баробар табассум ила уй^нам из.
Мен *ам эрталаб урнимдан туришим ва узимни *еч нарса булмагандек тутишим керак . Хилола 
ва Сулаймонга бир томчи эмас , ярим томчи куз ёшимни курсатмаслигим керак. Ва буни 
уддалашим аник ... Аммо бу сиз уйлагандек осон иш эмас ... Хечам осон иш эмас ...
Мастура опанинг кузларидан яна ёш юмалади :
- Яна мана шу сузларим , ярим кечада сизнинг *аловатингизни бузганим учун эртага канчалар 
пушаймон булишимни биласизми ?
- Мастииир ... Булиб утган ишларда *еч биримизни айбимиз йук . Илтимос , узингни 
кийнайверма. Мен сикилсам факат сени уртанганингни курганим учун сикиламан. Узи кейинги 
вактларда Акромжоннинг курилиши билан овора булиб сенга етарлича вакт ажратмай *ам 
куйдим . Бу мени айбим. Аммо барини туfрилаймиз . Келининг сал узига келиб олсин , 
*аммамиз бир *аво алиштириб келамиз.
- Дадаси ...Инсон баъзан шунака кунгил *о*иш ига бош эгиб коларкан. Мендек ёмон аёл эса 
хожасининг тинчини ярим кечада бузиб , камига гуно*кор *ам булиб коларкан.


- Ундай дема , онаси... Ахир сен Алло* *алол килиб берган ма*рамимсан. Менга ёрилмасанг 
кимга айтасан дилингдаги тупланиб колган
@Xazon_Rezgi /67 #КУНГИЛ_ИФОРИ
сузларни ?!
- Чиндан хафамасмисиз, дадаси ? - Мастура опанинг кулгучларига *азин табассум инди , у 
эридан "Хаа" деган жавобни эшитиб деди - мени сизга муносиб курган Алло*га минг шукр .
- Мастииир , боя иккита аёлни метрога ташлаб куйгандим. Карасам , урта ёшли аёллар . Йул 
буйида совукда дилдирашиб туришган экан ра*мим келиб машинамни тухтадим. Улар 
машинага чиккач узаро секин су*батлашиб кетишди. Истамасам *ам сузларига кулок тутишга 
мажбур булдим. Улардан бири бир вокеани айтиб берганда дод деворай дедим. У шеригига 
шундай деди:
- Насима опа , бир гап айтайми ? - деди у севинганча ,- кеча мен жаннати булдим.
- Иииее , Дилнура , нималар деяпсиз ? Бунака сузларни э*тиёт булиб гапириш керак.
- Аввал булган вокеани эшитинг,- деди биринчи аёл,- Биласиз оддийгина яшаймиз. Ейиш, 
ичишимиз *ам шунга яраша. Кейинги икки хафтада шунакаям кабоб егим келди- ки, асти 
куяверасиз. Ахири булмади. Дадасига айтдим. "Маош олсангиз турттагина кийма кабоб олиб 
келинг , куз унгимдан жуда утиб кетди" дедим.
Улар *ам айтганимни килиб туртта эмас , унта кабоб сотиб олибдилар . Болалар билан 
барчамизга иккитадан. У ^л л ар и м мактабда эди. Мен чой кайнатиб келгунимча дадаси 
узларига тегишлисини еб кучага чикиб кетибдилар. Шу пайт кенжатойим мактабдан келиб 
колди. Стол устидаги бурда нонларни куриб мен ва дадасини таомланиб булган деб уйлади. 
Акалари ва узига ажратилган кабобни курди. Менга тегишли кабоб *ам уша ерда турганди. Шу 
кенжамни *ар доим авайлайман. Нозикрокда . Шунга нимадир келтирсак , унга купрок 
илинардик. У стол устидаги туртта кабобни узига деб уйлаб иш та*а билан ея бошлади. Мен 
у ^ и м г а узим емаганимни айта олмадим. Аммо кабобни емас- да , дилимда шунаканги *узур 
туйдим-ки ...
Нега дейсизми ?
Бир куни Оиша онамиз жаноби Расулимиз (САВ) дан :
- Ж аннати инсон кандай булади , Ё Расулулло* ? - деб сурабдилар.
Шунда Пайfамбаримиз (САВ) :
- Анави тарафга кара,- дебдилар .
Ойша онамиз бир оч - на*ор она ва унинг икки кизига кузлари тушибди. Уша вактда у аёлга 
иккита хурмо берилибди . Аёл эса уша хурмодан узи учун бир тишлам *ам тишламай икки 
кизига едирибди.
Бу *олатнинг гуво*и булган Оиша онамиз :
- Уз нафсидан ^ л и б келиб фарзандларига егулик тутган она чин жаннати эканлигини шунда 
билдим , - деган эканлар


- Ма шаа Алло* , - деди Мастура опа эридан бу *икояни эшитиб, - менга колса аёл сузининг 
маъносини чидам, сабр , токат , ме*р деб ифодалар эдим...
- Фикрингда жон бор , онаси ...- Мирсаид ака шундай дея туриб тумба устидаги телефонини 
олиб вактни курган булди,- Мастиир , энди турайлик , бомдодга *ам оз колибди.
* * *
Тонг отиши билан Сулаймон онасини йуклаб колди :
- Ойижон , бизнинг хонага бир кириб чикасизми ? Хилоланинг сизда гапи бор экан. 
Сулаймоннинг сузлари Мастура опани сергак торттирди :
- Тинчликми , у ^ и м ? ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
24 - КИСМ
Сулаймон бошини эгди:
- Узидан сурарсиз ...
Мастура опа ортик суз айтмай у ^ и ва келинининг хонасига йул олди.
- Ассалому алайкум, ойижон...
Бир кунда Хилоланинг кузларининг тагига тугун тушиб , оч яшил рангда кукариб кетибди. 
Синиккан че*раси янада гезариб кетибди. Куз жияклари, лаблари оч пуштидан *ам очрок тусга 
кирибди.
- Ваалейкум ассалом, кизим . Тинчликми ? - суради Мастура опа келинига ташвишли тикилиб , - 
менга нимадир демокчимидингиз ?
- Ойижон ... - Хилола *аёнинг зуридан гапини айта олмай лабини тишлади. Кунглини очикдан- 
очик тукиб сола олмай буfрикиб кетди.
-Кизим... Мен онаман . Бунаканги вазиятларда оналар энг биринчи сирдош булишади. 
Колаверса аёлман. Аёл дардини аёл тушунмаса ким тушунади ?! Сезаяпман , ниманидир айта 
олмай кийналяпсиз ? Ёки Сулаймон билан орангиздан гап кочдими ?
- Йууук , - бошини аста чайкади Хилола ,- ундай эмас...
- Унда эшитаман...
- Ойижон ... Кулларимни кимирлатсам оfриб кетяпти , яна ...
- Яна ?! ... - Мастура опа келинига диккат билан тикилди.


- Яна ... Мен... Менга ... Менга сут келибди,- Хилола кайнонасига бор гапни айтгунча 
пешонасини реза- реза тер коплади.
- Сут ?
-Хаа ,- деди Хилола мултираганча.
Мастура опа бир чайкалди-ю узини бир амаллаб ушлади:
"О*, болажоним- а ,- дея уйлади у дард билан , - т у ^ л м а г а н гудагингга шунчалар куйибсан-да 
?! Тананг бор кучи билан кУзfалон бошлаган куринади? "Куринг , менда оналик кила олишим 
учун барча имкон бор ?!" демокчи шекилли бу билан"
Мастура опа бу сузларни сиртига чикармади , узини *отиржам тутишга *аракат килиб гапира 
кетди:
- Кизим , бу табиий *олат . Куркиб , *авотир оладиган , ва*имага тушадиган нарса эмас. 
Купчилик аёлларда шунака булади узи. Сиз факат узингизни авайлаб , шамоллаб колишдан 
асрасангиз булди. Келган сут аста-секинлик билан ортига кайтади. Хали бунинг *исобига 
иситмангиз чикиши *ам мумкин. Мен яна Саодатхонга к у н ^ р о к килиб курарман.
Майли болам , сиз *еч нарсанинг уйламанг . Мен *озир кайноккина чой дамлайман. Ичингизга 
бир пиёла иссик кирсин...
Мастура опа келинининг хонасидан чикар экан бирдан боши чир айланди , кузи корон^лаш ди
. У зина панжарасини ушлаб колишга аранг улгурди.
Шу алфозда бироз турди . Чукур - чукур нафас олди. Сал тетиклашгандек булди. Узини синаб 
куриш учун озгина кадам ташлаб курди. Боши биринчи сафаргидек каттик айланмади. Шунда 
*ам узига ишонмай секин - аста кадам босиб ошхонагача етиб борди.
- Сулаймооон ... Боламм... Хилолага бир чойнак чой дамлаб олиб киргин. Новвот чой килиб 
ичсин ... Нон , печенье , канд- курс *ам олиб ...
- Ойижон , рангингиз оппок окариб кетибди. Сизга нимадир буляпдими ?
Сулаймон ташвишланиб онасининг пешонасига кулини куйиб иситмасини улчаган булди.
- Ташвиш чекма, болам. Кон босимим озрок ошди шекилли.
Хали дориларимни ичганим йук эди.
- Ойижон ... Сиз *ам ё то ^ н ги з га кириб дориларингизни ичиб бироз чузилинг. Кейинги 
кунларда анча толикиб колдингиз. Дамингизни олинг. Тушликка узим озрок кайнатма шурва 
солиб куяман.
Мастура опанинг эътироз билдиришга *оли йук эди. У у ^ и н и н г сузига "хуп" деди- ю , хонасига 
йул олди.
"Яхши иш булмади ,- уйлади у ,- у ёкда Хилоланинг тоби йук, бу ерда эса менинг"
Мастура опа дориларини кабул килгач , урнига о*иста чузилди. Кузи илинди.


- Мастииир ... Мастииир ...
Мастура опа эрининг секин чакирган овозидан у й ^ н и б кетди :
- Хаа , дадаси ...
- Шурва пишибди. Озрок ичиб олгин.
Мирсаид ака куча бошидаги дуконга чикиб кетган эди. Кайтиб келганда аёлнинг ухлаб 
колганлигини куриб , уни у й ^ т и ш г а кузи киймаган эди.
Хозир эса овкат пишганлиги учун аёлини у й ^ т и ш г а карор килди.
- Вой , каттик ухлаб колибман,- деди Мастура опа *иж олат чекиб , - мен *озир.
Сулаймон пиширган шурвани барчалари мактаб - мактаб ичишди. Хилола *ам "Ётсам ланж 
булиб кетяпман" дея хонасидан чиккан экан, тушликдан сунг дастурхонни узи й и ^ш ти р и ш га 
тутинди.
@Xazon_Rezgi /69 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа тушликдан сунг яна хонасига йул олди. Унинг боши *амон айланар , борган сари 
танаси бе*ол булиб борар эди.
- Мастиир ... Анчадан буён Камолиддин докторга учраганинг йук ,- деди изма - из хонага 
кирган Мирсаид ака , - кейинги кунларда анча бе*ол булиб колдинг.
- Яхшиман , дадаси , эътибор берманг ,- аранг шивирлади Мастура опа,- факат кечаги вокеалар 
анча толиктириб куйди- да.
- Йук бунакаси кетмайди,- деди Мирсаид ака ужарлик билан ,- эртагаёк тиббий курикка 
борамиз. Камолиддин ушанда айтган эди- ю "Бе*афсала булманг , *еч каерингиз безовта 
килмаса *ам *ар уч ойда бир куриниб кетинг" деб.
- Майли , дадаси,- Мастура опа эрига эътироз билдирмади . У бошини ёстикка куяр экан , 
ковоклари зил булиб юмилиб кетаётганлигини *ис килар эди ,- сиз нима десангиз шу ...
* * *
Камолиддин У л у ^ в и ч бу сафар Мастура опани куп текшириб утирмади. Унинг тили , куз 
милкларини тезда куздан кечирди-ю , дарров "Аппаратга тушиб келасиз" деб гапни киска 
килганча йулланма ёзиб берди.
Мирсаид ака Камолиддин шифокор аёлини текширтириб келиш учун берган манзил номини 
укиб хуши бошидан учди.
- Республика Онкология касалликлари маркази...
Мирсаид ака Мастура опани да*лизга кузатиб чикди- ю , узи "Мен *озир" деганча изига кайтди. 
У кулидаги к о ^ з н и *авода силкитиб Камолиддин У л у^ ви ч га савол беришдан узини тия 
о л м а д и :


- Доктор бу ...- Мирсаид аканинг овози б у ^ л д и . Гапини давомини айта олмай энтикди
- Мирсаид ака ... Мен *озир сизни ундай , бундай деб куйнингизни пуч ё н ^ к к а тулдирмокчи 
эмасман,- деди шифокор жиддий киёфада ,- минг афсуски ... Аямнинг касаллари жиддийга 
ухшаяпти. Аник ташхисни профессор Нишонов куйиб берадилар , бирок ....
Мирсаид ака чукур хурсинди. Бор кучини муштига туплади . Кани энди *еч ким булмаса- ю , 
иложини топиб хумордан чиккунча бирор нарсаними , буюмними фарки йук , жони оfригунча , 
0fрик азобига чидай олмай колгунча урса .
Унинг урнига тилидан бошка савол кучди :
- У... Мастура канча яшайди ? Операция килдирсак- чи ?
- Сиз Ортик Нишоновга учрашиб келинг. Колган гапларни кейин гаплашамиз. Улар *ам 
факатгина текшириб жим караб турмайдилар . Керакли масла*атларини аямайдилар. Ахир 
инсон *аёти шундок уз *олига ташлаб куйиладиган масала эмас. Хотиржам булишга *аракат 
килинг. Кулимиздан келган барча ишни киламиз.
Мирсаид ака шифокорнинг кабулидан улимга *укм килинган ма*бус *олатида чикди. Бирок 
йулакда Мастурани куриши билан уни очик че*ра билан култиклаб олди :
- Кетдик , хоним. Бугун тулик сизнинг ихтиёрингиздаман.
Мастура опа Мирсаид ака олиб келган касалхонага кузи тушиб эрига бир каради. Аммо савол 
бермади.
- Мастиир ... Хайрон буляпсан- а ? Бу ерга нима учун келдик деб ? Мен узим Камолиддиндан 
илтимос килдим . Энг зур текширадиган жойга йулланма бергин дедим. Бу ернинг номи сал 
...нима десам экан? Х а * номи сал совукро^ у , аммо роса зур текширишар экан. Ташхис зур 
куйилгандан кейин Камолиддин дориларни зурини ёзиб берар экан. Карабсан- ки , бизнинг 
хоним накд ун ёшга ёшарадилар...
Мастура опа эрига индамади , аммо кунгли ниманидир сезгандек "шув" этиб кетди. У узини *еч 
нарса фа*мламаганга солиб индамай текширувлардан утиб чикди.
- Дадаси , - деди у охирги текширувдан утиб булгач , - шунакаям корним очиб кетди - ки ,
*амма нарса кузимга овкат булиб куриняпти. Бирор жойга бориб овкатланайлик. Булмаса накд 
уволимга коласиз .
Мирсаид ака "Хуп" деди- ю , машинасини рулини узи яхши курадиган кафега караб бурди.
Эртасига текширув жавобларини олишга атайдан ё л ^ з узи келган Мирсаид акага уни 
профессор Нишонов кутаётганлигини айтишди.
Мирсаид ака журъатсизлик билан Нишоновнинг кабинет эшигини чертди.
@Xazon_Rezgi /70 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Кираверинг, эшик очик.
Профессор Нишонов очиккина инсон экан. У такаллуф билан урнидан туриб Мирсаид акани


кутиб олди.
- Мен Миржалолова Мастуранинг турмуш у р т о ™ Мирсаид буламан.
Нишонов "Танишганимдан *урсандман" деган маънода бош ирfади.
- Кеча аёлим та*лил топширган эди. Сизга учрашишимни сураган экансиз,- деди Мирсаид ака 
уртадаги жимликни бузиб профессорга умидвор тикилганча .
- Хааа ,- деди Нишонов стол устидаги аллакандай ко ^ зл ар н и титганча. Бу к о ^ з л а р афтидан 
Мастура опанинг та*лил натижалари эди,- шундай сизни сураттирган эдим.
- К у л о ^ м сизда , профессор,- деди Мирсаид ака бор илинжини овозига йикканча ,- та*лил 
натижалари ...
- Мирсаид ака ,- деди Нишонов гарчи ёши ундан улуf булса-да мулозамат юзасидан 
"ака"лаганча , - гапнинг индаллоси ... Гапнинг индаллоси икковимиз *ам кап - катта 
кишилармиз. Шу ёшга етгунча етарлича савдоларни куриб куйганимиз рост. Уйлайман-ки , 
*озир сизга айтадиган сузларни эшитишда узингизда токат топа оласиз.
Мен вактингизни олмокчи эмасман. Хуллас ... Аёлингизни а*воли о ^ р . Та*лил натижалари 
шуни курсатдики у кишининг унг буйракларида саратон касаллиги авж олган. Чап буйраклари 
*ам ...
Нишонов о ^ р хурсинди.
Мирсаид ака шарт урнидан туриб кетди :
- Доктор , бу кандай килиб ? Нима а*вол шу даражада унгланиб булмас боскичдами ? Ахир 
*озир Хиндистон , Исроилда трансплантация амалиётлари муваффакиятли утказилмокда. 
Шундай эмасми ?
Мен ...
Мен узимга етарли давлатманд одамман. Сиз *озир десангиз *озирок операция учун етарли 
*аражатларни тахт килишим мумкин . Факат илтимос , аёлим ... яшасин...
Мирсаид аканинг кузларида ёш ^лти ллади.
- Ака...- деди Ортик Нишонов *амдард овозда ,- гап шунда-ки мен сизга бор гапни *али айтиб 
улгурганимча йук. Муаммо аёлингизнинг буйракларидагина эмас, балки ... Яна ...
- Яна ? Бундан ортик кандай яна булиши мумкин ? - Мирсаид ака бошини кафтлари орасига 
чангаллаганча суради.
-Саратон тугунлари опамизнинг бош мияларида *ам аникланган. Канчалик о ^ р булмасин 
туfрисини айтаман. Бу *олатда жарро*лик аралашуви ножоиз. Беморимизни ортикча 
кийнаганимиз колади, халос...
- Канча ? - *иссиз суради Мирсаид ака ,- аёлим яна канча яшайди ? Менга о ч и ^ н и айтаверинг. 
Холбуки, шунча гапни гапирдингиз , буни *ам яширишга *о ж ат йук энди. □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ


25 - КИСМ
Нишонов кулочини кенг ёйди:
- Билмадим . Бирон нарса дейишга ожизман. Барчанинг умри, вакти - соати Тангри Таоло 
томонидан улчаб, белгилаб куйилган. Бу fайб илми . Инсон fайб илмини ечишга ожизлик 
килади.
- Профессор ... Хозир бу та*л и т маълумотлар миямга киради десангиз каттик янглишасиз. Сиз 
яхшиси гапни айлантирмай саволимга аник жавоб берсангиз.
- У з о ™ турт ой,- деди Нишонов Мирсаид акага каттик тикилиб ,- аёлингизнинг ирода кучига 
караб бу муддат кискариши ёки яна бирозга узайиши мумкин.
- Яхши ... - Мирсаид ака кайфиятсиз урнидан кУзfалди ,- омон булинг ...
У та*лил натижаларини олиб ташкарига йул олар экан, Нишонов уни тухтатди :
- Мирсаид ака . Бироз шошманг.
Мирсаид ака ажабланганча такка тухтади. Кошларини керганча "Хаа ?!" деган маънода 
профессорга юзланди .
- Илтимос , келинойимга бу куринишда куринмасангиз. Бу уларни ру*ан синдириб куяди.
- Хуп ...
Мирсаид ака о ^ р бош ирfаганча кабинет эшиги туткичига кул узатди , аммо тезда фикридан 
кайтиб профессор Нишоновга бошкатдан бакамти келди :
- Ростини айтинг. Илтимос . Бир эслаб куринг. Иш тажрибангизда худди шундай *олатдан 
соfайиб кетган бирорта беморга дуч келганмисиз ?
Нишонов унга кузларини катта - катта очиб тикилганча уйланиб колди :
- Бир вактлар устозим аъзо- и баданини саратон туксон фоиз чирмаб олган беморнинг тузалиб 
кетганлиги *акида гапириб бергандилар. Т а сд и ^ н и топмаган маълумотга кура *алиги 
инсонни бака шурва ичиб тузалган дейишган экан. Аммо бу ...
- Демак , тузалган ?! Халк табобатига мурожаат килган- у , тузалган. Мен узим *ам ибн 
Синонинг "Тиб конунлари" китобида куршапалакнинг ё ^ и к гушти турли хил усмаларни 
усишдан тухташига сабаб булиши *акида укиганларимни элас- элас *отирлаяпман. Яна кулвор 
илон *ам шундай касалликларда жуда кул келишини эшитганман.
- Мирсаид ака, вакт утказмай келинойимни касалхонамизга ёткизишингиз керак. Биз кимё 
муолажасини бошлашимиз керак. Бу ...
- Яхши ,- деди *амон уз хаёллари таъсирида Мирсаид ака , - мен тез орада аёлим билан бирга 
кайтаман...
Мирсаид ака машинасига утиргач , бирдан кайфияти тушиб кетди. Бояги ша*дамлигидан асар


*ам колмади. У машинасини эски ша*арнинг кимсасиз тор кучасига *айдаб борди. Атрофда *еч 
зоf куринмагач, машинасини тухтатиб рулга бошини куйди . Икки кундан буён юрагини ёкиб 
келаётган олов буfзидан аччик ингрок булиб пуркалди :
- Мастииир...
Бу ё ^ г а сенсиз кандок яшайман , онаси ...
Мирсаид ака шу алфозда канча утирганини билмади .
- Биродар , бирор ёрдам керакмасми ? - деган овоз унинг хушини узига келтирди ,- юрагингиз 
безовта киляптими ?
Мирсаид ака машина ойнаси оркали узи тенги бир эркакни куриб сергакланди. Эркак 
залfалдок рангдаги нимча кийган булиб , кулидаги супургига дастасига укловни эслатадиган 
узун ё ^ ч бойлаб олган эди. Мирсаид ака базур "Йу-ук" деган маънода бош чайкади.
-Мана буни тилингиз тагига ташланг. Зумда кузингиз мошдек очилади.
@Xazon_Rezgi /72 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Эркак куярда - куймай Мирсаид аканинг 
0
fзигв тугмадекка дори солди.
Атрофни чул ялпизнинг уткир *иди тутиб кетди. Мирсаид аканинг 
0
fзи зумда музлади. Куп 
утмай тонги суб*идам вактида булгани каби енгил нафас ола бошлади.
У узига ёрдам курсатган эркакга миннатдорчилик билдирмокчи булиб атрофга аланглади. 
Афтидан эркак шу кучадаги ишхоналарнинг бирига кириб кетган шекилли кораси куринмади.
Мирсаид ака узига сал жон киргач , машинасини ут олдирди. У уйлаб куйган режасини амалга 
ошириши учун Чилонзорга караб йул олди.
Мирсаид ака метро якинидаги нус*а кучириш, сканерлаш , расм чикариш *измати ша*обчасига 
кирганда бахтига у ерда оператор йигитдан бошка *еч кимни учратмади.
- Ассалому алайкум, амаки. Келинг *измат ? - дея салом берди йигит Мирсаид аканинг *урмати 
юзасидан утирган жойида бир кимирлаб куйганча .
Мирсаид ака ортикча такаллуфга берилмай йигитнинг столи устига аёлининг та*лил 
натижаларини тап этиб ташлади :
- Мана шундаги та*лил натижаларини аппаратингга солиб узгартиб берсанг.
Йигит у ташлаган ко ^зл ар н и зумда куздан кечирди- ю , дарров кайтиб мижознинг кулига 
кайтариш пайидан булди :
- Минг бор узр , амаки . Мен ... Умуман бизнинг фирма *уж ж атларни калбакилаштира олмади. 
Бунда килган такдирда конун олдида жавоб берамиз .
- Менга кара , хов укам ! Бу сен айтган нарса эмас. Бунинг номи биргина беморнинг *аётига 
нур , умид бериш деганидир. Менимча бу *еч кандай жиноятга кирмаса керак ?


Йигит "ноиложман" деган маънода кулларини кенг ёйди.
Энди Мирсаид аканинг асаби ростманасига бузилди :
- Менга кара , ув ! 0fзи н гга сикканини сура ва ишни битир ! Акс *олда ...
Шу пайт хона туридаги яшил калин парда сурилиб ичкаридан йигирма беш ёшлардаги сочлари 
ёйилган , шим кийган киз чикиб кетди ?!
- Тинчликми , Рафа? Нима тупалон?
Рафа та*лил натижаларини киз тарафга сурди :
- Анжи , амаки натижаларни узгартириб чикариб беришимни сураяптилар. Мен уларга бу иш 
конунга *илофлигини *еч уктира олмаяпман.
- Ассалому алайкум,- деди киз Мирсаид акага салом бериш энди ёдига тушгандек, - кани бир 
курайлик-чи , нимани узгартириш керак экан ?!
Анжи "*уж ж ат"ни куздан кечириб ранги зумда окарди . Куп уйлаб утирмай ингичка лаблари 
билинар - билинмас титраганча суради.
- Бу киши ?! - деди у Мирсаид акага савол назари билан тикилиб
- Аёлим булади ,- бушашганча култ этиб тупугини ютди Мирсаид ака.
Анжи куп тайсалламади ::
- Мен билан юринг ,- деди у яшил пардани кули билан суриб ,- каерига нима деб ёзишни айтиб 
турасиз...
Ичкарида *ам худди Рафа иш килаётган каби аппаратлар куп экан.
Анжи зумда бош варакни сканерлади :
- Энди айтинг, нима деб ёзай ? - деди Анжи Мирсаид акага *а й р и *о * назар ташлаб
- Кон босими юкори де, купрок дам олишинг керак, витаминларни кети узилмасин де.
Анжи Мирсаид акага эътироз билдирмади . У клавятурани карсиллатиб ёза кетди.
- Мана булди ,- деди киз вани*оят узини оркага ташлаб ,- хатто аслини ёзган шифокор *ам 
энди бу *уж ж атни танимайди.
- Ра*мат , - деди Мирсаид ака унга миннатдорчилик билан ,- мендан канча булди , кизим ?!
- Саккиз минг,- деди Анжи монитордан кузини узмай.
Мирсаид ака чунтагини кавлаб пул чикарди ва стол устига куйди, - ра*мат , - деди у хонани 
тарк этар экан.


Анжи унга индамади . Унинг хаёли Мастура опада эди:
"Боякиш аёл ,- уйлади армон билан ,- худди онамга ухшаб эллик етти ёшда экан..."
Хонага кирган Рафа Анжининг нега кайфияти тушиб кетганини тахмин килди. Мирсаид ака 
унинг бундан икки ой аввал саратондан оламдан утган онасини ёдига солиб юборганди.
- Анжи , амаки юз минг сум ташлаб кетибдилар . Кайтим берганмидинг ?
Анжи Рафанинг саволини укмади. Унга талмовсираб каради. Бироздан сунг эса узига узи 
гапиргандек Рафага танбе* берган булди:
- Елкангдагини номи бош, азизим Рафа. Ора- сира вазиятга караб ишлатиб турсанг ёмон 
булмайди. Ха деса конунни рукач киласан. Уша конун ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
26- КИСМ
*ам инсонлар учун уйлаб топилган.
Ха майли,- деди Анжи Рафага хурсинганча жиддий овозда ,- уйлайман-ки, иккинчи марта яна 
шунака вазиятга тушсанг нима килиш кераклигини яхши биласан.
* * *
Мирсаид ака дарвозалари ёнига якинлашганда узини кутиб турган Мастура опага кузи тушиб 
юраги увишди.
"Э*, Мастиир , Мастиир,- дея уйлади Мирсаид ака уксинганча, - сенсиз кандай яшайман, 
онаси?!"
У машинасини секинлатиб уйлари якинига етиб борганда Мастура опа дарвоза табакаларини 
очиб булган эди.
- Сенга минг марта айтяпман, узингни уринтирма деб ?! Мени дарвоза ёнида кутиб туришинг 
шарт эмас, - Мирсаид аканинг овозида норозилик , куйиниш, ме*р - бари бирдек коришик эди,- 
ахир кун анча салкин булса.
Мастура опа синиккина жилмайди. У дарвозани ёпиб уйга йул олаётган эрига эргашар экан 
кунглидагиларни айтиб колишга шошилди:
- Бироз кеч колдингиз , дадаси . Шунга *авотир олдим. Кейин "Мен *ам бирга борсам буларкан" 
деб узимни узим койидим. Ха айтганча , та*лил натижалари кандай чикибди ?
Мирсаид ака аёлидан киши билмас шу саволни кутиб турган эди. Узини сипо тутганча якинда 
"узгартириб" келган та*лил натижаларини узатди.
- Мана кур- чи . Шифокор "Айтарли *еч гап йук . Барчаси жойида, аммо кон босим билан 
уйнашиб булмайди, бироз дам олиб, узларини парвариш килишлари керак" дегани учун 
ортикча титкилаб укиб утирмадим.


Мастура опа эри узатган к о ^ з н и кулида бирров айлантириб курган булди. Ундаги та*лил ва 
курсатмаларга куз югуртирди. Аммо эрининг узини тутишидан у *ам *отиржам тортди ва айни 
дамда узини кизиктираётган мавзу юзасидан суз очди :
- Корнингиз калай , дадаси ? Сиз яхши курадиган котлетдан пишириб куйгандим...
Мирсаид ака унга жавобан :
- Хозир кийимларимни алиштириб чикай , сен эса овкатингни сузавер, - деб ичкарига кириб 
кетди.
Мирсаид ака кучалик кийимларини кийимилгичга илар экан о ^ р хурсинди:
"Кани эди,- дея уйлади у изтироб билан ,- кани эди барини бошидан бошлашни иложи булса. 
Хаётимиз бутунлай бошкача булар эди. Бутунлай бошкача ..."'
Мирсаид ака *акикий а*волни Мастура опадан яширгани билан Сулаймон ва Хилолани 
ого*лантириб куйиш шартлигини биларди.
Аммо качон ва кандай килиб ? Ана шу савол Мирсаид аканинг юрагини уярди.
У уйлай - уйлай охири бунинг-да иложини топди. Сулаймон ва Хилолалар укишдан келишгач, 
у ^ и н и "Юр устахонага бориб машинамни курсатиб келайлик. Икки кундан буён ут 
олдирганимда бошкачарок овоз чикяпти" деб у ^ и н и олд уриндикка утказди- ю , *овлини 
бирга тарк этди.
Сулаймон илгарилари отаси сира бундай таклиф билан узига *ам ро* килмаганлиги учун бироз 
ажабланди. Аммо ортикча бир суз дейишдан узини тийиб унга эргашди.
@Xazon_Rezgi /74 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака у ^ и билан махалла гузарига чиккач , машинасини тухтатди. Аммо бу ерда ора- 
сирада танишлар кузга чалина бошлагач , машинасини кайтадан ут олдирди. У эди су*бат учун 
*илватрок булган жойни танлади.
- У ^ и м ...- Мирсаид ака гапни нимадан бошлашни билмай анча жим колди . Сулаймон *ам 
отаси *озир кандайдир му*им гапни айтишга кийналаётганлигини фа*млаб унга ортикча савол 
бермай уз *олига куйди.
-Сулаймон ... Фа*млаб турибсан- ки , сени бу ерга бежизга олиб келмадим. Хуллас ...
Сулаймон бу сафар юраги оркага тортганча гапни бошлашга бошлаб , сунгра жим булиб 
колган отасига савол беришдан узини тия олмади :
- Дада, тинчликми ? ! Бор гапни яширмай айтаверинг ?! Нима кайсидир дуконингиз касодга 
учрадими?
- Кошки эди шундай булса, болам ,- Мирсаид аканинг буfзидан олов отилгандек булди.
- Унда нима гап ? !
Мирсаид ака машинанинг fаладонига боя узи яшириб куйган Мастура опага тегишли та*лил


натижаларини асл нус*асиги олиб у ^ и н и н г тиззасига ташлади
- Мана ...
Сулаймон та*лил натижаларини кулига олди. Бир марта укиди. Ранги кув учди. Сунгра 
иккинчи марта овоз чикариб укиди.
- Дада ...- деди у ингрок овозда ,- докторлар нима дейишяпти ?!
Мирсаид ака вазият н е ч о ^ и к жиддийлигини у ^ и г а билдириб куйишни узининг вазифаси деб 
*исобладими ёки кунглини зил килиб босиб ётган юкдан хиёл булса- да кутилишни истадими , 
яна бир тарафи Сулаймоннинг ё л ^ з у ^ л сифатида барини билишга *акли деб карор килдими 
лабларидан беихтиёр :
- Улар онангни у з о ™ турт ойлик умри колган дейишмокда ,- деган сузлар учди.
Сулаймон беихтиёр "о *" уриб юборди. У бир тарафдан онасининг дардига каттик куйган булса 
, иккинчи тарафдан бир вактнинг узида дадаси , узи ва Хилоланинг бошларига тушган бу 
синовга дош бера олишлари мумкинлигини аклига с и ^ и р а олмаётган эди.
- Мен ойингни "Сенга *еч нарса килмаган" деб деб алдадим . "Шунчаки кон босиминг бироз 
кутарилган" дедим. О ч и ^ н и айтишга юрагим дов бермади . Аммо билмадим бу алдовим 
качонгача иш берар экан,- деди Мирсаид ака уксик овозда ,- мана бу ё ^ г а сен *ам бор гапдан 
хабардорсан. Шунга кура иш киларсан. У ^ и м , куряпсан-ки ойинг *ам узилишга ма*кум 
япрокдек fанимат булиб колди. Орамиздаги булиб утган барча гаплардан келинни узинг 
хабардор киларсан. Икковингдан битта илтимос. Че*раларинг доимо кулиб турсин. Мен 
ойингни умрини охирги ойларини тинч- *отиржам утказишини истайман.
- Дада , дарровда таслим булманг. Ахир Айтишади- ку , умид энг охирида улади деб ,- 
Сулаймон бу сафар тезда отасига эътирозга шошилди .
- Мен шундоfам таслим булмокчимасман ,- Мирсаид аканинг овози катъият билан янгради. 
Факат сенларнинг узларингни йукотиб куймасликларингни таъкидлаяпман халос. Узим эса 
бугундан ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
27-КИСМ
суриштирув ишларини бошлаб юбордим. Таниш- билишлардан илтимос килдим. Ойингни 
даволаниши учун балки чет элга олиб бориш керакдир. Улар "Даволай оламиз" дейишса 
булгани, мен охирги нарсамизгача булса *ам сотаман, факат устимдаги энгил- бошим билан 
колсам колай , аммо бу йулдан кайтмайман.
- Дада, - деди Сулаймон отасини куллаб- кувватловчи овозда ,- биз сиз билан . Хамиша ва 
*амма вакт . Мен *ам интернетдан шу касалликга даво топиш чорасини кидириб кураман .
- Сулаймон у ^ и м ,- деди Мирсаид ака ёлбориш о*ангида,- илтимос , келинга тайинласанг . Бу 
*акда унинг уйидагилар билишмасин, майлими ?
Бу гап овоза булиб кетишини истамайман. Биласан, кайнотанг ойингни синглим деган . Шу 
хабарни эшитгач жим утира олмаслиги аник . Агар уйимиз келди - кетди булиб кетса , ойингни


кунглига гумон тушади, шуб*а оралайди. Бу эса уз навбатида ишончига путур етишига сабаб 
булади. Буни асло истамаган булардим.
- Сизни тушундим ,дада . Барчаси сиз айтгандек булади.
- Энди уйга кайтдик . Аммо узингни ушла . Келинга бор гапларни кечкурун айтарсан. Аёл киши 
бундай сузларни эшитгач узига келиши кийин булади.
- Хуп булади , дада. Сиз нима десангиз шу.
* * *
Бари кутилмаганда бошланди. Мастура опанинг дарди уч кунга колмай *уруж килиб колди.
Бир куни ярим кечаси у й ^ н г а н Мирсаид ака кули билан пайпаслаб ёнида ёстикдоши 
йуклигини билиб *айрон булди.
Мастура опанинг узини бундай тутадиган одати йук эди. Мирсаид аканинг кунглига дарровда 
шуб*а оралади . У тезлик билан урнидан туриб ташкарига отилди. Остонадан ташкарида эса 
о ё ™ бир нарсага урилиб мункиб кетди. Кучадан тушиб турган хира ё р у ^ а аёлининг бехуш 
ётганлигини курган Мирсаид аканинг хуши бошидан учди :
- Мастиииир ...
Мастура опа остонада бехуш булиб анча вакт ётганлиги учун музлаб колган эди.
Дадасининг ч и н ки р и ^ га Сулаймон ва Хилолалар дарровда югуриб чикдилар. Ота - у ^ л
Мастура опани ичкарига кутариб олиб киргунларича , Хилола дарровда тез ёрдамга к у н ^ р о к
килди.
Етиб келган тез ёрдам Мастура опага зудлик билан биринчи ёрдам курсатди ва касалхонага 
олиб бориб ёткизишни масла*атини берди.
Эртаси куни аёлини Камолиддин У л у^ ви ч га олиб борган Мирсаид аканинг ундан Мастура 
опани касалхонага олиб бориб ёткизишдан узга иложи йуклигини эшитди.
Дар*акикат, Мирсаид аканинг аёлини касалхонага ёткизишдан бошка иложи колмаганди.
Мастура опа узи та*лил топширган Республика Онкология касалликлари тиббиёт 
бирлашмасида ётиб даволана бошлади. Уни шахсан профессор Ортик Нишоновнинг узи 
даволай бошлади.
Профессор Нишонов Мирсаид аканинг илтимоси билан Мастура опанинг дардини унинг узига 
"касалликнинг тезда тузалувчи жудаям енгил формаси" эканлигини таъкидлаб к у л о ^ г а куя 
бошлади. Аслида эса а*вол уйлагандан анча жиддий эканлигини наинки шифокор, балки 
Мирсаид аканинг узи *ам яхши англаб турар эди.
Шифокор назоратида ойма - ой кимё муолажаларини олган Мастура опа шу тарика уч ойни 
утказди.
Бу орада Мирсаид ака аёлининг дардини "Тузатиб бераман" деган бирорта шифокор ва


давлатни *еч каердан дараклаб топа олмади. Барча ёзган хатларига келган жавоблар 
мазмунан деярли бир хил эди: "Хурматли Миржалолов Мирсаид!. Уйлаймизки аёлингиз 
Миржалолова Мастуранинг дарди саратоннинг сунгги боскичига кадар авж олиб кетганлиги 
сабаб ... "
Мирсаид ака жавоб хатларини давомини укий олмайди. Бу хатлар гуёки унга улим хабаридек 
совук булиб туюлади. Зада кунгли гуё барчасига ана шу шифокорлар ва уларнинг ёзган 
хатлари айбдордек интернет оркали келган хатларни таг- туги билан учириб ташлаб хумордан 
чикмокчи булади. Аммо кани масала шунинг билан *ал булиб куяколса .
Сулаймон *ам айнан шу интернетдан акалли кичкинагина умид булсада у й ^ т а олувчи мужда 
топа олмагач каттик тушкунликка тушиб колди. Кийин - кийин Хилолага энг кийини булди.
@Xazon_Rezgi /76 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа барини нозик аёллик кунгли билан яхши тушуниб турарди. Энг кийини унинг 
узига булди. Дарди - ку бир тараф , аммо энг оfрикли нуктаси узини *еч нима булмагандек 
тутиш , якинларига очик че*ра билан муомала килиш , улар ва узини бор гапдан хабардор 
булган *олда гуёки барчаси яхшидек роль уйнаш- буларнинг бари Мастура опани *олдан 
тойдириб куйди.
Учинчи бор касалхонага ёткизилгандан сунг профессор Нишонов Мирсаид акани ало*ида 
йуклади .
- Мирсаид ака,- деди у одати буйича каршисида утирган узидан бирмунча ёш , лекин кейинги 
кунларда анча кариб колган эркакга назар ташлаб ,- мени туfри тушунасиз энди. Бу ё ™ оз 
колди. Биз кулимиздан келган барча чорани курдик. Аёлингиз 
0
fрикдан азобланмаслиги учун 
барча дори-дармонларни етказиб турдик. Бирок улар вактинча 0fрик колдиради халос. Аммо 
касалликнинг ривожланиш жараёни кетаверади . Токи ...
Нишонов гапининг давомини айтолмай ерга каради .
- Сизга ра*мат ,- деди Мирсаид ака кутилмаганда шифокорни *айрон колдириб осойишталик 
билан,- борингизга шукр , профессор. Бир шифокор булса, бир фидокор булса сизчалик булади. 
Курмадим эмас, курдим. Аёлимнинг дардини енгиллатиш учун кулингиздан келган барча 
ишларни килдингиз. Бир зум булса-да *отиржамликка берилганингиз йук. Сиздан карздорман. 
Илойим яхши туйларингизда *изматда булай,- Мирсаид ака шундай деб кукрак чунтагидан 
ташриф к о ^ з и олиб профессорга узатди,- биласиз менинг кул остимда бир неча дуконларим 
бор . Агар сизга нимадир керак булиб колса кулдан келганча ...
- Мирсаид ака ,мени хафа киляпсиз . Мен ахир уз вазифамни бажардим халос. Колаверса ...
- Ортик ака ,- деди Мирсаид ака унинг 
0
fзидан гапини олиб ,- мен кейинги кунларда битта 
нарсага амин булдим . Бойлик , давлат *ар доим *ам бахтдан нишона эмас экан. Хакикий бахт 
куп *олатларда бу узинг суйган инсонинг билан бир бурда нонни ба*ам куриб куша кариш 
экан. Аслида бу сузларни сизга айтиш *ам шарт эмас эди. Ахир сиз мен шу ёшга кириб *ис 
килган нарсани касбингиз сабаб кунда *ис килиб келгансиз ва келмокдасиз .
Майли , вактингизни олмай. Сизга яна бир бор катта ра*мат.
- Мирсаид ака, качон бирор масла*ат керак булса тортинмай к у н ^ р о к килаверинг . Тонг 
буладими, ярим кечами *иж олат булмай, хупми ?


Мирсаид ака "хуп" дегандек бош ирfади.
Мирсаид ака Нишоновнинг *узуридан чиккунига кадар Мастура опани кетишга тайёрлаб 
куйишибди.
Мирсаид ака *амшира етовидаги аёли утказилган аравачани узи итариб машинаси ёнига олиб 
келди. Уни олд уриндикка олиб келиб эшикни очди-ю , аёлини ма*кам кучиб у ерга авайлаб 
утказди .
Аёлини кутарганда д и м о ^ г а "гуп" этиб дориларнинг *иди урилди. Бу *ид Мастура опанинг 
сочлар- у териларига сингиб кетган эди. Мирсаид ака уни уриндикка жойлаштира туриб , 
узининг буйнидан ожизгина кучиб олган аёлининг кулоклари остиларини бурни билан чукур 
*идлади . Ундан узининг доимий урганган ифори аввалги Мастурасининг буйини- митти дала 
чечаклари *идини туйгиси келганди. Афсуски , бу ачимтир дори *иди аёлнинг бутун танасини 
и ш ^ л килиб булганди.
Мирсаид ака калбан "дод" солганча каддини кутарди. Сунгра узи билан изма - из келган 
*амшира ёдига тушиб ортига бурилди. Унинг кулидаги халталарни олиб юкхонага жойлагач , 
*амшира *озиргина бушаган аравачани етаклаб йулга тушди. Мирсаид ака узига *ам ро* булиб 
келган аёлнинг ажин босиб кетган юзларига караб , ёшидан аввал кариган бу аёлнинг бир 
дарди бор деб уйлади.
У чунтагига кул сукди- ю , бир даста юз минталикни олиб аравачага ташлади.
Йулга тушган *амшира аввалига *еч нарсага тушунмай Мирсаид акага бакрайиб караб колди . 
Сунгра нима булганлигини фа*млаб пулларни эгасига кайтариб бериш учун шоша - пиша тера 
бошлади.
- Синглим, бу э*сон. Чин кунгилдан. Сиз олмасангиз бошка бировга *ам берардим. Аммо Алло* 
нима учундир сизга беришни кунглимга солди. Балки бежизгамасдир. Шу сабаб кулимни 
кайтарманг ва ...- шу ерга етганда Мирсаид аканинг овози титраб эшитилди,- аёлимни дуо 
килиб куйинг. Илтимос...
Аёл узини кулга олгунча Мирсаид ака машинасига утирди- ю ,
@Xazon_Rezgi /77 #КУНГИЛ_ИФОРИ
тезда куздан йуколди.
Аёл ...*акикатдан му*тож эди. Унинг эри утган йили устачилик килаётган вактда станокда бир 
кулидан тирсагигача айрилган , туртта ейман- ичаман деб турган у^ лчалар и ни нг энг каттаси 
бугун ун икки - мучал ёшига кираётган куни эди. Аёл у ^ и учун биргина торт сотиб олишга *ам 
пул орттира олмай дили вайрон булиб турган ч о ^ а ...
Аёл беморнинг эри ташлаб кетган пулни шоша - пиша санади. Пул икки миллион етти юз минг 
чикди. Аёлнинг кузларидан дувиллаб ёш чикиб кетди . У аравачани итариб кетар экан тинмай 
"Сахий эркак ва унинг аёлининг мушкули осон булсин, Алло* узи ёрлакасин" дея дуо килиб 
борар эди...
* * *


Мирсаид ака йулда борар экан бирдан хаёлига Хилолага к у н ^ р о к килиш фикри келди. У 
машинасини бир четга тухтади ва келининг сакланган ракамини терди.
- Кизим , - деди Мирсаид ака унинг саломига алик олгач,- биз ойижонингиз билан 
касалхонадан чикиб уйга кайяпмиз. Илтимос , дарсингиз тугаши билан сизлар *ам тезда уйга 
кайтсангиз.
- Додажон, биз углингиз билан уйдамиз. Ойижонни куриб келишга отланаётгандик. Ма*ина 
аммажоним *ам келгандилар.
- Ундай булса яхши . Биз ун дакикаларда уйда буламиз. Р у з^ р га бирор нарса керак булса 
а й т и н г .
-Хамма нарса етарли , додажон.
- Яхши ...
- Бугун болалар укишга боришмабдими ? - бе*олгина шивирлади Мастура.
- Хозир сессия вакти- ку, шунга бугун буш булишган шекилли. Мен *ам укишга боришларини 
сурамай йулга чиккандим.
- Яхши ...
- Мастииир ... Келин бугун уйда экан . Кунглинг тусаган овкатни айтсанг пишириб беради,- 
деди Мирсаид ака нима дейишни билмай йулдан кузини узмаган *олда.
- Унингизни *ам обдон силласи куригандир дадаси . Бу ёкда укиши, бир тарафда уй- р у з ^ р
юмушлари , бир тарафда мени касалим ... -гапира туриб Мастура опанинг 
0
fзи куриб колди.
Буни пайкаган Мирсаид ака аёлининг 
0
fзидан сузини олди:
- Келининг айтсанг айтмасанг нима овкат килай деб сурайди- ку , барибир. Шунга кунглинг 
тусаганини айт деяпман. Алло*га шукр тоълеимизга келин чакконгина чиккан. Бундай ишлар 
унга чут эмас . Узи аслида "Кайнона - келиннинг т у п р о ™ бир ердан олинади" деган гаплар 
рост экан. Асрор кудам *ам *ар курганда "Ш у кизим ёшлигидан Мастурага ухшар эди, ишкилиб 
юмушлари билан кунглингдан чикяптими " деганлари деган. Мен *ам "Келинимизни кимга 
ухшашини айтяпсиз- ку , саволингизни жавобиям аслида шу" дейман *ар сафар . Сен *ам 
ра*матли онамларнинг худди узларидексан.
- Хали улардек булолганимча йук эди,- уксик овозда тан олди Мастура опа , - улардек 
булолмасам *ам керак.
- Бу нима деганинг , онаси ... Албатта буласан. Насиб килади шундай кунлар. Мана мени айтди 
дейсан. Иииеее , ана уни кара ,- Мирсаид ака кузлари билан якинлашиб колаёзган уйлари 
тарафга ишора килди , - сенга нима дегандим ?! Кичкина Мастир ...
Мастура опа эри ишора килган тарафга караб аввалига унинг кочиримига тушунмади , кейин 
бор гапнинг маъносига етиб жилмайди :
- Узингга шукр . □□□□ аввалги кисмлар


#КУНГИЛ_ИФОРИ
28 - КИСМ
Мастура опанинг бундай дейишига бир сабаб бор эди. Айни дамда Хилола *ам худди узи каби 
дарвозани очиб , Мирсаид аканинг уйга кайтишини кутиб турар эди.
Мирсаид ака машинани ичкарига олиб киргач, Сулаймон *ам келин билан бирга узларини 
кутиб турганлигини курди.
Хилола ва Сулаймон дарровда ота- оналарига салом беришди . Хилола Мастура опа утирган 
тарафга якинлашиб у билан уриндикда утирган вактида сураша кетди, аммо Мастура опанинг 
юзларидаги чарчок аломатларини кургач , уни машинадан тушириб олишлари учун йул 
бушатди. Бу сафар Мастура опани Сулаймон кутариб олди. У Мирсаид аканинг *ай- *айлашига 
карамай аста - секин кадам босиб онасини ичкари уйга олиб кетди .
Мастура опага кичик ме*монхонадаги диванга жой *озирлаб куйишган экан.
Сулаймон онасини авайлаб оппок чойшаб тушалган уринга жойлаштирар экан, ме*рибончилик 
билан унинг пешонасига ёйилиб колган сочларини куллари билан тараган булди.
- Ойижон , шу хонани салкингина деб жой килгандик. Зериксангиз телевизор *ам куриб 
ётишингиз мумкин,- деди Хилола кайнонасининг бошидаги ёстикни туfрилар экан.
- Чар..чаб кол...ма...дин...гизми ? - Мастура опанинг овози аранг эшилди.
Сулаймон "Йуук" деган *ам эдики уни ташкаридан дадаси чакириб колди. У "Хозир келаман" 
деганча ташкарига йул олди .
Хилола кайнонасининг тутилиб гапиришидан унинг 
0
fзи куриб колганлигини тезда фа*млади . 
Дарровда суюк килиб дамланган илликкина чойдан ярим пиёла куйиб унга ичира кетди.
- Яна ...- деди Мастура опа пиёладаги чойни ичиб тугатгач .
Хилола иккинчи кайта пиёладаги чойни куйиб кайнонасига ичира кетди.
- Ма*ина ... амман...гиз кани..лар ?!
- Мен шу ердаман , Мастураой, дея эшикдан кораси куринди Ма*ина амманинг ,- чой ичиб 
турганингиз учун кутиб тургандим.
Хилола *ам Ма*ина аммага йул бериб , узи эрининг ортидан ташкарига чикиб кетди.
Ма*ина амма ичкарига кириб , Мастура опа билан куришди :
- Туф, туф .. Куз тегмасин анча яхши булиб колибсиз . Юзингизга *ам кизил югурибди.
- Опажон ,- ётган жойида жилмайишга *аракат килди Мастура опа, у салкин уйга киргани 
учунми ёки туйиб чой ичгани учунми гапирганда энди тили тутилмаётган эди, - ётишимга 
каранг. Бундок келин булиб сизни кутиб олишга *ам ярамасам.
Мастура опанинг кузларида ёш айлангандек булди.
- Узимни андишалик келинимдан айланай,- деди Ма*ина опа Мастура опа ёткизилган диван 
ёнидаги курпачага чукка тушиб ,- узим ургилай. Шунда йил *изматимизни килдингиз . Худо


*о*ласа *али тузалиб кетсангиз яна *изматимизни килиш кочмайди. Бизга *ам сизнинг 
с о ^ и ^ н г и з керак. Колаверса , Хилолангиз худди узингиз булган, *еч бир юмушни узидан 
орттирмаяпти. Сиз эса *отиржам ётиб тузалиш *аракатини килаверинг, хупми ? !
- Хуп опажон, хуп. Узим *ам бир неча ойлардан буён ётавериб дикканафас булиб кетдим. 
Куряпсиз урнимдан туриб кадам босишга *ам кувватим колмади. Овкат ейман десам ... 
Кулларим калтираб кошик тутолмай коляпман. Ишонсангиз шу кийдирилган тунги 
куйлакларим *ам танамга зилдек юк булиб босиб куйяпти... Аммо укангизга буларни айтиб 
куйган юракларини куйдиргим йук... Биласизми опа ?! Уларга доим чиройли ва уша суюкли 
Мастура булиб курингим келади.
Ма*ина опа Мастура опага караб юраги эзилди :
- Мастураой ...- деди у келинига ме*р билан тикилиб ,- бир гап айтайми ? Туfрисини айтсам 
бирам гузаллашиб кетибсиз- ки, мен сизга айтсам аввалги *олингиздан кура *озир ун чандон 
дилбарсиз .
Мастура опа кайнэгачисига синиккина табассум килди :
- Ра*мат опажон , яхшиям сиз борсиз . Майли- да энди бир , икки о ^ з ё л ^ н билан булса- да 
кунгил кутаришни жойига куясиз.
- Вой мангина улай,- деди Ма*ина опа аразлаганнома о*ангда лаб буриб,- нега ё л ^ н айтар 
эканман. Менинг гапларимни бари *ар качон *ам *ак рост эканлиги ёдингиздан чикдими ?! 
Йуууук , сиз *акикатдан *ам гузаллашиб кетгансиз . Кошларингизни *ар доимгидан *ам 
корарок , хумор кузларингиз бир бокдими узига мафтун килмай куймайди.
@Xazon_Rezgi. /79 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Салкам олтмишга якинлашибсиз- у , юзингизда на бир ажин, сочингизда на бир ок бор ... Сиз 
гузал булмай ким гузал булсин яна ?
Ма*ина опа айни дамларда Мастура опанинг *акикатдан *ам н е ч о ^ и к гузал булиб 
кетганлигини тан ола туриб бирдан юраги орзикиб оркага тортиб кетди.
"Мастураой *акикатдан *ам *ам чиройли булиб кетибди,- деб уйлади у ,- нафасимни шамол 
учирсин- у , аммо бунинг охири яхшиликка эмасов. Кадимгилар инсон улимидан аввал шунака 
чирой очиб, бени*оя дилбар булиб кетса "Бу инсон тупрокка етиляпти" жуда каттик куркишган 
экан. Бу ёкда укам Мирсаид *ам аёли *акида "Б у ё ^ г а умид йук эмиш , шифокорлар 
*аракатингизни килаверинг дейишди" деб кузи ^ л т и л л а б турибди"
Ма*ина опанинг хаёлини Мастура опанинг инграган овози бузди :
- Иммм ...- Мастура опа ётган жойида бесаранжом булиб колди.
- Мастураой, бирон нарса керакми ? - унга энгашиб суради Ма*ина амма.
- Тураман, - деди Мастура опа деярли шивирлаб , - *ож атга боргим келяпти ... Сулаймон мени 
ташкарига олиб чиксин.
Ма*ина опа "Хозир" деб урнидан турди- ю , эшикдан нарига имлади :


- Сулаймон , болам , бу ёкка бир караворгин.
Сулаймон *аялламай етиб келди.
- Хаа , аммажон ?!
- Ойинг ташкарига чикаман деяптилар .
Сулаймон дар*ол ортига угирилди :
- Хилола , бояги айтганим кани ?!
Хилола зипиллаб келиб эшик ортида устига мато ташлаб куйилган кучма елим тувакни 
курсатди :
- Шу ерда ...
- Ойижоним ...
Сулаймон гапини бошламаёк Хилола елим тувакни хонага олиб кирди. Уни Мастура опа ётган 
жойнинг оёк тарафига куйди ва Мастура опанинг баfрига кирди:
- Келинг, ойижон ...
- Тухта битта узингни кучинг етмайди , ойижонимни йикитиб юборма яна ...
Сулаймон узи илдам келиб Хилолани четга суриб , онасини узи даст кутарди.
У тувакни ёнига якинлашганда Хилола чакконлик билан кайнонасининг кийимларини туfрилаб 
утиришга ёрдам бериб юборди .
Мастура опа утирган урнида мувозанатни тутолмай чайкала бошлади. Бу *олатни курган 
Хилола унинг елкасидан кучиб олди.
Мастура опа бироз шу куйи утирди ва секин шивирлади :
- Тураман ...
Сулаймон онасини Хилола ёрдамида яна урнига кайтариб ёткизди.
Хилола тувакни ташкарига олиб чикиб кетди ва куп утмай кулида кичиккина елим обдастада 
сув ва т о ^ р а ч а кутариб кирди .
У кайнонасининг ётган жойида юз- кулларини ювиб куйди.
- Ра*мат кизим , илойим килган ме*натингиз ро*ат булсин . Мендан кайтмаса Худодан кайтсин 
,- Мастура опа шу сузларни айтиб булгунча чарчаб колган эди.
Хилола унинг ё с т и ^ н и яна бир бор туfрилаб:
- Шундок ётиш кулайми , ойижон. Унда яхши . Мен *озир тушлик олиб келаман, - деди 
жилмайиб .


Хилола тушликка манти пиширган экан. Оила аъзоларига сузган мантисини нариги хонага 
олиб кириб бергач , узи битта ликопчадаги туртта дона мантини олиб кайнонасининг ёнига 
утирди. У Мастура опанинг ёкаси олдига кичиккина сочик ташлаб унга кошик ёрдамида 
мантини узиб - узиб едиришга тушди.
- Кани ойижон?! 0fзимизни очамиз. Хоп-пааа ?!
У Мастура опанинг 
0
fзига манти булагини солиб :
- Калай мазалими ? Энди озгина катикдан ичамиз а ?! - дея гап кистириб куярди.
Мастура опа икки дона манти еди. Учинчисига навбат келганда бош чайкади :
- Емайман ...
- Ойижон пиширган овкатим сизга ёкмадими ? Илтимос яна бир дона енг ...
Мастура опа келинининг илтижоли суровини кайтара олмади . Бирок учинчи мантини еб 
булиши билан барча еган- ичганини кайт килиб юборди.
Хилола эпчиллик билан унинг 
0
fзига бояги сочикни тутиб колди. Аммо узининг кисташи 
туфайли шу а*волга тушган кайнонасига юраги туздек ачиб кетди .
Мастура опанинг каттик ухчиган овозини эшитган Сулаймон кузлари ола- кула булиб хонага 
бостириб кирди. У Хилоланинг кулидаги сочикни куриб важ о*ат билан пишкирганча унга савол 
берди :
- Онамга нима килдинг ?! □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
29 - КИСМ
- Мен ... Мен *еч нарса ...килганим йук ...- деди й и ^ам окд ан бери булиб Хилола,- шунчаки 
манти едиряптувдим...
- Куриниб турибди *еч нарса килмаганинг . Мантини кошикда зурлаб тикиб укчитиб 
юборгансан, окибатда ...
- Иммм ... Боламмм ... Булди кил. Хилола *еч бир айб иш килгани йук ... Факат ошкозонимнинг 
узини овкат кабул килгиси йук ... - Мастура опа кайт килиб янада *олсизланиб колганди, шу 
сабаб энтикиб - энтикиб гапирарди,- Хилола , кизим менга газсиз сув беринг , илтимос.
Кунглим жудаям бе*узур булиб кетяпти.
Хилола дик этиб урнидан туриб ошхонадан Мастура опа айтган сувдан олиб келиб ичирди
- Ра*мат , кизим. Сувдек сероб булинг ,- Мастура опа узини яна ёстикка ташлади.
- Ойижон куп дори ичаверганларидан ошкозонлари зада булиб кетибди. Кайт килганларида 
*ам нукул ям - яшил булиб кетган сафро ташладилар. Мени буйрагим оfриганда шифокор 
за*арни кесади деб йогурт ва турли шарбатлар буюрганди, - Хилола шундай деб Мастура 
опага юзланди ,- ойижон , сизга *ам йогурт олиб келайликми !?
Мастура опа йогурт нималигини эсламокчи булди ва келини кули билан *авода кичиккина 
туртбурчак шаклни чизиб "Мана бунака идишдаги-чи ?" дея курсатгач ёдига тушди:


- Мевали катикми ? Майли олиб келаколсин
Сулаймон онасининг йогурт ичишга розилигини билиб "Мен *озир" деганча кучага отилди. Куп 
утмай кулида бир халта турли - туман меваларни сурати туширилган йогуртларни кутариб 
кириб келди. Хилола эрининг кулидан йогуртли пакетни олар экан , уларни кули билан 
пайпаслаб ушлаб кура бошлади :
- Бироз муздек экан. Мен *озир ,- Хилола урамдаги йогуртларни биттасини "карс" этиб 
колганларидан ажратиб олди - ю , ошхонага бориб идиши билан кайнок сувга ботириб илита 
бошлади. Йогурт зумда илиди.
Хилола илиган йогуртни кайнонаси ётган хонага олиб кириб унга ичира бошлади.
Йогурт Мастура опанинг 
0
fзига мазали уннади. У хатто йогурт тугагач идишга "Дарровда 
тугадими ?!" дегандек куз ташлаб куйди.
Хилола ойижонисига йогурт ёкканини билиб узидан хафа булди :
"Эссизгина иккита идишни бирйула илитиб келсам буларкан"
- Ойижон , яна йогурт илитиб келайми ?
Мастура опа узини ёстикка бе*ол ташлади :
- Кейин... кейинрок ...Хозир сув беринг.
Хилола Мастура опага аста - секин сув ичириб куйди.
Мастура опа сувни ичиб булгач , Хилолага о*иста ишора килди :
- Кизим, ра*мат . Узингиз *ам тушлик килиб олинг. Мен бироз миз^йман.
Сулаймон онасининг ёнига янада якинрок сурилди :
- Хилола , сен боравер. Ойижонимга узим карайман .
Сулаймон э*тиёткор *аракатлар билан онасининг оёкларини укалай бошлади...
Хилола кунгли тилар - тиламас , Мастура опага карай-карай хонани тарк этди.
У овкатланадиган хонага кирганда *омуш *олда бош эгиб утирган Мирсаид ака ва пик- пик 
й и ^ а ё тга н Ма*ина аммага дуч келди :
- Келинг , кизим ,- деди Ма*ина опа й и ™ тошиб келаётган кузларини кенг енгига артар экан,- 
утиринг. Озрок ичингизга иссик кирсин. Биз карияларга эътибор берманг. Сиз катта - катта 
енг. Хали куч керак булади. Касал касал эмас , унга караган касал .
Ма*ина опа узини тута олмай яна й и ^ а й бошлади .
- Аммажооон ,- дея жовдиради Хилола,- тинчликми ?! Нима учун й и ^ а я п си з ?!


- Болам , - деди Ма*ина опа , - кариганимда бошимда шу савдо *ам бор эканми ?! О * , бунга 
чидаш канчалар кийин экан- а ?! Жигарингдан аъло булиб кетган якин инсонинг етдим 
деганда йикилса , 
0
fзи ошга етганда боши тошга ... Ээээ***... Т а ^ н *ам одамизод кутар экан 
бу дардларни . Агар шу дардларни барини филга й и ^ ш ти р и б ортилса борми , бели карс этиб 
узилиб кетиши *еч гап эмасди. Хеч гап эмасди !
- Аммажооон , мен барибир *еч нарсага тушунмадим,- кузлари олазак бокди Хилоланинг.
- Кизим , шифокорларнинг айтишича ойижонингизни санокли кунлари колганмиш ... 
@Xazon_Rezgi /81 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Улар Мастураойга сунгги бора жавоб беришибди. Бундан буён "Кунглига каранглар, 
0
fзига 
ёккан таомни тутинглар , сунгги кунларини ме*рингизни *ис килиб яшашга имкон яратиб 
беринглар" дейишибди.
Хилола бирданига мунfайиб , чукиб колди .
Аранг :
- Ойижооон ,- деб шивирлай олди халос . У урнидан базур турди , кайнотаси ва Ма*ина аммага 
бир- бир ниго* ташлади ,- мен бироз ё л ^ з колмокчиман. Ру*сатингиз билан ...
Хилола урнидан турар экан , бир гандираклагандек булди. Аммо тезда узини тутишга *аракат 
килиб хонани тарк этди :
- Буниям ишта*асини б у ^ и м , - чорасизликдан о * урди Ма*ина амма, - бир зум тилимни тийиб 
турганимда овкатини еб олган буларди.
- Опа , узингизни купам кийнайверманг ,- деди Мирсаид ака унга , - айбламанг *ам. Барибир 
Мастурани бу а*волда куриб т о м о ^ д а н овкат утмас эди.
- Мен намозимни укиб олайда , кейин чикиб ошхонангни бироз й и ^ ш ти р и б куяй. Хилолагаям 
жабр булди. Бировнинг куздек боласи . Хали келинлик о*ори кетмасдан барчамизни 
бошимизга тушган савдони биз билан баробар каршилашга мажбур буляпти . Ошхонани 
саранжомлаб булиб козонга озрок кайнатма соламан. Мастураойга сувидан ичирамиз . Харна 
кувват . Сен *ам пешинни укиб аёлингни ёнига кирарсан...
- Хуп , опа ...
Ма*ина амма кичик да*лиз оркали кейинги хонага йул олди.
* * *
Хилола ётокхонасига киргач , гуё шундай килса бутун аламларидан фориf буладигандек узини 
диванга зарб билан отди. Бор кучини унг кулига туплаб ёнидаги ёстикни муштлади.
Йууук. ... Алами зиёда булса булди-ки , аммо килча булса-да аримади. Сунгра узи *озир 
муштлаган ёстикни олиб 
0
fзига ма*кам босди. Бор овози билан телбаларча чинкирди. Овози 
ёстикни *атлаб хонага таркалмади. Бу Хилола учун айни муддао булди. Шу *унарни яна икки , 
уч марта такрорлади. Танасидаги ру*ий зурикишлари бир тараф , кейинги вактлардаги


сурункали чарчок бир тараф , эрта сахардан то *озирга кадар бир тишлам нон *ам татимагани 
бир тараф булиб Хилола сулайиб колди.
У *озиргина овозини чикармасликка ёрдам берган ёстикни ма*кам кучоклаганча паст овозда 
эзилиб й и ^ а й бошлади :
- Ойижоооон ... Ме*рибоним .... Сизсиз бу уй, бу оила аъзолари fариб - у кашшок булиб 
коламиз- ку ? Сиз хонадонимизнинг тафтисиз- ку, бетафт кандай яшаймиз , онажон ... Айтинг 
... Бизни ташлаб кетишга кандай кузингиз кияди?! Ахир барчамизни бирдек суюб , бирдек 
ардоклардингиз- ку ?! Сизсиз бу уйнинг эркакларини мен *еч канакасига эплай олмайман, 
Ойижооон...
Улар *ар бир босган кадамимдан сизни излайверишади, кидираверишади. Шу тарика мени *ам 
узларини *ам абгор килишади. Ахир касалхонада ётганингизда буларнинг барига гуво* 
булдим- ку.... Буниси *ам майли. Аммо сизсиз кунглимиз уксиб , синиб, мажру* булиб колиши 
аник ...
Ойижон ... Мен Алло*дан сизга умр сурайман. Агар мумкин булса менинг йилларимнинг энг 
сараларини олсин- у , сизга акалли ун йилгина умр кушиб берсин ... Ахир бу дунёда узингиз энг 
орзикиб кутган набира кучиш бахтини *али тотиганингиз йук. Ношуд келинингиз шунинг *ам 
уддасидан чика олмади.
Ё Алло*, илтимосим , илтижоим Ойижоним яна бироз яшасинлар ...
Шу вакт эшик очилди . Хонага Сулаймон кириб келди. У бир кун ичида бутунлай узгарган, 
гуёки алмаштириб куйилгандек эди :
- Ха й и ^ а я п са н ?! Онам *али тирик , тушундингми ? Куппа - кундузи уйга бикиниб олиб 
кузингни сийдигини окизишингга бало борми ?! Билсанг тирикка йи^ам айди. Уларни 
парвариш килиш керак . Ёдингдан чиккан булса ёдингга солиб куяй ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
30 - КИСМ
- Сен шу уйга келганингдан буён неча маротаба оfриган булсанг , ойижоним хонанинг турига 
кириб утириб олмаганлар . Эртадан кеч парвонанг булиб 
0
fзингга нима ёкишини сураб едириб
, ичирганлар. Хаттоки оfринмай п ай п о ^ н ггач а олиб чикиб, кир машинага солмай уз кулларида 
ювиб тозалаганлар . Тузалишинг учун сени маликалардек ётказиб куйиб, узлари бир чуридек 
*изматингни килганлар.
Энди узингга кара . Й и ^ а б утирибсан. Айт-чи , бу олхуридек кизарган кузларинг билан онамга 
кандай куринмокчисан ? Улар сенинг юзингдан узларига аталган *укмни укий олмайдиган 
даражадаги содда аёл эмаслар .
Бу ки л и ^ н гд ан сенга , менга бир суз демайдилар , аммо ичларидан нечта томир чирт-чирт 
узилмайди дейсан.
Хилола Сулаймоннинг сузларини эшитиб борган сари *айратга туша бошлади :
"Качон ? - дея таажжубланиб узига- узи савол бера бошлади Хилола,- качон Сулаймон акам 
бунчалик улfайиб улгурдилар ?!
Э во* , бу дард деганлари инсонни шунчалааар тез жиддийлаштириб улгурса-я?!"


Сулаймон эса кунглидагиларини тукиб - сочишда давом этарди
- Энди эса иккинчи килган хатоингни кур ?! Нима учун тушлик килмадинг ?! Хозир *ар 
качонгидан *ам кучли булишимиз керак демаганмидим сенга? Емасанг, ичмасанг кайси куч 
билан ойижонимга карамокчисан ?! Буш коп тик турарканми ?! Биламан , иш та*анг ™ п п а
б у^ л га н . Бирок *озир узингга кулок соладиган вакт эмас. Есанг кулингдан иш келади. 
Емасанг йук. Дадам вани*оят барча кариндошларни бор гапдан хабардор килишга карор 
килдилар . Энди *ар куни уйимизни одам босади. Узи шу вактгача аранг *олаларим ва 
амакимларнинг аёлларидан сабр килишни сураб тургандик . Энди эса эшигимизни барча учун 
кенг очар эканмиз ,- Сулаймон шу сузларни айтаётганда овози титрай бошлади,- дадам 
Ойижоним сунгги кунларини узлари суйган ва севикли булган кишилар даврасида 
утказишларини , дийдор киёматга колмасликни истамокдалар ...
- Сулаймон акааа... - Хилоланинг куз ёшлари тинган , овози далил эди ,- мени кечиринг. 
Иккинчи й и ^ а б сизнинг кунглингизни бузмайман . Мени кузларим очилди. Билсам шу чоккача 
мен узимни уйлаётган эканман. Худбинлик килаётган эканман. Энди эса бари бошкача булади.
Хилола урнидан ша*дамлик билан турди :
- Мен *озир ошхонага бориб тушлигимни еб оламан. Сунгра очик ва ёруf юз билан ойижонни 
ёнларига кираман.
Бирок билиб куйинг - ки , мен барибир курашаман. Сира ортга чекинмайман. Ойижоннинг шу 
*аётда яшаб колишлари учун курашаман.
Хилола хонани тарк этар экан Сулаймон унинг ортидан аста шивирлади :
- Ажаб , бизни билмаганлар айнан Хилолани онамнинг чин фарзандлари деб уйлайди. Тавба , 
инсон инсонга шунчалар *ам ухшайдими ? Хилола ойижонимни худди узлари- я. Юриш - 
туриши , узини тутиши , *атто сермула*азакорлиги . Кайнона- Ро*ила ойим *ам купинча 
"Мастура аммасининг кизи Хилола" деб бот- бот таъкидлар эканлар. Айтганча , дадамлар 
Асрор дадамга хабар бергандирлар . Биламан , кайнотам бу хабарни эшитишлари билан елдек 
учиб келадилар. Ахир улар учун Ойижоним бутун бир дунё эканликлари рост. Биламан Асрор 
адамлар биздан куп хафа булишлари аник . Ахир ойижонимнинг дардларини уч ой овоза 
килмадик , беркитдик. Хатто касалхонада ётганларини *ам яширдик. Балки бу оркали катта 
хато килгандирмиз . Ким билсин . Биз *ам ойижонимнинг яхши булиб кетишларидан умидвор 
эдик- да . Чукадиган инсон хасга *ам ёпишар экан. Биз *ам кимнинг 
0
fзидан нима гап чикса, 
уша гапга бор умидимиз билан ёпишдик. Бирок ...
Бирок алал - окибат Алло*нинг айтгани булар экан ...
Илгарилари "Чорасизлик инсонни *ар кучага бошлайди" деган фикрга тиш- т и р н о ^ м билан 
карши чикар эдим. Хар муаммодан чикувчи бир йул бор дердим . Аммо *озирда куриб 
турибман- ки ...
Ииее , анави дарвозадан кириб келаётган кайнотам - Асрор адаммилар?! Демак , дадам 
биринчи уларга хабар берибдилар- да . Боякиш кайнотам университетдаги ишларини *ам 
ташлаб , бу ёкка югурганлар ч о ™ ... Чикай- чи ...
Сулаймон хонасидан тезгина чикиб , кайнотасининг истикболига шошилди.


@Xazon_Rezgi /83 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Ассалому алайкум , ада,- Сулаймон одатга кура кайнотасига салом бера туриб карши олди .
Асрор Файзуллаев саломга алик олар экан Сулаймоннинг кулига о ^ р г и н а сават тутказди. 
Сават бозорнинг олди сархил мевалари билан тула эди.
Асрор Файзуллаев Сулаймонга ортикча гапирмади :
- Каерда ? Онаш синглим каерда ?!
Сулаймон кайнотасига вазиятни тушунтирмокчи булиб ялинчок овозда :
- Ада , биласизми ... - деган эди- ки , Асрор Файзуллаев унга маъноли тикилди. Унинг тагдор 
карашларида гуёки "Хавотир олманг, баридан хабарим бор" деган маъно мужассам эди.
- У ^ и м ... Биламан...
- Ойижоним бу хонадалар ...
Сулаймон узун зина буйлаб катор жойлашган хоналарнинг бирини эшигига кул чузди.
Мастура у й ^ к экан. Ёнида терс утирган Мирсаид ака Асрор акани кургунча Мастура опа 
ме*монни биринчи куриб улгурди .
- Вооой, акаааммм , акаааммм келдилар, - Мастура опа гуёки ёш болага айланиб колган эди. 
Унинг айни дамдаги кувончини худдики дунёнинг жамики хазинасининг калити тутказилган 
киши кувончидан *ам о р ти к р о ^ га тенглаштириш туfридек эди.
- Ассалому алайкум , кудажон ,- Асрор Файзуллаев туfри Мирсаид аканинг ёнига бостириб 
бориб кушкуллаб куришди. Сунгра Мастура ётган диван ёнига тиззалади.
Мастура опа *аё юзасидан акаси ёнида узала тушиб ётишга уялди . Унинг бесаранжом булиб 
колганлигини сезган Мирсаид ака ва Сулаймон ётган ё с т и ^ г а ёстик кушиб суянтириб 
утиргизиб куйишди.
- Узимнинг синглимга нима килди ?! - чексиз ме*р билан *ол сураган булди Асрор Файзуллаев,
- онаш ...
- Акааа ...эркалик ...- деди Мастура опа узини й и ^ д а н аранг ушлаб , - карасам барча бекорчи . 
Бир менга каранглар деб ...
- Мен *ам сени тоза со^нибм ан. Негадир куз унгимдан лип - лип утавердинг. Боя бир кунглим 
*ол сурай деб Кудамга к у н ^ р о к килсам , "Шундай - шундай, синглингизни яна муолажа 
оладиган вакти келиб колганди, шунга бироз касалхонада ётиб чикди , бугун яхши булиб 
колгани учун уйга жавоб беришди" дедилар,- Асрор ака шундай деб кулимсиради,- келишга 
ба*она тополмай турган эдим , куш булиб учдим. Аммо уйга кайтганда Ро*иладан бир гап 
эшитишим бор . Уни хабардор килмай келганимни айтаман-да.
- Ака , яхши килибсиз келиб. Айтганча Хилола келганингиздан хабар топдими ? - деди Мастура 
опа кУзfалган булиб


- Йук *али. Сулаймонжон билан туfри бу ёкка кирдик.
- Сулаймон Хилолани чакир . "Аданг келдилар" дегин , бир *урсанд булсин ,- деди Мастура опа 
пойгакда жовдираб турган у ^ и г а имлаб .
-Хуп ойижон , - Сулаймон тезда хонани тарк этди.
Куп утмай остонада чойнак ва пиёла кутарган Хилола куринди.
- Ассалому алайкум, адажон,- у кулидагиларни хонтахтага куяр экан , узи келиб адаси билан 
куришди, - яхши келдингизми ? Ойижоним яхшимилар ? Укаларим?!
- Барчамиз яхшимиз кизим. Узинг яхшимисан?! Куёв боламни курдим . Яхши эканлар.
- Ра*мат адажон , *аммаси жойида, -Хилола шундай деб Мастура опага юзланди ,- ойижон , 
корнингиз *ам очиб кетгандир- а ? Шурвамиз тайёр булиб колди , *озир олиб келаман.
- Хозир ичмайман ,- бош силкиди Мастура опа , - овкат егим келмаяпти.
- Хеч-да !- дарров Мастура опага каршилик килди Асрор ака , - овкатингни сузиб кел . Кани мен 
бир курай синглимнинг овкат ейишини . Узи бу киз ёшлигидан чимтамок эди. Энди кудамнинг 
даврларида тоза эрка булган куринади . Ха айтганча ,- Асрор ака ошхонага йул олган Хилолага 
гап котди , - сувини битта косага яримлатиб сузиб кел . Донини иккинчи косага солиб кел .
- Хуп булади, адажон
Мирсаид ака Хилола олиб келган чойни кайтариб куйиб кудасига тутди :
- Олинг куда .
Асрор ака кудаси узатган чойни битта хуплаб кулида ушлаб тураркан :
- Бай, бай, бай. Аммо лекин о ч и ^ н и айтсам айбга буюрмайсизлар . туfриси шу хонадонни чойи 
бирам мазали-ки. Бир куни Ро*илага айтдим: "Хотин , нима учун кизингни уйига борсам чой 
ичиб туймиман , нима дейсан сабаби нимада экан- а ?!" десам у астагина "Сиз яна нимани 
кутган эдингиз , у хонадонда бир эмас, иккита кунгил ар д о^нги зд аги аёл яшашса ,
@Xazon_Rezgi /84 #КУНГИЛ_ИФОРИ
бундай суюкли аёлларнинг кули теккан *ар кандай таом ва ичимлик шуб*асиз узлари каби 
суюмли булади" дейди.
Каранг , укитувчи-да шунга *ам бир зумда жавоб топди- куйди.
Мирсаид ака Асрор аканинг ташрифидан анча енгил тортган эди. Акаси билан дийдорлашув 
аёлига ажиб енгиллик ато этгани учун *озир ундан жуда миннатдор эди.
Хилола патнисга турт коса шурва сузиб келди . Иккитаси адасини талаби билан суви бошка , 
дони бошка килиб Мастура опага атай сузилган эди.
Хилола кайнонасига аталган таомни унинг ёнидаги тумбага куяр экан , додажониси ва уз 
адасига аталган шурваларга ишора килди :


- Додажон , нариги хонага чикасизларми ?!
- Иии нариги хонада нима киламиз ?!- деди *озиржавоблик билан Асрор ака , - синглим каерда 
булса биз *ам шу ердамиз. Бизга сузган таомингни шу ерга куявер.
У шундай деб синглиси тарафга сурилди :
- Кани кошик , сочик ва илик сув. Мен узим синглимни бир таомлантирай.
Асрор ака шундай деб шурванинг сувидан бир кошик ичиб курди :
- Ууу Мастура , бирам ширин шурва булибди-ки . Кани 
0
fзингни оч . Ха сувига озрок нон 
туfрайми ?
Мастура жилмайиб "*а а " деб бош силкиди.
Асрор ака шурвага майда килиб озрок нон туfради. Уни сувидан Мастура опага тутар экан 
жилмайиб суз котди :
- Синглим , ёдингдами ?! Ёшлигимда т о м о ^ м оfриб касал булиб колганимда бир куни шурва 
пишириб ичиргандинг. Хайронман ушанда уйдагилар каерда экан ?! Аввалига иссик 
туширадиган дори ичиргандинг. Сунгра синглимиз Мастубани етаклаб бир коса шурва олиб 
чиккандинг. Ростини айтсам уша шурвани мазасини кайтиб *еч каердан топмадим. Мукаммал 
санъат асари эди уша таом. Узиям ичига думбул булган жухори *ам , яна каттагина ям- яшил 
семеринка олма *ам , *атто ковоккача солинган эди. Вах уни таъмини ... Кейинчалик шунака 
овкат пишираман деб куп уриндим, Ро*илага бир неча бор тайёрлатиб курдим , аммо бизнинг 
тайёрлаганларимиз сен пиширган уша шурванинг якинига *ам йуламади.
- Акааа... Уша вактда ёш булганмиз ...- деди Мастура опа *азингина уйга чумиб ,- органимимиз 
*ам *озиргидан бошкача булган. Айникса , таъм сезгимиз. Хозир эса ... Шунинг учун сиз уша 
таъмни топа олмагансиз...
- Хеч- да ,- эътироз билдирди Асрор ака ,- сен пиширсанг топа олган булардим,- у шундай деб 
Мирсаид акага угирилди ,- куда, Мастура сизга *ам шунака таом пишириб берганми ?! Аммо 
лекин синглим ёшликдан тенгги йук пазанда булган.
- У бошка ерларда учрамайдиган куп таомларни пишириб берган , ичида бир- биридан 
антикалари *ам сероб, аммо сиз айтган шурвани ...
- Хеч киси йук , Мастура оёкка туриши билан шахсан узим бозор килиб келаман. Уша шурвани 
синглимга пиширтирамиз . Кейин айтасиз "Э*! Бу йиллар давомида канча нарсани йукотибман- 
а ?!" деб ,- Асрор ака шундай деб бушаган косани четга куйди,- биз шурвани сувини ичиб 
булдик , энди озрок донидан еймиз ...
Мастурани реза тер коплаган эди . У бош чайкади :
- Еёлмайман .
Асрор ака бир зум унга тикилди. Мастуранинг *акикатда ея олмаслигига ишонди ч о ™ ортик 
кистамади.


- Майли синглим . Бир паст туриб ерсан ,- Асрор ака шундагина хона бурчагидаги Хилолани 
"пайкаган" булди,- иии она кизим , бу нима туриш?! Менга кара кизим , "Ёш келса ишга" деган 
гап бор. Мен синглимга озрок хул мева олиб келгандим. Хозир ошхонага боргин-да битта олма 
билан битта бананни ки р ^ ч д а н чикариб аралаштириб олиб кел. Мевалар ошкозондаги 
дорилар за*рини кесади. Боракол кизим. Унгача мен узимни шурвамни ичиб оламан.
Хилола "хуп булади" деб чикиб кетгач Асрор ака кудасига ишора килди :
- Куда овкатни ичмабсиз- ку ? Кани олинг . Мевали пюре келгунча улгуришимиз керак. 
Айтганча бу шурвани ким пиширган? Аммо Хилола эмаслиги аник .
- Ма*ина опам пиширгандилар ,- деди Мирсаид ака аста .
- Опам *ам шу ердамилар ? Кандай яхши ,- деди Асрор ака ,- аммо нега куринмаяптилар?!
Улар нариги хонада эдилар . Кузлари илиндими дейман,- деди Мирсаид ака .
@Xazon_Rezgi /85 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Майли , жонлари 
булсин. Уларнинг шу ердаликларини эшитиб кунглим анча *отиржам 
булди . Аёл киши барибир *ам аёл киши-да. Бир- бирларини яримта карашларидан тушуниб 
олишади. Айтишади- ку, "Куш тилини куш тушунади" деб .
Икки эркак шундай су*батлаш а туриб шурвани тезда ичиб олишди.
Хилола к и р ^ ч д а н чикарилган меваларни олиб келиб Мастура опага узи едириб куймокчи 
булганда Асрор ака ундан кулидаги ликопчани сураб олди.
- Кани бу ёкка узат- чи кизим,- у шундай деб кизига куз кисиб куйди ,- бугун кайнона ва 
келинлар куни эмас. Бугун ака ва сингил куни . Шундайми Мастура?! - Асрор ака синглисига 
ме*р билан тикилди ,- синглим , кадалиб утиравериб белинг *ам оfриб кетди- а ? Шуни еб 
олсанг , бошингдаги ёстикларни пасайтираман. Келишдик- а ?
Мастура Асрор аканинг кулидаги мевалардан тайёрланган пьюрени индамай еди.
Унга караб туриб Мирсаид аканинг кунгли бузилди :
"Мастииир боякиш , акасини тоза с о ^ н г а н экан... - уйлади у,- Уни куриши билан юппок 
юзларига бир зумда кон югурса- я ... Кудам узи билан Мастурага энг беба*о бойлик - ёшлигини 
олиб келди-да узиям. Кудам *ам олиб келган беба*о совfаси каби узи *ам асл инсон. Топилмас 
инсон.. "
Асрор ака синглисини таомлантириб булгач , озрок сув ичирди. Сунгра унинг ортига тиргак 
учун куйилган ортикча ёстикларни бирма - бир олиб ташлади. Мастура опани кулай *олда 
ётишига кумаклашди.
У энди Мирсаид ака билан бироз у ёк , бу ёкдан паст овозда су*батлаша бошлади. Сезди- ки , 
Мастура опани уйку элитяпти . Куп утмай *акикатдан *ам Мастура опанинг кузи илинди .
Асрор ака Мирсаид акага боши билан имо килди :
"Ю ринг , ташкарига чикайлик"


Улар овоз чикармасликка *аракат килиб ташкарига чикишди.
Мирсаид ака кудаси билан ё л ^ з колганда, отасининг рупарасида икки олиб гап эшитишга 
тайёр укувчидек, ер чизиб колди .
Асрор ака бир о ^ з савол суради :
- Качон ? !
Мирсаид ака уни туfри тушунди:
- Уч ойга якинлашди ...
Асрор ака яна суради :
- Канча ?!
Мирсаид аканинг лаблари титради :
- Бир ойга бормайди дейишди ...
- Нега ?! Нега ?! Нега ?!
Бу сафар Асрор аканинг саволи кайта - кайта, уч бора такрорланди .
- Узи истамади. Узи ... - овози ™ п п а б у ^ л д и Мирсаид аканинг ,- "Менга ачиниш назари билан 
карашса узимга булган ишончим йуколади" деди у ...
Асрор ака чукур хурсинди.
- Рост ... Бу менинг синглимнинг сузлари ...
Бирок ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
31 - КИСМ
Биз *ам унинг дардидан вактлирок бохабар булганимизда бир четда турмай *аракатимизни 
килган булар эдик.
- Асроржон... Ишонинг шу уч ой ичида Мастуранинг дардига шифо истаб мурожаат килмаган 
д о н ™ чиккан бирорта тиббиёт маскани колмади. Табобати ривожланган катор давлатларнинг 
номдор академиг- у профессорларига хат ёздик , аммо ...
Асрор Файзуллаев Мирсаид аканинг че*расига караб, унинг шу уч ой ичида аёлининг дардида 
н е ч о ^ и к эзилиб тамом булаётганини сезиб бошка ортикча гап килмади. Билди-ки, каршисида 
турган инсоннинг минг ерига игна санчса бир томчи кон чикадиганмас. Яна шунга аник икрор 
булдики синглиси Мастура узи учун сингил сифатида н е ч о ^ и к ардокли булса , бу инсон учун 
жуфти - *алол ва фарзандининг онаси сифатида беназирдир.
Асрор ака Мирсаид аканинг *озир узидан- да кура бахтсиз эканлигини калбан *ис килиб 
турарди . Ахир шунча йиллик ёстикдоши куз унгида куриб - ковжираса- ю , унинг кулидан


томошабин булиб туришдан бошка иш келмаса. Кули тула пул булса- ю , бу пулларга 
дунёларни сотиб олиш имкони була туриб , биргина дардга мал*ам топа олмаса ... Бундан 
ортик азоб бормикан... Бундан ортик чекилажак изтироб кайда бор экан...
- Куда , агар бирор ёрдам керак булса ... -Асрор ака яхши биларди Мирсаид аканинг пулга 
му*тожлиги йуклигини , бирок шундай булса-да, дилидагини ташига чикарди.
- Ра*мат Асроржон... Биз *озир бир кафт дуо ва ило*ий муъжизага зормиз халос.
- Биласизми ? - бирдан жонланди Асрор ака ,- мен уйда ун ч о ^ и хуроз бокиб куйганман, 
барчаси тоза ем ва пучок еб усишган. Хеч кандай дориланган ма*сулот бермаганман. Хозир 
уйга бориб иккитасини саранжомлайман. Сунг майдалаб тузлаб , зиралаб куяман. Кечга ё 
эрталаб у ^ и м ташлаб кетади. Шундан булъон пишириб берсангиз анча кувват булади. Ундан 
кейин малина ва смородина меваларимиз анча ранг олиб колган. Етилганларини узиб 
жунатаман. Бир журналда укигандим. Янги *ужайраларни барпо булишида шу икки меванинг 
олдига тушадигани йук экан. Хатто- ки, кайнатилса *ам шифобахшлик *усусияти грамм 
камаймас экан.
- Ассалому алайкум , кудажон яхшимисиз ?
Асрор ака ярим угирилиб узига салом берган Ма*ина аммани куриб юзи ёришди . Дар*ол елка 
тутиб саломга салом билан жавоб кайтарди :
- Ассалому алайкум, опажон ?! Узингиз яхшимисиз ? ! У^л лар и нги з , келин, набиралар 

саломат юришибдими ?!
- Ра*мат , кудажон ,- Ма*ина опа ме*монни дар*ол ичкарига таклиф килди ,- нега остонада 
турибсиз , кудажон ?! Мирсаид , ме*монни ичкарига олмайсанми ?!
- Мени келганимга бир соатча вакт булди. Синглимни дийдорига *ам туйдим. Чойлашдик, 
овкат едик. Хозир Мастура ухлаб колди. Шунга менинг *ам йулга отланиб турган жойим эди.
- Шундай денг , узр узим билан узим андармон булиб колибман,- Ма*ина амма 
афсусланганнамо ерга каради.
- Узрга *о ж ат йук , опажон. Сиз пиширган шурвани мактаб - мактаб ичиб олдик. Умрингиздан 
барака топинг. Синглим сиздек инсонларнинг кулида эканлигидан кунглим *отиржам. 
Борингизга минг шукр ...
Асрор ака кулини куксига куйди :
- Мирсаид ака , энди менга ру*сат ...
У ошхонадан шошилиб чиккан Хилолани баfрига босди :
- Кизим ... Додажонингни , аммажонингни дуоларини ол. Синглимга эса ...- Асрор ака култ этиб 
ютинди , - синглимга эса уз онангдан аъло карагин. Унутма ! Мастура сен менга кандай кадрли 
булсанг , сендан-да суюкли калб а р д о ^ м . Сени кизим булганинг учун яхши кураман. Биргина 
шу сабаб учун суяман. Аммо синглимни суюшимнинг минглаб сабаби бор. Буни *еч качон 
унутма. Сен - юрагимни бир парчасисан. Токи юрагимнинг бир парчаси сингилжонимни ёнида


экан... мен *амиша *аётдан таскин топиб яшай оламан. Бу дегани нима биласанми ?! Мен 
нафас ола оламан дегани ... Тушундинг- а , жон болам ?!
Хилола ортикча бир суз айтолмади, факатгина "Хаа" дея бош силкиди ...
* * *
Кечга бориб Мирсаид аканинг хонадони гавжумлашиб кетди.
Мирсаид ака тарафидан *ам , Мастура опа тарафидан *ам кариндошлар барча ишларини 
й и ^ ш ти р и б Мастура опани
@xazon_rezgi /87 #КУНГИЛ_ИФОРИ
куришга кела бошлашди. Гарчи улар ме*монхонада узаро тушкун кайфиятда диллашсалар- да 
, Мастура опани ёнига киришганда унинг дардидан суз очмай , *ангома килишга интилар 
эдилар.
Мирсаид аканинг зукко акаси Мирсобит ака вазиятни тезда уз кулига олди , У ме*монхонада 
эркакларнинг узлари колганда шарт максадга кучди :
- Бунакаси кетмайди , жигарлар. Бунака туп- туп, гала- гала булиб келсак бу хонадоннинг *ам , 
келинимизнинг *ам тинчини бузиб куямиз . Энди гап бундай. Мисол учун ток сонли числода 
бизни авлод , жуфт сонли числода келинимизнинг кариндошлари буларни йукласак. Ушандаям 
навбат билан . Икки кишидан булибми ? Ора- сирада узатилган жиянлар , ёшларимиз *ам 
келиб туришади. Бу ёкда махалла- куй , куни - кушни , куда - анда деганларидек. Ахир 
келинимиз анов-манов аёл эмас. Неча йиллар канчадан-канча инсонларни дуосини олганлар.
Мирсаид аканинг укаси Мираъзам уни фикрини куллаб кувватлади :
- Акааа... Гапларингиз бари жуялик. Мен фикрингизга юз фоиз кушиламан. Узимга колса 
келинойимни истикболларига *ам куни югурардим, бирок бундай вактда акл билан иш 
килишимиз керак.
Майли бугун келинойимнинг опалари ва сингиллари ёнларида ётиб колаколишсин. Эртага биз 
яна кайта келамиз.
Бу коида факат битта инсон Ма*ина опамга тегишлимас. Улар качон келиб качон кетишни 
узлари *ал киладилар.
- Туfри , опам бизга она урнида она булиб колганлар. Ундан кейин келинимизни уз 
сингилларидек курадилар ,- Мираъзамнинг сузига кушилган булди Мирсобит ака *ам.
Мастура опанинг ака - укалари *ам куда тарафнинг сузларига эътироз билдиришмади.
Мастура опанинг ёнида опаси Зо*ида ва синглиси Мастубалар коладиган булишди.
- Опамдан дори *иди келиб кетяпти . Уларни бир чумилтириб олмаймизми ? - деди Мастуба 
барча таркалгач.
- Яхши буларди ,- уни кувватлади Зо*ида опа ,- аммо нариги хонадаги душга кандай олиб


кирамиз?! Уч аёл колган булсак *ам , барчамиз бир- биримиздан утар даражада ачиган 
хамирдекмиз. Мен ут пуфагимни олдирганимдан буён *али узимга келганим йук. Сен *ам буш 
колсанг белимлайсан.
- Мен Сулаймон акамни чакириб келаман,- су*батга кушилди Хилола,- ойижонимни узимиз 
чумилтирамиз . Факат бировинглар ёнимизда далда бериб турсанглар булди.
Зо*ида опа билан Мастуба опа бир- бирларига маънодор куз уриштириб олишди .
- Опам Сулаймоннинг ...
- Сулаймон акам ойижоннинг уз у ^ л л а р и - ку, бегона эмас...
Хилола шу сузларни айтиб зумда Сулаймонни чакириб келди . Сулаймон ортикча бир суз демай 
Мастура опани шартта кутариб душхонага олиб кириб кетди. Хилола кайнонасига ё ^ ч стул 
тайёрлаб куйган экан. Сулаймон онасини стулга утказиб узи уни ушлаб турди. Хилола эса 
ойижонисини енгил тунги пижамасининг устидан сув куйиб чумилтира бошлади . Мастура опа 
зумда чарчаб колди. Шу сабаб Хилола тезда ишини битиришга *аракат килди .
- Сулаймон ака , кузингизни юмиб туринг . Ювинтиришни охирги ла*заларида Хилола 
кайнонасининг хул кийимларини ечиб , чайинтирди ва Мастуба *ола тайёрлаб турган буй 
баравар сочикка уради.
- Сулаймон ака, булди . Ойижон толикиб колдилар. Энди ётокларига олиб чикамиз.
Сулаймон Мастура опани кайтиб жойига ёткизди ва секин хонадан чикиб кетди. Хилола 
ойижонисининг сочларини артиб , сунгра яна бошка курук сочикка уради. Сунгра сал аввал 
тумба устига тайёрлаб кетган нимтатир новвот чойнинг устига термосдан кайнок чой куйди ва 
кайнонасига ичирди:
- Ойижон , сиз шундай ётинг. Мен сочингизни фен билан куритиб куяман. Ундан кейин бошка 
тунги куйлак киямиз , хуп ?
Мастура опа Хилолага ме*р билан каради . Индамади . У узини келинининг кулига буткул 
топширган эди.
Хилола фенни ишга тушириб Мастура опанинг кимё муолажасидан сунг анчагина сийраклашиб 
колган сочларини тезда куритиб олди. Сочларни иккига айириб й и ^ ш ти р и б ётганда 
ботмайдиган килиб икки тарафига ажратди .
Шундан сунг:
- Холажон , ойижонимга тунги куйлакларини кийинтириб олайлик,- деди Хилола Мастуба 
*олага .
Икки аёл Мастура опани авайлаб кийинтиришди. Охирида ойижонисининг бошига енгил 
дуррача ураган Хилола жилмайди :
@Xazon_Rezgi /88 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Булди , ойижон. Кушдек енгил булдингиз.
Хонадаги аёллар Хилоланинг *атти- *аракатига караб анграйиб колган эдилар .


- Кизим , - дея савол беришдан барибир узини тия олмади Зо*ида *ола ,- аввалам касал 
караганмисиз ?
Хилола аввалига унинг саволидан келиб чикадиган маънога тушунмаган булди , сунгра бирдан 
юзи ёришди.
- Йууук , узимнинг ойижоним бувимларга караганларида мен ёрдамлашиб турардим.
- Умрингиздан барака топинг, кизим,- хонадаги уч аёл Хилолани бирлари олиб , бирлари куйиб 
алкаб дуо кила кетишди.
- Хилола , корним очиб кетди ,- бу орада уртага гап кушди Мастура опа 
Хилола зумда сергакланди:
- Хозир ойижон. Холажоним боя дулма олиб келгандилар- у, *озир зумда илитиб келаман.
Хилола Мастура опанинг ёнидаги ишлатилган сочикларни йи™ ш тириб узи билан олиб чикиб 
кетди.
Орадан куп вакт утмай битта ликопчада б у ™ чикиб турган таомни олиб келди .
- Ойижон, аввал дориларингизни ичиб оламиз , майлими ?
Хилола тумба тортмасидаги руй*атга караб кайнонасига дориларини ичирди.
- Опа , овкатингизни мен едириб куяйми ? ! - суради анча нафасини ростлаб олган Мастуба опа 
Мастура опа бош чайкади . Кузи билан Хилолага ишора килди :
- Хилола едирсин ...
Хилола кайнонасини эркалаб , ширин сузлар билан овкатини едириб куйди.
Сунгра юкли идишларни олиб.чикиб кетди. Аммо тезда ортига кайтиб душхонани *ам артиб - 
тозалаб , тушган кирларни буfча килиб йи™ ш тириб чикиб кетди.
- Хааа ,- деди унинг ортидан боядан бери гапга кушилмай индамай утирган Ма*ина опа,- шуни 
айтишади- да "Унтадан буюрадими ёки биттадан буюрадими" деб . Мастураойнинг пешонаси 
келиндан яраклаган чикди.
- Нимасини айтасиз , опа ,- деди Зо*ида опа уни кувватлаб ,- кадимгилар "У ^ и н г кофир 
булсаям , келининг мусулмон булсин " деб бекорга айтиб кетишмаганда.
- Кун буйи тиними булмади , боякишни . Хозир келиб "Урин солиб бераман" демасидан узим 
сизларга бир *измат килайин- а ?! - Ма*ина опа урнидан кУзfалди
- Йуfеей опа , жаа урин сололмайдиган даражада эмасмиз.
Зо*ида ва Мастуба опалар бирдан кУзfалишди.


Аёллар энди урин солиб булиб чузилишган *ам эди- ки , остонада Хилола куринди. У бир 
кулида каттагина овалсимон ликопда туfралган мевалар , иккинчисида Мастура опага шу 
меваларнинг к и р ^ ч д а н чикарилганини ушлаб олган эди.
- Вой узр ,- деди у ийманиб ,- сизларга мева олиб келган эдим.
Ойижонимгаям.
- Умрингиздан барака топинг , кизим. Овора булибсизда , бурчакдаги хонтахтага куйинг 
Хилола Мастуба холанинг сузларига жавобан:
- Овораси бор эканми , *олажон. Еб олинглар . Булмаса корайиб колади ,- деди- ю узи 
кайнонасининг бошига эгилиб аста шивирлади :
- Ойижооон , банан еймиз- а ?!
* * *
Эртаси куни сахарда Хилола куча эшикни супириб булиб энди уйга кирмокчи эди , узокдан 
адасининг таниш асфалтьранг нексиясига кузи тушди ...
- Тинчликмикан?! - уйлади Хилола бир зумда хаёллари *ар тарафга бошлаб ,- адамлар эрта 
сахардан бизникига кай сабаб билан келяптилар экан ?! □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
32- КИСМ
Асрор Файзуллаев куп утмай Хилоланинг ёнгинасида машинасини тухтатди.
- Ассалому алайкум, адажон,- Хилола кулидаги челакни чеккага куйиб адасига пешвоз чикди.
- Ваалейкум ассалом , кизим. Додажонинг уйдамидилар ?
- Хаа , - деди Хилола *айрон булиб .
- Секин чакириб чиккин. Мен *озир эрта сахардан сизларникига кириб *аммаёкни тус- тус 
килмай,- деди Асрор ака кизини шошилтириб , - илтимос кизим , тезлашакол .
Хилола зумда Мирсаид акани чакириб чикди. Бахтига кайнотаси дарвозахонада машинасини 
ойнасини артишга тараддудланаётган экан.
- Ассалому алайкум, Мирсаид ака. Узр эрта сахардан безовта килдим.
- Ваалейкум ассалом, куда . Кани уйга , - Мирсаид ака кудасини уйга таклиф килар экан.
- Йук , аёлим билан бафуржа келамиз . Хозир ...- Асрор аканинг юзини *ижолатомуз ифода 
эгаллади ,- айбга буюрмайсиз . Мен ...
- Айтаверинг ,- кудасига далда берган булди Мирсаид ака.


Асрор ака машинасининг юкхонасини очди. У ердан беморларни солиб итариб юрадиган 
аравача чикарди.
- Бу аравачани утган йили о ё ^ м синганда тез ёрдамда ишлайдиган кайним олиб келиб 
берганди. Уша вактда роса кунимга яраган. Шунга уйланиб колдим. Мастура *ам эрта- ю кеч 
битта хонада шифтга термулиб ётавериб юраги зик булиб кетса керак. Шунга ора- орада 
*овлини , орка тарафдаги б о ^ и айлантирасизларми деб уйлагандим. Т а ^ н кунглингиз 
0fримасин...
- Куда , нега кунглимиз 
0
fриркан? Буни олиб келиб заб иш килибсиз . Мастурани бу аравачада 
узим айлантирганим булсин ...
Асрор аканинг че*раси ёришди:
- Мен *ам шуни уйлагандим- да, Мирсаид ака , - у чакконлик билан юкхонани ёпди ва бу сафар 
машина салонидан полиэтилен пакетга уралган урамни олди ,- бу кечаги ваъдам . Хуроз гушти 
ва мевалар .
У келтирганларини бу сафар Хилолага тутказди ва кулини куксига куйди :
- Энди менга ру*сат .
- Уйга кирмайсизми ? - мулозамат килди Мирсаид ака,- Мастура *ам у й ^ к .
- Шунинг учун кирмаяпман- да. Кирсам колиб кетишим аник . Бугун бир йигитимизнинг 
диссертация *имояси бор эди. Ушани утказиб , кейин кечга аёл кудангиз билан бирга келамиз .
- Яхши унда кечга албатта кутамиз .
Мирсаид ака Хилола билан Асрор Файзуллаевни кузатиб булгач ичкарига йул олди.
- Келин ,- деди у дарвозахонада , - Сулаймон билан нонушта килиб олинг. Укишга оч-на*ор 
кетманг.
- Хуп булади , додажон. Мен суюкрок килиб "манний бутка" пишириб куйгандим. 
Ойижонимларга едириб куяй кейин...
- Буткани олиб келиб берсангиз булгани. Ойингизни узим овкатлантираман. Келди - кетдилар 
билан булиб уни ёнига *ам киролмай колдим . Сиз холаларингиз ва аммангизни ме*монхонага 
нонуштага чакирсангиз. У - бу нарса дейишса , "Додам ойимни ёнларида бирпас утирмокчи 
эканлар" деб очикчасига айтаверинг.
Хилола ерга каради :
- Хуп булади , додажон...
* * *
- Ассалому алайкум, дадаси ,- эрини куриб Мастура опанинг юзи ёришиб кетди, - яхши ётиб 
турдингизми ?! Нонушта килиб олдингизми ?!


- Ваалейкум ассалом, онаси . Нонушта килганим качооонлар эди. Узинг яхшимисан ?! Хеч 
каеринг безовта килмаяптими ?
Мирсаид ака аёлининг ёнига аста чукди , унга ме*р билан тикилди .
- Узига шукр, яхшиман,- синиккина жилмайди Мастура опа.
Шу пайт Хилола хонага пастнисда нонушта кутариб кирди. Унда кичик косада манний ёрмали 
буткаси, ликопчада булочка ва унинг ёнида патир нон бор эди.
- Ойижон , нонуштангизни олиб келдим. Яна ул, бул нарса керак булса айтинг.
Хилола сал аввал кириб Мастура опанинг юз - кулларини чайинтириб кетган эди.
- Бошка нарса керакмас , кизим,- деди Мастура опа, - сиз укишингиздан кеч колманг. 
Холаларингиз тушликкача шу ерда булишади. Бемалол ч а л ^ м а й укишга бориб келаверинг.
- Хуп булади , ойижон .
- Аввал яхшилаб нонушта килиб олинг- а.
- Хуп булади , ойижон.
Хилола сассиз кадамлар билан хонани тарк этди.
Мирсаид ака аёлининг т о м о ™ тагига кичиккина сочик ташлади :
- Энди навбат па*лавонлар буткасига ...
@Xazon_Rezgi /90 #КУНГИЛ_ИФОРИ
У кичиккина кошикчада дастлаб узи буткани тобини текшириб куриш учун татиб курди :
- Мастииир , кани 
0
fзингни оч. Жудаям мазали бутка чикибди.
Мирсаид ака аёлига кошикчалаб бутка едира бошлади. Мастура опа ундан кузини олмай аста - 
секин овкатлана бошлади.
- Озрок булочка ейсанми ?! - орада суради Мирсаид ака 
Мастура опа бош чайкади.
- Сув беринг ...
Мирсаид ака унга ярим пиёла илик сув ичирди.
- Булочка емасанг , буткангни охиригача еб куясан.
Мастура опа ётган жойида кулимсиради :
- Дадасиии , та*дидми бу ?!


Мирсаид ака чукур хурсинди, аёлига кузларини тулдириб каради :
- Мастииир ....
- Хооов ...
- Сени жудаям со^нибман... Туни билан урнинг *увиллаб чикди. Касалхонада ётганингда- ку 
майли, бошка гап эди. Аммо бир уйда була тури айро яшаш ... Бу нима дегани ахир ... 
Кариндошларга бугун айтмокчиман. Ётокка келишинглар шарт эмас деб ...
Мастура опа лом - лим демади. Узига якин турган эрининг кафтига юз босди. Кузидан 
дувиллаб ёш куйилди ...
- Мастииир... Куй юрагимни эзма ...- Мирсаид ака аста аёлининг куз ёшларини артди,- 
Биласанми нима?! Тонг сахардан аканг Асроржон келиб кетдилар.
- Акам ?! - жонланди Мастура опа , - лекин улар уйга кирмадилар- ку?!
- Кирсам кетгим келмай колади , бир йула аёлим билан кечга келамиз дедилар .
- Хааа ,- деди Мастура опа , - аммо барибир *еч нарсага тушунмадим, акам нимага келдилар- у 
, нимага кетдилар ?!
- Биласанми , Мастура ...
Шу пайт эшик о*иста чертилди . Остонада Сулаймон билан Хилола куринишди.
- Ойижон , додажон биз университетга кетаётган эдик . Шуни айтиб кетайлик деб киргандик. 
Сулаймон ва Хилола навбати билан Мастура опани енгилгина упдилар ва ота- онасининг 
дуосини олиб хонани тарк этишди.
- Нима деятувдим ?! - деди фарзандларига фикри ч а л ^ г а н Мирсаид ака, - *а ! Асроржон 
*акида гапираётувдим - а ?
Мастура аканг сени утказиб *овлиларни айлантириб юришимиз учун аравача олиб келибдилар 
. Аканг "Бу аравачадан утган йили о ё ^ м синганда узим фойдаланганман. Синглимни *ам 
эрталабки ва кечки салкинда биров - биров айлантирсангиз оз булса-да , кунгил чигаллари 
ёзиларди" деди. Кейин сенга атаб хуроз гушти ва резавор мевалар келтирибди .
Мастура ётган жойида Мирсаид аканинг сузларига кулок тутар экан , юзида ажиб жилва уйнай 
бошлаганди...
- Мастиир , онаси ... Тушликка узим бир унг кулимни уйнатиб , чап кулимни сайратиб бирор 
таом пиширсам дегандим. Айт , кунглинг нимани тусаяпти ? ! Нима овкат пишириб берай?!
- Сиз пиширган таомларнинг барчаси бири- биридан тотли, дадаси . Менга фарки йук , нима 
пиширсангиз *ам танламайман .
- Кеча аканг ёшликда пиширган шурванг *акида гапириб , бир 
0
fзимни сувини келтирганди. 
Бугун шурва пишириш навбати мендан .
Хозир аёллар хонага кайтишса , мен ошхонага йул оламан .


@Xazon_Rezgi /91 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Куп утмай у узи айтганидек ошхонага йул олди.
Мирсаид ака узок уйлаб утирмай музлаткичнинг эшигини очди. У ердаги саранжом килиб, хил- 
хилига ажратилган ма*сулотларга караб пича уйланди. Сунг улардан кераклисини ажратиб 
кулидаги буш идишга сола бошлади.
Мирсаид ака энг аввал сабзавотларни арчиб , тозалаб олди. Сунгра иккита 
0
fзи ёпик копкокли 
елим контейнердаги гуштларни саралаб олди. Ё ^ и к тушли куй ковурfалари ва эрталаб Асрор 
ака олиб келган товук гуштининг булик ерларидан ажратиб олиб , аввалига окиб турган сувда 
чайиб олди . Сунгра таги чукуррок идишга солиб тузини ростлади. Сунгра унга яхшилаб 
янчилган кора мурч ва зира сепди.
Тайёр булган гуштни каттагина сопол кузачага бир катор килиб чиройли териб чикди ва унинг 
устидан туртта кайроки картошка , иккита кичикрок кизил сабзини бутунлигича *амда майда 
килиб туfралган пиёз , яшил ва кизил б у л ^ р калампири , памилдори , саримсок пиёз ва 
кукатларни бирма - бир солди. Боя музлатгични очганда бир стакан ивитилган нухатга кузи 
тушган эди. Уни *ам илик сувда чайиб ташлаб масалликларнинг устидан айлантириб сепиб 
чикди. Сунгра човгумда кайнаб турган сувни куйиб кузачанинг к о п к о ^ н и зичлаб ёпди. Уни 
аввалдан киздириб куйилган газ оташхонасига жойлаб , кул соатига каради. Соат миллари 
эрталабки саккизни курсатаётган эди. "Ун бир, ун иккиларда шурва- жаркобимиз тайёр булади 
,- уйлади Мирсаид ака ,- уша вактда тузини яна бир ростлаб олсам булгани"
Дар*акикат , айтилган вактда шурва хил - хил булиб пишди.
У Мастура опа ва ме*мон аёлларга жуда манзур булди.
Она *ар кандай *олатда *ам она экан-да. Хатто беморлик тушагида *ам юраги "болам" деб 
урар экан.
- Дадаси, таомингиз бирам мазали булибди- ки , - деди Мастура опа ва секингина суради,- 
Сулаймон билан Хилолага *ам колдими ?
- Хотиржам ётавер , онаси , уларга *ам колди,- аёлини зумда тинчлантирди Мирсаид ака.
Аёлларнинг энг ёши Мастуба опа идиш-товокларни й и ^ ш ти р и б ювиб олгач, опа- сингиллар 
эртага келар булиб йулга отланишди.
Улар хайрлашиб чикиб кетишгач, Ма*ина амма нариги хонага чикди. Хонада яна эр- у хотин 
ё л ^ з колишди .
- Дадаси , мен туфайли сизнинг *ам тоза тинчингиз бузилди- я,- деди Мастура опа эрининг 
чаккаларига ок ораган сочларига ме*р билан тикилганча.
- Нега ундай дейсан , Мастиир . Одам бор жойга одам келади. Шулар бизга далда булиб 
туришибди,- Мирсаид ака Мастура нима учун бундай деяётганига бирдан тушуниб колди ,- *аа- 
я , сен уз уйимизда сенсизликда колиб кетаётганимга ишора килаяпсан- а ?!
Аммо бугун кечагининг *ам хиссаси чикди. Кара , яна ё л ^ з м и з . Ма*ина опам нариги хонада 
бироз миз^йдилар.
Истайсанми сени *овлига олиб чикиб Асроржон олиб келган аравачада бироз айлантираман.
Мастура хаёлчан сузлаган булди


- Бирам кенгликларни со ^ н д и м - ей , дадаси ... Кенг сай*онликка чиксам- у куёшни чикиши 
кутиб олсам ... Ёки оловдай кизариб боришини кузатсам ...
Яна ... - упкаси тулди Мастура опанинг , - яна кузни со^ндим...
Оромбахш кузни ...
Барглари олтиндек товланган *иёбонда ёки б о ^ а бир - бир кадам босиб юрсам ... Чирт 
узилган барглар гуёки мени кучмокчидек бошим узра шовуллаб тукилса ...
С о ^ н д и м ...
Бирам с о ^ н д и м ...
Уша хазон ...
Кузни с о ^ н д и м ...
Зар*ал барглар килганда из*ор,
Кунглимдаги *исни со^ндим...
С о ^ н д и м мен ...
Жуда с о ^ н д и м ...
Хайрат тула кузни со^ндим...
Шухлигимдан колган *отира 
Сув буйида изни со^ндим...
С о^нчл ари м бе*ад ва бисъёр ,
Топилмас не юзни со^ндим...
Хамда таъми буткул булакча ,
Ошни , нонни , тузни со^ндим...
С о ^ н д и м - ей , афзал со^ндим...
Такрор айтай кузни со^ндим...
Йиллар аро алишди умр,
Ёшлигимни, узни со^ндим...
С о ^ н д и м мен...
Рости со^ндим...
Уша б о ^ а р ...
Кузни с о ^ н д и м ...
Хазонрезги суйлаган эртак,
Кунглимдаги *исни с о ^ н д и м ...
Маъсум ёшлик ...
Узни со^ндим...
Жуда со^нибм ан, дадаси . Хеч качон кузни бугунгичалик со ^ н м а га н булсам керак...
- Мастииир ...- деди титрок овозда Мирсаид ака , - истайсанми , кул буйига олиб бораман.
@Xazon_Rezgi /92 #КУНГИЛ_ИФОРИ


Гарчи *озир сен суйган куз фасли булмаса- да , аммо айни дамларда сувбуйлари жуда 
оромбахш ...
Мастура опа зумда жонлади :
- Дадасиии , бу мумкинми ?!
- Кизиксан- а , онаси , нега мумкин булмасин ?! Биз бирон нарса учун кимдандир ру*сат 
сурайдиган ёшдан аллакачон утганмиз . Факат сал туриб йулга тушамиз , сабаби *озир 
кучалар л а н ^ л л а б кайнаб ётибди. Биласан , ёзнинг чилласи киришдан аввал *аво шунака бир 
кизиб олмаса *исобмас .
Сен *озир дамингни олиб ол . Хадемай болаларимиз *ам укишдан келиб колишади. Ушанда 
*айё- *ууут деб кетворамиз ...
- Хуп булади , дадаси . Келинг узингиз *ам бироз чузилинг. Икки кундан буён тинимингиз 
булмади. Айтганча , шурва учун яна бир бор ало*ида ра*мат.
- Арзийсан , онаси ... Шошмай тур узим бир ишга тушсам борми , шунака овкатларни 
тайёрлайман- ки , бир хафтага колмай оёкка туриб чопкиллаб кетасан,- Мирсаид ака сунгги 
сузларини орзикиш ила чексиз умид билан айтди- ки , айни дамда уз сузларига узи чин дилдан 
ишонгиси келиб кетди.
- Насиб , дадаси , насиб ,- Мастура опа эрига шу жавобни айтди-ю , бирок ич - ичидан зил кетди 
, - "кошки эди шундай булганда , афсус- ки ...". У хаёлларининг давомини уйлагиси келмади.
Кечки соат туртларга якин Сулаймон ва Хилола укишдан кайтишди.
Хилола Мастура опадан бирга кулга бориш таклифини эшитгач, кайнонасига о ^ р ботмайдиган 
килиб рад жавоби беришга зумда барона тукиди :
- Ойижон , эртадан колдирмай топширишимиз керак булган топширикларимиз бор эди . Ру^сат 
берсангиз ...
Аслида Хилола ойижониси ва додажонисининг айланишга бемалол , *отиржам бориб 
келишларини кузлаган эди. "Улар уйда йук вактлари ойижон ётган хонани яхшилаб 
шамоллатиб , тозалаб оламан. Хали кечки овкат масаласи *ам бор" дея уйлади Хилола 
кайнонасининг кийимини э^тиёт булиб алиштирар экан.
Марина амма *ам айланиш таклифини кескин рад этди. "Эр- у хотиннинг уртасида менга нима 
бор ?!"деб уйлади у узича ва укасига "Бироз кон босимим ошдими дейман, *озир дори ичдим . 
Шунга кузларим юмилиб кетяпти" дея ёл^нлади.
Мастура опани машинага Сулаймон кутариб олиб утказиб куйди. Мирсаид ака эса уриндикни 
ярим ёткизиб аёлига кулайлик яратган булди .
Мирсаид ака машинасини энди ут олдирган *ам эди- ки , Хилола пакетга уралган алланима 
олиб чикиб машинанинг орка у р и н д и ^ га куйди.
- Бу сизларга


Мирсаид ака полиэтилен урамдаги егулик эканлигини тахмин килиб келинига "Ра*м ат , келин" 
деганча гапни киска кила колди.
Машина аста урнидан кузралди. Мирсаид ака Назарбекнинг асосий йули буйлаб ша*арга 
карама- карши йуналишда булган тарафга ичкарилади. Орадан ун беш дакикалар утиб машина 
ойнаси буйлаб лип- лип утаётган манзаралар дала манзараларига алиша борди.
Орадан ярим соат утар- утмас, уларнинг куз унгида митти зарралдок дала чечаклари билан 
бурканган ажиб гузаллик намоён булди . Мирсаид ака азим тут дарахтининг соясини 
муъжаллаб бориб машинасини тухтатди.
У машинадан тушгач, оркага утиб юкхона ёнида бироз куймаланди. У куп утмай Мастура 
опанинг каршисида эрталаб Асрор ака ташлаб кетган аравача билан *озир булди. Мирсаид ака 
машинанинг Мастура опа утирган тараф эшигини очди ва аёлини авайлаб аравачага олиб 
утказди.
Мирсаид ака аравачани терс тарафга айлантирганда Мастура опанинг куз унгида ажиб кул 
манзараси мавжланди .
- Бунчаларам гузал булмаса ... - деди Мастура опа атрофга бокиб кунглидаги хислари тулиб- 
тошганча ярим шивир овозда , - буюк мусаввирнинг бетакрор ижод намунаси .. □□□□ аввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
33- КИСМ
- Ёкдими ? Хакикатдан жуда гузал манзара а , онаси ?
- Жуда ... - куксини тулдириб нафас олди Мастура опа, - *авони тозалигини айтинг ...
- Боя келининг нимадир тутказганди , карай-чи ? - Мирсаид машинасига бориб Хилола бериб 
юборган урамни очди. Унда каттагина пластик идишда сархил мевалар , сал кичи кро^д а 
Мирсаид ака тушликда пиширган шурванинг япроклаб кесилган гуштлари , чиройли булаклаб 
уралган нон, иккита бежиримгина стаканча , битта баклажкада газсиз сув , иккинчисида эса 
компот солиб бериб юборилган эди. Пластик идишчиларни тагида румолдек келадиган 
дастурхонча , иккита сочикча, санчки ва кичиккина каламтарош бор эди.
- Мастииир , сенга неча марта айтганман билмадим- у , аммо *озир яна айтмасам булмайди .
Шу келининг худди узинг чикди. Негадир узига тан олиб айтишга *аёми ёки руруримми йул 
куймайди- ю , аммо бу келиннинг турган - битгани ™ ж - ™ ж фаросат . Кара кетамиз деганимга 
ярим соат булмай шунча нарсани тайёрлаб, жойлаб улгурибди. Меваларни артиб , булаклаш 
учун каламтарошгача солибди.
Мастура опа жилмайди:
- Озрок сув куйиб беринг.
Мирсаид ака аёлига сув ичирди . Сунгра унинг аравачасини сал наридаги уриндикнинг ёнига 
итариб борди. Узи уриндикка утириб олгач дастурхончани уни бир четига солиб , тузади. 
Мастура опага турли хил мевалардан артиб бера бошлади.


- Узингиз *ам енг.
Мастура опа эрига ме*р билан бокди.
- Хуп ...
Улар шу алфозда табиат гузаллигидан анча вакт ба*ра олиб утиришди.
Бир вакт Мастура опа кулнинг сувига тикилганча уйчан сузлай кетди:
- Дадаси ... Мендан шу топда "Мастура , менга турмушга чикиб утказган умрингдан розимисан 
, шу чоккача кадар *ам рози булганмидинг ?!" десангиз , мен *еч иккиланмай "Ха !" деб жавоб 
берган булардим.
Ха , дадаси ... Мен сиздан розиман . Сиз билан нико*имиз укилиб , такдирим такдирингизга 
б о ^ а н г а н кундан буён утказган *ар бир куним , дакикам, ла*заларим учун розиман. Мени 
сизга раво курган Алло*имга минг бора *амд булсин. Сиз билан биргаликда канчадан-канча 
яхши кунларни *ам , ёмон кунларни *ам курганимиз бор. Такдир йулларида жон 
томирларимизга туташ не- не азиз ва асл инсонларимизни тупрокка бердик. Ана ушандай о ^ р
кунларда ... сизнинг борлигингиз юрагимга мал*ам , каддимни кайтадан тик тутишга далда 
була олди.
Дадаси...
- Мастииир , куй шунака гапларни ... Яхши гаплардан гаплашайлик ...- Мирсаид ака паст овозда 
пун^ллади, - шу сузларни урними *озир ...
- Дадаси ... Ру*сат беринг ... Ру*сат беринг кунглимдагиларни гапириб олсай . Факат шу сафар 
... Факат шу топда ... Кейин суз бераман, доим сизнинг айтганингиз булади ...
Мирсаид ака индамади. Аммо упкаси тулганча о ^ р - о ^ р нафас олиб кулга тикилганча аёлига 
жим кулок солди. Бу Мастура опанинг илтимосига унинг "Хаа" деган жавоби эди.
- Миннатдорман , дадаси ...- Мастура опа эрининг "сузсиз ру*сати"ни дарровда тушунди, - 
биласизми ? Мен *озир сизга айтадиган гапларимни илгари *еч качон айтмаганман. Уйлайман- 
ки , бундан кейин *ам айтмасам керак. Бирок айни дамда кунглим "Мастура , менинг катимга 
яширинган , узинггагина маълум булган дил сузларингни айт , айтиб кол . Токи бу сузлар 
аталган инсон - жуфти - *алолинг узига нисбатан нималарни *ис килганингни билсин . У 
буларни билишга *акли" демокда.
Энди эса уша - айтмокчи булганим асосий гапим... Бу...буни гап *ам деб булмайди. Менимча 
"Кунгил из*ори" дейиш тУfрирок булса керак...
Дадаси ...
Мен ...
Мен умрим давомида сизни бир аёл бир эркакни канчалар суйиши, ардоклаши мумкин булса 
шунчалар суйдим ... ардокладим. Ва бу суйишнинг энг олий чегараси булди. Ундан орттириб 
суйиш *ам , ардоклаш *ам мумкин булганда эди , уша сар*адни *ам и ш ^ л этган булардим.
Мен сизни бошкаларга *еч солиштирган эмасман. Биласизми нимага ? Чунки бундай килишим 
учун уларга назар ташлашим керак буларди. Аммо мен буни истамадим. Биласизми нима учун


? ! Сабаби кунглим сиз билан тулиб булган эди , унда бошкаларга жой колмаган эди. Шу 
тарика сиз кунглимнинг яккасига
@Xazon_Rezgi /94 #КУНГИЛ_ИФОРИ
айланиб булган эдингиз
Туfри ...
Хаётимда ало*ида урин эгаллаган бошка эркаклар бор, булган, *озир *ам мавжуд. Улар кавми - 
кариндошларим, жигарларим . Отам .. Акаларим... Укам ... Кузимнинг кароси - Сулаймон ... 
Т у^ ш га н д е к аъло тутинган Асрор акам
Бирок уларни сиз билан солиштиришнинг узи хатолик. Бу инсонлар Алло* томонидан менга 
берилган инъом...
Сиз эса мен учун тайин килинган мукофотсиз ...
Дадаси ...
Мен ...
Мен сиздан рози эканлигимни айтдим.
Айтингчи ... Сиз *ам ... Мендан розимисиз ?! Айтишларича *еч бир аёл то эри ундан рози 
булмагунча жаннатга кирмас эмиш ...
Мен куууп уйлайман... Сизни рози килолдиммикан?! Мен *ам жаннатдан умид кила 
олармиканман ...
Сиз *озирги гапларимни эшитиб кунглингиз бузилмасин. Мастура дард чекканлиги учун 
*аракатга тушди деб уйламанг... Йук асло бундай эмас... Инсоннинг таклири шундай- ки , бу 
дунёга качон келиш ва качон ке тм о ™ унинг ихтиёридан ташкаридаги *олат... Балки икки соат 
умрим колгандир. Балки яна йигирма йил яшарман. Буни билмайман. Билганим шу- ки , имкон 
булганда кунглимни *отиржам килсам дейман. Саволларимга жавоб олсам дейман ... Яна ...
- Мастура ... Жуда куп гапириб юбординг. Т о м о ^ н г кирила бошлади, - Мирсаид ака аёлининг 
сузларини булди
- Дадасиии , илтимооос саволимга жавоб беринг ... Мендан розимисиз ...
- Сендан розиман. Сендан мингдан минг розиман , - чукур тин олди Мирсаид ака,- умримга , 
такдиримга , йилларим, кунларимга энг чиройли рангларни кушганлигинг , *аё т йулинг мен 
билан б о ^ а н г а н кундан бошлаб узинг эмас , менинг учун яшаганинг учун розиман. Кулсам 
кулганинг , й и ^ а са м й и ^ а га н и н г учун розиман, онаси. Козонингда пишган таомни энг 
сарасини менга атаганинг учун , либосларимни ювганингда эрлик *урматим сабаб бошка *еч 
кандай кирларни кушиб ювмаганинг учун, кучадан *ар бир келишимни байрам *исоблаб 
дарвозани ним кия очиб узинг ташкарига куринмай мени интизор кутганинг учун ... Сендан 
рози булмай кимдан рози булай , онаси ?
Кимдан рози булай онаси ?!


Тилга олинмаган кай ишларинг колиб кетди ?! Умуман сен кунда бажарган юмушларни санаб 
с а н о ^ г а етиб булармикан узи ?!
Ишга бир марта кийган кийимимни кунда ювиб , дазмолламасдан иккинчи марта 
кийдирмаганлигингни айтайми ? Ич кийимлар уз йулига , хатто п ай п о ^м гача *ар куни дазмол 
босганларингни айтишим керакдир ?!
Биласан .
Мен гапга устамасман. Шунинг учун яхшиси барчасини бир суз билан айта коламан. Сен уз 
жуфтини худди ш а*анш о*лардек э*тиром килган аёлсан ! Бу билан нимага эришганингни 
узинг биласанми ?! Сен бу билан жуфтингни узингдан бошка *еч бир аёлни аёл сифатида тан 
олмаслигига эришгансан !
Худди шундай !
Бу дунёга аёл назарини кидириб карайдиган булсам , унда сендан бошка *еч кимни курмайман 
ва айта оламан- ки , Мастура Мирсаиднинг бутун дунёси ...
Доимо шундай булган.
Доимо шундай булиб колади... Мен бошка аёлларни та*лил килиб курмаганман. Бунга *ож ат 
*ам колдирмагансан аслида. Аммо уз аёлимни бутун умр давомида кайта - кайта укилса- да 
*еч качон зериктириб куймайдиган, аксинча тобора севимли булиб борадиган китобга 
киёслайман.
Сен янги келинчаклик даврингдаям , оналик макомини олганингда *ам , *аттоки кайнона 
лавозимига эришганингда *ам, мени *айратга солишдан чарчамадинг .
Мен бирон марта сенинг "уфф" деганингни эслай олмайман. Сен кундузлари атрофга ором 
бахш этувчи куёш нурисан, тунлари муъжизакор *илолнинг фусункор жилваси , эрта тонгда 
суб*идамнинг *еч бир нарсага таккослаб булмас сирли ифори ...
Айт, Мастура ...
Яна нима дей ?!
Нима десам сенга булган садокатим , вафоим , ме*рим , му*аббатим мен айтган сузларда акс 
эта оларкин ?!
Розиман ...
Мен бир эр сифатида уз аёлим - сендан розиман...
Сенинг кунглингда заррача шуб*а , гумон колмасин.
Шу топда Алло* гуво*лигида айтаман - мен сендан розиман, онаси ... Мингдан минг розиман. 
Шу савол *ар икки дунёда суралган ч о ^ а *ам жавобим битта - розиман !
@Xazon_Rezgi / 95 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака Мастура опанинг кузларидан юмалаган ёшни куллари билан артиб олди:
- Факат сен йи^ама... Юлдуз билан *усн талашган бу юзларга факат кулги ярашади


Мастура опа жилмайди
- Т а ^ н бу кишим гапга уста эмасмишлар, - деди у эрка овозда ,- Уста булмаганингиз шу булса
Улар уйга кайтишганда дарвозалари ёнидаги Асрор аканинг машинасини куриб бир - 
бирларига куз ташлашди :
"Вооой, узимиз билан булиб буткул ёдимиздан чикарибмиз"
Мирсаид ака очик дарвозадан машинани аста олиб кирганда ошхона ёнида сузлашиб турган 
Асрор ака ва Сулаймонга кузи тушди.
Сулаймон илдамлик билан келиб онаси машинадан кутариб тушириб олди.
- Ассалому алайкум , ака ,- деди Мастура опа у з и н и н г к у ч о ^ д а акасига салом бера туриб 
суюнчилади , - кудангиз сиз олиб келган аравачада ш а*ар ташкарисида "катайса" килдириб 
келдилар .
Асрор ака унинг саломига алик олиб , *уш нуд жилмайди :
- Сен учун *урсандман , синглим. Мана кечга яна бир сюрпризим тайёр ...
Асрор ака эркак кудаси билан куришиб Сулаймон онасини олиб кириб кетаётган хонага 
эргашди.
- Канака сюрприз , ака? Ёмон мазахурак булиб колдим.
- Мен атайдан сизларникига барвакт келиб , уз кулларим билан ош дамлаяпман.
Сулаймон онасини урнига уткизди. Ортига ёстикларни тахлаб суянтириб куйди. Мастура опа 
келини уйни чангютгичда обдон тозалаб , *авосини алиштирганини , узининг чойшабларни *ам 
янгилаганини , хатто бурчакдаги гулдонга рай*он барглари аралаш атиргулдан гулдаста тузиб 
солганини куриб уни янада яхши куриб кетди.
Куда аёл Ро*илахон нариги хонада Ма*ина амма билан гурунглашиб утиришган экан. Мастура 
опанинг келганини билиб тезда бу хонага чикиб келишди. Кудалар сурашиб- исташиб 
булишгач , Асрор ака урнидан кузралди :
- Мен энди ошни дамлайин- а ?
Мирсаид ака ва Сулаймон унга эргашишди. Хилола *ам адасига гуруч ювиб бериш учун 
хонадан чикди.
- Мастура опа , куз тегмасин куринишингиз яхши , - деди Ро*илахон, - худо *о*ласа *адемай 
оёкка туриб кетасиз.
Аёллар бир муддат у ёк, бу ёкдан су*батлаш дилар . Ро*илахон гап орасида сураб колди :
- Опажон , ишкилиб кизи Хилола хизматлари билан кунглингиздан чикяптими ?! Агар бирор 
ишидан кунглингиз тулмаса , бемалол очик - ойдин гапираверинг. Халиям озгина ёшлиги бор-


да.
Мастура опанинг урнига Ма*ина амма жавобга шошилди :
- Бир келин булса Хилоладай булар, айланай. Айтсам ишонмайсиз , мен купинча икки болали 
келинимга *ам Хилола кизимни намуна килиб курсатаман. Ана шундан билиб олаверасиз 
кизингизнинг бу хонадондаги урнини.
Куп утмай эркаклар ошни сузиб кириб келишди. Асрор аканинг кулида муъжазгина ликобча 
турар эди:
- Хоним ойим Мастураойнинг *изматида яна каминани камтарин кулингиз Асроржон , - у 
шундай деб колганларга юзланди ,- сизлар бемалол ошни олаверасизлар. Менинг одатим ошни 
илик *олда ейман. Унгача синглимни овкатлантириб оламан.
Ро*илахон эрининг сузларини "ТУfри айтаяптилар"дея тасдиклагач, колганлар "бисмилло*" 
билан ошга кул узатдилар .
- Кани хоним ойим , бир 
0
fзингизни очинг- чи ?! - Асрор ака синглисининг *узурида талтайиб 
мактанди,- бир ош пиширдим , бир ош пиширдим . Хар бир гуручи узи урмалаб 
0
fзингга кириб 
кетади. Гушти *ам хил- хил пишибди. Чайнаб овора булмайсан. - у шундай деб ме*р билан 
бокди , - калай ?! Маззами ?! Энди салатдан бир кошик...
Ме*монлар алла - паллагача колиб кетишди...
* * *
Мирсаид ака узиникиларни ого*лантириб куйган экан: бугун уларни "безовта" килишмади.
Кушни *амшира Мастура опага кечки уколларини килиб кетгач , Мирсаид ака баланд овозда 
эълон килди :
- Бугун шу хонада ётаман...
Ма*ина опа унга о ^ з жуфтлаб алланима демокчи булди-ю , фикридан кайтди . Унинг урнига 
сокин овозда
- Мен *ам ,- деди халос .
Аммо ярим кечага бориб Сулаймоннинг телефони нохос жиринглади . Хилола дар*ол уй ^ н д и . 
Хавотир олиб дарров телефонга ёпишди : К у н ^ р о к килаётган инсон Мирсаид ака экан:
- Алло, додажон ?
- Келин, тез. Тезрок !
Муаллиф: Хазонрезги ППППаввалги кисмлар 
#КУНГИЛ ИФОРИ
34 - КИСМ


Хонангизда спирт булса олиб чикинг! Ойингизни иситмаси жуда баланд
Хилола телефонни каерга ташлаганини *ам фа*мламади. Сулаймоннинг уйку аралаш "Нима 
гап?" дея берган саволига кискача "Ойижоним" деди- ю , трюьмо тагига турган спиртли 
баклажкани олиб югурди. Хонадан чикаётгандагина тунги куйлакдалиги ёдига тушиб , ортига 
тез кайтди.
Хилола хонага укдек отилиб кирганда Мастура опа *еч нарсани *ис- килмай бе*уш ётарди. 
Мирсаид ака уни *али о ё ™ , *али кулларини укалар , нукул "Жон онаси, кузингни оч" дерди. 
Ма*ина амма эса бир четда й и ^ а га н ч а аллакандай дуоларни укир эди.
Хилола дар*ол Мастура опанинг устини очиб ташлади.
- Додажон , сурилиб туринг , - катъий овозда буюрди у ва изма - из келган Сулаймонга спиртни 
тутказиб буюрди ,- кулимга куйинг !
Сулаймон титраб - какшаб Хилоланинг *овучига тулдириб спирт куйди.
Хилола Мастура опанинг кукси ва елкалари билан спиртлаб ташлади , сунгра Сулаймон билан 
ёнбошлатиб орка кураклари билан яна спиртлади. Орада аёлнинг озиб тизза суяклари буртиб 
колган оёкларини *ам авайлаб спиртлади. Охирида бош тарафига утиб бошидаги румолини 
аста ечди ва спиртли нам куллари билан ойижонисининг пешонасини укалади , сочларини 
бармоклари билан тараб у ерларга *ам спирт етказиш пайидан булди. У кулларини яна намлаб 
Мастура опанинг томирлари уйнаб лук- лук килиб турган чаккалари ва пешонасини боса 
бошлади .
- Сулаймон ака , тумбанинг тортмасида ишлатилмаган система турибди . Илтимос , ушани 
к а д о ^ н и очиб резина шлангини сал узунрок килиб кесиб олинг. Ошхонадан баклажкага илик 
сув солиб , ичига шлангни солиб келинг.
Сулаймон Хилоланинг айтганини бекаму куст бажаргач , Хилола ингичка шлангни Мастура 
опанинг лабларини куллари билан йириб очиб аста 
0
fзига солди :
- Ойижооон , жооон ойижон ... - дея шивирлади Хилола кайнонасининг к у л о ^ г а энгашиб ,- 
мени эшитяпсиз -а ? Илтимос , шланг оркали сувни шимиб ичишга *аракат килинг . Бироз 
тетиклашасиз .
Хилола шу куйи юзларини Мастура опанинг юзларига босди :
- Илтимооос ...
Мастура опа аранг инграган булди. Бирок кузини очишга мажоли етмади . Куп утмай шланг 
сал кимирлаган булди. Сув Мастура опа томонга караб жила бошлади. Хилола дар*ол эрининг 
кулидан баклажкани олиб Мастура опага ёрдам бериш максадида сал баландрок кутарди.
Шу аснода эрига имо килди :
- Шундай ушлаб туринг.
Хилола бушаши билан ташкарига отилди . Куп утмай кулида кулида худди шундай 
баклажкадаги оч сарик суюклик билан кайтиб келди .


У чакконлик билан шлангни иккинчи баклажкага солиб , яна Мастура опага эгилди
- Ойижон , бу сафар иситма тушурадиган кукун дори тайёрладим. Илтимос , охиригача ичинг . 
Ич- ичингиздан терлаб , и сс и ^ н ги з тушади. У шундай деб кайнонасини бошини яна о*иста 
боса бошлади.
Довдираганча серрайиб утириб колган кайнотасига келин булгандан буён илк бора тиш ёрди :
- Додажон , ойижонни оёкларини озрок спирт билан укалаб туроласизми ? Оёклари олов булиб 
ёнаяпти. Роса какшаётган булса керак.
Мирсаид ака муъте боладек Хилоланинг айтганларини сузсиз бажара бошлади.
Мастура опа иккинчи баклажкадаги дорини ичиб булгач , Хилола тоза сувдан яна озрок 
ичирди. Кайнонаси бироз кимирлаши билан дарров тушунди :
" Бошка сув ичмас эканлар"
Хилола Сулаймонга баклажкаларни й и ^ ш ти р и б олиб чикишни суради. Узи кайнонасининг 
жавонда тахлолир турган юмшок ич кийимини ва тоза чойшаб олиб келиб ёнига чукди. 
Чузилганча Мастура опанинг пешонасига лаб босди.
- Додажон , булди. Иситмалари тушди. Тер чика бошлади. Хадемай сувдек булиб терлайдилар . 
Ушанда кийимларини алиштириб олсак , шу буйи тонггача ухлайдилар.
Мирсаид ака келинининг сузларидан аёлининг атрофини бушатиб куйишни сураётганини 
тушунди.
Аста урнидан туриб нариги бурчакка бориб омонат утирди.
@Xazon_Rezgi / 97 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола таъкидлагандек куп утмай Мастура опа дона- дона терлай бошлади. Хилола унинг 
сочлари ва пешоналарини юмшок дока билан артиб куя бошлади. Устига эса енгил чойшаб 
ташлади. Шу алфозда ун беш - йигирма дакикача утгач Хилола остонада утирган эрини 
чакирди.
- Сулаймон ака ёрдамлашворинг.
Улар Мастура опанинг э*тиёткорлик билан кийимларини алиштириб олдилар . Сунгра тердан 
жикка хул булиб кетган чойшаб ва ёстик жилдларини *ам .
- Сулаймон ака . Бояги иситма тушурадиган дори пешоб *айдайди. Ойижонни ...
Сулаймон барини тушунди. У Хилола ёрдамида *олсизлик ва уйку сабаб кузларини оча 
олмаётган ойисини э*тиёткорлик билан тувакка утказди ва йикилиб тушмаслиги учун ма*кам 
кучди.
Сулаймон ойижонисини кайта уринга ёткизгач , Хилола унинг устига юпка чойшаб тортди.
- Сулаймон ака , сиз энди бориб ухланг. Мен яна бироз шу ерда буламан 
Сулаймон унга савол назари билан боккан эди , Хилола гапни калта килди :


- Эртага укишга бормайман.
Сулаймон индамай чикиб кетди.
Сулаймон чикиб кетгач Хилоланинг кузи Ма*ина аммага тушди. У fуж анак булганча жимгина 
тилини ютиб утирар эди.
- Аммажон , сиз туззукмисиз ? Кон босимингиз ошган куринади.
Хилола зумда амманинг кон босимини улчади.
- Бирозгина ошган . Аммо жуда ва*има киладиган даражада эмас.
Хилола Ма*ина амманинг кафтига яримта дори тутди.
- Буни ичиб олинг .
Амма дорини ичиб олгач бу сафар каттарок дори берди.
- Бунисини тилингизнинг тагига ташлаб шимиб ётасиз .
Хилола кайнотасига бурилди :
- Додажон , бемалол чузилиб ётиб олинг . Ойижоним тинчланиб уйкуга кетдилар . Хавотир 
олманг.
Хилола шундай деб чирокни учирди. К о р о н ^ д а эшик бир очилиб ёпилди . Мирсаид ака 
келинини чикиб кетди дея гумон килиб оёкларини чузди.
Бомдодга айтилган азон овозидан кузини очган Мирсаид ака *овлига отланди- ю , ™ р а - 
ширада Мастуранинг оёкларини кучганча утирган куйи кузи илинган Хилолага кузи тушиб 
*айратда котди. У аста йуталиб келинини уй ^ тм о кч и булди-ю , аммо тезда бу фикридан 
кайтди :
- Хозир у й ^ н с а ошхонага чикиб ™ м и р - ™ м и рини бошлайди. Ундан кура бироз булса-да ором 
олсин ...
Мирсаид ака овоз чикармасликка тиришиб хонани тарк этди...
* * *
Эртаси куни Мастура опа *ар кунгидан бошкачарок уй ^ н д и . Гуёки у Мастура опа эмас , бошка 
аёл билан алиштириб куйилгандек эди.
У эрта сахардан Хилолани шошилтириб юборди.
- Хилола , корним жуда очкаб кетди. Илтимос , тезрок нонушта тайёрлаб беринг .
Хилола , 
0
fзим тахир булиб кетди . Йогурт илидими?
Хилола, шурвани дони пишмаган булса *ам сувидан олиб келинг.Кунглим бе*узур булиб 
кетяпти ?


Хилола, Ма*ина аммангиздан сураб уларникига ухшатиб атала пишириб беринг.
Хилола , Мастубага к у н ^ р о к килинг, йулга тушмаган булса Фар*од бозорининг бурчагидаги 
"бозор хонимдан" туртта олиб келсин.
Хилола шу куни ошхона ва кайнонаси ётган хонанинг уртасида югур- югур килавериб о ё ™
чалишди. Бирок шунга карамай кайфияти жуда 
чор
эди :
"Ойижоним иш та*ага киряптилар, бу яхшиликдан дарак, насиб килса тез кунларда сорайиб 
кетадилар"- дея уйлади у
Бирок Хилоладан фаркли равишда Мастура опа таом сураган ва иш та*а билан еган сари 
Ма*ина амманинг кайфияти тушиб борар эди.
Ма*ина амма кечга бориб ёрилди. У атала учун куй ё ^ н и жазлай туриб хурсинди:
- Бошланди...
- Нима бошланди , аммажон ?! - Хилола аммасининг *урсанд булиш урнига тушкунликка 
тушаётгангишини *азм кила олмай суради
- Кадимгилар "Ёришиб ёккан *аводан курк!" дейишган. Мастураойнинг *ам бу даражада 
иш та*ага кириши яхшилик аломати эмас.
- Воой , нега ?! - бушашди Хилола , - ахир еганлари яхши эмасми ?! Тезрок куч туплаб дармонга 
кирадилар.
- Айтишларича куни битаётган инсон бу дунёдаги пешонасига ёзилган ризкини иложи борича 
тезрок еб олишга шошилар экан. Шу сабаб у атрофдагиларни *ам шошилтирар экан. Гапларим 
рост булса курасиз, Мастураой качонлардир узи севиб еган куча таомларини *ам сурай 
бошлайдилар. Ра*матли чолимдаям шунака булганди.
@Xazon_Rezgi /98 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Хилола , атала пишмадими ?- зинада туриб баланд овозда суради Сулаймон, - Ойижоним 
"Сураганим качонлар эди- у?!" деяптилар.
- Хозир, *озир тайёр булиб колди ,- деди Хилола шошилганча ...
- Тезлаштир...
Мастура опа кечки пайт *овлига олиб чикишларини суради. У аравачада утирар экан 
Сулаймонга *ам илтимос , *ам дук аралаш гапини утказишга *аракат килди:
-Хонадаги диванни ертулага олиб чикиб ташла . Менга ерга жой солиб беришсин. Ерда ётгим 
келяпти.
Сулаймон "Нима дейсиз?!" дегандек аммасига каради. Аммаси *ам унга "Ойижонинг нима деса 
шуни кил!" дея ишора килди.
Сулаймон кушнининг у ^ и н и чакириб келиб , кенггина диванни й и ^ ш ти р и б ертулага олиб 
тушиб куйди.
Хилола бу сафар яна иккита курпани уртасидан букиб солиб кайнонасининг урнини калингина 
килиб солиб берди.


- Ана энди яхши,- деди Мастура опа узини олиб кириб янги тушалган уринга ёткизишгач , - 
кунглимдагидек жой булибди.
Бугун Мастура опанинг ёнида Мастуба *ола ва кичик овсини колишганди.
Ма*ина амма "Уйимдан хабар олиб келай" деб кеч булганда йулга отланиб колди. Уни Мирсаид 
аканинг узи уйи - Себзорга ташлаб келди.
Хилола кечки таомни кайнонасига едириб булганда, Мастура опа яхши эди. У дориларини ичиб 
, уколларини олиб булгач, келинига шафтоли егиси келаётганини айтганда, Хилола зумда 
унинг айтганларини му*айё килди.
Барчаси яхши , барчаси кунгилдагидек эди.
Тун ярмига бориб , Мастура опанинг яна иситмаси кечадаги каби баланд булиб кетди.
Бу сафар *ам Хилола аёллар билан Мастура опанинг иситмасини тушириш учун тонг отгунча 
тик оёкда юриб чикишди.
Тонг отганда Мирсаид ака профессор Нишоновга к у н ^ р о к килишга мажбур булди. У аёли 
Мастуранинг икки кундан буён танасида булаётган узгаришлардан, уз - узидан иситмаси 
чикиб кетаётганлигидан хабардор килганда , профессор Нишонов унга дорилар таркибига яна 
янгиларини кушимча сифатида кушишни тавсия килди.
Муолажалардан сунг учинчи куни Мастура опанинг иситмаси чиккан булса- да , у кадар юкори 
булиб кетмади.
Хилолани *айрон колдирган нарса Мастура опа эртаси тонгда узини худди Ма*ина опа 
айтгандек тута бошлагани эди.
- Сулаймон Сулаймон кани ? ... - Мастура опа эрта сахардан у ^ и н и сураганда , барча *айрон 
колди , сабаби унинг бунака пайтда у ^ и н и безовта киладиган одати йук эди ,- менга 
Сулаймонни чакириб беринглар ...
Хилола тезда Сулаймонни чакириб , узи ошхонага чойдан хабар олиш учун кетди.
У чой дамлаб кайтаётганда Сулаймон машинасини ут олдириб кучага чикиб кетаётган эди. 
Хилола аввалига *айрон булди , аммо хонадагиларга индамади. "Она булгандан кейин у ^ и д а
иши булади- да" дея узининг кизикувчанлигини босишга *аракат килди.
Хилола кайнонасига нонушта килдириб булгач , Сулаймоннинг нима учун кетганлиги маълум 
булди . У кулида елим халтага кадокланган иссиккина нарсани Хилолага тутар экан , узи 
шошилгани каби аёлини *ам шошилтирди :
- Бул тез , Ойижоним буни ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
35- К.ИСМ
и с с и ^ д а еб олсинлар


- Сулаймон ака, бу нима ?! - *айрон булиб суради Хилола.
- Хасип. Ойижоним эрталаб "Чор- судаги Доно опа тайёрлаганга ухшаган *асипдан бир тишлам 
булса канийди" дегандилар. Буни уша аёлнинг кизидан олдим.
- Хаа яхши ,- деди Хилола уйланиб , - аммо уларга якиндагина манний буткаси едиргандим. 
Хозирча коринлари тук. Ундан кейин ширин бутка устидан ё ^ и к таом едирсак, кунгиллари 
бе*узур булиши мумкин.
- Унда сал туриб едириб куярсан.
- Хуп ...
- Хилола , биласан-а синфдошим Диёрнинг синглисини узатишяпти . Куёвлар келишига озрок 
карашиб юборишимни сураганди. Бироз карашиб юборай, тезрок кайтишга *аракат киламан. 
Бугун якшанбада узимизнинг уйда *ам келди - кетди куп булса керак.
- Майли , яхши бориб келинг.
Хилола ошхонага бориб уралган *асипни очиб ичидаги б у ^ а р и н и чикариб кайтадан ураб 
куйди. Таом анчагина экан.
Хилола кун чошго*га якинлашганда илиб колган таомни кайта иситиб ойижонисига олиб 
кирмокчи булганда дарвозадан кириб келган Ма*ина аммани куриб юзи ёришди. Хилола сунгги 
кунларда аммага жуда суяниб колганлиги шу топда ич- ичидан *ис килди.
- Уйимда *ам утиролмай колибман. Юрагим тошиб кетаверди ,- деди Ма*ина амма узининг 
истикболига чопиб чиккан Хилола билан куришар экан,- Мастураой яхшимилар ?
- Бугун анча яхшилар . Иситмалари *ам унчалик чикмади.
Ма*ина амма келини ётган хонага йул олди. Хилола эса ошхонага кайтиб кайноккина булиб 
исиган *асипни ойижониси ва Ма*ина аммага ало*ида ликопчаларга сузиб улар утирган хонага 
олиб кирди. У Ма*ина аммага чой куйиб узатди ва таомга манзират килди.
- Олинг , аммажон. Мен ойижонимга едириб куяй.
Хилола ерда ётган Мастура опани бошини баландрок килиб олгач, ёнига кичикрок дастурхонча 
тушади.
- Ойижон , Сулаймон акам сиз сураган *асипни олиб келибдилар ...
Мастура *асипни яхши куриб *аммасини охиригача еди.
Хилоланинг "Яна олиб келайми ?" деган саволига эса "йук" дея бош чайкади.
Сулаймон туш пайти уйга кайтди. У келибок онасининг *узурига йул олди. Бу вактда Ма*ина 
амма пешин намозини укиб олиш учун кушни хонага чикиб кетганди.
Хилола *овлида ювилган кирларни дорга илиб турган вакт ичкаридан Сулаймон fазабга тулиб 
чикиб келди.


- Менга кара, вей,- деди у Хилолага разаб билан , - соат неччи булди ?!
Хилола эрининг тусатдан нега бунчалик жа*ли чикканига *айрон булди:
- Билмасам , бир булиб колгандир ,- деди у бушашганча .
- Билмасам? Билмайсанми ?! Нимани биласан узинг ?! - Сулаймон борган сари авжига чика 
бошлади.
- Сулаймон ака , туш унтириброк айтинг , нимадир гуно* килдимми ?
- Бу кишим яна туш унмаганмиш лар ? Мен сенга нима дегандим ?! Ойижонимга *асип едириб 
куй деб кетганмидим ?! Нега шу пайтгача бермадинг ?! Нега касал Онамни ма*тал килиб 
куйдинг ?! Ёки ме*рибончилигинг киши кузигами ?!
- Сулаймон ака , сиз кетгандан кейин бир соатлар утганда едириб куйганман. Якинда яна 
овкатлантирдим.
- Мени онам алдамасалар керак ?! Уларни ёлрончига чикаряпсанми ?! Бор кури , узим *ам 
онамга карай оламан.
Сулаймон Хилолага кулок солмай ошхонага кириб кетди. Жа*л билан микротулкинли печда 
*асипни иситди. Уни ликобчага сузиб онаси ётган хонага йул олди .
Хилола изма - из унга эргашди. Аммо хонага киришга ботина олмай , остонада туриб колди.
- Мана ойижон , сиз айтган *асипни олиб келдим . Келинг , узим едириб куяман.
Сулаймон *асипдан кичик бир булагини олиб Онасининг орзига солмокчи эди , Мастура опа уни 
куриб афтини буриштирди :
- Емайман . Якинда едим- ку буни .
Сулаймон онасининг сузларига *анг- манг булиб колди.
- Ойижон , ахир *озир узингиз Хилола сизга *асип едириб куйдими деб сурасам "йук" 
дедингиз- у ?!
Мастура опа катъий бош чайкади :
- Емайман, буни еганман... Обчикиб кет , *иди кунглимни айнитяпти.
- Сулаймон , буёкка караб юбор .
Сулаймон зинадан туриб узини чакирган Ма*ина амманинг *узурига каловланиб чикди : 
@Xazon_Rezgi /100 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Ассалому алайкум, аммажон.
- Ваалайкум ассалом, - Ма*ина амма алик олганча Сулаймонни тирсагидан ушлаб четга 
тортди,- болам , сен сал аввал келинни ножуя хафа килдинг. Сени ж анжалингни деб


намозимни кандай укиганимни *ам билмай колдим.
Хуллас , гап шу. Хилола сен олиб келган *асипни Мастураойга аллазамон едириб булганди.
Мен *ам сени дуо килиб бир ликопка еб олгандим ушанда.
- Амма ... - Сулаймоннинг кузлари катта - катта очилди,- унда Ойижоним нима учун ...
- Сулаймон... Бу гапларни гапириш мен учун ж уда о ^ р . Бирок эшитиш сенгаям осон эмас. Сен 
бир нарсани ёдингда тут. Онанг - бемор ! Дард билан олишяпти. Бу дегани кун- у тун , йигирма 
турт соат дард исканжасида дегани . Ундан кейин унинг бошида усимта борлигини унутма. 
Менимча айнан шунинг учун Ойижонинг гапларида адашиб , ч а л ^ й бошлади. Куряпсан - ки, 
баъзи уринларда *отираси панд бермокда. Мен буни анчадан буён пайкай бошлагандим. Бугун 
эса бу чекланиш якколрок кузга чалинди. Б у ё ^ г а сен ва менинг кулимдан келгани дуо ва 
сабр.
Сенга шуларни айтмокчи эдим,- Ма*ина опа ичкарига йул олар экан Сулаймонга эслатиб 
куйишни унутмади, - айтганча келиндан кечирим сурашни унутмассан...
Сулаймон шундагина Хилоланинг ёнларидан йук булиб колганлигига а*амият берди.
У о ^ р кадамлар билан уз хонасига йул олди. Тахмин килганидек Хилола ётокхонадаги 
диванда *айкалдек котиб утирар , хатто кузларидан сидирилиб тушгани ёшларга *ам эътибор 
бермас эди.
Сулаймон унинг ёнига о ^ р чукди. Хилола килт этмади. Сулаймон унинг елкасидан кучди:
- Кечир ... Билмабман... Уйлабманки...
Хилола эрининг елкасига аста бош куйди. Хурсинди :
- Сизда айб йук. Сиз *ам *озир мен каби айбсиз айбдорсиз.
Сулаймон узини й и ^ а б юборишдан аранг тийиб , пунг овозда сузлай кетди:
- Бу дунёда урнини *еч ким боса олиши мумкин булмаган инсонинг куз унгингда шамдек эриб 
борса ... буни тан олиб турсанг- у , аммо кулингдан бир иш келмаса ... О ^ р экан. Ж удаям о ^ р
экан...
Э***...
Хилола чидай олмаяпман... Чидаб булмаяпти... Кани шу топда каршимда "Тила тилагингни ?!" 
дейдиган бирон кимса чикса эди ...
- Сулаймон ака... - деди Хилола изтироб билан ,- биласизми ... Айтишларича Алло* *еч бир 
бандасига уз тоатидан ортик синовни раво курмас экан ...
Мен кейинги кунларда куп уйлаяпман...
Менинг тоатим шунчалик улканми ?!
Ростини айтаман... Мен адо булаяпман... Мен бу синовга сабр кила олмаяпман... Холим 
келмаяпти . Кучим етмаяпти . Мен Алло*имга кунда йи^ аяпман... "Алло*им , ойижонимни бу 
а*волда куриш мен учун жуда... , ж уда ..., жудаям о ^ р л и к киляпти ... Мен *ам улар билан


бирга аста - аста тугаяпман... Мен буларни кутара оладиган дараж ада кучли эмасман, Алло*им 
..." демокдаман... - Хилола уксиниб - уртаниб й и ^ а й бошлади, - Сулаймон ака, мен англадимки 
, инсон бошка бир инсонни "она" деб кабул килиши учун албатта ундан т у ^ л и ш и шарт эмас 
экан.
Сиз балки *айрон буларсиз. Ишонмассиз. "Уз онаси бор ,
бу гаплар шунчаки йулига айтилаяпти" дерсиз. Т уfри *аётимда уз онамнинг урнилари бор , 
бирок ойижоннинг *ам *удди ана шундай тенг кийматли ало*ида урнилари бор . Ойижон бу 
уринга шу чоккача *еч бир инсонда учратмаганим кунгилларидаги бир олам ме*р сабаб 
эришганлар.
Йук адашибман. Ойижоннинг бу дунёда ухшашлари бор . Биласизми ким ? Улар менинг уз 
адамлар. Икковларининг дунёкарашлари *ам гуёки бирдек. Мен бу оилага келин булиб келиб , 
тез чикишиб кетишим учун айнан ана шу ухшаш лик сабаб булди. Ва мен бир кашфиётни узим 
учун кашф этдим. Инсонда ж амланадиган барча ту й fу л а р бу она сути оркали берилар экан ва 
бир умрга у билан бирга колар экан. Балки шу сабаб *ам "Сут билан кирган, жон билан чикади" 
деган ибора яралган булса керак. Улар бир онанинг сутини , яъни сизнинг бувингизнинг 
сутидан озикланиб катта булишган ахир.
Айнан ана шунинг учун *ам мен балки уз онамдан кура купрок ойижонимга ухшарман. 
@Xazon_Rezgi /101 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Сулаймон ака , сиздан бир илтимос. Хеч качон , эшитяпсизми , *еч качон мен *акимда шуб*ага 
борманг. Айникса ... Айникса ойижон *усусларида ... Бу нарсани узим учун сураётганим йук. 
Мен сизнинг ноурин шуб*а , гумон сабаб азобланишингизни сира истамайман. Агар сиз мендан 
тарикчалик булса-да шуб*а килсангиз , биргина гугурт бутун дунёга ут куйиши мумкин 
булгани каби мен *ам шугина шуб*ангиздан ковжираб адо буламан.
Рост ...
Ишонинг ...
Сулаймон Хилолани елкасидан каттикрок кучди. Шунда унинг кейинги кунларда жуда озиб 
кетганлигини , елка суякларида деярли эт колмагани , узи *ам бир *овуч суяк булиб 
колганлигини *ис килди . Сулаймон буни *ис килиши билан каттик да*шатга туш ди :
"Шу кетишда Хилола *ам бирон дардга чалиниб колса нима киламан? Ойижоним , дадам - 
барчамиз нима киламиз унда ?!- деб уйлади у ,- ахир Хилола эмасми, айни дамларда 
барчамизни дардимизга бирдек мал*ам булаётган?! Ахир Хилола эмасми , оилада айнан 
ойижонимнинг урниларида барча нарсага бош - кош булаётган?! Ойижонимнинг *ам 
юракларига дармон булаётган, дадамнинг *ам кунглига мадор булаётган?! Барча келган - 
кетгувчиларнинг бирдек кутиб , эплаштираётган?!- Сулаймон уйлаб караса бу оиланинг энг 
о ^ р юки , ташвиши Хилоланинг ана шу нозик елкаларига тушиб колибди,- ахир Хилола *али 
йигирма бир ёшга *ам киргани йук- ку?! Бу тенги кизларнинг купчилиги ота- онасининг 
б а fри да ноз-эркалигини килиб юрган бир вактда , Хилола..."
- Хилола, - деди Сулаймон овози товланиб,- узинг овкатланиб олдингми ? Рангингни кара ? 
Буздек окариб кетибди . Илтимос , мени *авотирсиз , бемалол юрсин десанг , узингни э*тиёт 
кил. Биламан, купинча узингга яхши карамайсан . Аммо *озир Ойижоним учун *ам биз 
булишимиз , *изматларида бардам- бакувват туриш имиз керак. Сен *озир бориб бафуржа 
овкатланиб ол. Унгача Ойижонимга узим караб тураман.
- Яхши. Хуп,- Хилола шундай дея Сулаймонга сурок ифодаси билан каради :


- Сулаймон ака, мен бир нарсани уйлагандим. Ру*сат берсангиз кечалари ойижоннинг 
ёнларидаги хонада тунасам. Уларнинг ёнларида ф акат аёллар ётган куни мен *ам уша ерда 
ётардим. Куряпсиз , купинча додажон айникса кечалари улардан ажралгилари келмаяпти. 
Додажон бор пайтларида бир эшик нарида ётардим. Барибир бу хонада ухлагандек 
булмаяпман. Хаёлимда худди ойижон мени чакиргандек булаверадилар. Кечалари урнимдан 
туриб хабар олишга чиксам сизни безовта килиб куяяпман. Шунга ...
- Хилола , кунглимдагидек нарсани уйлабсан. Уша хонага икковимиз бирга кучиб утамиз. 
Ортикча нарса керакмас. Иккита курпача ва чойшаб етарли. Уртадаги эшик очик турса , 
ойижонимни нафасларигача эшитилиб туради. Сен аввал овкатланиб ол , кейин бу масалани 
узим *ал килганим булсин.
Хилола "хуп" деб урнидан турди .
- Айтганча , Хилола , дадам куринмайдилар ?
- Улар ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
36- КИСМ
- Д одажоннинг Янгийулда яшайдиган курсдош дустлари давлат мукофоти олибдилар. Шунга 
курсдошлар й и ^ л и ш и б д и, аммо додаж оннинг уша жойда *ам хаёллари ойижонимда. Уларни 
сураб икки маротаба к у н ^ р о к килдилар.
Д одажонга улар узларини *озир яхши *ис килаётганларини айтиб *отиржам килдим.
- Яхши . Боракол ...
Тушдан кейин Мастура опанинг ёнидаги кушни хонадаги жой тайёр булди.
Бугун якшанба булганлиги учун келди - кетди куп булди. Мирсаид аканинг *ам, Мастура 
опанинг *ам якин жигарлари бирин- кетин беморни йуклаб келиб , *ол- а*вол сураб кетишди. 
Асрор ака
Ро*илахон опани олиб кечки овкат вактига улгуриб келди. Улар туш вакти к у н ^ р о к килиб 
"Кечга таом пиширманглар" дея ого*лантириб куйишганди. Ро*илахон опа хуштаъм манти 
пишириб, каскони билан келтиришибди .
Асрор ака бу сафар *ам синглисининг ёнидаги жойни *еч кимга бермади . Хилолага мантидан 
мулрок суздириб келиб , битта синглисига едирди , битта узи еди, битта синглисига едирди , 
битта узи еди.
Мастура опа бугун *ар качонгидан *ам бахтиёр куринарди. У тинмай жилмаяр , буш колди 
дегунча "Алло*, узингга шукр, минг шукр" дер эди .
Асрор акалар тунги соат унларда кетишди.
Хилола Мирсаид аканинг аёлининг ёнидан жилгиси йуклигини куриб, бугун шу ерда 
тунамокчилигини фа*млади . Мирсаид ака, Ма*ина аммага жой тушаб бергач , уларга хайрли 
тун тилаб узи Сулаймон билан кушни хонага йул олди .
Хилола каттик ухлаб колган экан. Бир вакт аллакимнинг *аяжонланиб , тулиб - тошиб 
гапираётганидан уйрониб кетди.


Гапираётган , т У fр и р о fи туш ида ала*сираётган Мастура опа эди:
- Дадаси , дадажониси, каранг Сулаймонжонингиз юряпти . Ширинлигини каранг буни . Бу 
ёкка келманг. Уша ерда туриб чакиринг , "Кел буёкка" денг. Мен ерга куйиб юбораман .
Ушанда курасиз, унинг юраётганини. Ана , ана курдингми? Биз- чи, биз у з и н г и з билан 
иккимиз кун буйи сизни ж уда кутдик . Бугун кош корайиши бирам кийин булди-эй...
Мастура опа жим булиб колди.
Аммо орадан бир мунча вакт утиши билан яна тилга кирди :
- Сулаймоним , асал болам, яхши болалар у р т о ^ д а н *еч нарса кизманмаслиги керак. Дунёдаги 
энг яхши инсон ким, биласанми ?! Узининг энг яхши курган нарсасини му*тож бировга э*сон 
килган инсон. Сен *ам шундай булсанг, мен ва дадангга фаришталар доим энг яхши боланинг 
ота - онасига деб устимиздан тинмай ра*мат ё ^ и р и б туришади. Тушундинг- а , у ^ и м ...
Хилола урнидан туриб эшикка якинлашди. У ним к о р о н а хонада Мастура опанинг ётган 
урнида кузлари юмук *олда тинмай гапираётганини , Ма*ина амма укаси Мирсаид акага 
суяниб утирганча 
0
fзи н и румоли билан беркитиб пик- пик й и ^ а ё т га н и н и , додажонисининг 
узи *ам опасига кушилиб куз ёшларини тия олмаётганлигини курди.
Ма*ина опа укасининг елкасидан бошини кутариши билан Мирсаид ака аёлининг ёнига 
сурилди . Унинг унг кулини ушлаб силай бошлади.
Мастура опа сузлашда давом этарди.
- Дадаси , келинг у з и н г и з шу фанга кизикаркан . Куйиб беринг , физик булса булаколсин. 
Шунча дуконимни ким бошкаради деб *адеб узингизни сикаверманг. Унинг *ам бир чораси 
топилар . Вакти келганда "У ^ и м и зн и н г орзуси физик булиш эди , уша вактда кунглига 
карамагандик" деб афсус чекишдан ёмони йук дадаси . Мен Сизга ишонаман. Ахир сизда бор 
кунгил *еч кимда йук . Сизнинг кунглингиз тоза. Соф. Илтимос, шу кунглингизга яна бир бор 
кулок солинг. Сулаймонга , жон- у жа*онимга физик булишига ру*сат беринг. Бераколинг , 
жон дадаси.
Хилола ортида Сулаймоннинг киска - киска нафас олаётганини *ис килди . Афтидан у *ам 
товушсиз й и ^ а ё т г а н эди.
Хилола эшикка суянди . У Сулаймонни овутишга *аракат килмади. Зеро бунга мажоли *ам 
колмаган эди.
@Xazon_Rezgii /103 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опа жимиб колди , аммо куп утмай яна *окисорлик билан гапира бошлади:
- Инсон бир марталик яшайдиган умрида узи суйган овкатини ичиши керак. Дадаси , Сулаймон 
танлаган , дил берган кизникига совчиликка боришга рози булганингиз кандок яхши булди-я ... 
Сизни бугун *ар качонгидан *ам купрок яхши курдим. Рост . Ишонмайсизми ?! Нима учун 
десангиз Сиз бугун у ^ и м и з н и н г кунгли билан *исоблашдиз. Иккимизнинг дилбандимиз 
Сулаймонимизнинг кунгли билан. Мен сиз билан фахрланаман , дадаси, фахрланаман. Мана 
мени айтди дейсиз улар *ам бизга ухшаб бахтли буладилар.


Мастура опанинг сузларида ажиб бир эркалик сезила бошлади
- Асрор ака. Акажон ...
Бу такдир булса , мен такдиримдан мингдан - минг розиман. Каранг , каерларидир сизга ухшаб 
кетадиган у ^ и м сизни узингизни топиб берганини куринг . У кизингизни бекорга севиб 
колмаган. Нимага дейсизми ? Хилолангиз ички дунёси билан у ^ и м г а ухшаб кетса керак. Йук ! 
Бу аник. Асло шуб*а булиши мумкин эмас.
Бугун мен ж уда бахтиёрман. Сиз билан бирга ёшлигимни топгандек булдим
Акажон ... "Сен тандирда ёпиб пишириб берган ялпиз сомсангга *еч кимникини тенглаш тира 
олмадим?!" дедингиз- а ?!
Мен *ам ака сифатида берган ме*рингизни бошка *еч бир кимсадан топа олган эмасман.
Бу йил ба*ор келишини жуда интик булиб кутаман. Нима учунлигини айтайми ?! Сизга 
тандирда ялпиз сомса ёпиб бериш учун . Ва уша ялпиз сомсани еяётган вактингиздаги 
юзингиздаги *ушнудликни куриш учун... Ака , акажон ... Бугун бахтдан бошим бирам куп 
айланди- ей ... Осмонларда учдим, акажон. Бари сиз туфайли...
Хеч кимни Мастура опанинг сузларини булишга ж уръати етмасди. У эса борган сари равон- 
равон сузларди.
- Ма*ина опа ... Сиз келган кун уйимиз тулиб кетишини узингизга *ам тан олиб айтганман- а ?! 
Буни айтиб *еч чарчамайман... Сиз худди ойижонимнинг узлари булдингиз. Ме*ри дарё , калби 
уммон ойижонимнинг ж уда со ^ н а м а н . С о ^ н г а н и м д а эса таскинни сиздан излайман. Менга уз 
опам ва синглим канчалик азиз булишса , сиз хам шундай азизсиз. Купинча опам ва синглимга 
айтолмаган юрак сирларимни сизга ишонганман опажон...
Шу ерга келганда Ма*ина амма чидай олмади:
- Мастураой , гузал келиним , ж онимнинг ороми, - у овоз чикариб баралла й и ^ а й бошлади. 
Мастура опа ётган жойида безовталаниб колди . Хумор кузлари чараклаб очилди .
- Опажон , тинчликми ? Нимага й и^ а яп си зл а р ?! - унинг якиндагина ала*сираб нималар 
деганини билмаслиги узини тутиш идан куриниб турарди.
- Узим шундай , - деди Ма*ина опа бирдан сергак тортиб , - бикиним бирдан тортишиб 
0
fри б
колди. Шунга укамга эркаланиб й и ^ а ё т г а н эдим.
- Токчада 0 fр и к колдирадиган дори булиши керак ,- деди инграганча Мастурат опа , - *озирча 
ушандан ичиб туринг, эртага укангиз шифокорга олиб бориб келадилар .
- Ха шундай киламан,- деди Мирсаид ака гапни калта килиб , аёлини ортик безовта булишини 
истамай, - тонг отиши билан опамни докторга курсатиб келаман. Сен эса *еч нарсани уйламай 
*ордик ол , о н а с и .
- Эртага бошкача кун булади,- беихтиёр жилмайди Мастура опа, - неча йиллардан бери интик 
булиб кутилган кун. Дадаси, эртага кандай кунлиги ёдингиздадир- а ? □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ


37- КИСМ
Мирсаид ака каловланди. Аёлига нима деб жавоб беришни билмай тили тутилди. Уни мушкул 
вазиятдан Мастура опанинг узи куткарди. У бе*олгина булиб *ансираб сузлай кетди:
- Эртага фарзандларимиз диплом *имоя килишади. Жоним болаларим университетни 
битиришади.
Дадаси ... Шу кунларга *ам етиб келдик- а ?!... Узига шукр ...
Дадаси ... Эрталаб болаларимиз *имояга отланишганда чин дилдан дуо килиб кузатинг, хупми 
?!
Ота дуоси - мустажоб ... Коракузларим бу дунёда улар учун ижобати кундек равшан инсоннинг 
дуосини узларига *амро* килиб кетишсин. Майлими ?!
- Хуп, хуп Мастура . Икковимиз бирга дуо киламиз . Сен *озир узингни уринтирма. Толикиб 
колма . Бироз ором ол. Тонг отсин, фарзандларимизга *аммамиз ок йул тилаймиз.
Мастура жилмайишга *аракат килди. Холи келмади. Лабларининг бурчи билан хиёл 
кулимсираган булди. Бе*олгина кузларини юмди.
Хилола ортига угирилди. Хамон *икиллаб утирган Сулаймонга кули билан ишора килди : 
"Ётинг..."
Хилоланинг узи *ам урнига чузилди. Унинг фикрлари бутунлай чалкашиб кетган эди. У шу 
топда хаёллари каердан бошланиб , каерда тугаётганлигини *ам билмас эди...
Тонгда Мастура опанинг айтганидек булди.
Барчалари Сулаймон ва Хилолани диплом *имоясига чиройли дуо билан кузатиб куйишди.
* * *
Университет бугун *ар качонгидан- да файзли куринарди. Битирувчиларининг кунглида *имоя 
олдидан бироз *адик булса-да , аммо шу билан бирга кувонч , шодлик , катта *аёт 
остонасидаги доимий *амро*- орзу ,умид ва *аваслар билан тулиб тошган эди.
Бу *ислар бу йилги битирувчиларнинг факат икки нафарини четлаб утгандек эди гуё ...
Максад , интилишлари бир укув масканига етаклаган, укиш нинг бошида бошка талабалар 
каторида билимга ташна , бора - бора бу укишга *авасмандлик ёнида дилларидан гузал 
му*аббат урин эгаллаган, чиройли а*лок доирасида униб - усган му*аббатлари вакти келиб уз 
мевасини бериб турмуш курган, бири ота , бири она буламан дея бахтдан энтиккан вактлари 
ме*р куйиб улгурган мурракларидан айрилган, *озир эса ... дард билан олишиб шамдек суниб 
бораётган мушфикаларининг дуоси билан бугунги *имояга гуёки соялари келган икки ёш - 
Сулаймон ва Хилоланинг дилида факат бир суз чарх урарди:
- Ойижоним ...
Хилола *имояга энг биринчи булиб кирди. Ёшларнинг бошларига тушган синовдан хабардор 
булган устозлари уни ортикча кийнашмади, зеро Хилола турт йиллик укиши даврида теран 
билими барчага бирдек манзур булиб улгурган *ам эди.
Хилола *имоядан чикар экан , бир четда мунрайиб турган Сулаймоннинг ёнига борди :


- Сулаймон ака, сиз курсдошлар билан охиригача колинг. Кейин нималар булганини менга *ам 
айтиб берасиз. Ра*баримизга икковимиз учун сиз колишингизни айтиб куйдим. "Хуп" деб рози 
булдилар. Мен эса *озир такси ушлаб уйга кайтаман. Курдингиз ойижон туни билан яхши 
ухлаганлари йук, *авотир олаяпман Ёнларига борай ...
Сулаймон бош ирfади. Хилола коридорда тизилишиб турган курсдошлари билан тезгина 
хайрлашди- ю , таш карига отилди.
У ф акультет биносидан чикар экан эшик олдида адасига дуч келди :
- Кизим , мен сен ва Сулаймондан хабар олгани келаётган эдим. Бугун *аётингизда му*им кун 
булганлиги учун ...
Хилола адасини куриб тулкинланиб кетди :
- Ассалому алайкум, адажон...
- Нима булди , кизим ?! Шошилиб каерга кетаяпсан? - суради Асрор Файзуллаев алик олгач
- Адажон , мен *имоядан утиб булдим. Куёвингиз *али кирганлари йук. Хозир уйга кайтмокчи 
эдим.
- Тинчликми, болам?! - Асрор Файзуллаев бир зумда таш вишга туш ди ,- Мастура яхшими ?!
- Улар туни билан ала*сираб чикдилар. Каттик толикиб колдилар. Шунга кунглим а л а ^ а
булиб...
- Юр , уйингга узим олиб бориб куяман.
Асрор ака гапни калта килди, Хилола билан бошлашиб кучага чикди.
- Кизим ,- деди Асрор ака машинани бошкариб борар экан, йулдан кузини узмай ,- биламан, 
жудаям кийналиб кетдинг.
Аммо шуни билиб куйким, мен опаларингдан *ам кура сен билан энг куп фахрланаман . 
@Xazon_Rezgi / 105 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Нега десанг, сен менинг бир вактлар Алло*дан сураган дуоимини ижобат килгувчи 
фариштамсан.
Кизларим орасида сараланган нажоткор фариштам. Дуо ижобатини раво айблагувчи калб 
а р д о ^ м . Мен нима учун бундай деяпман ?! Бунинг тарихи узун.
Биласан. Сендан катта опангнинг исми Мастура . Бу кайнона ойижонингни шарафига 
куйилганлигини бот- бот такрорлаганман. Нима учун Мастура ? Ахир улар уч киз булишган - 
Зо*ида , Мастура , Мастуба. Бирок айнан Мастурагина уларнинг ичида олам ичра ало*ида олам 
эди.
Хабаринг бор , энг кичик амакинг т у ^ л г а н д а бувинг дардга чалиниб ётиб колган эдилар. 
Ушанда Азамат амакингга мана шу Ойижонинг муш тумдек боши билан караганди. Ойимларга 
узи овкат едириб , узи сув ичириб куярди. Ойимлар *ам нукул "Мастура , менга Мастура 
карасин" деб унинг мактабдан келишига ил*ак булиб утирардилар .
Бир куни улар й и ^ а б - й и ^ а б дуо килдилар. "Ё Алло* ! Мастурадан шу кадар ме*р курдим- 
кии, ундан шунчалар карздор булиб кетдим- кии , ило*им бу дунёда мени ёки зурриётларимни


унинг яхшилигига яхшилик билан жавоб кайтаришга кодир кил".
Хилола , жоним кизим. Алло* , Ра*матли ойимларни дуоларини кабул килган куринади. 
Мастуранинг яхшилигига яхшилик килиш учун бувингларни зурриётлари орасида сен 
танланибсан. Биз ало*ида ме*р билан исмини танлаган Мастура опанг *ам эмас, сен 
танланибсан.
Биламан. Бугун *аётингдаги энг унилмас кунлардан бири булиши керак эди. Курсдошларинг 
каби сен *ам бу кунни узгача шавк билан нишонлашинг, *имоя тугагач курсдошларинг билан 
бирорта кафе ёки ресторанда *урсандлик килишга *аккинг бор эди. Бирок бунинг урнига дард 
билан олишаётган мунис бир аёлнинг жонига мал*ам булишга кетмокдасан. Зиммангдаги 
вазифа ж уда мушкул эканлигини биламан. Синглим бир бор "о*" урганда сен ун бор 
тукилишингни *ис киламан. Бирок сен Мастурамнинг ёнида эканлигинг учун *ам мен анча 
*отиржамман. Сабаби кизим, яъни сени кандайлигингни биламан.
Шу туфайли яна бир бор такрорлайман: мен сен билан ж уда фахрланаман, кизим. Сенга 
*озирги айтадиган сузларимни такрорлашни *ожати булмаса-да, айтаман.
Бу дунёда ёрур юз , тоза виждон, пок калб билан яшашга *еч нарса етмайди.
Асрор ака машинасини бир четга тухтатди. У йул юзидаги кафедан кип- кизариб хил - хил 
пишган кийма кабоблардан ун ч о ^ и с и н и харид килиб , иккита ёпган ноннинг орасига 
бостиртириб олди. Сиркаланган пиёздан ало*ида халтачага солдирди.
Улар Хилолаларникига келишганда Ма*ина амма ошхонада куймаланиб юрар эди.
У Хилолани диплом *имоясини топшириши билан дарров уйга кайтганини эшитиши билан 
севиниб кетди :
- Яхши булди-ей, битта узим бошимни каерга уришни билмай тургандим.
Мастура опанинг ухлаб ётганини эшитиб Асрор ака "Бошка вакт келаман" дея ортига кайтди.
- Аммажон , узим киламан ишларни. Адамлар атайин селликкина кабоб олгандилар . И с с и ^ д а
еб олинг. Ойижон уйронсалар уларга *ам едириб куяман.
Ма*ина амма у* тортиб ошхонадаги уриндикка чукди.
- Хилола , Мастураой овкатдан кола бошлади. Сизларга бугун узим нонушта килдираман 
дегандим- а ,аммо бир тишлам нон *ам едира олмадим . Чайнаганини юта олмаяпти. Т о м о ^ г а
тикилиб коляпти. Гуштли нарсалар *акида- ку , эшитишни *ам истамаяпти.
Кизим , Ойижонинг борган сари ...
- Йук аммажон , ундай деманг. Мен узим уларни овкатлантираман. Емайман десалар ялинаман, 
ёлвораман, аммо кундираман. Сиз бафуржа овкатланиб олинг . Мен ойижонимдан хабар олай, - 
Хилола иккита кийма кабобни ликопчага солди-ю , Мастура опанинг ёнига йул олди.
Эшик очилиши билан Мастура опа кузларини очди :
- Кизим , келдингизми ? Ишингиз битдими? Сулаймон кани ?!
Хилола кайнонасининг ёнидаги курпачага тиззалади


- Ассалому алайкум , ойижон. Мен диплом ишимни энг биринчи *имоя килиб булдим ва уйга 
кайтдим. У^лингиз кечрок келадилар . Мени адамлар олиб келиб куйдилар. Сизни 
ухлаётганингизни билиб , "Кечрок келаман" деб кетдилар. Ойижон , адамлар сиз яхши курган 
кийма кабобдан олиб , узим едириб куйишимни сурадилар.
- Егим йук ...- бош чайкади Мастура опа, - гуштни курсатманг.
@Xazon_Rezgi / 106 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Ойижооон , адамлар бу кабобни олганларидаги юз ифодаларини бир курсангиз эди,- деди 
Хилола , -улар сингиллари учун дунёнинг энг олди таомини сотиб олган каби бахтиёр эдилар. 
Илтимос , жон ойижон ея колинг ...
- Юта олмаяпман ... - Мастура опа Хилолага ялинч киёфада тикилди.
Хилоланинг юраги чок - чокидан сукилди. У кузларини каерга олиб кочишни билолмай колди. 
Аммо тезда узини кулга олди :
- Келинг ойижон. Мен кабобни бир тиш ламдан узиб 
0
fзи н ги зга соламан. Сиз эса таъми 
кетгунча шимасиз. Сунгра кулимдаги халтачага туфлаб ташлайсиз.
Шу тарика 
0
fзи н ги зга маза киради. Озрок булса- да танангизга мадор булади. Эсингиздами , 
мен касал булиб *еч нарса егим келмаганда шунака килгандингиз. Ушанда "Кизим, катик 
тукилса юки колади, *еч булмаса шунака килиб кувват туплашга уриниб куринг" дегансиз. 
Ушанда айтганингиздек килиб , анча узимга келгандим. Келинг ойижон , 
0
fзингизни очинг-, 
Хилола кабобдан бир тишлам узиб Мастура опанинг о ^ з и г а солди ва жилмайди,- ана каранг, 
бу кийин эмас . Адамлар *ам йулда роса тайинладилар , синглимга узинг едириб куйгин деб .
Хилола икки дона кийма кабобни шу тарика Мастура опага "едирган" булди . Хонага кирган 
Марина опа келиннинг бу тутган йулини куриб *анг- манг булиб колди :
" Бу келин эмас - хазина,- дея уйлади у ,- *озир урнида бошкаси булганда емаяптилар деб 
шултиллаб утирган буларди"
Хилола ора-орада Мастура опага чой хуплатиб , лабларини ме^рибончилик билан артиб 
куярди.
- Ойижон , кечга нима овкат килиб берай ? Кунглингиз яна кандай таомни тусаяпти ?!- суради 
Хилола унинг атрофини й и ^ ш т и р а туриб .
- Гушт солмай , шундок пиезнинг узини д о ^ а б атала пишириб беринг,- деди Мастура опа ва 
яна такрорлади ,- гушт солманг .
- Хуп булади, - деди Хилола Мастура опага ортикча эътироз билдирмай,- сиз нима десангиз шу
Марина амма кечга бориб Хилоланинг заковатига яна бир бор тан берди.
Хилола ё ^ и к куй гуштини яхшилаб жазлаб пиёз кушиб тилларангга киргунча кизартирди ва 
устидан ун солиб яна ковурди. Ковуриш маромига етгач сув куйиб етилгунча кайнатди .
- Болам , Мастураой гуштсиз дегандилар . Сиз булсангиз... Бу овкатингизни куриши билан рад 
киладилар .


- Аммажон , танларига озрок кувват булсин деяпман-да. Сузганимда гуштини олиб ташлайман. 
Гушти куринмайди , аммо куввати таомда колади.
- Бунча гуштни кандай терасиз. Орасида барибир битта- яримта колиб кетиши аник.
Хилола "*озир курасиз" дегандек майин ва *азин кулимсиради. Ма*ина амма уни атала 
сузаётганида т о п а ^ н л и г и г а койил колди.
Хилола элакка ухшаш с у з ^ ч н и косага куйиб устидан пишган атала куйди. Сузилган аталани 
чумич билан аста айлантирди. Унли суюк масса косага утди . Таомдаги гушт ва пиёзлар 
с у з ^ ч д а колди.
- Аммажон , мана гуштсиз атала тайёр . Сизга эса гуштлисидан сузиб бераман...
Мастура опа аталанинг охиригача ичди.
- Ж уда мазали чикибди ,- деди у косага назар ташлар экан,- айтганимни килиб гушт 
солмаганингиз яхши булибди. Озрок ок ё f кушибсиз- а ? Аммо кунглимга тегмади.
Умрингиздан барака топинг , кизим.
- Ош булсин , ойижон.
- Бугун куринишинг анча яхши , онаси ...
Аёллар Мирсаид аканинг хонага кирганини пайкамай колишибди. Унинг ортидан катта 
гулдаста кутарган Сулаймон куринди.
- Ассалому алайкум, ойижон,- у онасининг ёнига тиз чукиб гулдастани унинг тиззасига куйди 
ва авайлаб кучди,- табриклашингиз мумкин, ойижон. Дуоларингиз шарофати билан мен ва 
Хилола университетни имтиёзли тугатдик.
Мастура опанинг кузларидан севинч ёшлари куйилди . Курукшаган лаблари билан "Алло* , 
узингга шукр , курсатган кунингга шукр" деди бахтиёрлик билан. Сунгра атрофга каради :
- Хилолам кани ?! Уни *ам табриклай.
- Шу ердаман , ойижон,- Хилола Мастура опанинг ёнига чукди ва Сулаймон каби уни кучиб 
юзларидан упди .
Мастура опа фарзандларини дуо килиш учун имо килди . Хилола унинг кулларини дуога 
кутариш учун ушлаб ростлади. У ойижонисининг кулларини ушлар экан, юраги оркага тортиб 
кетди.
@Xazon_Rezgi /107 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мастура опанинг кулларида жон аломатлари колмаган , сал булса- да кимирлаш учун *ам 
умуман идора кила олмаётган эди:
- Болаларим, тупрок олсангиз олтин булсин . Олтин бошингиз омон булсин. Бу эришган 
ютукларингиз энг олийларининг дебочаси булсин. Омин.
Аммажониси , дадаси сизлар *ам дуо килинглар.


Аввал Ма*ина амма , сунгра Мирсаид ака овозлари титраганча Сулаймон ва Хилолани дуо 
килдилар.
Улар дуо килиб булишлари билан остонадан :
- Энди бизнинг навбатимиз ,- деган Асрор аканинг уктам овози эшитилди. Унинг ёнида 
Ро*илахон опа жилмайиб турарди.
- Акажон ... Шу топда куз унгимдан бирам утиб тургандингиз- ки ,- Мастура опанинг синик 
чехрасига зумда кон югурди , - каранг , фарзандларимиз бугун юзимизни ёрур килишди, 
ишончимизни оклашди.
Кудалар сурашиб- исташиб , дуо килиб булишгач , Мирсаид ака Хилолага юзланди:
- Келин , озрок аччик- чучук килиб юборинг. Бугун узгача кун булганлиги учун чойхонага ош 
буюртириб куйгандим.
Мастура опа ош келгач уни ейишни катъий рад килди.
- Егим йук. Зурламанг. Бояги аталангиздан колган булса ушандан бераколинг.
Бу сафар уни ош ейишга хатто Асрор ака *ам кундира олмади...
* * *
Бугунги кеча Мастура опа кечагидан *ам купрок ала*сиради :
"Онажоним... Онажоним ... Сизга юмшоккина куйлак олиб келдим . -Рир - ™ р *аво 
утказадиганидан. Аммо олиб куйманг. Кийиб олинг, хупми?! Мен шунака куйлакдан иккита 
олиб келдим. Ха , албатта . Куёвингиз узлари танлашиб юбордилар. Пулини *ам узлари 
туладилар. Айтдилар- ки , дуо килсангиз булди экан. Кайнона ойижонимгаям худди 
шунакасидан олдик. Уларга кеча кийдириб келгандик...
Мастура опа бугун гапни гапга улаб тинмай гапирарди .
Акромж оним , болагинам. Буйларингдан узим ургилай. Ило*им аканг Сулаймонга ухшаб яхши 
оиланинг азиз ва арзанда куёви булгин.
Туйингда даврани турини *еч кимга бермайман"
- Акромжон жума куни келар экан. Сахарда. "Имти*онларимни топшириб булишим билан елдек 
учаман" деб ёзибди, - деди Сулаймон Хилолага му*им хабарни етказганча.
Мастура опа бирдан жим булиб колди. Уни ухлаган деб гумон килиб барчалари уринга 
чузилдилар.
Орадан ярим соатларча чамаси вакт утди. Сулаймон ва Хилоланинг кузлари энди илинган экан. 
Шу пайт тун оромини бузиб Мастура опанинг тиник *итоби эшитилди :
- Ла ила*а Иллалло* ...
Хилола дастлаб Мастура опанинг нима деганини англай олмади . Аммо куп утмай Мастура 
опанинг кунгил тубидан *айкирикка ухшаб кетадиган сузлар кайта учди:


- Ла ила*а Иллалло*
Хилола бу овозни эшитиб боя онаси Ро*илахон опанинг узини четга тортиб айтган сузларини 
эслади. Эслади-ю туш кунликка тушиб, овозини чикармай й и ^ а й бошлади. Ро*илахон кизи 
ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
38- КИСМ
- Кизим , - деган эди шикаста овозда ,- Ойижонингларни *ам кунлари битиб колган куринади. 
Сен ... Сен узингни кулга ол. Бу савдо *ар бир банданинг бошида бор. Мабодо улар сенинг 
ёнингда омонатларини тлпширсалар , чучиб нетиб утирмагин...
Хилола онасига дарровда карши чикди :
- Йук , асло ундай деманг , ойижон . Ниятни яхши килайлик. Куряпсиз- ку, ойижонни узлари 
*ам бошкача буляпганларини . Бу тузалишларидан дарак. Каранг, ранглари тозаланиб , тиник 
булиб колди. Озганларида осилиб колган терилари *ам тортилиб таранглашди. Кеча 
сочларини тараб , уриб куйганимда уларнинг янада узайиб калинлашганлигини курдим. 
Юзларини айтинг. Тулин ойдек тулди.
- Кизим ,- о ^ р хурсинди Ро*илахон, - айнан ана шу сен санаб утган аломат- белгиларни мен 
*ам курдим. Шундан хулоса ясаб улар охирги кунларини яшаяптилар деяпман. Аданглар *ам 
бу борада *акикатга тик боккилари йук. Улар *ам тинмай сингиллари учун дуо киляптилар.
Бирок ...
F и ш т колипдан кучган куринади .
Мен сал аввал Ойижонингни оёкларини босиб куяётганимда , болдирларини оч сарик рангда 
тулишиб , турлаб кетганини курдим.
Ковун пишиб етилса , дум беришдан аввал худди шундай турлаб сарfаяди . Инсон *ам шундай.
Сен Ойижонингни куп бора таомлантиряпсан. Эътибор бердингми , йукми улар "гуллай" 
бошлабдилар. Тиллари , лабларининг атрофида майда - майда , палахса - палахса ок 
д о ^ а р н и н г пайдо булишига "инсоннинг гуллаши" дейилади ва бу унинг бу дунёдан насибаси 
куп колмаганлигини англатади.
- Ойижооон ...
* * *
Мастура опа туни буйи *еч кимни ухлатмади. У го* ала*сираб гапирар , го* эса хонадагиларга 
нималарнидир илтимос килиб тиндирмас эди.
- Оёкларим ,- о ^ р хансиради Мастура опа , - какшаб кетяпти , каттик..., каттик босинглар... 
Тушагим ботиб кетяпти , бошка ёнбошимга а ^ а р и б куйинглар ...


Энди куйлагимнинг чоклари ботяпти . Бошкаси йукми ...
Хилола ... Хилолажоним...
- Лаббай , ойижон,- Хилола Мастура опанинг елкаларини силаганча унинг бошига энгашди ,- 
шу ерда ёнингиздаман.
- Тонг отмадими...
- Йук ойижон , *али тонг отмади.
- Кизим... Сиздан бир .. бир илти...мосим бор ...
- Эшитяпман, ойижон . Айтаверинг, - Хилоланинг овози титрай бошлади
- Кизим ... киз...им ... Тонг отса ...мени ...чумил...тириб куя оласиз ...ми ?!
- Хуп булади , ойижон ... Сизни узим чумилтириб , энг чиройли ойижон килиб куяман ... 
Сочларингизни тараб , иккита килиб ураман ... Кулокларингиз остига аммажоним со вfа килган, 
сиз яхши курган, Мадинадан келтирилган мушк- анбардан суртиб куяман.
- Хааа .... - Мастура опа Хилоланинг сузларидан кунгли тулди. Кузларида нур жилваланди.
- Дадаси ... Дадаси ...
- Хаа , онаси . Сув берайми ?
Мирсаид ака аёлини бошини б аfри га олди.
- Йууу ... Менга ... Гапиринг... Сизни ... Сизни сузлар...ингиз...ни , овоз...зингиз ...ни 
со^..-риндиим ...
- Хууп , онаси ... Истасанг тонггача гапираман. Истасанг бир умр гапираман... Истасанг булди . 
Ёдингдами ... Уч йил аввал сен бир шеър ёзгандинг... Мен эса уни узингга кайта - кайта укиб 
бергандим ...
- Яна ... Яна укинг ... дадаси ...
@Xazon_Rezgi. / 109 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака аста шеър укий бошлади :
Куп нарса керакмас асли аёлга 
Бир о ^ з ширин суз дунёларга тенг.
Юрагин тулдириб ширин хаёлга ,
Керагидан керагимсан денг...
Гулим узингдирсан , гулзорим узинг,
Тор бу кулбам сен-ла нурли, ёру^ кенг,
Ж онимга мал*амдир *ар битта сузинг,


Керагидан керагимсан денг.
Хаста булиб колса , ма*зун тортса гар,
"Соf бул, жоним" - дея fамларини енг,
Сенинг борлигингдан олам мунаввар,
Керагидан керагимсан денг...
Куёшим узингсан , узингсан ойим,
Куксим узра урган юрагимсан денг,
Сени менга берган Кодир Худоим,
Керагидан керагимсан денг...
Куп нарса керакмас асли аёлга,
Бир ширин калом бор дунёларга тенг,
Айлантириб гузал , тан*о дилдорга,
Керагидан керагимсан денг ...
Доим айтинг...
Доим айтинг...
Мирсаид ака жим булиб колди . Куз ёшларини кули билан сидириб артганча шеърни яна 
кайтадан укий бошлади :
Куёшим узингсан , узингсан ойим,
Куксим узра урган юрагимсан сен,
Сени менга берган Кодир Худоим,
Керагидан керагимсан сен...
Онаси ...
Сен керагидан керагимсан.
Сенинг борлигингдан олам мунаввар ...
Хар битта сузинг жонимга мал*амдир...
Тан*о дилдорим факат узингсан...
Мастура опа эрингинг к у ч о ^ д а ухлаб колди . У ора - сирада "Иммм" дея ожизгина инграрди ... 
Орадан ярим соатча вакт утгач, Мастура опа кузларини очмаган *олда шивирлади :
"Агар... эри "рози...ман" дема...са аёл жан...нат...га кир...мас э...кан ...
Мирсаид аканинг кузлари чараклаб очилди .
У аёлига б у ^ к овозда кунглини ёрди :
- Мен сендан розиман ... Мингдан - минг розиман... Мастурам


Хонага ж имлик чукди.
Ма*ина амма *азин овозда "Ёсин"ни тиловат кила бошлади.
Бузарганча тонг ёришиб келарди...
* * *
Мастура опа тонгда тийрак булиб у й ^ н д и . У атрофга синчиклаб назар ташлади. Ёнида 
fу ж а н а к булиб ётганча кузи илинган Сулаймонга кузи туш ди :
- У у у ^ и м м м ...
Сулаймон уйкули кузларини дарровда очди.
- Ойижооон...
- Болам , бооо.. шингга ёстик кууу...йиб ёёттт...
- Сиз билан ётгим келяпти , ойижон ...
- Кеееллл...
Сулаймон онаси ётган ёстикка бошини куйди.
У индамай ётар , кунгли бузилганча Онасининг гул ифори келиб турган сочларини туйиб - 
туйиб *идлашга *аракат килар эди...
Мирсаид ака бугун *еч каерга чикмади. Хилола Мастура опанинг илтимосини эслатиб уни 
ювинтиришга ваъда берганини айтганда, Мирсаид аканинг узи Мастура опани кутариб 
ювинтириш хонасига олиб кириб берди. Бу сафар ювиниш хонасида Мастура опанинг истагига 
кура у билан Хилоланинг узлари колишди. Мастура опа утириш га кийналганлиги учун Хилола 
уни полга калин килиб тушалган одеалга ёткизиб чумилтирди. Бу сафар улар хонада узок 
колиб кетишди. Мирсаид ака хавотир олганидан икки бора эшикни чертди :
- Келин , ювинтириб булдингизми ?!
Аммо Мастура опа Хилола узини купрок ва купрок ювинтиришини истар эди.
Хилола Ойижонисини узи истаганидек ювинтириб куйди. Орада кул ва оёк тирнокларигача 
чиройли килиб калталади.
... Мастура опа толикиб колгач , Хилолага устидан охирги сувни куйишни суради.
Мирсаид ака бу сафар тоза чойшабга уралган аёлини кутариб чикар экан, аёлига кузи тушиб 
*айратда колди.
У уз аёлини *еч качон бу дараж ада *ушсурат а*волда курмаган эди. Аслида Мастура опа 
табиатан гузал аёл эди. Аммо хозир унинг *уснига боккан инсон кузларини ололмай колар эди. 
Танимаган инсонга унинг ёши эллик еттида дейилса , ишонмаслиги табиий эди.


Мирсаид ака аёлини уринга ёткизгач узи таш карига чикиб турди. Опаси ва Хилола Мастура 
опани кийинтириб куйишгач яна хонага кайтди. У кулида тарок ушлаб кайнонасининг 
сочларини тарашга киришмокчи булган Хилолага юзланди:
- Тарокни менга беринг.
Хилола кайнотасига эътироз билдирмади. Тарокни унга тутказганча узи индамай хонадан 
чикди.
@Xazon_Rezgi /110 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мастура ... Сен салкам кирк йилдан буён менга гирдикапалак булганинг *акки , бугун мен 
узим сени *изматингда буламан... Опа , - деди Мирсаид ака сал нарида утирган Ма*ина аммага 
караб , - хато тарасам айтиб турасиз.
Ма*ина амма индамай бош силкиди.
Мирсаид ака аёлининг сочларини авайлаб тарай бошлади . Мастура опа эри сочларини 
тараётган ма*ал бутун умридан рози аёл каби тинч ва осойишта ётарди.
Уни шу ётиш да *удди ботишга шайланаётган куёшга ухшатиш мумкин эди...
Мастура опа сешанба туни билан оламдан утган ота -она ва якинларини чорлаб , уларга 
эркаланиш билан ала*сираб чикди.
У ора - орада сув ичар эди халос . Сулаймон "Ойижоним яхши курар эдилар , балки шуни 
есалар керак" дея катта йулнинг юзидаги кафедан атайин махсус тайёрланадиган *алим ва 
б у ^ а пиширилган "тушонка" таомини олиб келди.
Мастура опа *алимни курибок юзини четга бурди.
- Егим йук...
Хилола бу сафар н е ч о ^ и к ялиниб , ёлвормасин "тушонка"нинг сувидан икки кошик *ам 
ичмади.
Хилола Ойижонисининг бу а*волини куриб чидаб турар олмади. Ваннахонага кириб сувни очиб 
куйди- ю , туйиб - туйиб, уксиб- уксиб й и ^ а д и .
Бирмунча вакт утгач узини босиб олган Хилола алланималарни уйлади- ю , яна Ойижониси 
ётган хонага кирди. Хонада Сулаймоннинг узи онасининг кул - оёкларини укалаб утирар эди.
Хилола унинг ёнига чукди. Ургилиб ётган Мастура опани елкалари, куракларини аста силай 
бошлади ва шу аснода узига узи гапиргандек сузлай кетди :
- Ойижооон ... Шу хонадонга келганимда *аётни севувчи , *ар кунига бир мазмун берувчи , 
атрофидагиларга чексиз ме*р улашувчи инсон- сизни учратиб "Инсон шунчалик *ам яхши 
булиши мумкинми ?!" дея *айрон булганман. Бора - бора сиздан урганишим керак булган 
фазилатларнинг шу кадар куплигини куриб *айратга тушдим. Кейин эса сизга таклид килиб 
яшай бошладим. Сизнинг борлигингиз туфайли бу хонадоннинг мен учун кучоклари иссик 
булди . Бетоб булиб ётганимда *ам, ё т о ^ м д а уз онамни эмас , сизни , сизни кадамларингизни


интизор кутиб ётардим. Билардим- ки , хонамга сизнинг киёфангизда нажот кириб келарди. 
Хаттоки фарзандимни йукотганимда *ам , бу чидаш мумкин булмаган дардга сизнинг 
баfрингизда таскин топдим. Узимда кураш учун куч топа олдим.
Ойижон... Энди навбат сизга...
Каранг ... Сизнинг даво топиб кетишингиз учун канча инсон курашяпти ... Соfайиб кетишингиз 
учун кафтлари дуодан бушамаяпти. Амакижон , то fа ж он л а р , кенойижон , жиянларингиз, 
аммажоним... Муллакам бир кунда ун маротабалаб к у н ^ р о к киладилар . Додажон эса "онаси" 
лаб узларини куярга жой топа олмаяптилар . Адамларни айтайми ?! Улар менга ота сифатида 
эмас , сизнинг акангиз сифатида катъий талаб куйганлар : "Синглим тузалиши шарт !" деб.
Мен- чи ?!
Мен сизни суйган шунча инсонга нима деб жавоб бераман ?! Ойижонимга бир пиёла овкат *ам 
едира олмаган ношудман дейманми ?
Айтинг , ойижон...
Мен нима килай...
Сиз узингиз *аракат килмасангиз менинг кулимдан *еч нарса келмаяпти. Хеч нарса...
Илтимоос , менга ургатганингиз каби узингизда *ам курашиш учун куч топинг. Бизларни 
уйланг. Додажонни , у ^ и н г и з н и , мени - барчамизни ...
Мастура опа индамай о ^ р ва бир текис нафас олганча жим ётарди. Хилола индамай колгач , 
лабларидан кутилган сузлар учди:
- Ов...ов...кат ейман..
Хилоланинг тош котган томирлари буйлаб жон югургандек булди :
- У з и н г и з олиб келган шурванинг сувини ичасизми , ойижон ?!
Мастура опа бош ирfади :
- Хаа ... Уш ...уш...шани...
Хилола Сулаймонга Ойижонисини уткизишни илтимос килди . Узи *али *ам дастурхонда 
иликдан иссик булиб турган таомнинг сувини пиёлага куйиб келтирди.
У ойижонисининг буйни аралаш куксига ихчам сочикча ташлади ва таомни унинг о ^ з и г а
тутди.
Мастура опа Хилола тутган таомни ярмидан купини кийналиб булса- да, симириб ичди. Хилола 
ойижонисига таом ичира олганидан ж уда бахтиёр эди...
Аммо унинг бу бахтиёрлиги узокка бормади. Мастура опа ... ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ


39- КИСМ
пиёлани яримлата туриб бирдан укчиб юборди. Якиндагина ичган шурваси 
0
fз и - бурнидан 
фаввора булиб отилди.
Сулаймон ва Хилола шошилиб колишди . Оналарини бошини ерга энгаштиришди. Хилола 
э*тиёткорлик билан Мастура опанинг юз, буйин, кулларини артди. Унинг бардоши тугаган, 
Ойижонисини кийнаб куйгани учун изиллаб й и ^ а р ва тинмай "Мени кечиринг , мени кечиринг 
, ойижон" дея титраб - какшарди.
- Булди кил , Хилола,- овози каттикрок чикди Сулаймоннинг , - ундан кура ойижонимга тоза 
кийим олиб кел , алиштирмасак булмайди.
Мастура опа нимадир дегандек булиб fул д и ра д и , аммо сузларини англаб булмади. 
Сулаймоннинг узи муштдеккина булиб колган онасини куйлагини алиштирди . Сунг онасига 
ярим пиёла тоза сув тутди. Мастура опа сувни охиригача ичди. Уни жойига ёткизганларида 
Сулаймонга караб пичирлаган булди :
- Ойижон , нима деяпсиз ? - Сулаймон онасининг бошига энгашди, к у л о ^ н и унинг лабларига 
тутди:
- Хил..о...лани ур...рииш...ма ... У *ам мен ...га яхш...и.. бул...син...де...ганнн...д...и...
Сулаймон титраб кетди. Буfзини аламли олов куйдирди :
"Ойижоним-а...- уйлади у,- Узлари кай а*волда- ю , яна Хилолани уришма эмиш"
- Хуп Ойижон, келинингизни уришмайман. Хуп...- онасини тинчлантирган булди Сулаймон,- 
сизнинг сузингиз мен учун *амиша конун.
Асрга якин Мирсаид кулида бир урам дори билан кириб келди . Хилола йулакда кайнотасига 
дуч келди . Мирсаид ака кулидаги дорига ишора килиб Хилолага тушунча берди :
- Келин , мен *озир профессор Нишоновнинг кабулидан келяпман. Уларга Мастуранинг уч 
кундан буён тиниб ором олмаганлигини айтгандим, шу дорини бердилар . "Хозирдан яримта 
ичираверинг, жонилари тинчиб ором оладилар" дедилар Нишонов.
Юринг , дорини ичириб куяйлик.
Улар бошлашиб Мастура опа ётган хонага киришди.
Мирсаид ака аёлини бошини кутариб дори ичишга кумаклашиб юборди. Хилола эса мошдек 
келадиган дорини иккига булиб Мастура опанинг 
0
fз и г а солиб , устидан сув ичирди.
Куп утмай Мастура опа тинчланиб бир текис нафас ола бошлади. Хилола ва Мирсаид ака бир - 
бирларига маъноли караб куйишди.
Мирсаид ака аёлининг осойишта уйкуга кетганидан кунгли тулиб, Хилолага масла*ат 
тарикасида суз очди :
- Ортик аканинг айтишлари буйича Мастура шу ухлаганча тонгда у й ^ н а р экан.
Келин, сиз *ам неча кундан буён тик оёкдасиз. Боя музлаткичга карасам ичи хилма- хил 
таомлар билан тулиб кетибди. Кечки овкатга уша таомларни иситиб берарсиз. Хозир эса уз 
хонангизга кириб бироз дам олинг. Бораколинг...


Хилола кайнотасига эътироз билдирмади . Кейинги кунлардаги булиб утган *одисалар уни 
*акикатдан *ам обдон *олдан тойдирган эди.
@Xazon_Rezgi /112 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака рост айтган экан. Мастура опа *акикатдан *ам туни билан бирон марта килт этиб 
у й ^ н м а с д а н ухлади.
Бир неча хафта , айникса кейинги кунларда Мастура опа билан каттик андармон булиб колган 
оила аъзолари учун бу *олат fайр и табиий туюларди. Барчалари навбат ва навбат Мастура 
опанинг ёнида гирдикапалак булишганлиги учун , унинг тинчиб ухлаб ётганига бир нарсасини 
йукотиб куйган инсондек каловланиб колган эдилар.
Уй эгалари бемор *олида *ам Мастура опанинг бутун оила аъзолари учун *еч бир кимсага 
тенглаш тириб булмас беназир инсон эканлигини , хонадоннинг юраги ва файзи эканлигини 
узлари учун кайта кашф этдилар. Шу куни атроф - борлик гуёки *увиллаб колгандек булди.
Тонгда Мастура опанинг у й ^ н г у н и ч а тезда нонушта килиб олишни режалаштирган оила 
аъзолари , узлари таомланиб булганларидан сунг *ам унинг ухлаб ётганига ажабландилар.
Мастура опа кун чошго*га етганида *ам у й ^ н м а г а ч , Мирсаид ака хавотирга тушиб 
профессорга к у н ^ р о к килиб вазиятни тушунтирди.
- Хавотир олманг ,- уларни тинчлантирди Нишонов, - шу вактгача у й ^ н м а г а н булсалар , яна 
кечгача ухлайдилар.
Уй сув куйгандек жим- ж ит булиб колган эди. Кариндош - у р у ^ а р *ам телефон оркали 
Мастура опанинг профессор шахсан узи берган дорисини ичиб ухлаб ором олаётганлигини 
эшитиб оила аъзоларини ортикча безовта килишмади.
Хилола тушликкача кир ювди. Уртада Мирсаид аканинг "Ойингиз у й ^ н с а ичишига суюккина 
овкат булса яхши буларди" деганлиги учун бир козон килиб адаси Асрор ака кетини узмай 
ташлаб кетаётган хуроз гуштидан кайнатма солиб куйди.
Тушга бориб Ма*ина амманинг юраги эзилиб кетди. "Мастураой кеча асрдан сал утиб уйкуга 
кетгандилар. Шу чоккача на чой , на овкат ичдилар. Бироз булса-да, ул- бул нарса едириб 
ичирайлик" деди ва "Мастураой, Мастураой, озрок овкат еб олинг" дея уни у й ^ т и ш г а *аракат 
килди.
Мастура опа кузларини аранг йириб очди. Уйкули кузлари билан овкат емаслигини шивирлаб 
айтди. Ма*ина амма шунда *ам зурлаб ярим пиёла ширини нимтатир булган новвот чой тутди. 
Мастура опа уша чойдан *ам бир , икки хуплади , ортик ичмайман деганча бошини ёстикка 
ташлади ва кайта уйкуга кетди...
Кун асрдан ошгач бу сафар Хилоланинг кунглига f у л f у л а тушди.
- Ойижон емай , ичмай какраб кетдилар- ку , - деди Сулаймонга,- *ар куни бу вактгача неча 
маротаба чой тутардим. Сулаймон ака кунни иссиклигини каранг. Хаво ёндиряпти. Келинг , 
ойижонга Ма*ина аммажонга ухшаб ярим уйкуда булсалар *ам чой ичириб куяйлик. Балки 
шурвани сувидан *ам ичиришни эвидан чикармиз.


Сулаймонга Хилоланинг таклифи жуяли туюлди ва унинг айтганларига кунди.
Улар *ам Ма*ина аммага ухшаб Мастура опани амал - такал килиб чала - ярим у й ^ т а олдилар. 
Аранг кузларини очган Мастура опа узига чой тутган Хилолага бир нималар дегандек булди . 
Хилола унинг сузларига туш унмади :
- А ? - деди Хилола унинг бошига эгилиб .
- Би ...иир паа...ас ух...лааай...- деди Мастура опа ялинчок овозда.
Сулаймон ва Хилоланинг юраклари эзилиб кетди. Оналарини авайлаб урниларига ёткиздилар... 
Мастура опа шом вактида *ам у й ^ н м а г а ч , Мирсаид ака яна Нишоновга к у н ^ р о к килди...
- Кеч соат йигирма иккиларда у й ^ н а д и л а р энди,- деди Нишонов 
Мирсаид ака ортикча гап- сузларсиз тармокдан узилди.
Кечки соат йигирма бирларда Мастура опага *ар доим шу вактда укол киладиган *амшира 
Нафиса чикиб унинг *алиям уй ^ н м а га н л и ги н и куриб тааж ж убланди .
Нафиса Мастура опанинг кон босимини улчагач юзида бошкача ифода пайдо булди.
- Келинойимларнинг кон босимлари баланд юрарди. Хозир эса ж уда паст ,- деди у иккинчи 
кайта кон босимни улчар экан, пульслари сезилар - сезилмас уряпти.
Хилола ёшли кузларини Нафисага тикди :
- Ойижоним оч колиб кетдилар . Икки кундан буён ичларига деярли иссик кирмади. Чой *ам 
ичгандек булмадилар. Улар ж уда сувсаб кетдилар, - Хилола шундай деб Нафисага илтижоли 
бокди ,- Нафиса опа , нима дейсиз ойижонга шприцда шурвани сувини , чойни ичирсам 
булмасмикан?! Харна ичларига бир нима кирган буларди-да .
@Xazon_Rezgi /113 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Нафиса узини оркага ташлади :
- Йууук , буни масла*ат беролмайман. Борди-ю , юборган суюклигингиз у кишининг нафас 
йулларига кетиб колса- чи?- у узок уйламай бошка масла*ат берди ,- сиз яхшиси Саодатхон 
опамни уйга чакиринг. Хар нима булганда *ам шифокорлар. Доим келганларида энг яхши 
масла*атлар улардан чикаётганди- ку ? !
Хилола дар*ол Сулаймонга каради. Сулаймон бу карашнинг маъносига тушуниб урнидан 
чакконлик билан туриб , таш карига отилди.
- Келин , ойингизнинг оёклари музлаб колибди ,- деди аёлининг оёклари ёнига тиз чуккан 
Мирсаид ака уни укалар экан ,- бир жойда *аракатсиз ётиб кон яхши айланмай колган 
куринади , илтимос иккита буш баклажкага кайнок сув бураб келинг , оёклари остига куйиб 
ураймиз, шояд кон айланиб кетса.
Хилола Ойижонисининг оёкларига куз ташлаб куркиб кетди. Мастура опанинг оёклари


тиззасигача олачалпок булиб кукариб кетган эди.
Хилола дарровда Мирсаид аканинг айтганларини бажо келтирди.
Мирсаид ака узи айтгандек килиб Мастура опанинг оёкларини иситиб уради.
Ма*ина опа эса елкалари силкинганча мук тушиб унинг кулларини силаб утирар эди.
Бу орада Саодатхон келиб колди. Саодатхон келиши билан Мастура опага назар ташлади- ю , 
атрофдагиларга салом беришни *ам унутиб, уларга эътибор бермай беморнинг кон босимини 
улчашга киришди. Аммо кузлаган натижани олмади шекилли , урнидан туриб Мастура опанинг 
чап тарафига айланиб утди. Бу тараф кулининг *ам босимини улчади ва атрофдагиларга 
умидсиз каради :
- Пульс тушиб кетган. Хеч нарсани аниклашнинг иложи булмаяпти.
Шу вакт Хилола гандираклаганча урнидан турди , у хонтахта устида турган пиёладаги сувни 
кулига олди . Сал нарида турган дори кутидан кадокда турган пахтадан узиб олди :
- Ойижоним сувсаб кетдилар ,- деди у узига узи гапириб , - кун буйи ярим пиёла *ам сув 
ичганлари йук. Ойижоним сувсаб кетдилар , Ойижоним чанкаб кетдилар...
Хилола атрофга маъносиз тикилди. Айни дамда хонадагилар *ам унга эътибор берадиган 
а*волда эмасдилар .
- Тез ёрдам ! Тез ёрдам чакирайлик !
Мирсаид аканинг гапини Саодатхон шарт кесди :
- Почча, *аммаси ш ун доfам маълум булиб куриниб турибди- ю ... Куйинг . Кийнаманг... Илтимос
Мирсаид ака урнидан чайкалганча турди. У аёлининг оёк томонидан аста унг тараф ёнига 
келиб утирди. Бу орада *аракатсиз ётган Мастура опа овоз чикариб калта- калта нафас ола 
бошлади. Унинг кукси темирчининг босконидек тез- тез кутарилиб туша бошлади.
Ранги буздек окариб кетган Мирсаид ака барчага "Жим , овоз чикарманг! " деди ж уда секин , 
аммо эшитиларли килиб , сунг Мастура опанинг елкаси , кулларини силай бошлади . У тинмай 
калима кайтара бошлади :
- Ла ила*а Иллалло*, Му*аммадур Росуллулло* ...
Ла ила*а Иллалло*, Му*аммадур Росуллулло*...
Шу пайт Хилола турган жойида ук еган каби сапчиб тушди.
У кайнотасининг ёнига такаллуфсиз чукди. Кулидаги пиёладаги сувни ёнига куйиб пахтани 
уни ташлади. Узи эса авайлаб энтикиб нафас олаётган Мастура опани бошини чап кули билан 
аста кутариб к у ч о ^ г а олди .
Мастура опанинг нафас олиши секинлаша бошлади.


- Ойижон , ойиии ... - секин шивирлади Хилола Мастура опанинг юзига юзини босгудек булиб ,- 
ойиии... ,
- Хааа*...- Мастура опанинг кузлари чараклаб очилди , ниго*ларида тарифлаб булмас ифода 
билан Хилолага тикилди
Хилола эса сузида давом этди :
- Биз ...барчамиз сиздан розимиз , сиз *ам биздан рози булинг, ойижооон...
Хилола унг кули билан пайпаслаб сув шимиб туйинган пахтани олди . Уни ойижонисининг 
лабларига якинлаштириб сувини томизди. Лаблар тамшаниб сувни шимди . Буни курган 
Хилола пахтани купрок сикди. Бу сафар Мастура опанинг 
0
fз и сал кенгрок очилди. Пахтадан 
оккан сувни барини ичди ... Ва шундан сунг о ^ з бор *ажмида кенг очилди ...
Мастура опанинг куксидан гуёки *овур сизиб чиккандек булди.
- К*уууууук***....
Мастура опанинг ярим очик колган кузларидаги шуъла аста - секинлик билан суна бошлади...
- Ойииии... - ингради Хилола чексиз дард билан


□□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
40- КИСМ
-Онасиии , - деди Мирсаид ака *ам умидсиз о*ангда , - онасиии...
Шу пайт Хилола бирдан сергакланди :
- Саодатхон опа , каранг ! Ойижонни буйниларидаги й у ^ н томир *али *ам уряпти. 
Кулларидагиси *ам ! Юракларини укалайми ? Куп киноларда шундай килиб *аётга 
кайтаришади - ку ? ! Майлими шундай килсам?! - Хилола дувиллаб й и ^ а га н ч а гапирарди .
Саодатхон бош чайкади :
- Ойна борми ?!
Хилоланинг кулокларига гап кирмади. У Мастура опанинг буйин томирларига б а р м о ^ н и
босганча "Ана , ана , томир уряпти" дея тинмай куз ёш тукарди.
Марина амма *ам юм- юм й и ^ а га н ч а урнидан туриб ювиниш хонасидан думалок ойнани топиб 
келди.
Саодатхон ойнани сочик билан яхшилаб артди ва Мастура опанинг бурун ва лабларига 
бирмунча вакт тутиб турди. Сунгра уни олиб хазина кидирган каби синчиклаб тикилди.
- Холажоним энди орамизда йуклар. Алло* жойларини жаннатлардан ато килсин ,- деди 
Саодатхон ва Ма*ина аммага юзланди,- аммажон , бу ё ^ г а узингиз бош - кош булмасангиз 
булмайди.
Ма*ина амма дастлаб Саодатхоннинг нима демокчилигини англамади. Бироздан сунг эса 
барчасига тушунди. У нариги хонага кириб , у ерда турган сандикнинг устидаги курпачаларни 
тап-тап ерга тушира бошлади. Куп утмай кулида кичикрок бир тугунча билан кайтиб чикди.
Ма*ина амма тугунчадан оппок румол ва аллакандай матоларни чикарди . У Саодатхон билан 
ок румолни чиройли килиб буклаб , Мастура опанинг энгагини б о ^ а ш д и . Сунгра оёкларини 
ростлаб энсизрок ок мато билан икки б о ш м а л д о ^ н и бир- бирига кушиб б о ^ а ш д и .
Мастура опанинг ярим очик колган кузларини Ма*ина амма "Мендан рози булинг, келинжон" 
дея силаб, силаб юмдириб куйди.
Сулаймон онаси о ^ р л а ш и б колганда Зо*ида холасини олиб келишга кетган экан. Уйга 
кайтиши билан онасини да*ани б о ^ и к *олда курди- ю, укириб й и ^ а б юборди. У онасини 
ёнидан жой олди , энгашганча юз- кузларидан тинмай упар ва изиллаб й и ^ а р эди.
- Хай болам , узингни тут,- деди эри билан етиб келган Мирсобит амакисининг аёли Комила 
келинойи уртанганча,- жаноза укилмагунча ойинг *аммасини эшитиб ётадилар, й и ^ а б унинг 
*ам ру*ига азоб берма. Ундан кейин маййитга куз ёшинг томса , умрбод туш ингга кирмайди 
деган гап бор.


- Келинойи ... - деди Сулаймон уксиб - уксиб ,- Мен бу гапга ишонмайман. Ахир *амма билмаса 
*ам сиз яхши биласиз-ку, ойижонимларни канака эканликларини. Улар мени ташлаб кетадиган 
она эмасдилар. Улар тушларимга кирмай куядиган она эмаслар ... Мен "Ойижооон" десам 
бааас. Ойижоним ... Албатта , албатта ёнимга келадилар. Дийдорларига муштоклигимни 
билсалар бас ... Канча й и ^ а га н и м , куз ёш ларимнинг неча томчиси юзларига томганининг 
фарки йук, улар учун ... Мен ишонаман... Ойижоним мени й и ^ а га н и м учун айбситмайдилар 
...*ечам айбситмайдилар ... Мен бутун уйни бошимга кутариб уввос солаётганим йук- ку ахир . 
Мен *ам Алло*нинг бир ожиз бандасиман. Бу вактда кандай й и ^ а м а й туриш мумкин ... Ахир 
дунёдаги энг азиз инсонимдан айрилдим...
Орадан ярим соат утмай *овлини одам босиб кетди.
Барча дил- дилидан уртаниб й и ^ а р эди.
Айникса Асрор аканинг нолаларига чидаб булмади. У Мастура опанинг бошида утириб аччик - 
аччик куз ёш тукканча видолашар экан , кунглидаги сузларини сунгги бор синглисига айтиб 
колишга интиларди:
- Онаш синглим... Жоним синглим... Куз кувончим... Акасини етим ака килиб ташлаб кетган 
чиройлигим... Такдиридан кочиб кетолмаган эрка кийигим. Дардларингга дармон була олмаган 
ношуд акангни кечир , азизам. Энди онамнинг исларини кайдан излайман?! Кунглимнинг хуш 
ифорини каердан топаман?! Ж онимга таскин кидирганда кимнинг истикболига чопаман? Узи 
сени неча йилда топган эдим. Дийдорингга туя олмай куксимни муштлаб колавераманми ? 
Энди ширин дийдоринг киёматга колдими ?
Асрор ака Мастура опанинг кузларини силади , сунг уни силаган узи кафтларини упди.
- Мар*уманинг сунгги иззатини килиб чиройли урин тушаб уша жойга олайлик,- деди барча 
Мукаррам келинойи дея мурож аат килаётган ёши у л у f аёл , - бу синглимизнинг уз хонадонида 
кечираётган
@Xazon_Rezgi / 115 #КУНГИЛ_ИФОРИ
сунгги туни. Уни чиройли дуолар билан икром килайлик.
Асрор ака бу аёлни танимади, аммо махалланинг канвойи , илмли аёлларидан бири эканлигини 
юракдан *ис килди.
У индамай урнидан туриб , аёлларга уз вазифаларини бажаришлари учун жой бушатди.
Аёллар хонанинг уртасига киблага т у fр и килиб пахталари купчиб турган о*орли курпалардан 
учтасини уч буклаб устма- уст урин солишди. Устидан янги о*ор чойшаб тушашди. Бош 
тарафига *ам жилдланган ёстик куйишди. Сунгра Сулаймон ва жиянлар ёрдамида Мастура 
опанинг бош тарафини киблага туfри л а б уни *озиргина солинган уринга ёткизишди. 
Мар*уманинг кулларини икки тарафига силаб текислаб куйишди.
Унинг устидан яна янги оппок чойшаб ташлашди. Мастура опа шу ётишда ж уда хушруй булиб 
кетган эди . Уратилган оппок майин дока румол остидан *али ок ораламаган ж ингалак сочлари 
муралаб турар , биров атайдан ё f суртиб ялтиратган каби коп- кора булиб кетган усик 
кошлари *имо билан керилган каби , сочларининг такрори мисол жингала куюк киприклари 
оппок атиргул гулбаргидек нозик юзларига кенг соя ташлаган , бетоблик ч о ^ а р и д а ранги


кетиб к,олган лабларига кайтадан акикдек ранг кириб жилваланар эди.
Синглисининг бошига келган Зо*ида опа й и ^ а й - й и ^ а й , уни кайта - кайта упарди :
- Сингилжоним , сен шунчалар чиройлимидинг , сен шунчалар *ам дилбармидинг ?!
Синглиси Мастуба опа эса бу тарафда а ф ^ н чекарди :
- Ал - Мусаввир сифатли Алло* узи суйган бандаларини дарго*ига шундай хушруй киёфада 
олар экан. Ило*им кабрингиз ж аннат б о ^ а р и д а н бир боfча булсин , опажон...
- Мар*ума эртага жума намозига чикариладиган булди.
Кариндошлар махалла оксоколидан бу хабарни эшитиб сергакландилар :
- Ж ума ...
Улар уз изтироблари билан булиб кунни *ам унутишган экан. Ж ума сузи барчаларининг ёнган 
кукракларига суб*идам эпкинидек ором бахш этди.
- Энди булди , барчангиз утиринг, - деди Мукаррам опа Хозир й и ^ д а н эмас, дуодан фойда. 
Й и ™ узингиз учун , дуо эса исми жисмига мос Мастура синглимиз учун . Хар ким кодир 
булганча дуо килсин... Мендан сунг такрорланг...
Тонг отиши билан куча юзи, *овли мар*уманинг *урмати учун ташриф буюрган одамларга 
тулиб кетди. Изди*омнинг куплигидан махалла фаоллари кенгашиб аёлларни *овли ва уйдаги 
хоналарга , эркакларни эса кучага жой килиб жойлаш тириш га келишдилар.
Аммо бу та*лит тартибни саклаш ж уда кийин булди . Келган инсон бор- ки , "онам"лаб , 
"опам"лаб , "синглим"лаган куйи Мастура опани сунгги бор куриб колишга интилар , у ётган 
хонага киришга мушток булар эди.
Хилола илк бора каттик таажж убланди. "Ойижон кейинги йилларда деярли уйдан чикмаган 
булсалар , бунча инсоннинг кунглидан кандай жой олиб улгурган эканлар ?!"
- Мастураой ойижонингиз анча йиллар махаллада аввал котибалик , сунгра аёллар 
масла*атчиси булиб ишлаганлар, - деди Ма*ина амма Хилоланинг кунглидагиларни укиб 
тургандек, - у туфайли канча оилалар ажралишдан сакланиб колган, канча ёшлар *аётда уз 
урнини топган. Яна канчалари... Эээ**... Барчасини айтиб *ам , етиб *ам булмайди. Инсон 
зотининг *отирасидан булар чикади деб уйлайсизми ? Айникса узига беfараз, дилдан яхшилик 
килган инсон оламдан утганда сунгги бор розилик сураш , шу билан узининг уша инсон 
олдидаги охирги бурчини, охирги *аккини бажариш илинжида келганлар булар .
Соат туккизларда fа ссо л аёл келди. У келиши билан Мастура опа ётган жой билан ёнма- ён 
жойлашган хонада fала- -говур, чувур- чувур кучайиб кетди. Аёллар мар*умани покловчи 
fа ссо л аёлга карашиш учун навбат талашардилар.
- Мен кираман, мен кираман... Мен... Мен *ам савоб умидидаман. Мени опамлардан карзим 
катта.
■Рассол аёл бундай вазиятларни куравериб пишиб кетган экан. Каттик турмаса иш


пишмаслигига кузи етди . Шу сабаб кушни хонага чикиб шарт гапирди
@Xazon_Rezgi / 116 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мар*умани сунгги йулга кузатиш учун поклаш - кириб куриш билан битадиган жараён эмас. 
Менга иш берадиган аёллар керак. Бели чидамайдиганмас. Учта аёл булса етади. Барчалари 
комил та*оратли булишсин. Тушундингиз- а ? Узаро келишиб , ким киришини айтарсизлар 
Айтганча , мар*уманинг кизлари биринчи навбатда кириши керак эди. Аммо кизлари йук экан. 
Шу сабаб ё л ™ з келинлари биринчи навбатда кирадилар. Айтиб куяй, бу мар*уманинг сунгги 
илтимослари *ам булган экан.
Келинимиз канилар ?
■Рассол аёл уртага чиккан Хилолани ж уда ёш ва бунинг устига тол *ивичдек нозиклигини куриб 
*айратда котди. Аммо унга карши бир о ™ з суз айтмади.
Хилола унга кайта салом берди .
- Ваалейкум ассалом , кизим. Алло* умрингизни зиёда килсин. Мар*ума опамиз сизни ало*ида 
айтиб кетганларига караганда , улар учун ж уда кадрли булганингиз куриниб турибди.
- Менга *ам ру*сат беринг. О п о ^ й и м н и сувларини узим ташиб берай. Хуп денг , хуп 
деяколинг, - дея зор -зор й и ^ а д и кушни келин Мало*ат , - агар улар орага туш маганларида 
мен *озир каршингизда турмаган ва уч нафар фарзанднинг онаси булмаган булардим . Менинг 
у кишидан карзим ж уда куп , илтимос...
■Рассол аёл Му*аббатнинг бу сафар "уткирлиги" утмади.
Й и ™ - с и ™ , ёлвориш билан Мастура опанинг сунгги *изматини киладиган аёллар сони етти 
нафарга етди.
■Рассол аёл Мукаррам опадан суради :
- Билмайсизми , Мастура опа Мало*атга кандай яхшилик килган эканлар ?!
- Бир вактлар, ан икро™ ун бир йил аввал Мастурахоннинг кушнисининг у ^ и Ра*матжон билан 
Мало*ат бир - бирларига кунгил куйишган эди. Ра*матжоннинг онаси Уfл ин и нг кунгли учун 
кизникига совчиликка борган, аммо киз тараф уз кизларини буларга беришга унамаган. Сабаби 
Ра*матжонлар узбек, Мало*атнинг оиласидагилар эса козок булишган. Козокларни биласиз . 
Ж уда fур ур л и ва урф- одатларини ма*кам ушлайдиган халк булишади. Мало*атнинг 
уйидагилар *ам "Кизимизни берсак, факат узимизнинг козокка берамиз" дейишади.
Бу катъий рад жавобидан икки ёш ж уда каттик туш кунликка тушадилар. Ра*матжон эса бор 
чорани бу ерлардан бош олиб бошка юртга кетишда деб билади.
Йигитнинг изиллаб й и ^ а б турган онасидан бор гапларни эшитган Мастурахон уша куниёк 
лан ™ л л аган кок пешинда уч махалла наридаги Мало*атларникига яёв борганлар.
Узларини кутиб олиб дастурхонга таклиф килган хонадон эгаларига шундай сузларни топиб - 
топиб гапирган эканлар- киии ...
- Сизлар ким булибсизлар- ки , Алло* ило*ий му*аббат неъмати билан сийлаган кунгилларга


айирмакашлик киласизлар ?! Му*аббат - Алло*дан. Агар бу му*аббат эмас, шунчаки кунгил 
хуши булган-да , бу ерга келмасдим. Нима фарзандингизнинг сиз уйлаган нарсага фа*ми 
етмасмиди ?! Етган албатта! Сизларнинг карши булишингизни аввал бошдан билган. Аммо асл 
му*аббати *ар кандай шароитда *ам уз сузини айта олади, билиб куйинг. Сиз булса "Сен - 
узбек, мен - козок" деб утирибсиз. Аммо биз бир яхлит мусулмонмиз . Миллатларимиз орасида 
нико* мумкин эмас деб *еч каерга ёзиб куйилмаган. Мар*амат, шундай ёзилган жойи булса 
курсатинг, тан бериб ортга кайтай.
Мастураой уша куни тик оёкда анча гапларни гапирибдилар. Охири хонадон эгаси уларни 
тухтатибди :
- Бир пиёла чойимизни ичмасангиз сизга киз йук ...
Куп утмай ёшларнинг туйи булди. Ва барча Ра*матжоннинг дидига койил колди. Мало*ат 
махалланинг олди келини булди. Бу якин атрофда Мало*атчалик кайнона- кайнотасининг 
дуосини олган келин топилмаса керак. Буларнинг бари Мастурахоннинг шижоати билан булган 
эди.
■Рассол аёл Мукаррам опага ажабланиб караб куйди:
- Хаа , сиз бу вокеаларни шундай айтиб бердингизки , бари куз унгимдан кинотасмадек утди. 
Мало*атнинг кайнонаси *ам шу ердамилар ?! - суради у
- Ха шу ерда , - деди Мукаррам опа ,- каршингизда. Мало*ат менинг бешта киздан кейин 
т у ^ л г а н ё л ^ з у ^ и м Ра*матжоннинг аёли .
Мукаррам опа атрофдагиларга ишора килди :
@Xazon_Rezgi /117 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мастура опани поклаш учун навбат талаш аётганларнинг барчасининг худди бизники каби уз 
*икояси бор.
- Опа , Аямизни качон сувга оламиз ?! - суради аёллардан бири , - соат унга якинлашаяпти. 
Улгурмай колмайлик.
- Уларни барвакт ювинтириб куйсак, кечрок келганлар хайрлашайлик деб тихирлик килишлари 
мумкин. Шунинг учун уларни чин уйларига олиб чикиб кетадиган вактга тайёр килиб берамиз. 
Колаверса , яна бир у ^ л л а р и н и н г Россиядан етиб келиши кутилаётган экан. Биз уларни сувга 
олгунимизга кадар улгуриб келсалар яхши буларди.
■Рассол аёл шундай деб эшикка якин утирган аёлларга буюрди :
- Илтимос, яна бир марта эркакларни чакиринглар , охирги марта видолашиб олишсин ... 
Поклаганимиздан сунг , юзлари кайтиб очилмайди...- у шундай деб аёлларга юзланди ,- сизлар 
эса эркакларнинг келишига йулни бушатиб куйинглар ...
Орадан куп вакт утмай кучадан якин кариндош , жигар булган эркак- у , йигитлар туп- туп 
булиб Мастура опа ётган хонага кириб унинг атрофида гир айлана булиб тизилиб утиришди. 
Си fм аган л ар яна иккинчи каторни *осил килиб утиришди. Колганлар эса навбатларини кутиб 
тик колишди. Сулаймон Мирсаид акани суяб олиб кирди. Мирсаид ака бир кечада шилиниб 
тушибди. Куллари тинмай калтирарди. Бир томонда Мирсаид ака , бир тарафда Асрор ака уз


Мастураларининг бошида паст ва б у ^ к овозда чиркираб й и ^ а б фарёд чекишар эди. Шу пайт 
*овли тарафдан раста булиб колган овоздаги йигит фарёди эшитилди:
- Сунгги дамига улгурмаганим , онаааам...
Бу Акромжон эди. У хонага кириши билан узини Мирсаид аканинг б аfрига отди :
- Ота , мен яна етим булиб колдимми ?! Баfрим тулди деб кувонганимда юрагим яна 
ковжирадими ?
У Мирсаид акадан узини олиб Мастура опанинг бошига энгашди. Юзларидан тинмай упар ва 
й и ^ а б - й и ^ а б сузларди:
- Туйингнинг турида тураман деган ваъдангиз кани , аяжооон ?! Уйлаганингда даврадан 
чикмай уйнайман деган сузларингизга нега вафо килмадингиз , аяжооон ?! Мени ташлаб 
кетишга кузингиз кандок кийди, аяяя ?! Дийдор киёматга колдими , жоним аям ?! 
Кузларингизни йулларимга интизор килган мен абла*ни кечиринг ... Мен узимни кандай 
кечираман энди , аяяяя?
Шу пайт Акромж оннинг кузи рупарасида утирган Сулаймонга туш ди :
- Акаааа , жон Акааа?! Буларнинг бари туш денг . Мени чимчилаб у й ^ т и б юборинг...
Шу вакт fа ссо л аёл Му*аббатни овози янгради :
- Вакт булди ! Мар*уманинг сунгги иззатини килайлик...
Акромжон Мастура опани маркам кучди :
- Менинг аям мар^ума эмаааас ... Маркума эмааас...
Шу пайт Сулаймон Акромж оннинг билагини маркам кисди :
- Акром ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
41- КИСМ
Акромжон ука ... Ойижоним бизнинг олдимиздаги уз фарзларини бажариб булдилар. Энди ... 
Энди фарзларини бажариш навбати бизники ...
Юр , таш карига чикайлик. Ойижоним Алло^нинг *узурига фариш тадек пок боришлари учун йул 
берайлик. Узи ш ун доfам сени куп ...кутдик...
Акромжон Сулаймонга дардли караб турарди. Акасининг сузлари унга каттик таъсир килди. 
Акасига "хуп" дея бош эгди.
У охирги маротаба Мастура опани маркам кучди . Юзидан упар экан, ожиз шивирлади:
- Ая...Аяжооон . Борар манзилингиз Фирдавс жаннати б о ^ а р и булсин.


Аяжооон... У ердаги туккан онамга салом денг ... Уларга "Акромжонингиз менинг *ам болам 
булган" денг. Аяжооон , мен Алло*имдан *ар куни дуо килиб сурайман. Хар иккингизни бир 
ж аннат а*лидан килсин ...
- Булди , болааам... - Асрор ака Аркомж оннинг бошига эгилди . Унинг к у л т и ^ д а н кутарди,- сен 
билан менинг дардимиз бир экан- у, аммо сингилжоним айтилган вактдан кеч колиши мумкин 
эмас.
Асрор ака Акромжонни етаклаб хонадан чикар экан, куйилиб келаётган куз ёшларини тухтата 
олмас эди :
" Сингилжоним, яна канча инсоннинг дардига дармон булгансан ?! Мен синглим деб бузласам , 
бу йигит "аяжон" деб чиркираса ?! "Опажон" деб куксини муштлаётганилар канча ?! Айт , 
синглим ?! Узинг учун *ам яшаганмидинг, мунисам?!"
Бу пайтда нариги хонадаги аёлларнинг шивир - шивири кучайди :
- Тавба , бу йигит Мастура опанинг *удди узи- ку ? Ростдан тутинган у ^ и м и ? ! 
Адашмаяпсизларми ?! Аллакаерлари Сулаймонга , аллакаерлари Мирсаид акага *ам ухшар 
экан ?!
- Эээ айланай , "Туккан эмас , боккан она" деб шунга айтишади- да . Акромжон Сулаймон билан 
бир уринда ётиб катта булган экан. Мирсаид ака уни уйга олиб келганда ун икки ёшларда 
булган. У вактда уз онаси тирик булган. Орадан куп утмай у аёл жонини эгасига топширган 
экан. Акромж оннинг сингилиси *ам бор экан. Аммо *озир ту fук х он а д а экан. Мастура опанинг 
утганини у кизга билдиришмабди.
- Бу йигитнинг томирларида кон эмас ме*р окар экан- да ?! Шу сабаб узига ме*р берган 
инсонларга ухшаб кетган экан...
Эркаклар Мастура опа билан хайрлашаётган вактда Ро*илахон опа Хилолани ошхонага тортди. 
У ерда Хилоланинг опаси Нигора чой тайёрлаб турган экан.
- Кизим , бир бурда нон тишлагин. Кечадан буён ичингга битта уш ок *ам киргани йук.
- Егим йук , ойижон,- Хилоланинг т о м о ™ кирилиб , товуши б у ^ л и б колганди. Овози базур 
эшитилди.
- Болам , рангингни кара . Куйиб кетганидан оппок юзларинг коп- корайиб кетибди. 
Кийимингдан елка суякларинг кирра - кирра булиб буртиб ётибди.
- Егим йук,- кайта такрорлади Хилола 
@Xazon_Rezgi /119 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Кизим , бу нарсани сен учун сураётганим йук. Хозир Ойижонингни поклаш учун кирасан. У 
ерда узингни ма*кам ушлашинг, ша*дам тутиш инг керак. Энг охирги имконинг кадар уларнинг 
сунгги *изматларини килиб колишинг керак. Мендан буни аданглар илтимос килиб айттириб 
юбордилар. Улар шуни таъкидладилар- ки , сен аввало адангларнинг - сингилларига , 
кайнотангнинг -тан- ма*рамига , ж уф тингнинг - онасига ва ни*оят узингнинг - ойижонингга бу


дунёда жисм- у танинг билан килишинг мумкин булган энг охирги *изматингни сидкидилдан 
адо килар экансан.
Родила опа Хилолани ойнанинг олдидан четга тортди :
- Кел кизим , белингни маркам килиб бойлаб куяй.
У шундай деб Хилоланинг белини *алитдан бери кулида ушлаб турган майин ва катта дока 
румол билан куйлагининг ичидан сириб бойлаб куйди.
- Буни охиригача ичасан, - Нигора синглисига кайнок новвот чой тутди.
Нигора Хилолани утказиб гали билан чой хуплатиб , озрокдан ширинлик едира бошлади.
Хилола опасининг кулидан таомланар экан, кузларидан дув - дув ёш тукилар , ора- сирада 
нафаси тикилиб энтикиб коларди...
- Эркаклар ичкаридан чика бошлашди. Энди боракол ...
Родила опа кизини кузида ёш билан кузатиб колди :
- О* , болам- а... Бундай келин булиб ,келинликнинг гаштини *ам сура олмадинг- а... 
Тоълеингга шурликкина Ойижонинг тирик юрсалар нима эди- я ?! Буви булиш бахти *ам насиб 
килмаган опажоним- а ?!
Ро*илахон опа шундай деб бирдан сергакланди :
- Алло*им , кадаринг шу булса биз ожиз бандаларинг кандок *ам каршилик кила олардик?! - 
деди у шикаста овозда шивирлаб ,- Билиб - билмай исён килиб уйлаган фикрларим учун узинг 
кечир . Мастура опамни ж аннат а*лингдан килгин. Киёматда аршнинг соясида тургувчи 
бандаларинг сафида булишларини раво кур... П айfамбаримиз Саллоло*у Алай*и 
Вассалламнинг кулларидан кавсар сувларини шодланиб ичмокликни насиб айла! Амин Алло*у 
акбар !
Fассол аёл Мастура опани сувга олганда *айратдан кузлари катта - катта очилди :
- Ё Алло* ! - дея хитоб килди у ,- Узингсанг *ар нега Кодир!
У атрофида тизилиб турган аёлларга куп гапиришни истамади, гапни киска килди :
- Онажонимдан ж аннат ифори келмокда...
У барча аёлларга иш таксимлаб берди . Хилолага эса узининг унг тарафидан жой берди :
- Сиз сув куйиб турасиз...
Fассол аёл Мастура опани барча коидаларга амал килиб поклади. Ишининг охирида Ма*ина 
опа киришда кулига тутказган ярим литрлик баклажкадаги сувни олди. У баклажкани 
0
fзи ни
очиб Хилолага тутди.
- Ойижонингизга жон бераётганларида охирги сувни томизиш сиздан булган экан. Энди зам-


замни *ам сиз беринг.
■Рассол аёл Мастура опанинг пастки ж а ^ н и аста узига тортди :
- Онажон ... Зам- замдан ичиб олинг ... Сунгги манзилга кетаётганингизда ер юзидаги энг гузал 
муъжизавий неъмат *амро*ингиз булсин ...
Мастура опанинг 
0
fз и аста очилди . Хилола Ойижонисининг 
0
fз и г а зам- зам куйди.
- Булди...
■Рассол аёл колган зам-замни челакда атайин колдирган сувга кушди. Сунгра уша сувни 
мар*уманинг юз- кузидан кули билан сочма килиб сепган булди.
- Кани энди хайрлашиб колинг.
Хонадаги аёллар Мастура опага "Мендан рози булинг, сиздан мингдан минг розимиз" дея 
хайрлашиб , кафанлашга киришдилар . Хилоланинг эса гапираман дея тили тутилди. У узини 
матонатли тутиш га минг уринса- да , бунга бардоши етмас эди.
- Ойижон , сиздан кечирим сурайман,- деди Хилола юраги тутд ек тукилганча , - сизни охирги 
кунларда куп кийнаб куйдим. "Овкат енг" дея сизга куп азоб бериб куйдим. Сиз эса менинг 
кунглимга караб , жонингиз анча кийналди.
Мен сизга яхши булсин деган эдим. Таомлансангиз кувватга кирасиз, сунгра соfаясиз деб 
уйлабман. Мени кечиринг , Ойижон... Мендан рози булинг , ойижон...
@Xazon_Rezgi / 120 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Кизим , бу кечирим сурайдиган иш эмас. Бунга уз вазифасини сидкидилдан бажариш 
дейилади. Алло*им барча аёлларга сиздек окила келин берсин,- деди fа ссо л аёл,- мен шу 
касбимнинг ортидан канчадан - канча вокеаларга гуво* булдим. Канчадан- канча инсонларга 
сунгги либосини бичиб кийдирдим. Канча ёмонни курдим. Канча яхшини курдим . Барчасидан 
бир ибрат , хулоса олдим. Мен боя Ойижонингизни сувга олаётиб *айрон булганимни 
сездингиз- а ? Одатда бундай *айратим, *айроналигим сабабини купда таш имга 
чикармайдиган инсонман.
Аммо бу сафар айтаман. Сиз кайнрнангизни касал ётган *олларида бутун жисмиларини гулдек 
ораста тутибсиз, бу дегани бир келин, бир киз сифатида уз вазифангизни сидкидилдан 
бажарибсиз. Килган ме*натларингизга сиз *ам рози булинг. Алло* сиздан рози булсин... - 
fа ссо л аёл шундай дея пешонасидаги терни артди ,- энди эшикларни очамиз. Онажонимизнинг 
кетиш соатлари етди .
Онажон ... Сунгги манзилингизга хуш боринг!
У ер саодат манзилингиз булсин. Алло*им "бандам" дея, Росулимиз Саллоло*у Алай*и 
Вассаллам "умматим" дея ёрлакасинлар. Хур кизларга *амро* булинг. Бу дунёда тотган 
за*матларингиз у дунёда бошингиздан *идоят, шафоъат , офият нурлари булиб ё^ лсин...
Аёллар йул бушатдилар ... Хонадаги поклашда ишлатилган анжомлар тезда олиб чикиб 
кетилди.
Мар*ума эркаклар олиб кирган тобутга солинди.


Куп утмай тобутни кутардилар . Тобутнинг энг бошида Сулаймон ва Акромжон оналарига елка 
тутиш ган эди.
Тобут уйдан чикиб кетаётганда оломон бир гувранди. Хилоланинг назарида бутун *овли ва 
уйлар уз урнидан бир силтаниб, кутарилиб туш гандек булди . Хилола яшил духоба ёпилган 
тобутнинг ортидан югургиси келди аммо оёклари узига буйсунмай тош котганди.
Хилола оломон ортидан кулларини умидсиз чузди...
Зумда ...
Ер, осмон , одамлар ... Барчаси бир чирпирак булди-ю ...
-Келин *ушини йукотди !
- Сув беринглар !
- Сув сепайлик...Олиб келинг...
- Пиёз *идлатайлик...
- Фойдаси булмаяпти...
- 0 f з и г а *ам солиб куринг- чи...
Хилола бу гапларнинг барини эшитиб ётар , аммо зил босган ковокларини йириб кузини оча 
олмас, танасини *аракатлантира олмас эди.
Тупалонда кимдир уни 
0
fзи н и пиёзга тулдириб куйибди. Хилоланинг нафаси б у ^ л д и .
"Бу одамлар *озир мени улдириб куйишади ,- уйлади Хилола ,- Ойижоним каерда эканлар ?!" 
Шу пайт унинг жонига Мало*ат оро кирди.
- Хилоланинг атрофига калашиб туриб олибсизлар! - деди у аёлларни нари суриб , - *аво утсин 
бу ерга *ам . Нарирок туринглар . У шундай деб Хилоланинг бошига энгашди,- кимнинг иши бу 
?! Кунглини а ^ а р и б о ^ з и г а пиёз тулдириб куйиш?! Тавба килдим- эй ?!
Мало*ат Хилоланинг 
0
fзи н и йириб очиб пиёз булакларини бирма- бир чикариб ташлади .
Шу вакт Саодатхоннинг овози эшитилди.
- Йул беринглар ...
Хилола д и м о ^ н и ёргудек булган нашатир спирт *идидан узига келди :
- Иммм...
- Хайрият-ей ана энди узига келди,- деди кимдир.
Куп утмай Хилола узини ё т о ^ д а курди . Уни у ерга бир амаллаб суяб олиб киргандек булдилар


Остонада Нигора куринди:
- Синглим...
Ташкаридан шикаста овозда укилган куръон тиловати эшитилар эди...
Хилола орадан канча вакт утганини фаркламади.
Бир вакт к у л о ^ г а "Эркаклар кайтишди" деган овоз чалинди. Хилола тур парда ортидан 
Сулаймонни гандираклаганча зинага келиб утирганини курди. Унинг дупписи, елкалари , 
куйлагининг кул кисмининг у ер , бу ери майин тупрокка беланиб турар эди.
- Ойижонни Сулаймон акам кабрга куйибдилар ,- уйлади Хилола хурсинганча.
У шу *акда уйлаган за*оти бир таникли инсоннинг маш*ур сузлари ёдига тушди:
- Хайр , тупрокка айланган онам ...
Салом , онамга айланган тупрок ... Ш Ш аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
42- КИСМ
Хилола тирсакларига таяниб аранг бошини кутарди. Бир амаллаб урнидан турди . Турдаги 
кийим жавонни очиб Сулаймоннинг ёзлик енгил куйлак - шимидан саралаб олди ва 
чайкалганча ташкарига йул олди:
- Сулаймон ака ,- дея эрини о*иста чакирди у,- ювиниб кийимларингизни алиштириб олинг. 
Унгача сизга чой тайёрлаб тураман.
- Акромж онга *ам кийим бер ... У *ам кийим алиштириши керак ...
Хилола эридан "нимага ?!" деб сурамади. Саволларсиз "Хуп булади" дея бош ирfади.
Хилола куп уйлаб утирмай Акромж онга Сулаймоннинг бирор марта *ам кийилмаган о*орлик 
куйлак- шимини олиб чикди. Акромжон Сулаймондан *ийла баланд эди.
"Мулла акамга лойик келиши керак" дея уйлади Хилола танлаган кийимларини чамалаб ва 
уларни узини кутиб турган эрига олиб чикиб берди :
- Булар мулла акамларга ...
Сулаймон Хилола узатган кийимларга бир куз ташлади- ю кунгли тулди шекилли:
- Яхши ,- деди ва о ^ р кадамлар билан нари кетди.
- Хилола , нега турдинг ? - деди кулида бир коса мошхурда кутариб олган Нигора,- суюк овкат 
ичарсан деб шундан келтираколдим. Истасанг ош *ам олиб келаман. Юр хонангга.
- Опа , мен яхшиман. Хавотир олманг. Эркаклар келишибди , шунга додажонга бир коса иссик


овкат тутай дегандим
- Додажонингларни аллакачон ичкарига олдик, аммо овкат ичира олмаяпмиз,- деди Нигора, - 
бундай вактда одамдан овкат утади дейсанми ?!
- Мендаям шу... - деди Хилола , - бирок додажонни овкат ичишга адамлар кундириб берсалар 
яхши буларди.
- Адаж онимлар мозор бошида колибдилар . Сингилларининг кабрлари бошида "Ёсин", "Мулк" 
сураларини кайта- кайта укияпганмишлар... Куёв билан додажонингни эса таъзия билдиришга 
келганларни кутиб олишга уйга кундириб жунатибдилар.
Адамлар менимча кун ботгунча кайтмасалар керак
Хозир укамдан мозорбошига *ам майда- чуйда егулик чикартириб юбордик. Гурков амаки ва 
ёрдамчилари , кабристон коровули , адамлар - барчаларини *исобга олдик.
"Адамларни узларини овкатланишга уша амакилар кундирсалар яхши буларди"- уйлади 
Хилола узи эса опасидан суради:
- Додажонни ёнларида ким бор ?
- Эркаклар алмашиб туришибди . Бу ерга келаётганимда кичик амакинг ва амманг утирган 
эдилар .
- Буни менга беринг,- Хилола опасининг кулидан косани олиб кичик ме*монхонага йул олди .
У ерда Мирсаид ака бошини куйи солинтирганча жим утирар, Ма*ина амма эса йи^ ай ве ри б
т о м о ™ б у ^ л и б кетганлиги учун гапирмасдан тасбе* угириб утирар эди. Афтидан у *ам 
укасини таомланишга кундира олмаганлигидан *афсаласи пир булган эди.
- Ассалому алайкум , додажон... - Хилола паст товушда салом бериб кулидаги косани Мирсаид 
аканинг ту fр и си га аста куйди,- илтимос буни ичиб олинг...
Мирсаид ака келинининг саломига бош ирfаб алик олди , аммо косани кули билан нарирокка 
итариб куйди.
- Додажон , илтимос шу овкатни ичинг , - менинг ойижонимга берган ваъдамни бузилишига 
сабабчи булманг .
Мирсаид аканинг кошлари чимирилди. Хилолага "Кандай ваъда эди у?!" дегандек ер остидан 
каради
@Xazon_Rezgi /122 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Мен ойижонимга , - дея о*иста гапира кетди Хилола дастурхон попугини уйнаб ,- уларнинг 
илтимосларига кура ваъда бергандим. Ойижонимлар "Вакти келиб оламдан утсам , 
додаж онингизга худди уз адажонингизга караган каби самимий муносабатда булинг. Тонгда , 
туш ликда , кечки овкат пайтида бир пиёла иссик чойни д а р и f тутманг. Бир коса мазали овкат 
ва ширин муомалани чин дилдан икром килинг. Мени кабрда тинч ётсин десангиз уларни 
*амиша *урматларини жойига куйинг. Мендан кейин узларини етимлардек *ис килиб елкалари


кисилмасин , мунfайиб колмасинлар" дегандилар
Додажон, т у fр и дунёнинг неча минг аёли каршингизга келиб сидкидилдан *изматингизни 
килган такдирда *ам , ойижон уз куллари билан дамлаб тутказган бир пиёла чойга 
арзитмаслигингизни биламан.
Аммо ...
Улар дунёдан утар ч о ^ а *ам узларини уйламадилар , барчамизнинг fамим изни едилар. Биз 
*ам *озир ойижоннинг юзлари учун кунгил сураб йуклаб келганларни *урматини жойига 
куйишимиз керак. Бунинг учун эса куч керак.
Хилола шуларни айтиб жим булиб колди . Сунгра додажонисига саволли бокди :
- Таом илиб колди шекилли. Кайноккина килиб иситиб келайми ? !
Мирсаид ака "Йук" дея бош чайкади. У индамай кулига кошикни олди ва косага солди. У 
мошхурдани ютиниб - ютиниб ичар экан, Хилолага савол берди :
- Узингизни овкатингиз кани ?
- Хозир олиб келаман, додажон...
Хилола урнидан туриб таш карига йул олди.
* * *
Мастура опа оламдан утганининг учинчи куни Мирсаид акаларнинг уйида мар*уманинг "кир 
ювди" маросимига тупланишди.
Якшанба куни булганлиги боис барча кариндош- у р у ^ а р бир ерга жам булишди.
Дастурхонга дуо- и фоти*а килингач , аёллар Мастура опа *аётининг сунгги кунларида 
ишлатган кийим - кечак , ёстик жилд ва чойшабларни ювишга киришдилар. Хилола ойижониси 
оламдан утган вактда эгнида булган либосларини ало*ида ажратиб куйган эди. Уша вактда 
либосларда бирмунча сел д о в а р и колган эди . Хилола бу куйлакларни узи ювмокчи булиб 
кулида бир кокиб текислади. Аммо куйлак ва лозимда тугм аде к д о ^ и учратмасдан *айрон 
булди.
Хилола кузларига ишонмади.
Ахир уша куни уз кузлари билан куйлакнинг этагида кичик косанинг 
0
fз и катталигида пайдо 
булган д о ^ и курган эди.
Аммо шу топда куйлак, лозим унинг кулида топ- тоза , бирор гарддан *оли , камига хуш 
ифорли булиб турар эди. Хилола *еч нарсага тушунмади. Уйлаб уйининг поёнига етолмади. 
Унинг хаёлларини Ма*ина амманинг келини катта келини Акида келинойи бузди. Акида 
келинойи Хилоланинг кулида турган куйлак ва лозимни бошка кирлар билан кушиб ташкарига 
олиб чикиб кетди.
У бошлик турт аёл кирларни кулда ювиб , саришталашди.
Аср намозидан сунг Ма*ина амма барча кариндош аёл ва эркаклардан бир жойга 
тупланишларини суради.


У барча й и ^ л г а н д а пайтда уларни Мастура опа сунгги кунларини яшаган хонага бошлади
- Энди гап бундок ,- деди Ма*ина амма й и ^ л га н л а р га бир- бир куз ташлаб ,- мен *озир 
Мастураойнинг охирги тилагини бажармокчиман.
Ма*ина амма ёнида турган тугунни ёнига тортди.
Уни очган эди ичидан бир дафтар чикди ва турли *ажмдаги у р о ^ и к нарсалар чикди.
Ма*ина амма кузойнагини очиб дафтарни укий бошлади.
- Бу дафтар очилган , унинг укиётган инсон мен эмас эканман, демак бу фоний дунёни тарк 
этибман.
Мастура бу дафтарга нималарни ёзган экан деб уйлаётгандирсиз- а ?
Аввало , сузим боши:
Ассалому алайкум...
Бу дунё омонат дунё.
Й и ^ а б унга келган *ар бир банда яхши биладики , бир кун хотимамиз албатта яна кетиш 
булади.
Дунё дунё булгандан буён унга устун булган кимсани *еч ким курган эмас.
Мен буларни нима учун ёзмокдаман?!
Билмадим бу сузларни юзма- юз айтиб кунглингизни бузгим келмаган булса керак. Дафтарга 
калбимдагиларни *отиржам ёза олганимдандир балки.
Мен узимга тегишли буюмлардан арзирларини *адя сифатида сизларга колдиряпман. 
С а н д и ^ м д а ало*ида кадоклаб номингизни ёзиб куйдим.
У ерда тилла такинчокларим *ам бор. Уларни *ам кунглингизни колдирмаган ва оfритм аган 
*олда таксимлашга *аракат килдим.
@Xazon_Rezgi /123 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Шу уринда исмини ало*ида таъкидлаш ни истаган бир инсоним бор эди. У инсон Зо*ида 
опамнинг келинлари Саодатхон . Мен улар учун зумрад кузли узугимни ажратдим. 
Саодатхоннинг мен ва уйимиздагилар учун *измати катта булди. Кунглимда бир хуш ниятим 
бор эди. Вакти келиб Хилола кизим *омиладор булса , Саодатхоннинг кулида кузи ёришини , 
уша вактда шу узукни Саодатхонга уз кулларим билан такиб куйишни орзулаган эдим. 
Саодатхон! Менга килган *изматларингиздан рози булинг. Мен *ам сиздан розиман. Орзуим 
эса бир кун амалга ошишини кунглим сезиб турибди "
Мастура опа шу та*лит барча кариндош -уруfларга уз из*орларини ёзиб чиккан экан. Ма*ина 
амма дафтарни укиб толикиб колганда , Акида уни давом эттириб укий кетди .


Дафтарда номи ёзилмаган таниш аёл колмаган экан. Мастура опа кудаси Ро*илахонга а*лок, 
одоби гузал кизни тарбиялагани учун ало*ида миннатдорчилик билдирган ва узи учун Хаждан 
*адя сифатида келтирилган севимли Куръон китобини муносиб курибди.
Аёллар учун ёзилган дил номанинг охирида Хилоланинг исми ёдланган эди.
- Асал кизим , жонимнинг мал*ами, Хилолам. Сиз менинг Алло*дан сураган гузал 
дуоларимнинг бетакрор ижобатисиз. Мен Алло*дан у ^ и м учун окила ж уф т сурагандим. У 
менга келин билан бирга бир йула фа*м- у фаросатда тенгсиз киз ато этди. Узига беадад шукр. 
Сиз уйимга кадам босган кундан кунгил кошонам нурга буркалди. Кунларим камалак рангини 
олди. Киска вактда сирдошим, дилдошимга айландингиз. Бошим ёстикка теккан кунларда 
дардимга энг ширин мал*ам булдингиз. Сизнинг мен учун килган *изматларингизни кайтара 
олишга кузим етмайди. Кулимдан келгани биргина дуо. Дилдан килинган самимий дуо эса 
мустажобдир.
Болам... Алло* умрингизни зиёда килсин . Доимо узининг суюкли бандалари каторида килсин. 
Инсонларни *амиша сиздан манфаат курадиган , шу сабаб туфайли тупланадиган 
савобларингиз уммон томчиларидек беадад буладиган килсин.
Кизим... Онамдан колган бир ж уф т тилла билагузукнинг бири сизники.
Иккинчисини эса Акромж онимнинг булажак умр йулдошига "Ойижоним"дан дея уз 
кулларингиз билан такиб куйинг. Мен Алло*дан бу у ^ и м г а *ам сиздек муносиб ж уф т 
учрашини сураб дуо киламан.
Болажоним... Сизни жуда, ж уда суйдим. Бир инсон иккинчисини кай дараж ада суя олса уша 
дараж ада суйдим. Мендан рози булинг... Мен дунёдан утар эканман, хонадонимда сиз 
борлигингиз учун *отиржам куз юмаман.
Сизни Алло* суйсин мени суйганим...
Мастура опа дафтарнинг давомидаги са*ифаларга ма*рам эркаклар учун дил из*орларини 
ёзиб колдирган экан.
Биринчи ёзув Асрор ака номига ёзилишдан бошланибди :
- Ака...
Мендан "Дунёдаги энг беfараз, бетаъма севги кимники?!" деб сурасалар сузсиз "Аканинг 
сингилга нисбатан булган севгиси" дея жавоб берар эдим.
Умр турфа хил бахтлар таъм ининг тотиш билан гузалдир ...
Улар орасидаги энг бетакрори сизнинг менга ту*фа килган "Ме*р" исмли бахт таъмидир.
Акааа... Сизни неча йиллар утиб топдим- у , кунглимдаги армон тугунлари бир-бир ечилди , 
юрагимдаги кемтик уз- узидан битди. Сизнинг *узурингизда ун беш ёшлик вактимда *ис 
килган беfубор хисларни туйдим.
Ака ... Сиз Алло*нинг менга берган мукофотисиз...
Билмадим нега бундай?! Аммо уз ака - укаларимга айтолмаган дардларимни , курсата олмаган 
куз ёшларимни , булишгим келган *урсандчилигимни энг аввало сизга *авола килганман...


Бунга сизнинг доимо менинг кувонч , ташвишларим билан энг биринчи булиб 
*исоблашганингиз сабаб булса не э*тимол.
Ака ... Акажоон ... Сиздан менинг карзим куп . Биламан, уларни тулай олишга кузим етмайди. 
Менга килганларингиз ажрини Алло*им раво айласин.
Магар сингилнинг ака учун сураган дуоси ижобат булса , менинг жойим дуо сураган сингиллар 
сафининг энг биринчи каторида булса керак...
Ака ...
Сиз менга инъом этган энг буюк *адя бу - ... □□□□ аввалги_кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ
43- КИСМ 
Хилола.
Рост айтаман. "Киз устирганман" дея бемалол фахрланаверинг,ака.
Мен авваллари "Уч кизни устириб , вояга етказиб , чиройли тарбиялаган ота - она жаннатга 
тушади" деган гапни эшитсам , *айрон колар эдим. "У™ л устириш захмати ундан кам эмас- ку" 
дея ажабланиб уйлар эдим. Сунгра "Буларнинг бари ота- она шунча йил баfри да камол 
топтирган инжу- дурдонасини узга кулларга юрагининг *ар томирини чирт- чирт узиб 
топширгани сабаб *исобда тутиб айтилган булса керак " деган хулосага келгандим.
Йук...
Ундай эмас экан...
У сузларни м аfзига кейинрок туш ундим . Хилолани келин килгач...
Уч нафар соли*а кизни тарбиялаган ота- она уша кизлари сабаб яна шунча хонадонни обод 
булиши, гуллаб - яшнашига сабабчи булар эканлар. Шу уч окила кизларнинг гузал 
амалларидан неча унлаб инсонлар *узур , *аловат туяр ва булар эвазига берилган мукофот 
дилдан чиккан сара дуо булар экан. Дуолар кабулининг бошида эса уларни тарбиялаган ота- 
онаси туриши табиий *олдир.
Албатта бу менинг шахсий муло*азаларим ...
Ака ..
Биласизми ...
Мен шу ёшга кириб турли сифат ва исмлар билан ардокландим. 
"Гузал кизим", "Эрка келиним", "Ойижон", "Онаси" , "Холажон" .
Менинг учун энг азизи, ардоклиси кайсилигини айтайми, ака ?
Билишни *о*лайсизми ?


Бу сизнинг остонамдан йуклаб келганингизда "Онаш синглим" дейишингиз эди.
Хам она , *ам сингил. Бир вактнинг узида икки азиз аёл...
Айтишадики , синглиси бор аканинг онаси *еч качон оламдан утмас эмиш...
Сиз *ам менда уз волидангизни куришингизни *ис килар эдим.
Бу сузларни битганим учун уз акаларим, укам мени кечиришар деган умиддаман . Уларнинг 
*ам *ар бирларига ало*ида хат битдим... Уларнинг *ам *аётимдаги урнилари бекиёс ...
Аммо сизга мактуб битаётиб кунглимдаги сизга айтмокчи булган сунгги сузларни 
ёзаётганимни уйласам...
Й и ^ а г и м келяпти ака...
Елкангизга бош куйиб й и ^ а с а м ... Сиздан уфуриб турган ёшлигим исини *идлаб , туйиб - 
туйиб йи^асам...
Хозир кунглим "Аканг сендан сунг онасиз , онаш сингилсиз етим булиб колади" деяпти . Сизни 
кунглингизни ярим килиб , дилингизни укситган мушфик синглингизни кечиринг , ака...
Бу кунгил деганлари ж уда fа л а ти нарса экан- да ... Сал нарсага осмонга парвоз килиб , сал 
нарсага чил- чил синиб кетгувчи мурт булар экан.
Ёки факат менда шундаймикан- а , ака ?!
Биласизми , мени кургингиз келаётганда, шу максадда йулга тушганингизни , йул - йулакай 
мен суйган нарсаларни харид килаётганингизни , кучамиз бошида кайрилишингиз, юзларингиз 
яшнаб хонадонимизга келаётганларингиз бариси куз унгимдан бирма - бир лип- лип утарди.
Санай бошлардим:
Бир , икки , уч ...
"Булди акам келдилар" дейишим билан офтобдек чараклаб остонада куринар эдингиз.
Ака... Билсангиз *аётимнинг сиз билан б о ^ и к энг гузал ла*залари ана уша онлар эди ...
Бу сузларни нима учун ёзяпман ... Сиз ака сифатида уз кунгил кечинмаларингизни доимо 
ошкора айтиб келгансиз. Менинг эса юракдаги сузларни айтиш навбатим шу топ келган 
куринади...
Ака ...
Мени вактим битган , паймонам тулганга ухшайди. Начора такдир *укмига кандай каршилик 
кила олар эдим...
Аммо ...
Дунёдан утсам юрак- баfри шилиниб , чексиз анду* чекувчилар сафининг бошида


тургувчилардан бири сиз булишингизни биламан.
Илтимосим , бундай йул тутм анг , жон ака ...
Ака , гарчи жисмим бу дунёни тарк этса- да , синглингиз калбан *амиша ёнингизда.
Го*ида юрагингиз тулиб кетган вакт юзингизни шамол ширин сийпалаб овутса , билинг- ки мен 
ушаман...
Го*ида кувонч сизни уз о fу ш и га олса , тегрангизда бахт уз ифорини таратса , калбингиз *еч 
качон туймаган *аловатни туйсангиз, билинг- ки мен сизга ж уда якинман...
Кабрим зиёратига борсангиз- у , пойингизда митти чечак тебранса , билинг-ки менинг сизга 
йулланган с о ^ н ч саломим бу ...
Ака ...
@Xazon_Rezgi /125 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Сиздан бир илтимосим бор эди...
Илтимос айбситманг ...
Беморлигим аён булган кундан"Ака" десам кунглим нукул шуни тусайверади...
Акажон ...
Мен дунёни тарк этсам, кабрим устини тулдириб ..., тулдириб бинафша эксангиз...
Бинафша мен *аётда билган энг беfубор гул...
Илк fунчалари кор тагидан мунис жилмайиб кунгил олар ...
Муаттар *идлари д и м о ^ и хуш сийпалар... Кишин - ёзин куркам яшиллигини йукотмас...
Бу гул гуёки сиз ва менинг муносабатларимиз рамзидек...
Соф ва бетаъма...
Излаган сари минг битта устунлиги чикиб келаверади бу гулнинг...
Ака ...
Мен бошкалардан сурай олмаганим , аёллик *аёим йул бермаган ушбу тилагимни сиздан сурай 
оламан.
Кабрим устига бинафша эксангиз....
Шояд исмим каби мастура булган бу чечак барчага сизнинг Мастурангизни ёдга солса ...
Жон-у жа*оним , акам...


Сиздан бир утинчим *ам бор. Бу тилак , суров эмас... Утинч , яъни ёлвориш...
Илтимосим , мендан сунг жуфтимни ё л ^ з л а т и б куйманг. Биламан, Хилоламиз сабаб улар 
билан борди-келдингиз узилмайди.
Бирок менинг бу дунёда такдир килган инсонимга синглингизни эри, мендан колган омонат 
сифатида муомалада булсангиз. Менимча шунда улар билан янада якинрок буласиз...
Синглингизни тан - ма*рам сифатида мукаррам курган бу инсон сизнинг ме*рингиздан мен 
каби ба*ра олсалар не бахт булар эди...
Акажон ...
Агар менга "Асрор акангга му*аббатингни бор овозда *айкириб из*ор кил, биз овозингга сен 
истаган дараж ада овоз кушамиз" десалар "Акааа , мен сизни шунчалик яхши кураман!" деб 
*айкирган булардим-ки овозим муаззам сайёрамизни уз укидан силжитиб юборган булар эди ...
Ака...
Сиздан тилак , утинч сурадим...
Буниси энди талаб .
Талаб булганда *ам энг катъий талаб:
- Узингизни э*тиёт килинг!
Барча учун... Умидвор оналар , кузи турт булиб йул кутган опалар, сингиллар, ме*рга ташна 
кизлар учун...
Сиз *аётда у ^ л , ака, ука , ота кандай булиши кераклигидан дарс бергувчи комил, *азрати 
инсонсиз ...
Узингизни э*тиёт килинг !
Чунки сиз бор экансиз мен *ам мавжудман...
Юрагингизда масрур куй булиб яшайман...
Ака...
Айтинг ....
Нега нукта куйгим келмаяпти ...
Ака деб хат бошласам гапларим сира тухтамайди ... Бирини айтсам , бири колиб кетгудек 
юраккинам уртанади, уртанаверади ...
Аммо...
Кейинги кунларда кулларим куп ивишяпти , билиб турибман-ки, улардан жон кочяпти. Мен 
ёзиб улгуришга *аракат киляпман...


Акааа... Акажоон.
Сизни яхши кураман...
Ж удаям ...
Осмоннинг охири кадар...
Уфкнинг чегарасигача ...
Куёшнинг *ар шуъласи ададича ...
Акажон... Ж аннат умидидаги синглингизнинг олий тилаги сиз билан Фирдавс б о ^ а р и д а кайта 
дийдорлашмок ...
Ушанда бари бени*оя булади...
Ушанда *еч качон ажралишмаймиз ...
Хозир учун эса ...
Тилим *еч бормайди хайр демокка ...
Афсус , юрак инти*о якин демокда ...
Кабримга, жон акам, экинг бинафша,
Ва *отирам сакланг ёдда *амиша ...
Мен уша калбингиз, дилман, кунгилман 
Сизнинг Мастурангиз - мунис сингилман...
Бе*ишт б о ^ а р и д а куришгунча , хайр ...
Мастурангиз... "
Акида келинойи мактубдан бошини кутарганда й и ^ д а н кузлари кизариб кетганди. У 
*икиллаганча деди :
- Мастура опам бу хатни ёзгунча жуда куп йи^ абдилар... Са*ифалар куз ёшидан д о ^ д о f 
булиб кетибди...
Шу пайт Асрор аканинг :
- Синглим, - деган овози *иркирок овози эшитилди ,- мен ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
44- КИСМ
мен бирор суз демакка ожизман... Аммо мендан сураганларингни барини ижобат этаман. 
Менга бу дунёда акалик бахтини берган, синглим...
Токи аклим *ушимда, тилим ва дилим вазифадорлигига *иёнат килмас экан , сен учун 
чириойли дуо килишдан чарчамайман...
Сураганларинг эса


Алло* умр берса , илтимосларингни бажаришга кодир килса албатта бажараман.
Сингилжоним ...
Асрор ака чидай олмади . Урнидан туриб таш карига чикиб кетмокчи булганда Хилола уни 
чакириб тухтатди :
- Адажон ...
Асрор ака ялт этиб кизига угирилди .
Хилола кулида ушлаб турган тугунчани кутарганча адасига якинлашди.
- Ойижоним бу тугунчани сизга бериб куйишимни сурагандилар...
Асрор ака тугунчани кулига олди . Хонадагилар узига кизикиш билан караб тургани учун уни 
о*иста очди.
Тугунчадан оппок майин матодан чиройли ишлов бериб тикилган дуппи , яктак- иштон ва 
кулда бежирим килиб ясалган тасбе* чикди.
Тагида бир энлик хат колдирилган экан.
Асрор ака уни олиб овоз чикариб укий бошлади :
"Акамга ...
Акажон ...
Сиз учун дуодаман...
Вактики келиб Узингиз орзу килганингиздек муборак *аж сафарига борасиз... У ерда барча 
амалларни гузал адо айлаб кайтганингиз , "*ожи ота" макомини олганингиз ч оf шу либосни 
мени ёдлаб киярсиз. Мен бу либосларни энг самимий ва хуш ниятлар билан Хилолани бизга 
келин килиб беришга рози булган кунингиздан бошлаб тика бошлагандим . Т у ^ л г а н
кунингизга совfа килмокчи эдим. Чин дилдан кабул килинг. Бу либосларнинг бир сатр чокига 
кузим нури ила сингиллик ме*римни жойлаганим рост , ака...
Онаш синглингиз Мастура ...
Асрор ака либосларни олиб *идлади, кузига суртди ва ... елкалари силкинганча хунграб 
баралла й и ^ а б юборди ...
Унга Ро*илахон опа кушилди ...
У й и ^ а й туриб о* урди :
- Бугун ... Бугун адасининг т у ^ л г а н кунлари эди...
- Менга узр ,- деди Асрор ака б у ^ к овозда. У урнидан аста кУзfалди , - ру*сатингиз билан...


Асрор ака синглиси узига колдирган *адя уралган тугунни б аfри га босиб fуссаларни *амро* 
килганча хонани тарк этди.
- Навбатдаги мактуб Сулаймонники экан?! - деди т о м о ^ н и кириб Акида келинойи , - укийми ?
- Укинг , - дейишди бир овоздан й и ^ л г а н л а р ...
- Сен укийкол ,- дафтарни кизи Ша*лога узатди Акида келинойи ,- мени юрагим тугаб булди... 
Ша*ло индамай дафтарни олди ва дона - дона килиб укий бошлади :
- Сулаймон, болам...
Кузимнинг нури ...
Сенга нима деб мактуб ёзишга уйланиб колдим. Ахир кунглимдаги бор туй fул ар им барини 
кафтдек биласан.
У^лим...
Баъзи *олларда сукут айтилган сузлардан *ам купини англатар экан. Сабаби сукут дегани 
чексизликни уз ичига олади.
Менда эса сенга нисбатан бари чексиз . Ме*рим, му*аббатим , садокатим, ... бариси ...
Сен балки "Ойижоним уз *исларини каердан улчай ола колдилар? " дерсан ?!
Биламан- да ...
Ахир бу меъзон барча оналарнинг фарзандларига нисбатан *ис килган туй fул ар ин ин г улчови 
булса ...
@Xazon_Rezgi /127 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
У ™ и м ...
Сенга нималар дейишим мумкин ?! Кайси сузларни эш итсанг кунглинг таскин топади ?!
Аввало шуни билки , мен бахтли аёлман. Сабаби ортимдан колгувчи нурли изим - сен борсан. 
Мен бир узим Алло* дарго*ига кетсам- да, кимларнинг юрагида , кунгил ошиёнида булак- 
булак булиб яшаб коламан. Энг купи эса сенда. Ахир томирларингдаги окаётган тириклик суви 
булмиш кон, сочларимдан соч , рухсоримдан рухсор , табассумимдан табассум - буларнинг 
катта кисми мендан сенга мерос сифатида кучган.
Болагинам...
Сенга "Ундай бул, бундай бул" деб айтмайман. Сен андоза олиб яшашингга энг *акли инсон - 
ёнгинангда...
Булар - дадангдирлар...
Сен дадангларга ухшаб яшасанг - булди.


Унутма!
Хаётингни бошкариши мумкин булган энг киммат масла*атим шудир , болам ... 
Мени *отирлаганингда эса ушбу калб сузларим ёдингда турсин :
Болагинам ...
Вакти келиб бу дунёдан утар булсам,
Илтимосим ...
Онамга деб Куръон уки...
Кимдир сендан кандайлигим сураса гар,
Гулга ошик эди деган эртак туки...
Яна айтгин ...
Ме*рибоним бардошлари т о ^ а н метин ,
Сукут билан кабул килган синовларни 
Ва тан олгин... 
тутдекгина тукилган деб,
■Рийбатидан , озоридан бировларни
Сурасалар ...
Кимдир эслаб , ёдлаганда айт бемалол,
Ма*зунгина куй эди де менинг онам 
Бир инсондек яшади- ю, утди *алол ,
Оддийгина аёл эди дегин, болам...
Куринг дегин ...
Кафтимларимга санчилганда якка тикан,
Кадалган де юрагига *анжар булиб .
Мен бир бор о* урганимда онажоним ,
Юз бора рост кетган эди дегин улиб...
Айтавергин ...
Бемалол айт , *аёт экан устоз асли ,
Онам ф акат шогирд булиб яшаб утди 
Турт фаслим бир , чиройлигим кунгил фасли ,
Кунгил булиб келган эди , шундай кетди...
Нуридийдам...
Унутма-ки , топганларим шу битиклар 
Дилингга го* маъюслик, го* кувонч солар 
Кетганимда дарго*ига... 
мерос каби
Ёдим булиб *отирангда шулар колар ...
Кузим нури ...
Вакти келиб бу дунёдан утар булсам,
Бир утинчим ...
Онамга деб Куръон уки...
Гулга ошик эканлигим аслида рост ..
"Дилга мал*ам" эди деган ё л ^ н туки...


Ша*ло охирги мисрани такрор укиди
"Дилга мал*ам" эди деган ё л ^ н туки..
- Бу ё л ^ н эмас, балки айни *акикат ,- деди Ма*ина амма барчага бир - бир бокиб , - илойим 
жойларингиз жаннатдан булсин , келинжон,- у шундай деб Ша*лога ишора килди, - давом эт 
болам .
Ша*ло хатнинг давомини укиди:
- Сулаймон. Хилолани, Хилолангни ардокла . Сев. Бир умрлик му*аббат бер .
Токи му*аббатингга энг сазовор булган аёл , яъни ж уф тинг , унинг таф тида *аётидан рози ва 
сармаст булиб яшасин.
Худди мен каби ...
Болам мен сенга узингни колдиряпман. Бу *аётимдаги энг беба*о неъмат...
Доимо 
булгин , кузим кароси ...
Сени бени*оя севгувчи онанг ...
@Xazon_Rezgi /128 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Менимча , укилмаган факат бир мактуб колди,- деди Ма*ина амма Ша*ло навбатдаги мактубни 
укиб тугатгач ,- бу укам Мирсаидга аталган мактуб . Ука , сенга аталган мактубни *ам 
укишимизга карши эмасмисан?!
Мирсаид ака "Йук" деган маънода бош чайкади .
Ма*ина амма дафтарни набирасининг кулидан сураб олди ва куз ойнагини уз манзилига 
кундирганча Мастура опанинг ж уфтига атаб ёзган мактубини очиб укий бошлади:
"Дадасига ...
Дадаси ...
Бу мен Мастурангиз ...
Ха энди ёнингизда йук булган, чакирсангиз "лаббай" дея жавоб кайтара олмайдиган, бомдодга 
соат созлолмайдиган, "Дадасига" дея таомларни энтикиб тайёрлай олмайдиган, кийим - 
бошингизни ме*р исмли кукунда юволмайдиган, му*аббат номли оташда дазмол 
уролмайдиган...
Дадаси ...
Мени кечиринг...
"Мени ташлаб кетмагин" деган амрингизни бажара олмаганим учун ...


Бу иш кулимдан келмаганлиги учун
На килай... Мен *ам бир ожиз йуловчиман... Сиз билан бирга юражак йулларим шу ергача 
экан... Мен сизнинг тан ма*рамингизман ва шу билан бирга Алло*нинг иродасини бажарувчи 
бир кулман. Алло*нинг кули...
Сизга такдиримни б о ^ а ш *ам аслида Алло*нинг иродаси булган. Ж уда гузал ва хайрли . 
Барчаси учун Алло*имга минг шукр дейман. Минг шукр ... Чексиз шукр ...
Дадаси... Охирги кунларда сизга кунгилдагиларимни жуда куп бора гапирдим . Аммо *озир 
ёзишга киришганимда сузларим шукрим каби чегарасизлигини англаб *авотирга тушдим...
Буларнинг барини ёзиб улгура олмасам керак ...
Аввало бариси учун ра*мат ...
Бу дунёда борлигингиз , катор йиллар Мастурангизга ёрлигингиз , оилам, фарзандим дея 
барчасига булган тайёрлигингиз учун ра*мат.
Мени осмондаги ойдан , тонгдаги насимдан , т о ^ а г и акс- садодан , б о ^ а р д а г и викордан 
кизfанганингиз , асраб , авайлаганингиз учун ра*мат .
Доимо еярга ноним , ичарга чойим , киярга либосим, кунглим суйган тушам - уйим, ардокли 
жойим *озир булганлиги учун ра*мат.
Хеч качон эртанинг таш вишида кошларимга тугун тушмагани учун ра*мат...
Оддийгина бир аёл булсам- да сузларим сиз учун кадрли ва доимо эътиборга лойик курилгани 
учун ра*мат ...
Алло* берган синовларда, йиллар давомида елкама- елка турганингиз учун ра*мат .
Катор фарзандларимиздан айрилганимизда бирон марта таъна килмаганингиз , 
айбламаганингиз, жонимга мал*ам булиб дардимларимни булишганингиз учун ра*мат ...
У ^ и м и з н и узингиз каби мард , танти , шижоатли килиб камол топтирганингиз учун ра*мат...
Барча ишларингизни бир четга й и ^ ш т и р и б куйиб дардманд аёлингизни бекиёс севги ила 
парвариш килганингиз учун ра*мат ...
Бариси учун таш аккур ...
Мен юрагимдаги миннатдорчилик туй fуларини барини к о ^ з г а солай дейман, бирок бунга 
кувватим , имконим , вактим етмайди...
Аммо ...
Сизга булган хисларимни битта сузга с и ^ и р а олар эканман...
Мен сиздан РОЗИМАН , дадаси ...
Дадаси


Сизга айтолмаган бир , икки муло*азам бор эди.
Биринчиси , илтимос мен дунёдан утганимдан кейин ортикча сарф- *аражат килиб узингизни 
ва бошкаларни уринтирманг .
Аза - уч кун ...
Таъзиям тугаганидан сунг кунглингиз мени ёдлаб э*сон килишни тусаса , буни донолик билан 
амалга оширсангиз.
Т уfри , узингизга яраша, ярашикли давлатмандсиз. Халолдан топган дастмоянгиз *алолингиз 
булсин , дадаси . Менинг *отирамни йуклаш максадида ажратган сармоянгизни эса савоб 
у ч о ^ а р и булмиш мактаб , касалхона , масжидга берсангиз...
Менга бу такдим этилган , улашилган э*сонларингизнинг савоби давомий тегиб туришини 
таъкидлаш им га *ожат йук, дадаси ...
@Xazon_Rezgi /129 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Дадаси ...
Сизга айтишга исти*ола килган иккинчи гапим ... Мендан сунг узингизни ё л ^ з л и к к а *укм 
килманг.
Сиз ма*кумликка лойик инсон эмассиз ...Мен шу вактга кадар сизнинг вафоингизга заррача 
шуб*а килмаганман. Менга такдим этилган ана шу вафо эвазига айтай, сиз энг яхшисига 
муносибсиз ...
Яна ...
Мени кабрида тинч ётсин десангиз соли*а бир аёл топиб уйланинг... Бошка бир аёл сизнинг 
fа м и н гн и еб , ташвишингизни бирга булишса, *изматингизда коим булса менинг-да ру*им *ам 
таскин топган буларди.
Дадаси , сизга *ам бир нарса колдирдим. Ётокхонамиздаги тумба тортмасида бир дафтар 
турибди. Мен чарм муковали уша дафтарга бутун кунглимни жойлаганман.
Демакким, сизга колгани кунглим ..
Со*иби *амиша узингиз булган кунглим...
Бу дунёда азиз *амро*им , жуфтим, 
Калам титраётир ёзмокка видо... 
Уттиз уч ёш булиб , ж аннат б о ^ д а , 
Куришмок умидим , бегим,
Алвидо ...
( Инсон уттиз уч ёшда уз *аётининг авж камолот палласини яшар экан. Энг с о ^ о м , энг 
хушруй, энг аклли ...
Мукаддас китобларда *ам жаннатга киргувчиларнинг ёши уттиз уч ёшда булишлиги накл 
килинган.


Менинг олий дуоим Алло*имдан сиз билан ж аннатда дийдорлашишни сураб килинган дуодир.
Дуоим мустажоб булса сизнинг чин Мастурангиз була олишимга шуб*ам йук ...)
Ж уфти - *алолингиз Мастура ...
* * *
Орадан бир хафта утганда Ма*ина амма бор "бисоти"ни й и ^ ш т и р д и .
- Энди менга ру*сат ,- деди у Мирсаид акага ,- уйимга борай.
- Опа , шу ерда колаколинг ,- деди Мирсаид ака унга ёлворгудек илтижоли бокиб , - сиз 
кетсангиз уйимиз *увиллаб колади.
- Ука , кетмасам булмайди. Колаверса токайгача бу ерда колардим. Барибир *ар нарсанинг 
чегараси , поёни бор. Келинларим *ам ... - Ма*ина амма аста хурсинди ,- келинларим *ам 
Мастураой утганидан кейин "Ойижон , сиз *ам бизга кераксиз, качон уйга кайтасиз?!" деб *ол- 
у жонимга куйишмаяпти,- деди у ортикча эътирозга урин колдирмай.
Ма*ина амма аср намозидан сунг узун дуо килди .
Сунг дастур*он атрофида утирган жигарларига масла*атомуз бокди :
- Уйга кайтишимдан аввал мозорбошига чикиб келсак дегандим...
Сулаймон уз спаркида дадаси , аммаси ва Хилолани олиб мозорбошига келган вактда куннинг 
тоби кайтган , саратон куёшининг нурлари кишига озор бермайдиган дараж ада таф т улашар 
эди.
Мирсаид ака, Ма*ина амма , Сулаймон ва Хилолалар икки тарафида чиройли шакл берилган 
арчалар кад ростлаган кабристон йулаги буйлаб унинг очик са*нига чикишган ма*ал , 
кабристон буйлаб эсган нозик шабада улар д и м о ^ г а аллакандай хуш ифор олиб келди.
Улар таниш айни дамда хаёллари ёдлай олмаган бу ифор нимага тегишли эканлигини билмай 
бироз довдирашди.
Куп утмай Мастура опа дафн килинган чап тарафдаги йулакка бурилишди ва ....
Мастура опанинг кабрида чаман булиб очилган камалак ранги мисол ранго ранг очилган 
бинафшалар силкинганча келгувчиларга салом йуллар эди...
Ма*ина амма *айратдан узини тута олмади :
- Суб*аналло*... Шу вактда- бинафша ? Ёзнинг кок чилласида бу не синоат ?! ...
Ойижонисининг кабри бошида тиз чуккан Хилоланинг шу топда хаёлидан бошка нарса кечар 
эди :
" Кабрим узра силкинган чечак менинг сизга берган саломим..."


Хилоланинг ша*ло кузлари жикка ёшга тулди
- Ассалому алайкум , ойижон □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
45- КИСМ
* * *
Орадан икки хафта утгач , Акромжон *ам ортга - Россияга кайтадиган булди.
Акромжонни аэропортга ортикча гап-сузларсиз кузатиб куйишди.
Энди Мирсаид аканинг хонадонида чинакамига жим- ж ит ма*зунлик маликага айланганди.
Кейинги ойлардаги калб эврилишлари , ру*ий зиклик, аввал Мастура опанинг бошидаги , 
сунгра таъзия билан б о ^ и к чоп- чоп, югур -югурлар хонадон аъзоларининг обдон силлаларини 
куритган, *олдан тойдирган эди .
Мирсаид ака уз к о б и ^ г а уралиб олганди.
У беш вакт намозини вактида адо этар , колган вактлари ётокхонасидан чикмай куйганди. 
Хилола кайнотасини нонушта ёки бошка вактлардаги таомланишларга Сулаймон оркали базур 
чакиртириб чикар , купинча чорлови жавобсиз колар, дастурхон бошига келганда *олларда 
*ам купинча унга аталган таомга кошик урилмай колиб кетарди.
Хилола бу хусусда *авотирланиб икки марта Ма*ина аммага к у н ^ р о к килган булди.
Ма*ина амманинг жавоби эса *ар иккисида бир хил булди :
"Майли , уз *олига куяколинг. Укамнинг *али дарди янги, яраси эт олгунча бироз вакт 
бермасак булмас..."
Сулаймон *ам хаёлпаришонликда Мирсаид акадан колишмаётган эди.
Гуёки бу оиладаги умид , орзу , бахт , файз ва таф т Мастура опа билан бирга кетгандек эди...
"Ма*зун кунлар бошланди, 
онамдан кейин...
Маъюс кузим ёшланди, 
онамдан кейин...
Лаззат йук куйда, созда 
Ф акат fа м бор овозда ,
Совкотаман аёзда ,
Онамдан кейин ...
Бир телба булиб колдим ,
Онамдан кейин ...
Баfримни юлиб колдим,


Онамдан кейин ... "
Сулаймон дардли нолалари чексиз мунгга коришик бу кушикни кун буйи эшитгани эшитган 
эди...
Хилола Сулаймонни ч а л ^ т и ш максадида магистратура масаласини уртага ташлаган чоf у 
хафсаласиз кул силтади :
- Э куйсанг- чи ...
Сулаймон *ам дадаси каби уйда узига атаб ало*ида юмуш топиб олган эди. У Онасининг 
сурати му*рланган расм альбоми ва дискларни тинмай томоша килгани килган эди.
Бир куни узининг нико* туйидаги даврага оналар таклиф килинган , уларга гул тутилган 
са*нани кура туриб сира ийманмасдан й и ^ с и г а эрк бериб юборди :
- Онажоним , берганим бор-йу™ бир даста гул булганмиди ? Мен гумро* узимни пойингизга 
отмайманми ? Оёк изларингизни кузимга суртиб , туйиб - туйиб упмайманми ?!
Эндиги кисматим бир умр бошимни тошга уриб жавобсиз й и ^ а ш м и ?
Кийин кийин Хилолага кийин булди . Икки аламзада эркак орасида унинг юрак - баfри хун 
булиб кетди.
Елкасига бирданига тушган шунча юк охири Хилоланинг *ам о ё ^ д а н чалди. У ётиб колди. 
Хилола ётиб колиши билан Мирсаид ака каддини кутарди.
Келинининг тоби кочганидан хабардор булиши билан Мирсаид ака Сулаймонни дарровда 
бозорга зин ^ л л атди :
- Югур. Яхшилаб бозорлик килиб кел. Янги резавор мевалардан, кукатлар , суйилган молнинг 
тилидан олиб кел. Келинни яхшилаб парвариш килмасак булмайди. У бизга ота- онасининг 
омонати, уларга нима деймиз ?! Колаверса , Мастура булганда келинни шунака а*волга 
туширтириб куярмиди?!
Хилола кечга бориб , бир амаллаб шурва солай деб каддини кутариб ошхонага чикканида 
козон бошидаги кайнотасини куриб *айрон булди.
- Туззукмисиз , келин ? - суради Мирсаид ака ме*рибон овозда,- мана овкат *ам пишай деб 
колди.
Хилола додажонисини юмушга куйганидан *ижолат тортди :
- Узр додажон , бироз тобим булмади. Сизлар *ам кун буйи иссик овкатсиз колиб кетдинглар, 
кечиринг.
- Хиж олат булманг, *аммаси жойида,- деди Мирсаид ака унга далда берган булиб ,- *адемай 
овкатни *ам сузаман.
- Додажон , таомни узим сузаколаман, сиз уйга кираверинг.


- Хеч- да , - деди Мирсаид ака хиёл жилмайиб , - ме*р кушиб пиширган овкатимни узим 
сузаман- да. Сиз эса ичкарига кириб бирпас дам олиб утира туринг.
@Xazon_Rezgi / 131 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака овкатдан кейин *ам Хилолани дастурхоннинг йиfар- терарига унатмади:
- Куяверинг келин. Бир кун- минг кун булибдими ? Дастурхонни Сулаймоннинг узи й и ^ ш т и р и б
олади.
- Й уfеей , додажон, мен узим.
Мирсаид ака *ижолат булиб жовдираб турган Хилоланинг сузини 
0
fзи д а н олди :
- Хеч канака йуfейга *ожат йук !
Сулаймон сизга уйлангунча идишларни ювиб турарди , айтиш мумкин-ки чиннидек, топ- тоза 
килиб юварди. Хозир *ам *еч киси йук, озрок *аракат килса кони *ам юришади.
Хилола бугун додаж онисининг кайфияти яхшилигига суюнди , уни бузгиси келмай ортикча гап 
килмади:
- Хуп булади, додажон, - деди у рози овозда.
Кечкурун ё л ^ з колишганда Хилола узини кизиктирган мавзудан гап очди :
- Сулаймон ака, б у ё ^ г а шундай юраверамизми ?
Сулаймон телефони *отирасини титиб утирар эди . Кузини унинг экранидан олмаган *олда 
Хилолага суз котди :
- Тушунмадим, бу билан нима демокчисан?
- Бакалаврни тугатганимизни айтяпман-да ?! Орзуимиз таълимнинг кейинги боскичи 
магистратурада укиш эмасмиди ? Менимча *ужжатларни тайёрлашимиз керак?!
- Орзуимиз ?! - Сулаймон шундай дея ж иддийлаш ди . У телефонини диван ёнидаги тумбага 
куяр экан Хилолага маъноли бокди , - ту fр и орзуимиз шунака эди . Эээдии! Афсуски энди 
ундай эмас. Хар *олда менда ?!
- Нега ? - Хилола беихтиёр шундай деди- ю , Сулаймоннинг сузидаги шаъмани тушуниб бирдан 
лаб тишлади
- Нега ?! - захарханда кулди Сулаймон, - негаки энди куп нарса узгарди. Яна саволлар борми ?! 
Хилола хурсинди :
- Мен бундай деб уйламайман , Сулаймон ака, т у fр и куп нарсалар узгарди. Шунчалар узгарди- 
ки , ортга кайтмас булиб узгарди. Шу билан бирга уларга б о ^ и к була туриб узгармайдиган 
нарсалар *ам борлигини ёдда тутинг. Шулардан бири ойижоннинг орзулари ...
Улар сизнинг таълимнинг сунгги бокичигача давом эттиришингиз ва етук мутахассис 
булишингизни истагандилар. Шу билан бирга менинг *ам.


Мен Ойижонни орзулари ерда колиб кетишини истамайман.
Ёдингиздами ?! Хаётларининг сунгги кунларида дард билан олишиб ала*сираб ётганларида 
*ам шу *акда такрор- такрор гапириб ётгандилар.
Бу масаланинг бир тарафи .
Энди иккинчи тарафини айтсам. Додажон *ам худди Ойижон сингари сиз ва менинг 
ютукларимизни куришга *аклилар. Бунга нима дейсиз ?!
Шунда *ам "Йук , магистратурада кейин укийман" десангиз , унда нима иш килмокчисиз ? 
Качонгача шунака килиб уйда утирмокчисиз ?
Биламанки , додаж онга тегишли дуконлар бошкарувини кулга олиш ниятингиз *ам йук. Сабаб 
*ам очик ва ойдин. Хар кандай савдо -сотик сизни кизиктирмайдиган со*а.
Колаверса айнан шу йуналишда укийдиган муллакамлар, кейинги йил укишни тамомлаб барча 
дуконлар юритувини уз кулларига олмокчи эканлар.
Шу ерга етганда Сулаймон Хилоланинг сузларини булди :
- Мен бир карорга келдим... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
46- КИСМ
Хилола ялт этиб Сулаймонга каради:
- Эртага магистратурага кириш учун икковимизнинг керакли *ужжатларимизни тайёрлаймиз. 
Сунг эса барчасини кириш имти*онларини топшириш учун кабул комиссиясига топширамиз.
Хилола Сулаймоннинг карорини эшитиб узида йук севиниб кетди.
- Вооой , - деди у севинчини яшириб утирмай, - ж уда яхши буларди- да. Бир ёзувчи айтган экан 
"Ушалса , ушалмаса орзулик булиб яшаш яхши экан" деб . Сиз билан менинг орзуимиз эса 
насиб этса албатта ушалади,- Хилола шундай дея туриб уйга чумди,- Сулаймон ака, утилган 
мавзуларни бироз такрорлаб олишимиз керак. Яна имти*онда уялиб колмайлик.
Сулаймон Хилолага индамади. Бу унинг аёлининг сузларига кунганлигини билдирар эди.
Энди Хилола ва Сулаймоннинг буш вактлари магистратурага кириш имти*онларига 
тайёргарлик куриш билан ута бошлади.
Ни*оят кутилган кун келди. Имти*он жавоблари *ар иккалаларининг *ам магистратура 
боскичининг талабаси булганликларини курсатиб турарди.
Уша куни Мирсаид ака фарзандларини яна бир давон ошганликлари билан кутлаб уз куллари 
билан ош дамлаш га киришди. Ошнинг зирвагини солиб куйишгач барчалари мозор бошига 
чикиб келишди.
Мастура опанинг кабри устидаги бинафшалар ранго - ранг тусда чаман булиб кетибди.


Уларга карай туриб Хилола хурсинди
"Адамлар кунда келаётибдилар шекилли. Келолмаган кунлари кабристон коровулига обдон 
тайинлаганликлари аник" ...
Кечга бориб Мирсаид аканинг хонадонида одам гавжумлашди.
Асрор ака ва Ро*илахон опаларнинг келишлари маълум булгач , Сулаймоннинг узи ™ зиллаб 
бориб Ма*ина аммани олиб келди.
Ме*монлар анчагача колиб кетишди.
Ме*монлар кетишгач Сулаймон Хилолага дастурхонни й и ^ ш т и р и б , идиш- товокларни 
саранжомлашга карашар экан , *алитдан буён айтаман деб айтолмай турган гапи ёдига 
тушди.
- Айтганча , Хилола. Кун буйи шунча айтаман деб , нукул бошка гапга айланишиб кетдим- а ?! 
Суюнчи бер ?!
- Тинчликми , Сулаймон ака?! Суюнчи сиздан айлансин . Бугун ж уда яхши кун булди-я , каранг. 
Биз яна иккинчи карра талаба булдик. Камига сиз суюнчи сураб турибсиз ,- жилмайди Хилола.
- Гапни айлантирма, суюнчи берасанми , йукми ?! - тихирлик килди Сулаймон
- Хуп яхши . Суюнчига банан- музкаймокли коктейл тайёрлаб бераман. Буладими ?!
- Булади ,- деди Сулаймон кунгли тулганча , - энди асосий гапни эшит . Ра*матилла бор- ку , 
курсдошимиз ?! Бир хафтадан кейин туйи экан. Боя телефон килиб айтди. Бир - икки кунда 
уйингларга бориб таклифнома ташлайман деди.
- Вооой , зур булибди . Бахтли булсин. Ра*матилла кунгли тоза , беfубор йигит.
- Давомини эш итсанг янада *айрон коласан. Хуллас Ра*матилла биздан бир курс пастда 
укийдиган Гулноза деган кизга уйланаётган экан. Эсладингми ?!
Хилола кошини чимириб уйланиб колди:
- Анови *инд кизларига ухшаб кетадиган сочлари узуун , кузлари катта - катта, корачадан 
келган кизмасмиди Гулноза ?!
- Худди узи !
- Эээ , у киз анча узокда яшамасмиди ?!
- Ж уда унчалик узокданмас. Хумсонлик. Умуман айтганда Хумсон *ам *озир бир кадамдек 
булиб колган.
@Xazon_Rezgi /133 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Т уfри айтасиз ,- дарров эрининг сузларига кунаколди Хилола ,- уйлашимча бир- бирларига


кунгил беришган шекилли ?!
- Ха - да ! Нима деб уйловдинг? Битта университет, битта ф акультет , яна... Хуллас тасодифлар 
тасодифан булмайди.
- Майли , бахтли булишсин. Ахир бу дунёда барчанинг бахтли булишга *акки бор .
- Туриб - туриб физик эмас , файласуф хоним булиб кетасан- да,- деди Сулаймон Хилолага 
эркаланган булиб караб ,- хуллас бу ё ™ туй. Ра*матилла барча курсдошларни туплаётган 
экан, икковимизни *ам нико* окшомига таклиф килди.
Хилола бирдан жиддий тортди.
- Сулаймон ака, сиз бораверинг. Мен ...
- Нима сен ?
- Мен боролмайман. Ахир ойижонимларни тупрокка берганимизга икки ой *ам булмади. Т уfри , 
аза уч кун. Бирок туй-*ашам кунглимга сиfмаяпти.
- Уша вакт келаверсин-чи ?! Узинг *ам уйда утиравериб рангинг синикиб кетди, Хилола,- 
Сулаймон аёлига ме*р билан тикиларкан,- аммо кунгилга си fм а с л и к *акидаги гапларинг *ам 
бир *исобда т у fр и . Боя Ра*матилла менга куёвжура булишни таклиф килганди , мен *ам 
худди сенинг сузларингни айтгандим Энди куёвжура деганиям *урсандчиликнинг авж 
марказида булади- да. Шунга таклифини ё т и ™ билан рад этиб , ортидан "Бошка нима *измат 
булса бажонидил" дедим.
Шунда Ра*матилла "Келавер- чи, урток, видеочини *ам олиб юришга машина керак эди" деб 
колди.
- Яхши , дустингизни корига шундок кунида ярамасангиз качон ярайсиз ? - деди Хилола доно 
вазир каби муло*азали куринишда , сунгра кулимсиради,- мумкин булса сал сурилсангиз 
бананни олардим.
- Нега ? - *айрон булди Сулаймон.
- Иии, бананли коктейл ёддан чикдими ? Мен суюнчига тайёрлаб беришим керак булган?!
- Хаа уми ?! Ж уда шарт эмас. Эртага тайёрласанг *ам булади,- деди Сулаймон Хилолага ён 
берган булиб .
- Туfрисини айтсам боя еган ошимиз роса юрагимни ёндиряпти. Келинг , коктейлни 
тайёрлайколай, сизга шерик буламан.
- Хооо, узимни уйлаяпман дегин? - деди Сулаймон завкланиб , сунг ё л ^ н д а к а м аразлади, - мен 
булсам хотиним мени *урсанд килиш учун *аракат киляпти деган хомхаёлга борибман .
- Энг биринчи додажонни уйладим. Утган кунги коктейлни ичиб "Туни билан тинч ухладим" 
дегандилар.
- Ундай булса яхши , - деди Сулаймон *урсанд булиб кетганча, - тезрок тайёрлай кол,


дадамларга узим олиб кириб берганим булсин.
* * *
- Келин , Сулаймон *али *ам келмадими ? - суради Мирсаид ака , кулидаги пишиб етилган 
анжир тула челакни бир четга куяр экан.
Хилола бош чайкади :
- Йу-ук , додажон , курсдошлари билан колиб кетдилар шекилли. Бугун оfайниларини уйлари, 
дарвозахоналарини гул ва матолар билан безатиб кейин кайтмокчи эдилар .
- Бугунданми?
Туй индинга эмасмиди ?
- Эртага куёвни акасининг у ^ и г а суннат туйи килишаркан. Шунга ош беришаркан. Индинга 
эса келинникига ошга боришаркан, кейин кечаси нико* базми буларкан. Келиннинг уйи сал 
узокда булгани учун у ^ л туй бир кун аввал утказиларкан.
- Хаа , ундай булса бупти,- деди Мирсаид ака , сунг челакдаги анжирларга ишора килди ,- орка 
б о ч а г и анжир бирам пишибди- ки , накд *олва булиб кетибди. У ерда яна икки челак тулатиб 
куйганман.
Хилоланинг анжирга караб 
0
fз и н и н г суви келиб кетди , аммо кайнотасининг ёнида челакка 
кул узатиш га ийманди.
- Бизга бир челаги етиб ортади а, келин ? Еганча енглар . Яна мураббо *ам пишириб оларсиз. 
Танишлар кишда дориликка куп сурашади. Кайнаган сутга кушиб ичилса шамоллаш ва йуталга 
ж уда яхши фойда беради. Хар сафар Акромжон келганда *ам унга уч - турт банка бериб 
юборардик. Униям хисобга олиб куйинг.
Бир челагини эса кушни Мало*ат келинникига чикариб юборамиз. Уларни боласи куп. Ундан 
кейин дунёда "Кушни *акки" деган нарсалар бор , - Мирсаид ака бироз тин олиб гапини давом 
эттирди,- агар Сулаймон барвактрок келса учинчи челакдаги анжирни уйингизга ташлаб 
келардинглар.
Хилола кайнотасига дилидагиларни билдиришдан узини тия олмади :
- Аммаж онга *ам беришимиз керак эди , додажон , бир келганларида анжир жони-дилим 
дегандилар.
@Xazon_Rezgi. /134 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Хали *осил куп. Кейинги теримни уларга терамиз. Аммангиз, акамлар ва укамга.
- Хуп булади, додажон,- деди Хилола рози о*ангда.
Мирсаид ака челакни олиб ошхонага йул олди . У челакни ошхонага куйиб чикиб кетиши билан 
ундан узи *алитдан куз уза олмаётган Хилола анжирдан турттасини шоша - пиша олиб 
ж умракнинг тагига тутди.
Сулаймон уйга кечга колмай кайтди. У Хилоладан дадасининг таклифини эшитгач дарров 
кайта йулга отланди.


- Юракол , анжир тез айнийдиган мева . Уйингга ташлаб келаколайлик. Эртагача ушлаб 
утирмасдан. Кечга овкат килиб булганмидинг ?
- Хаа , чучвара тугиб куйганман.
- Бупти ана , борамиз- у кайтамиз. Келишинг билан чучварани шурвага солиб юборасан. 
Бирпасда пишади , т у fр и м и ?
Хилола "Хаа " дея бош силкиди ва йулга отланар экан Сулаймонга деди :
- Додажонга кетаётганимизни айтиб чикаколинг. Хали келганингизни *ам билганлари йук 
Сулаймон кичик ме*монхонага йул олди.
* * *
Хилола ота - онасининг бир пиёла чой ичиб кетиш таклифига катъий эътироз билдирди :
- Кейин утирадиган булиб бафуржа келаман. Хозир додажон уйда ё л ^ з бир узлари колдилар . 
Ундан кейин овкатни кеч есалар , туни билан ошкозонлари оfр и б чикади.
- Боракол , кизим ,- деди Асрор ака кизининг сузларини эшитгач , - сени бу ерда ушлаб 
колишга *аккимиз йук . Аввалоси уйингдан тин. Колаверса додажонингни дуосини ол . Улар 
барчамизга Ойижонингни омонати буладилар ...
* * *
Хилола ошхонани саранжомлаб ичкарига кирганда Сулаймонни хонада курмай *айрон булди . 
"Ташкарига чиккандирлар- да" - дея уйлади Хилола ва узи севган китобини кайта кулига олди: 
Маргарет Митчелл - "Шамолларда колган *исларим"
У китобдаги вокеалар оламига буткул f а р к булиб хонага Сулаймоннинг кириб келганини *ам 
пайкамай колди .
- Ростини айтсам , шу С карлетт Охарага табиатан ж уда ухшайсан.
Хилола китобдан бош кутарди ва Сулаймоннинг кулидаги атиргулга кузи тушди :
- Вуууй чиройлигини , - деди у кузлари чакнаб , - каердан олдингиз ?!
Сулаймон кулида тутиб турган булик гулли , хуш ифорли кизил ба*малранг атиргулни 
Хилолага тутди:
- Голландия атиргули бу . Сувга солиб куйсанг бир хил температурали хонада икки ой *ам 
сулимас экан ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
47- КИСМ


- Каранг , бир зумда хона бошни айлантирувчи хуш ифорга тулиб кетди- я ? ,- деди Хилола 
гулни авайлаб тумба устига куяркан, - мен *озир гул вазага сув солиб келай.
Хилола куп вакт утмай айтганини бажо килиб хонага сув солинган гул вазасини келтирди. 
Атиргулни унга жойлаштира туриб Сулаймонга миннатдор бокди :
- Катта ра*мат , Сулаймон ака. Бирам *урсанд булдим- ки ,асти куяверасиз.
Сулаймон ётокка ёнбошлади . У Хилолага бу гулнинг тарихи *акида гапириб беришни жуда 
истаётганлиги юз- кузидан куриниб турар эди.
Хилола ундаги *о*ишни фа*млаб "К у л о ^ м сизда" деган каби ишора килди.
- Бундан уч кун аввал Ра*матжон акамни Чилонзор метросининг ёнидаги бекатда куриб колиб , 
машинамда уйга ола келгандим. Ушанда кулларида мана шунаканги атиргуллардан уч дона 
бор эди. Билсам бу гулларни Мало*ат келинойимнинг т у ^ л г а н кунларига олиб келаётган 
эканлар. Яна каердан дегин ? Узлари таъмирлаётган бир маш*ур ёзувчининг куёвини уйидан. 
Уша куёв булмиш катта тадбиркор экан. Давлати *ам шунга яраша булса керак-да. 
Ховлисининг бир бурчагида охирги технологиялар асосида ойнаванд гулхона барпо эттирган 
ва унга дунёнинг турли бурчагидан келтирилган fаройиб гул ва бошка манзарали усимликлар 
утказдирган экан. Хуллас , Ра*матжон акам уша куни кулларидаги гулларга '^ з и м н и н г суви 
келгани"ни пайкаб , уйнинг хужайинидан бугун сен учун яна битта гул сураб олибдилар. Бу 
сафар "синглим"га дебдилар. Шунда уй эгаси "Аёлингга уч дона олгандинг , синглингга эса 
нима учун биттагина гул олиб , ра*мат деб кетаяпсан ?!" деб сурабди.
Ра*матжон акам нима дейишни билмай колибдилар ва куп уйлаб утирмай шундай жавоб 
берибдилар : "Синглим *ам *ам гулларни жуда яхши куради. О чи ™ мен нархи, донаси фалон 
пул турадиган киммат гулингизни кунда кайчилаб кетаверишга *ижолат буляпман. Бугун 
синглимнинг т у ™ л г а н куни эмас . Насиб килса унинг т у ™ л г а н кунига шунака атиргуллардан 
бир сават тутганим булсин. Аммо туfри си ни айтаман. Ана шу бир дона атиргулнинг узи *ам 
унинг учун бутун дунё гулзоридаги барча гуллардан афзал , сабаби унга бу гулни мен, яъни 
акаси со вfа киляпман" - дебдилар.
- Сулаймон ака , мен барибир бу атиргулни сиздан деб кабул киламан, - деди Хилола ширин 
жилмайиб , - т у fр и Ра*матжон ака уни синглимга деб сураб олиб келибдилар , бунинг учун 
улардан *ам миннатдорман, бирок улар бу ишни мендан кура купрок сиз учун килганлар. Ахир 
*озир узингиз айтдингиз- ку , мен Ра*матжон акамнинг кулларидаги гулларга *авасланиб 
карагандим деб. Бу *авасингиз эса мени уйлаб юзага келганлигига шуб*ам йук. Сизга катта , 
каттакон ра*мат.
- Арзигайсиз , хоним , - деди Сулаймон узининг килган ишидан узи завкка тулиб , - энди 
чирокни учирсанг *ам булади. Эрталаб Ра*матилланинг жиянини ошига барвакт бориб 
*изматида булишим керак. Агар телефонни будильниги ж иринглаганда *ам уй ^ н а в е р м а са м
узинг у й ^ т и б юборарсан.
- Хуп булади , Сулаймон ака 
Хилола хона ч и р о к н и учирди.
Сулаймон телефон будильнигининг овози эмас , балки Хилоланинг ™ м и р - ™ м и р юришидан 
у й ^ н и б кетди.


- Хилола , вакт булдими ? Соат неччи булди ? - суради у ёстикдан бошини кутармай
- Энди икки ярим буляпти. Хотиржам ухлайверинг , вакт булганда узим у й ^ т и б юбораман. 
Хилоланинг сузларидан Сулаймоннинг ухлаш урнига кайтан уйкуси очилди :
- Шу вактда ухламай нима килиб юрибсан узинг ? Тинчликми ?
- Тинчлик , тинчлик. Бироз ошкозоним безовта киляпти . Боя яхши куриб анжир егандим. Шу 
ёкмади шекилли.
Сулаймон ётган жойидан каддини кутарди :
- Анжир ?! Кетидан чучвара едик. Иккови тоза упишиб куришибди шекилли ?!
- Сулаймон акааа ... - ожизгина ингради Хилола
- Хаа ?
- Кулдирманг , узи *озир минерал сув ичиб сал узимга келгандим
- Узр , Хилола. Йигитлар билан узаро гаплашадиган хазилларимиздан айтворибман. Аммо 
барибир маъноси туfри д а. Майли уни-буни куй. Узинг яхшимисан *озир ?!
- Хаа , анча яхшиман.
- Хеч нарса керакмасми ? Ё дори олиб келайми ?
@Xazon_Rezgi /136 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Хеч нарса керакмас. Дорилар орасидан додаж оннинг овкат *азм килдирадиган дориларидан 
*ам биттасини ичиб олдим . Шу топда анча яхши булиб колдим.
- Унда ётиб бироз дамингни олакол.
- Хозир ухласам сизни у й ^ т и ш г а *ам тура олмасам керак деб куркаман.
- Сен бемалол ухлайвер. Мен узим кетаман. Колаверса уйкум *ам учиб кетди.
- Хуп , унда ухлаганим булсин,- деди Хилола миннатдор о*ангда , - узи кузларим юмилиб 
кетаётганди.
У ёстикка бошини куяр экан , сокин овозда Сулаймонга шивирлади :
- Айтганча , ошга кийиб борадиган кийимларингизни да*лиздаги стулнинг с у я н ч и ^ г а ташлаб 
куйганман...
* * *
Сулаймон тонг ёришмай кетганча шомга якин кириб келди. У кеч колиши мумкинлигини 
кундузи телефон килиб айтиб ого*лантирган булса-да , Хилола барибир *авотир олди


- Келдизми- я ? Ва ни*оят ... - деди у Сулаймон уйга кайтгач , - *айрият куйиб юборишдими ?
Сулаймон Хилоланинг илгари сира учратмаган бу та*лит муомаласидан ажабланди :
- Ха , тинчликми ? ! Ё бирор гап булдими ? - деди у синчков о*ангда.
- Бирор гап булсагина барвакт келармидингиз ? - деди Хилола *амон *уноби ошиб ,- аммо 
айтиб куяй . Хеч гап булгани йук. Шунчаки ...
- Нима шунчаки ? - Сулаймоннинг *амон хайронлиги ортиб
- Шунчаки негадир бугун уйлар уз- узидан *увиллаб кетди. Куннинг утиши бирам кийин булди . 
Яна ...
- Эээ , бир о ^ з суз билан "Сизни с о ^ н д и м " деб куяколсанг булади- ку. Гапни *ов т о ^ а н олиб 
келмай, - енгил тортди Сулаймон , сунг юзини Хилоланинг юзига якинлаштириб т е г а ж о ^ и к
килди ,- шундай килиб мени с о ^ н д и н г м и ?
- Айтмайман! - деди Хилола унга чап бериб таш карига йул олар экан,- бирок шуни айтишим 
мумкин-ки додажон *ам кун буйи сизни кайта - кайта сурадилар. Тез чикиб кунгилларини 
*отиржам килиб куйинг- чи ?
Сулаймон кулимсираганча Хилолага эргашди.
- Ассалому алайкум, дада ?! Яхши утирибсизми ?! - Сулаймон телевизор куриб утирган 
дадасига салом берар экан , узр сураш о*ангида кушиб куйди ,- кечиринг, бироз ушланиб 
колдим . Туйнинг майда - чуйда ишлари *еч тугамас экан.
Мирсаид ака Сулаймоннинг саломига о*иста алик олди:
- Ваалейкум ассалом, болам . Келдингми ?! Яхши бориб келган булсанг бупти . Факат шу келин 
бугун анча безовта булди. Узидан сурасам "Анжир еганимга ошкозоним безовта булди" деди. 
Туfрисини айтсам менгаям шу анжир еганим ёкмади. Хазми бироз о ^ р л и к килдими ё булмаса 
бошка бир сабаб булдими , билмадим. Хуллас келавермаганингдан кейин гузар бошига бориб 
келин икковимизга боржоми олиб келдим.
Аммо барибир сен келиннинг с о ^ и ^ г а бе*афсала булма . Узи ж уда чимхур. Бу дегани 
иммунитети паст дегани. Менга колса укиш ларинг бошлангунча бирров докторга курсатиб , 
озрок муолажа олдирсанг яхши буларди.
- Хуп дада, мен уни эртагаёк поликлиникага олиб чикиб келаман,- деди Сулаймон дадасини 
тинчлантириб.
- Эртага?! Эртага яна туйга кетасан шекилли ?! - суради Мирсаид ака урнида ярим кУзfалиб
- У ерга ун , ун яримларда борсам булади , унгача Хилолани шифокорга курсатишга бемалол 
улгураман.
- Ундай булса яхши ,- Мирсаид ака шундай деб таш карига ишора килди ,- кара-чи келиннинг 
овкати пишдимикан? Боржоми ичганим учун корним пиёзнинг пусти булиб кетди...


- Хуп дада
Сулаймон таш карига йул олди.
@Xazon_Rezgi /137 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Сулаймон ётокхонага кирганда Хилола кеча узи олиб келган атиргулнинг ёнида унга тикилиб 
хаёл суриб утирганини куриб ажабланди :
- Бугун бошкачарокмисан , Хилола ?! Бу вактда китоб укиб утирар эдинг , шуни айтаяпгандим 
?!
- Сулаймон ака ?! Нега гузал нарсаларнинг умри киска булади ?!
Хилола бутунлай бошка мавзудан гап очганига Сулаймон таажжубланди:
- Агар шу атиргулни айтаётган булсанг , у камида икки ой туради , *авотир олма. Бу борада бу 
гул уз оиладошларининг вакиллари орасида анча бахтлиман десаям булаверади, у *ам гузал, 
*ам узок умр куради.
- Канча ? Икки ойми? Шуми узок умр куриши ? - Хилола лабини алам билан бурди.
- Нима бу сенга камми ? Сен учун бу гул канча сулимаслиги керак ?
Йук , умуман олганда сенга бир нима булгани аник ! Ана энди ростини айт , нима булганини ? - 
Сулаймон кизишиб кетганди.
Хилола тиззаларини кучиб хурсинди :
- Билмасам . Узим *ам *айронман,- у о ^ р тин олар экан, - нима учундир шу гулнинг сира *ам 
сулмаслиги, ковжирамаслигини истаяпман. Уни ж уда кизfаняпман.
- Истасанг булди ,- деди Сулаймон, - шу *ам муаммоми ? Бу гул сулиса гербарий килиб оласан, 
мен эса унинг урнига янги *удди шунакасини со вfа киламан. Келишдикми ? Кани энди бир 
жилмай-чи?! - Хилола жилмайди, Сулаймон сузида давом этди,- мана бу бошка гап. Шу 
ж илмайиш ингга борман-да. Кулсанг че*рангда юлдузлар ракс туша бошлайди , сабаби сен 
нозик ойим - нозиккина париру*сор Хилоламсан.
* * *
- Шу та*лилларни топширсангиз булди . Жавобига эса эртага келасиз ,- деди тонгда Хилолани 
курикдан утказган шифокор Лидия Феодоровна Сулаймонга,- аммо *озир та*лил 
натижаларисиз *ам айтишим мумкин булган бир гап - аёлингизнинг гемоглобини кам , кон 
босими эса паст. Мен сизга куйидаги озик - овкат ма*сулотлари жадвалиини бераман, у ерда 
бир хафталик овкат рациони айнан Хилоланинг *олатидаги каби аёлларимиз учун 
мувофиклаштириб тузилиб , тавсия килинган. Шунга кура овкатланиш менюси ва режимини 
йулга куйиб олсангиз , с о ^ и ^ н г и з г а яхшигина фойда килган буласиз. Колган гапларни 
та*лил натижалари чиккач гаплашамиз. Келишдик- ми ?
- Сизга катта ра*мат , - Сулаймон шифокорга миннатдорчилик билдириб булгач, Хилолани 
таш карига бошлади.


Улар уйга ж имгина кайтишди.
- Хилола , биласанми шу туйга сира боргим келмаяпти ? Негадир о ё ^ м тортмаяпти ...- деди 
Сулаймон дарвозалари ёнига етиб машинасини тухтатгач ,- агар ваъдам булмаганда ...
- Хааа , бормасангиз кутишади ,- деди Хилола уйчанлик билан.
- Аммо сени сира ташлаб кетгим йук . Уз - узидан кунглимни каттик *авотир чулfаб оляпти...
- Кизиксиз - а , Сулаймон ака?! Мени бури ермиди ? Ж имгина уйда утираман. Кайтишингизга 
сиз яхши курган ширинликни пишириб куяман.
- Майли , ундай булса куёв навкардан келишим билан уйга келиб кетаман,- деди Сулаймон 
Хилола ме*р билан бокиб ,- балки нико* окшомига бормаслик карорингдан кайтарсан?! Бирга 
бориб келардик ?! Курсдошларимизни *ам куриб озрок ёзилармидинг ?! А ?
- Сулаймон ака, шунака гап ташлаб утираверсангиз , дустларингизни куттириб куясиз.
- Нима килай сени ташлаб кетишга сира кузим киймаяпти ...
Мен *ам кеча атиргулни кизfанганинг каби , сени кизfаниб кетяпман...
- Сулаймон акааа... Кеч коласиз дедим...
- Хуп , хуп... Ха айтганча яна битта гап ! Бу энг мухими . Менга ваъда берасанми ?! - Сулаймон 
Хилоланинг кулларини кафтларига олиб , кузларига чанкок тикилди ,- хуп дейсан- а ?!
- Нима *акда ваъда беришим керак ?! ППППаввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
48- КИСМ
Нимага хуп дейишим керак ?
- Узингни э*тиёт килишга ?!
- Узимни э*тиёт килишга ?! - такрорлади Хилола ва узок уйланмай жавоб кайтара колди, - хуп 
узимни э*тиёт киламан. Аслида айтганда бу ж уда ёкимли таклиф булди.
Сулаймон унга му*аббатга тула кузлари билан тикилди :
- Сени ж уда яхши кураман , Хилола. Мени десанг узингни э*тиёт киласан.
Хилола жилмайди :
- Энди бораколинг. Соат *ам ун булай деяпти. Дустларни кутдириш энг ёмон одат.
Хилола машинадан тушиб эшикни ёпар экан, эрига хазиллашиб, эркалангиси келди ва ярим 
очик ойнага эгилди :
- Манга туйдан "ох" обкелинг, хап?!


- Хап !
Хилола биринчи булиб узи кетмаса, Сулаймоннинг жойидан кимирламаслигини билиб ортга 
угирилди , икки одим кадам босиб яна кунгли булмай эрига каради .
-Яхши бориб келинг...
* * *
Хилоланинг кунгли нима учундир зим- зимистон булиб кетаётган эди. "Тавба,- дея уйлади у,- 
офтоб чараклаган кунда бу нимаси эди ?! Негадир *еч кулим ишга бормаяпти-я ?! Аммо 
туш ликка бир коса булсаям иссик овкат солишим керак. Кейинги пайтларда додажоннинг 
ошкозонлари салга безовта килаяпти узи. Ундан кейин Сулаймон акамга сиз яхши курган 
ширинликни тайёрлайман деб ваъда *ам бериб куйганман"
Хилола шу хаёллар о fу ш и д а кийимларини алиштириб чикиб ошхонага утди. Кеча тайёрлаган 
анжир мураббо ва жемли банкачаларини ертулага олиб тушиб жойлаб кайтгач , овкатга 
уннади. Тушликка озрок котлет, картошкали пюре ва гуляш пиширди. Орада Сулаймон яхши 
курган бисквитдан тайёрлаб , творогли начинка ва каймокли кремда безатди. Начинка орасига 
духовкада озрок тоб берилган ё н ^ к маfзидан солишни унутмади . Ширинлик устини эса 
музлаткичда турган малина мевачалари билан чиройли килиб безатди.
Хилола Мирсаид ака билан бирга туш лик килиб олишди. Овкат устида у додажонисини уз 
с о ^ и ™ юзасидан кизиктирган саволларга жавоб бериб , *отиржам килгач , у кишига якинда 
пиширган ширинликдан бир ликобча илинди ва узи ошхонани саранжомлашга киришди.
Хилола барча ишларни якунлаб ё т о ^ г а киргач , урнига бориб бироз чузилди, сунг кузларни 
юмиб хаёлга чумди. Сулаймоннинг эрталабки сузлари ёдига тушиб жилмайди:
"Сулаймон акам бугун бироз бошкачарок эдилар а ? Майли шунисига *ам шукр. Ойижонимизни 
тупрокка топширганимиздан кейин илк бор бугун юзларида табассум курдим шекилли, узиям, - 
Хилола хурсинди ,- *аа уларгаям осон булгани йук у кунлар..."
Хилола кулини чузиб тумба устидаги телефонини олди. Унинг хотирасидаги оилавий 
суратларни бирма- бир куздан кечира бошлади. У анча вакт шу юмуш билан м аш fул булди. 
Кадрда му*рланган суратлар Хилолани якин утмиш га етаклаб кетди.
Хилола хаёллар о fу ш и д а кузи юмилганини сезмай колди...
Куча эшигининг к у н ^ р о ™ жиринглашидан у й ^ н и б кетган Хилола дастлаб уйку аралаш бироз 
гарангсираб ётди. К у н ^ р о к асти тинай демасди.
Хилола урнидан туриб "Хозир" деганча *овлидаги сув ж умрагида юзини енгил чайиб дарвозага 
етгунча *ам к у н ^ р о к жиринглайверди.
Хилоланинг юраги нохуш бир нарсани сезгандек гурсиллаб уриб кетди.
Эшикни очган Хилола Марина амма ва Мирсобит амакиларни куриб *айрон колди. Аранг салом 
бериб уларнинг докадек оппок булиб кетган юзларига термулди
- Мирсаид кани ? - Хилоладан суради Мирсобит ака алик олишни *ам унутганча.
- Шу ердаман , ака. Тинчликми , нима гап ?! - остонада Мирсаид аканинг кораси куринди.


- Мирсаид ука, - деди Мирсобит ака укасини б аfри га босганча о ^ р ютиниб , -илтимос узингни 
кулга ол.
Мирсаид аканинг ранги кув окариб кетди . У акасини узидан итарганча титрок овозда суради :
- Тушунтириб айтинг , ака ?! Тинчликми ?
- Ука , - Мирсобит аканинг боши эгилди .
- Мирсаид укажон , Сулаймон...
- Нима Сулаймон ?! - Мирсаид ака опасидан деярли бакириб суради ,- боламга нима булди ?
- Узингни бос , *еч нарса килмабди. Шунчаки машинасини TOf йулида бироз туртиб 
юборишибди. Хозир шошилинч тез тиббий ёрдам марказига олиб келаётишганмиш. Мираъзам 
уша ерга кетди.
@Xazon_Rezgi / 139 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
Мирсаид ака шилк этиб ерга тиззалаб колди.
- Опа , болам ростдан ^ м и ... - дея олди у .
Хилола дарвозага суянганча котиб колганди :
"Мана нега ?!
Мана нега юрагим зим - зимистон булган экан ?!- алам билан уйлади у , - мана нега Сулаймон 
акамнинг у ёкларга оёклари тортмаган экан?!
Мен а*мок "Дустларингиз кутиб колишмасин ?!" деб уларни тезлабман- а ? Ишкилиб жонлари 
булса булди.
Сулаймон акааа ! Мен ва додаж оннинг бахтларига жонингиз 
булсииин !"
Мирсобит ака укасини суяб *овлига олиб кирди. Уни кенг са*ндаги каравотга утказар экан, 
негадир Хилола эмас, Ма*ина опадан сув олиб келишни суради.
Опаси олиб келган муздек сувни ичган Мирсаид ака ожизгина ингради :
- Акааа , туfри си ни айтинг , болам омонми ? Мен нега *алиям бу ерда турганимизга *айронман 
?
Ака, юринг боламни олиб кетишган касалхонага борайлик.
- Ука , - о ^ р тин олди Мирсобит ака , - у ерга борганимиз билан *алакит килишдан бошкасига 
ярамаймиз. Яхшиси шу ерда дуо килиб турамиз.
- Ака, сиз мени туш унмаяпсиз шекилли ? У ерда барчасидан хабардор булар эдик.
- Ма*ина опа , сиз келинни ичкарига олинг ,- деди Мирсобит ака гапни бошка томонга буриб, 
сунг узига илтижо билан бокиб турган Мирсаидга каради,- Мираъзам казо- казо дустларини


ишга солиб барчасини узи амаллайди.
Хилола Ма*ина опа узини етаклаган хонага киргач, унга илтижоли тикилди :
- Жооон аммажон , жиянингизга нима булгани *акида билганларингизни айтинг.
Мен ...
Мен негадир куркиб кетяпман ...
Юрагим кинидан чикар дараж ада гурсиллаб уриб кетяпти. Илтимос , адамларга к у н ^ р о к
килайлик. Улар бизни Сулаймон акам ётган касалхонага олиб борсинлар ...
Ма*ина амма Хилолани б аfри га босди.
- Хуп болам ... Хуп ... Ф акат бироз сабр килайлик. Сулаймон *али йулда экан. Етиб келишига 
биз *ам борамиз ...
Ма*ина амма Хилолани тинчлантирар эди- ю , аммо узи дир- дир титрарди.
Куп утмай *овлини одам боса бошлади.
Барча Сулаймонга *еч нарса килмаганлигини бот- бот такрорлар эди- ю , аммо негадир 
рангларида - ранг йукдай эди.
Хилоланинг юрагига борган сари ва*м оралай бошлади. Хавотирлиги кучайиб кетди. У *овлига 
чикиб тоза *аводан нафас олгиси , шу ба*онада додажониси билан куришгиси келди. Хилола 
шу топда додажонисигина узига далда ва таскин бера олишини тусмоллади.
Аммо аёллар уни *овлига чикишига изн беришмади :
- Ховли тула эркак, *озир уларнинг ёнига якин йулашингиз одобдан эмас ...
Шу аснода борликка шом куна бошлади.
Кайсидир дакикада Хилоланинг кул о ™ чим битди. У узига нима булаётганини англай олмай 
*айрон булди . К уло™ остида Сулаймоннинг шивири эш итилгандек булди :
"Узингни э*тиёт кил"
Хилола Сулаймонни ахтариб атрофга телбавор тикилди ...
Шу вакт *овлидан Мирсаид аканинг ёввойи овозда укирган овози эшитилди :
- Отасининг гурига тушган болееееммм...
Хилола аввалига бу овоздан келган маънога тушунмади. Сунг бирдан шъуурида ожизгина 
нимадир "йилт" этди. Ана шу йилт этган т у й fу барисини Хилолага англата олган эди...
" Демак.


Демак ! ! ! "
Хилоланинг нафаси б у ^ л д и . Харсиллаб калта - киска нафас ола бошлади. Бу орада куз 
корачиклари кенгайди . Зум утмай ёнбошига "гуп" этиб йикилди.
У бу дунёдан буткул "узилган" эди.
@Xazon_Rezgi /140 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола кузини очганда узини онасининг к у ч о ^ д а курди. У "Ойижооон" деб дод солмокчи 
булди , аммо овози чикмади. Унинг лаблари курукшаб кетган , кимирлатишга эса мажоли 
колмаган эди.
Хилоланинг кузини очганини курган Ро^илахон опа уни б аfри га янада каттикрок босди :
- Кизим , жон болам ... Менгина куйдирма, менгинани ёндирма ...
У Хилоланинг бошини авайлаб кутарди. Ёнида турган пиёладаги сувни кизининг лабига тутди. 
Хилола дод солиши учун шу сувни ичиши , лаби ва 
0
fзи н и намлаб олиши кераклигини фа^млаб 
пиёлага энгашди. Лаблар, о ^ з , томок..., юрак *иёнат килган жойда кузлар уз вазифасини 
унутмабди, вафодорлигича колибди... Ундан думалаган ёшлар сув ичишга энгашган юздан 
узилиб пиёладаги сувга томди :
"Чааак" ...
Атрофга тим к о р о н ^ л и к тушибди. Хилола *овли ва хоналар эркак- у аёлларга лик 
тулганлигини курди. Барчалари , айникса аёллар, 
0
fзиларини румоллари билан тусганча паст 
овозда юм- юм й и ^ а ш а р эди.
Хилолага келгувчиларни фарки колмагандек эди гуё. У онасининг баfридан узилишни 
*о*ламас, шу топда энди дунёни бус- бутунлигича таний бошлаётган беш ёшдаги кизалоклик 
пайтига кайтиб колишни , *озирги *аётини буткул унутишни истар эди.
Бир вакт *овли тус - тус булиб колди. Ташкаридаги "Олиб келишди , олиб келишди" деган 
шивир- шивир овозлар ичкаригача сизиб кирди. Хилола гап нимадалигини туш унди . У бошини 
кайси куч билан шарт кутарганини билмади. Табакаси очик деразадан бор буйи билан ок мато 
ташланган Сулаймоннинг танаси шифохона замбилида олиб кирилаётганига кузи тушган 
Хилола узиникига буткул ухшамаган овозда чинкириб юборганини узи билмай колди:
- Сулаймон акаааа !
Йук !
Хилоланинг лаб, о ^ з , томок , ... юраги унга *иёнат килмаган экан. Улар ф акат энг керак 
фурсатни кутиб туришган экан!
Сулаймонни кутариб кираётган йигитлар *ам Хилоланинг чин ки р и ^ н и эшитиб жойларида бир 
зум довдираб туриб колдилар ва *овлидагиларнинг курсатмалари билан яна йулларида давом 
этдилар ...
Ро^илахон опа Хилолани юзини маркам б аfрига босди ...


Сулаймонни бундан салкам икки ой аввал онаси Мастура опанинг майити чикарилган хонага 
олиб утишди.
Худди уша хона...
Худди уша жой...
Киблага буйлаб солинган пахталари купчиб турган уч курпадан уч кават килиб солинган 
о*орли тушак...
Худди ушандай...
Факат бу сафар жой эгаси бошка инсон эди ...
Факат бу сафар жой эгаси Сулаймон эди ...
Йигирма икки ёшида бу ё р у f дунё билан видо битимига имзо чеккан Сулаймон... □□□□ аввалги 
кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ 
49 - КИСМ
Ховли ва хоналарда "дард козони" кайнай бошлади ...
Мусибат инсонларни бирлаштиради деганлари рост ...
Кутилмаган fа м д а н гангиб колган *алойик - кариндош , таниш , билиш , эркак-у аёл узининг 
якинида турган инсонлардан таскин ахтарар эди...
- Нима булибди узи ?! Пешинда *еч гап йук эди-ю ?
- Мен уни эрталаб кургандим...
- О дамзоднинг *оли шу экан- да. Бугун бор , эртага йук. Хатто бир соатдан кейин нима 
булишингни билмайсан ...
- Эссиз гулдек йигит , ерга битиб кетибди- да...
- Бу шунака дунё... Омонат ... Барг ёзган *ар куртак бир кун хазон булишга ма*кум...
- Туfрику-я , аммо бевакт хазон булиш аламли, ж уда аламли. Т а ^ н *ам одамзод деганлари 
филдек бардошли буларкан.
- Нима дейишяпти узи ?! Кимдир булган *одисанинг а н и ^ н и биладими ?!
- Айтишларича , куёвнавкарлар келиннинг уйидан Тошкентга кайтишаётган вакт рупарадан юк 
машинаси булар тарафга бостириб келиб колибди. Боякиш Сулаймон видеочини олиб юргани 
учун дустларидан анча олдинда кетаётган экан. Юк машинасини узларининг устларига 
тусатдан бостириб *айдаётганини курган йигит шурлик рулни калтис буриб юборган эмиш. 
Спарк трассадан чикиб кетиб йул чеккадаги чинор дарахтига зарб билан бориб урилибди.


- Юк машинасининг эгаси жинними ? Нега уларнинг устига *айдайди? Ё атайдан килибдими ?!
- Уша шопирнинг кузларини йулда уйку элитиб колган экан дейишяпганмиш. Унинг узи *ам сал 
нарига бориб машинаси билан а ^ а р и л и б кетибди. Шопирни *ам дунёдан утган дейишяпти.
- Дейишяпти , дейишяпти , дейишяпти ?! Аник маълумот берувчи бирон кимса борми узи ?!
- Сулаймоннинг машинасини олд тарафи каттик пачок булибди. Видеочи йигитнинг кули, о ё ™
ва ковурfалари синибди.Юзлари шилиниб, думбира булиб шишиб кетибди . Аммо 
Сулаймоннинг танасини бирон жойи хаттоки тирналмабди *ам. Шунинг учун уни жони 
танасини тарк этган булса- да , каттик *ушидан кетгандир деб уйлашибди. Машинадан 
с у ^ р и б олишганда бурнидан озгина кон сизиб чикибди халос.
- Ё тавба! Сал аввал ра*матли Мастура опа шунака чиройли булиб оламдан утгандилар . Энди 
у^ ллари...
- Бурнидан кон кебтими ?
- Хаа . Касалхонадан бу ерга олиб келишаётганда *ам яна шунака озгина кон чизик булиб окиб, 
лабга етмай тухтаб колибди. Ашраф амаки борлар- у , махалла бошида турадиган. Ушалар: "Бу 
йигит ша*ид макомида кетибди, улгандан кейин *ам тухтамаган кон шундан далолат" 
деганмишлар...
- Ша*ид макомида кетганини билмадим- у , аммо асл йигит эди. Качон караса икки кули 
куксида , 
0
fзи д а н саломи аримасди. Алло* жаннатларидан жой берсин ра*матликка.
- Во д а р и ^ , во дари^ Эрталаб бор инсон кечга бориб "ра*матлик" номини олса, юрак бурда - 
бурда булиб кетаркан- а ?
- Кийма - кийма , нимта- нимта денг ?!
-. Шундай , шундай ...
- Мирсаид акани айтмайсизми ? Хеч кимсани бошига солмасин ! Тугади ота дегани , тугади . 
Ёнмай кул булди, к у й д и .
- Айтишади- ку "Отамлатсанг отамлатгин , бутамлатма" деб .
- Жаноза бомдодга белгиланибди. Мозор бошига гурковга ёрдамлаш ишга унта йигит чикиб 
кетибди . Бари синфдошлари экан. Бари й и ^ а б хун - букиб кетишибди. Катталар "Бунча одам 
куп ,карашгани уч- турттанг етасизлар, колганинг бошка ишни килларинг " десалар *ам , хеч 
бири колишга кунмабди.
- Узи буладими бу а*волга чидашни ? Хозир кучада *ам *алойик лик- лик. Дуппингни отсанг 
ерга тушмайди. Узим *ам бу ерга зур fа кириб олдим.
- Яхшилик у р у ^ н и экиш учун, яхши ном колдириш учун неча ёшга кирганни фарки йук экан- 
да .
- Мен *аммадан *ам аёлига ачиняпман. Нима курди шурлик?! Аввал кайнонаси , энди эри


- Ра*матликдан акалли битта туёк *ам колса майли эди- я
- Шуни айтинг...
@Xazon_Rezgi / 142 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Сув , сув олиб келинг ! Илтимос , хонани сал бушатинг ! Озрок *аво кирсин!
Ичкарида бирдан шовкин булиб кетди .
- Тинчликми , нима булди ?!
Барчанинг диккати ичкари хонага каратилди :
- Хилола... Келин тарракдек котиб колганмиш . Кузлари очик , лекин кул - о ё ™ ишламай тош 
ку^ирчокка айланиб колибди .
- Боякиш ... Энди буниси бормиди ?
- Йул беринг ! Утказворинг ! Тез ёрдам келди.
Хилолага кетма - кет учта укол килишгандан сунг ярим соатларда узига келди. Кузларини 
пирпиратиб очиб , юмди. Аммо бошида турган онасини танимади . Индамай , лук булиб 
ётаверди.
- Болам, куйдирма мени , жон болам , - Ро*илахон опанинг юрак - баfри хун булиб кетганди ,- 
сенга куяйми , унга куяйми , кимга куяй ? Шу вактда аксига олиб аданглар *ам йукликларини 
айтсанг - чи ?! Белорусия *ов этиб чакирса етиб келадиган жой булса экан- ки , уларга хабар 
берсам. Симпозиумлари шу вактга т у fр и келганини кара болам .
Ро*илахон опа кайfуни нг зуридан зумда унникиб кетганди.
- Опажон , - деди тез ёрдам шифокори Доно опа Ро*ила опани четга тортиб ,- илтимос , 
кизингизни тинч, бироз *оли куйинг . У булган вокеаларни тан олгиси келмаганидан шундай 
*олатга тушиб колган. Бошкача айтганда навни*ол организм булган вокеаларга карши кураш 
эълон килган. Уколлар таъсирида *ализамон узига келиб колади. Канча тинч куйсанглар , 
шунча тез узига келади. Уни шу а*волда бошка осийишта хонага олиб чика олмаймиз . Аммо бу 
ердагилар хонани бушатиб куйсангиз яхши буларди,- шифокор шундай деб Ро*илахон опага 
куз таш лади ,- онаси экансиз , сиз кола колинг...
- Азиза , бу келинни *али Лидия Феодоровнанинг кабулида курган эдим чамаси, - деди 
шифокор анжомларини саранжомлаётган ёрдамчисига,- ушанда ёнида ...
Шифокор Доно опа бирдан лаб тишлади.
Ёрдамчиси унга "Гапирманг" деган ишорани килди.
"Эссиз ,- дея уйлади Доно опа барига тушуниб ,- бирам куркам йигит эди- я. Иккиси худди 
узукка куз куйгандек мос эди...Эссиз... "
Хилола шу ётганча уч соатларда тилга кирди


- Сулаймон акааа ... Сулаймон акамга бораман ...
Бу вактда тез ёрдам *изматчилари кетган , Хилоланинг бошида Саодатхон урин алишган эди.
- Хилола ... - деди у аста ...
- Дийдорларига сунгги бор туйиб олишим мумкинми ? - ялинч овозда ингради Хилола, - шу 
билан энди киёматда куришамиз. Унга эса неча йил , неча аср...билмадим канча фурсат керак 
булар экан ?!
Саодатхон Хилолага жиддий тикилди. Бу билан унинг а^волини чамаламокчи булди .
- Яхши ,- деди у вани^оят бир карорга келиб ,- факат битта шарт билан. Узингизни маркам 
ушлайсиз.
Хилола индамади ...
Хилолани Саодатхон ва Акида келинойи икки ёнидан суяб Сулаймон ётган хонага олиб 
киришди.
Хонадагилар сузсиз сурилиб Хилолага жой беришди. Факат Мирсаид акагина утирган жойидан 
жилмади.
Хилолани Сулаймоннинг бош тарафига Мирсаид аканинг каршисига олиб бориб у т и р ^ зи ш д и .
- Сулаймон акааа... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
50- КИСМ
Хилола гапирай деди-ю , овози чикмади. У тинмай й и ^ а р эди. Аммо кузидаги ёшлари гуёки 
куриган кул каби уз томчиларини эгасига бермай куйганди...
Й и ™ куз ёшсиз ...
Куз ёш урнига факатгина ингрок ...
"Сулаймон ака ... - хаёлан эрига савол бера бошлади Хилола ,- нега бундай булди ? !
Нега сизни кетишга тезладим ?!
Мен булдимми *аётингиз зомини ...
Бари шунча киска булганлиги учун му^аббатимиз шунча оташинмиди ?
Менга бир саволга жавоб бериб кета оласизми ? ! Энди мен кандай яшай ?! Умримнинг кайси 
мазмуни учун *аракат килай ?!
Сизсизликда яшашим шартми менинг ?! Курук сурат булиб яшашдан не маъно ?!
Ахир юрагим , калбим , кунглим сизда эди- ю ?!
Буларнинг *ам эгаси энди тупрок булди ..."


Хилола Сулаймонга айтиб - айтиб йи^ айве рди.
На кузидан ёш чикди , на тилидан суз учди...
Аммо дилининг булари булди. Булганча булди.
Тирналди...
Титилди ...
Тукилди ...
- Вакт аллама*ал булиб колди,- деди махалла раиси остонада туриб дона- дона гапирганча, - 
ру*сатингиз билан мар*умни покласак. Сунгги манзилига борар олдидан *урматини бажо 
килиш фарзимиз. Киёматда кад ростлаш фурсати етганда хуш рухсорли булиб у й ^ н с и н .
Хонадагилар раиснинг сузидан *аракатга туш гандек булдилар.
Бирок Мирсаид ака ва Хилолага унинг сузлари таъсир килмади. Улар утирган жойларида 
бемажол килт этмай утиравердилар.
Кариндошлар карашса булмайдиган. Мирсобит аканинг ишораси билан Мираъзам у ^ и билан 
Мирсаид аканинг к у л т и ^ д а н олишди . Мирсаид ака уларга каршилик килмади, аникро™
каршилик килишга-да куввати колмаган эди.
Саодатхон билан Акида келинойи *ам Хилолани *удди кайнотаси каби олиб чикиб кетишмокчи 
булиб кулидан тутиб т у р ^ з и ш г а н ма*ал у о ё ^ н и икки , уч кадам босди- ю уларнинг кулидан 
чикиб кетиб мувозанатни ушлай олмай гурсиллаб ерга йикилди. Хилола эри Сулаймоннинг 
ёнида бутун буй - басти билан *ушсиз ётарди.
Гуёки ...
Бир олманинг икки палласи каби ...
Уларни бу а*волда курган кариндош- у р у ^ а р н и н г барчалари "дод" дея аю*аннос солиб 
юборишди.
Барчани Мукаррам келинойи бир суз билан тинчитди.
- Сулаймонни дунёга келиши кулимизда булганми эди ?
Ё кетишига каршилик кила оласизми ?
Нима томоша бу ?!
Бу *аракатингиз билан уй эгаларининг кон сиркиллаб окаётган ярасига туз сепманг ! - 
Мукаррам келинойи шундай дея туриб атрофга аланглади ,- Мало*ат , келинг бу ёкка ! 
Карашиб юборинг! Хилолани кутариб олиб чикамиз.
Хилола нариги хонада узига келди. Аммо куп утмай Саодатхон килган тинчлантирувчи укол 
таъсирида кузларини бемажол юмди...


Сулаймонни поклашгач, Мирсаид ака учун деб сандикка ташлаб куйилган улимликка 
кафанладилар.
-Куп *олларда олиб куйилган бу дунё ашёлари уз эгаларига-да вафо килмас экан , - деди 
бурчакда *амон пик- пик й и ^ а ё т г а н Ма*ина амма , - ру*имиз ж асадимизга шу кадар омонат, 
дунёнинг эса уткинчилиги *акида сиз- у бизга яна канака далил- исбот керак ?!
Бомдод укилишига бир соатча вакт колганда Сулаймонни олиб чикиб кетишга шай 
булишганди.
- Келин кани ? Охирги марта эрини куриб колмайдими ? - аёллар бир зумда шивир - шивир 
килишга тушишди.
- Боякишда яна нима касдинглар бор ?! Шундок *ам курук устихони колди шурликни , уз 
*олига куйинглар? - дедилар бир гуру* аёллар
- Аммо тобутни курса совиши осон булади дейишар эди-да ,- дедилар яна бошкалари .
- Ким айтибди шу аклли гапни, узи тобутни куриб совиб олган эканми ?! - деди унинг 
ёнидагилар
- Нима ёмон булсин деяпмизми ?! Бизга колса тобутда булса *ам кургани маъкул , шу билан 
дийдор киёматгача !
Саодатхон Хилолани суяб олиб чикканда аёлларнинг уни зумда учди.
Хилола зинадан туриб *овлининг нариги тарафидан олиб чикиб кетилаётган эрининг тобутига 
карар экан , базур шивирлади :
- Мен сиздан розиман , сиз *ам мендан рози булинг...
@Xazon_Rezgi /144 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Саодатхон бояги *олатдан кейин анча тажрибали булиб колганди. У Хилола яна *ушини 
йукотиши мумкинлигини назарда тутиб уни ма*кам кучиб олган , Мало*атга *ам шай булиб 
туришини тайинлаб куйган эди.
Уларнинг ёнгинасида турган Ро*илахон опанинг кон босими бирдан кутарилиб кетгач, Нигора 
ва Мастура кизлари ё онаси, ё синглисининг дардига дармон була олмай жон *алак булиб 
колган эдилар.
Тобут елкага олинган за*оти *овлини шитир - шитир овози тутди . Ёзнинг илик суб*идамида 
со*ир табиат Сулаймонни эрка дилбанди ё м ^ р и билан сийлаб кузатиб куйишни ихтиёр килган 
эди.
- Ер- у осмон баробар й и ^ а д и ,- деди кулини ё м ^ р г а тутганча бошини сарак - сарак киларкан 
Зо*ида *ола й и ^ а м с и р а б ,- Мастура сингилжоним, ё л ^ з г и н а н г ёнингга шошди- я , ёнингга 
шошди ...
Саодатхон тобут чикиб кетгач, Хилолани ичкарига етаклади.


Хилола унга каршилик килмади. У оёкларида базур турар , аъзойи баданини дир- дир калтирок 
босаётган эди. Хилолани ичкарига олиб кириб уринга ёткизиш ганда калтирок каттик кучайган, 
тишлари тишларига тегиб такиллай бошлаганди.
- Осма укол куймасак булмайди. Тез ... Мен ретцеп ёзиб бераман. Кимдир дорихонага бориб 
келсин .
- Мен бориб келаман, - деди Хилоланинг опаси Нигора ,- илтимос онамларга *ам керакли 
дорини ёзиб берсангиз, машинамда зумда етказиб келаман.
Саодатхон Нигорани куп куттирмади. Нигора ретцепли к о ^ зн и олиб кучага укдек отилди.
- Унгача Хилолани кул- оёкларини укалаб турайлик. Кимдир асал ёки новвот чой килиб келсин. 
Куда *оламларга эса кук чой дамлаб келинг .
Саодатхон барчани бирдек ишга солиб юборди.
Нигора етказиб келган томчи дори уланиши билан куп Хилоланинг ковоклари о ^ р л а ш а
бошлади.
Хилола шу ётганча канча ухлаганини (агар буни ухлаш деймоклик жоиз булса) узи билмади. У 
дунёдан буткул узилган эди. Унинг ру*и туш аталмиш кемада ун саккиз минг оламнинг кай 
бирида сузиб юргани узига к о р о н а эди. А н и ™ эса шу эди- ки , у билан бирга Сулаймон *ам 
туш ининг *амро*и эди.
Хилола ора- орада у й ^ н д и . Бирок кузини очмади.Узининг у й ^ н г а н и н и атрофдагилар билиб 
колишидан чучиди. У Сулаймонсиз дунёга кайтгиси йук эди.
Саодатхон унинг а^волини яхши тушунгани учун таом урнини босадиган кувватдориларни 
осма укол оркали жунатишни маъкул деб *исоблади.
Шу тарика бомдодда кузини юмган Хилола асрдан ошганда *ам кузини очмади.
@Xazon_Rezgi /145 #КУНГИЛ_ИФОРИ
* * *
"Хилола ва бош- оёк оппок кийинган, аъзо-и баданидан нафис нур таралиб турган Сулаймон 
ним к о р о н а туманли б о ^ а кетишаётган эмиш. Б о л и н г турига етай деб колишганда 
Сулаймон аёлига угирилди:
- Энди кетишим керак,- деди у Хилоланинг кулларидан тутиб.
- Кетманг , илтимос ,- утиниб ёлворди Хилола ...
- Иложим йук...- хурсинди Сулаймон.
- Кетманг ...
Кетманг ...
кетмаааанг


Хилола йуклик каърига сингиб кетаётган Сулаймоннинг ортидан алам билан шивирлади
Сулаймон борган сари тезлашиб кета туриб о ё ^ н и ерга каттик босган булди. Шу пайт унинг 
оппок туфлисининг пошнаси отилиб Хилоланинг кулига келиб туш ди .
Хилола шу топда ундан колган ё л ^ з ёдгор пошнани б аfри га босди ва шивирлади :
- Кетмаааанг ...
Сизсиз кандок яшайман... ?!
Сизсиз кандок яшайман... ?! "
* * *
Хилоланинг кун буйи урнидан турмаганлигини Саодатхондан эшитган Мирсаид ака сесканиб 
кетди. У ёшли кузларини румолчасига артиб Саодатхонга ялинч ифодада каради :
- Келинимни курсам буладими ? Унинг ёнига киришим мумкинмикан ?
Саодатхон бир кунда бор- будидан айрилган кариянинг сунгги илинжидан айиргиси келмади :
- Албатта почча. Албатта киришингиз мумкин ...
Хилола ётган жойида эшик ^ р ч и л л а га н и н и эшитди. Кимларнингдир кириб келганини *ис 
килди , аммо кузини очмади. Келгувчилардан бири Саодатхон эканлигини овозидан билганди, 
аммо иккинчиси кайнотаси эканлигини тез орада илfади. У кайнотасининг кийимларини ювиб 
дазмоллаганда доим узи оз- оздан сепиб куядиган Хаждан келтирилган мушк- анбар *идини 
"таниган эди".
Хилола энди *ам ёта олмаслигини , турмаса булмаслигини *ис килди . У кайнотасининг ёнида 
оёкларини узатиб ётиш узи учун кечирилмас бефаросатлик , о ^ р таъна эканлигини билар эди.
Хилола кузларини базур очди. Тирсакларига таяниб турмокчи булди. Кулига санчиб устидан 
ма*камланган осма укол игнаси бунга моънелик килди.
- Куз^алма , болам.
Хилола шунда *ам бошини кутаришга *аракат килди. Аммо уддалай олмади. Куввати етмади.
- Болам , туззукмисан ?!
Мирсаид ака узи англамаган *олда Хилолани сенсираётган билмас эди. Айни ч о ^ а Хилола *ам 
буни англайдиган а*волда эмасди .
Кайнотасининг *ол сурашидан Хилоланинг кейинги икки кунда пажмурда булиб кетган 
дийдаси янада абгорлашди.
Унинг ковоклари пир- пир учди. Кузлари беихтиёр ёшланиб келди. Мижжаларига энг сунгги 
исён икки томчи ёш амал- такал калкиб чикди. Курукшаган лаблар кайнотасига дил 
туfёнларини ифода килишга аранг илож топди:


- Бу дунёда колгим йууук.
Яшагим келмаяпти , додажооон ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
51- КИСМ
- Кизим ...
Болам ...
Куйган юрагимни куйдирма , жон болам ... - Мирсаид аканинг куз ёшлари fа м д а н куйиб 
унникиб кетган юзларини ювиб туша бошлади ,- мен *ам "Бу кунларни кургунча улганим яхши" 
деган булардим , на килай-ки Алло*дан куркаман, болам. Ундан *аё киламан. Ахир унинг 
ягоналигига, такдир узидан эканлигига иймон келтира туриб , унинг иродасига кандай карши 
чика олар эдим ?! Берганида суюндим , олганида куйиб кул булдим, чорасизликдан адо булдим 
, бирок бошка нима келади ночор кулимдан ?! Айтгин , болам ?! Жон кизим ...
Билсам Яратган эгамнинг фоний дунёсида биз барча инсонлар вазифадор эканмиз . 
Зиммасидаги вазифамизни , яъни, Алло*нинг иродасини бажариш учун келган эканмиз бу ё р у f 
оламга. Шу аснода кимлардир, бизга курингани каби, бевакт дунёдан утар экан... Кимдир эса 
улардан кейин *аётда сабот билан яшаб колишга ма*кум экан...
Буларнинг бари эса аслида пешонамизга ёзилган такдири азал ...
Кизим ... Сен ва мен *озир иккинчи тоифадаги инсонлар каторида колдик. Билганим шу ... Яна 
*ам билгувчи Алло*...
Болам , ким , качон кетади бу ё л ^ з узига аён ... Сен яна "Бу кария кузининг оку- кораси 
фарзанди дунёдан утгани сабаб , мияси айниб нима деяётганини узи билмай валдираб 
утирибди" деб уйлама ... " Ё л ^ з жигарпорасини тупрокка топширган отанинг гапими шу?" дея 
*айрон колма...
Каршингдаги сен билганинг додажон эмас ... Балки боридан - й у ^ д а н , умиди , бахтидан бир 
йула ажралиб колган , юраги азиз инсонлари билан аллакачон тупрокка дафн килинган, бунда 
курук шакл ва шамойилигина колган бир кимса...
Бундан б у ё ^ г а орзуларининг руёбини уз улимида деб карор чикариб куйган мосуво ...
Факат улими сабаб жа*онларга алишмас тан - ма*рами, жуфти - *алоли Мастураси ва кузининг 
оку- кораси Сулаймонига етиша олишига кузи етадиган абгор...
Мен яна узимни ким деб атай болам ?!
Бу уйда "Бир - бирига умр буйи тасалли берса-да яраси эт олмас икки бахтикаро яшайди" деб 
дод солсам кунглим таскин топармикан ?
Аммо ...
Кизим ... Шуни бил-ки, Алло* бирни олса иккини беради деганлари рост.


Мастурам мени тарк этганда сен ва у ^ и м икки елкамдан суяб колган эдинглар ...
Энди эса ...
Сен келин эмас кизим булиб колдинг ...
Биласанми, Сулаймон т о ^ а н уйга кайтаётганда , яъни улимидан ярим соат олдин менга 
к у н ^ р о к килганди.
У :
"Яхши утирибсизми , дада ?!
Сизни ж уда яхши кураман.
Хилола кизингизга мен й у ^ м д а узингиз караб турарсиз- а ?!" деб сураганди. Мен унга 
"Албатта болам , айтмасанг *ам келинни кизим урнида кураман" дегандим.
Энди билсам... Бу сузлар васият экан. Ё л ^ зи м н и н г васияти ...
Мирсаид аканинг й и ^ а й - й и ^ а й куввати колмади шекилли , юз- кузини румолчаси билан 
артганча сузида давом этди:
- Энди яшашим учун сен - кизим ва булажак набирам менга умид учкуни булиб колдинглар 
чо™ ...
Хилола ётган жойида сергакланди.
- Додд... Додажон ... Нималар ... Нималар деяпсиз ?! - деди у кузлари аланг - жаланг булиб 
@Xazon_Rezgi /147 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Кизим , Сулаймондан колган ё л ^ з ёдгор набирам *акида ...
- Додажон...
Шу пайт су*батга Саодатхон аралашди :
- Почча, *али Хилолахон узининг *омиладор эканлигини билмайдилар .
Хилоланинг ётган жойида боши айланиб кетди :
- Мен ?! Хо...Хомиладор...ман ?!
Хилола урнидан туришга *аракат килган булди. Саодатхон унинг елкасидан кучиб 
тинчлантирган булди :
- Сингилжон ... Хаяжонланманг . Биз *ам бу *акда якинда билдик. Сал аввал Лидия Феодоровна 
кушни *амширадан та*лил натижаларини бердиртириб юборибди.
Хилола кузларини бе*ол юмди .


Унинг бояги курган туши ёдига тушди.
Демак ...
Демак , Сулаймоннинг оёк кийимидан отилиб кулига тушган пошнадан мурод фарзанд экан- да
Хилоланинг хурлиги келиб кетди. Сулаймон акаси фарзандли булишларини канча 
орзулаганди- я ?! Нукул "Хилола сенга ухшаган кизчам булса канийди ?!" дер эди.
Мастура опа утганидан кейин эса "Вакти келиб кизчалик булсам , исмини албатта Мастура 
куямиз..." деган умидлари бор эди.
"Бахт ва бахтсизлик куша келади дейишса авваллари *айрон булардим, - уйлади Хилола ,- 
улмаган кул барини курар экан. Бирок... бу *олат айрим вазиятларда юракка ж уда о ^ р юк 
булиб тушар экан... Худди менинг *олатимга ухшаб ... Аммо додажон мутлако рост 
гапирдилар. Хаа ... Бу фарзанд мен ва додажон учун охирги умид учкуни. Илинж учкуни. Яшаб 
колиш учун курашга кувват...
Сулаймон ака ...
Демак, мени бутунлай ташлаб кетмабсиз-да ... Демак , фарзандимиз тимсолида кайтиб 
келишингизга умид килсам буларкан...
Узингга шукр , Аллоним"...
Хилола шуларни уйларкан кайнотаси *али *ам ёнида уксиганча хомуш утиргани ёдига туш ди .
- Додажооон ... Ошкозонингиз безовта килади ... Таомланиб олинг ... Мен *озир урнимдан 
тураман...
Аёл шундай *илкат-ки, *ар кандай вазиятда, шароитда *ам уз шахсиятига , наслиятига, 
аслиятига *иёнат килмайди. Хилола *ам узлигига карши боролмасди. У а^воли кандайлигидан 
катъий назар бир келин , эндиликда киз сифатида кайнотаси олдидаги вазифадорлигини 
унутиб куядиган тоифадаги аёл эмасди.
- Хилолахон , поччамлардан *авотир олманг,- деди Саодат уни тинслантиришга *аракат килиб 
, - Акида опамларнинг узлари уларга караяптилар...
* * *
Банданинг боши - Алло^нинг тоши ...
Бошга тушганини куз кураверар экан ...
Сулаймоннинг тупрокка беришганининг бешинчи куни Асрор ака сафардан кайтди.
У кизининг уйига келганда Хилолани хонасининг зинасида хомуш а^волда хаёл суриб 
утирганининг устидан чикди.
Хилола уз хаёлларига шу дараж ада f а р к булганидан отасининг ^овлига кирганини пайкамади 
*ам .


- Кизим
Хилола уша утиришда утираверди .
- Кизим ...- Асрор ака бу сафар Хилолани каттикрок чакирди
Хилола утирган урнида бир сесканди. Угирилиб отасини курди. Урнидан аста тураётиб 
куйлагининг этакларини кули билан беихтиёр пастга тортди. Сунг афтода*ол ниго*да отасига 
тикилди.
Кизининг че*расига урнашиб колган чексиз мунг, кузларидаги алам- у азобларга коришик 
дард Асрор аканинг юрагини тилка- пора килиб юборди . У Хилолага якинлашиб уни э*тиётлаб 
аста б аfри га олди...
- Жоним болааам... Исминг Хилола булгани билан такдиринг сабот экан ...
- Адажоооон ...
Сулаймон акам... Улар мени ташлаб ...
Хилола уртаниб - уртаниб й и ^ а й бошлади.
- Й и ^ а м а , кизим, й и ^ а м а ... Сени нима деб юпатишимни истайсан, болам ?! Менда сени 
юпатиш учун суз бор деб уйлаяпсанми ?
Кизим ... Сен доим мени барча мушкулларга чора топгувчи идеал инсон деб билгансан. Аммо 
куриб турибсан- ки Алло*нинг тадбирида отанг *ам оддий бир банда макомида кули киска 
ожиз халос.
Асрор ака узок гапирди. Й и ^ а ё т г а н кизига кушилиб й и ^ а ш д и . Узи *ам Сулаймонлаб бузлади, 
*ам Хилоланинг юраги бушаб олишига куйиб берди .
Ва ни*оят Хилола узини босиб олди :
- Адажон , уйга киринг. Мен чой куяй .
- Кудам уйдамилар? Куринмайдилар ?!
Хилола бурнини тортди.
- Купинча кучага чикиб кетяптилар . Менимча кабристонда булсалар керак...
@Xazon_Rezgi /148 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Уйда бир узинг ё л ^ з колиб кетяпсанми ? - Асрор ака кизига савол назари билан тикилди
- Йук, аммажон *ам шу ерлардалар. Ичкарида булсалар керак...
- Хааа , - уйланиб колди Асрор ака, - майли уйга кираколайлик , куръон тиловат килиб юборай. 
Мирсаид ака уйга кечга якин бир алфозда кайтди.


Икки эркак куда аллазамонгача диллари эзилиб утиришди.
Кетар олдидан Асрор ака Хилолани б аfри га ма*кам босди.
- Якинда ойинг билан яна келамиз, болам...
Хилола индамади...
Орадан бир хафта вакт утганда Асрор аканинг узи айтгандек аёли билан эмас, балки бир узи 
кудасиникига келди. Бу вактда уйда Мирсаид ака ва Хилолагина колишганди. Ма*ина амма эса 
куни кеча "Уйимдан бир хабар олай" деб Себзорга кетган эди.
Кудаларни бир мунча м уддат ё л ^ з колдирган Хилола ошхонага кириб овкатга уннади.
У масалликларни ковуриб энди устига сув куйган *ам эди- ки , ичкаридан Мирсаид аканинг 
"Кизииим" деб чакирган овози эшитилди.
Хилола якинда дамлаган чойини ме*монхонага олиб кирганда икки куданинг унfай си з 
алфозда утирганлигига кузи тушди.
- Додажон , келинг чойингизни янгилаб берай ,- деди Хилола чойнакни стол устига куяр экан.
- Чойни куятур , болам , - деди ердан кузини узмаган Мирсаид ака, - утир .
Хилола кайнотасининг бундай муомаласидан ажабланди , эътироз билдирмай стулга омонат 
чукди.
- Кизим , - деди бир ютиниб олган Мирсаид ака , - хуллас , хуллас ...Кудам сени олиб кетишга 
келибдилар ... Бутунлай... Мен *ам ... Барини *ар тарафлама уйлаб куриб канчалик юрагим 
уртанмасин ... кетишинг энг ту fр и йул деган карорга келдим ...
Мирсаид ака титраётган кулларини стол остига яширди.
Хилоланинг юзидаги бир туки *ам килт этмади.
У куз остидан кайнотаси ва отасига караб синчков назар ташлаб жим утираверди.
Асрор ака Мирсаид аканинг тилидан бошка суз учмагач узи тилга кирди :
- Кизим ... Биласан-ки бу *олатдаги ..., яъни сенинг *олатингдаги аёл киши идда саклаши 
керак. Шу десанг сакланаж ак иддангни давомини узимизни уйда саклашинг маъкул деган 
карорга...
- Адажоон ! ...
Хилоланинг овозидаги катъият, шижоатни *ис килган Мирсаид ака "ярк" этиб келинига каради 
Хилола худди шуни кутиб тургандек кайнотасига кесиб - кесиб гапира кетди :
- Додажон , сиз уртанманг ! Адамж онимлар шу максадда уйимиз томон йулга туш ганларидаёк


билганлар , менинг *еч качон бу уйдан кетмаслигимни !
Нимага дейсизми ?!
Нимага-ки , мен айнан шу инсоннинг тарбиясини олганман, яъни адамларнинг. Уша тарбиянинг 
номи эса- одамийлик эди !
Биласиз-ки одамийлик деб аталмиш тарбия китобининг *еч кайси бобида " Ё л ^ з фарзандидан 
айрилган Отани ё л ^ з ташлаб кетиш мумкин" деб ёзилмаган. Ха шундай !
Колаверса , мени анчадан буён танийсиз - а ?!
Демак, мени табиатан худди адамларга ухшашимни таниб булгансиз. "Отасининг кизи" эса 
бобонинг булажак набирасидан ажратиш дараж асидаги бера*м эмас. Фарзанд такдирини *ал 
килиш учун *аммасидан *ам эрнинг зоти *акли.
Мен адажонимларнинг инсонийлик тарафдан таништирдим. Яна бир гап . Улар бу ерга уз 
кизлари олдидаги оталик бурчларини бажариш учун келдилар ва бошларини м аfрур кутарган 
*олда менсиз кайтиб кетадилар. Адаж онимлар ушбу вокеликни шундай булишини аввал 
бошдан билганлар. Бошкача булган такдирда эса на мени , на узларини кечира олмаган 
булардилар.
Мирсаид ака Хилолага уйчан тикилди, муло^азали киёфада тилга кирди:
- Кизим шундайку-я , бирок бу уйда мен ва сен иккимизнинг бирга яшашимиз одамлар наздида 
... Ахир эл о ^ з и г а элак тутиб булмайди, - Мирсаид ака уятдан юзлари лов- лов ёнганча гапини 
тугатолмай ерга каради...
Шу пайт эшик шараклаб очилди:
- Сизларни ё л ^ з яшайди деб ким айтди ?! Мен- чи ?! Мен ... ППППаввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
52- КИСМ
Остонада *аяжондан пешонасига тер тепчиган Марина амма энтикиб турар эди.
Уни куриб Хилоланинг кунгли бузилди . Урнидан шарт туриб аммасининг пинжига отилди :
- Аммажон ...
Марина амма уни кучганча эркакларга юзланди.
- Мен *алитдан бери сузларингизга кулок солиб турибман. Индамаганимнинг сабаби "Кани 
буларнинг гаплари каергача борар экан?!" деб турганим эди.
Марина амма Хилолани елкасидан кучганча етаклаб келиб аввал уни жойига утказди , сунг узи 
стулга чукди .
- Ваалейкум ассалом , - у *ар иккала эркакнинг саломига битта килиб алик оларкан сузида 
давом этди,- аслида сизнинг хаёлингизга келган нарса мени уйлантирганига анча булди. Уйга


кетишимга *ам сабаб шу эди . Хуллас уйга бориб бор бисот , турва-халтамни й и ^ ш т и р и б
келдим. Хилола кизим эсон- омон кутилгунча шу ердаман , насиб килса. У ё ^ г а худо пошшо. 
Улмаган кул бир кунимизни кураверамиз- да.
- Опа ?! Ахир ... Кандай килиб ?!
Мирсаид аканинг *айратдан тилига тугун тушган эди.
- Ха , нима бупти ?! Нимага ажабланасан ?! - деди Ма*ина амма уктамлик билан ,- *а- да ! 
Бошимда эрим булса экан- ки , хужайинчилик килса. Уйдагиларга "Кетдим" дедим- у , 
келавердим. Билсанг ука , мен аллакачон бировга *исоб берадиган ёшдан утдим. Инсонларни 
айтаяпман-да.
Умримда *исобини ф акат бир зот - Кодир Алло*га бераман халос.
Колаверса , у ^ и м ва келиним кечгача ишда , набираларим укиш да булишади. Битта узим 
бекоргаям домда уззу-кун диккинафас булиб утираман. Ундан кура шу ерда булсам купрок 
фойдам тегаркан.
- Опа , келганингиз ж уда яхши булибди. Сизнинг биргина ташрифингиз барча 
мушкулларимизни биттада осон килди-куйди,- деди Мирсаид ака опасига миннатдор о*ангда, - 
умрингиздан барака топинг.
- Кизим , сен овкатингга карайкол ,- деди Ма*ина амма Хилолага . У чикиб кетгач бошини сарак
- сарак килди ,- Хилола шу ерда колсагина юпанч, тасалли топишига ишончим комил. Агар уни 
уйига жунатиб юборсак , назарида худдики ундан воз кечгандек буламиз. Бу йул билан 
Хилолани ру*ан мажру* килиб куйишимиз *еч гапмас ...
- Ма*ина опа ,- деди шу вактгача гапга аралашмай утирган Асрор ака,- Алло* рози булсин 
сиздан ...
Кизимни сизларга , сизларни эса Алло*га топширдим...
* * *
Хазин наволарини сокин чалганча борликка куз кириб келди. Халоват мавсуми булмиш куз 
гуёки Хилоланинг аланг - оташ булиб ёниб ётган юрагининг тафтини олиш илинжида булгани 
каби сентябрнинг илк кунлариданок *узурбахш салкин *авоси билан кунгилларга ме*мон була 
бошлади.
Куз узинг ушбу ташрифида Мирсаид аканинг оиласидаги куп нарсаларнинг узгарганининг 
гуво*и булди. Энди хонадонда исми жисмига монанд мастура аёл Мастура опа ва Хилоланинг 
суюклиси Сулаймон бу дунёда йук эди.
Ёзнинг кайнок баfри да хонадон аъзолари булмиш кайнота ва келин узлари истамаган *олда 
жуфтларини *аётларидан бой бериб куйган эдилар.
Са*оватли куз *ар икки жабрдийда, баfри куюк инсонни авайлабгина уз б аfрига олди. 
@Xazon_Rezgi /150 #КУНГИЛ_ИФОРИ 
Хилола университетга катнай бошлади.


Бу вактга келиб унинг *омиласи бир ярим ойликдан ошган эди.
Ма*ина амма энди узи истаб- истамай амма мавкеидан ме*рибон она макомига чикиб колган 
эди.
У Хилоланинг с о ^ и ^ н и катъий назорат килар , уз вактида овкатланиб , уз вактида дам 
олишини тергаб турар эди.
- Кизим, - деди бир куни су*бат устида Ма*ина амма ,- сенга бир гап айтаман- да . Бу кадимги 
оналаримиздан колган *икматли амал. Хуллас , сен *омиладорлик даврингда доим покиза , 
та*оратли булиб юрсанг , тилинг ва дилинг зикрдан тухтамаса , намозларда койим булсанг , ин 
ша Алло* соли* фарзандни дунёга келтирасан. Биласанми , менинг бир дугонам исломий 
илмдан хат- саводи чиккан кизни келин килган эди. Уша келин фарзандига бош икорон™
булган вактдан то кузи ёригунча Куръони Каримни бир неча маротаба *атм килибди. Катта - 
кичик суралардан анчасини ёд олибди. Хозир у келиннинг дунёга келган киз фарзанди ун олти 
ёшга кирган. Уша киз ун олти ёшида Куръони Каримни тулик ёд олиб кория киз булибди. Кара , 
эшитган инсоннинг кандок *аваси келади- я ?! Ба*ри дили очилади ...
"Бола бошидан" деган гап бекорга эмас-да. Менга колса бола тарбияси она корнидан деяр 
эдим. Аслида бу сузлар менга тегиш лимас . Мен сенга эслатиб куяяпман халос . Эшитган 
чикарсан. Каерда фазилатли , комил инсон вояга етибди, бил-ки уша ерда унга тарбия 
*алолидан берилган. Фарзанд т у ^ л г а н д а н кейин бебисмилло* , бета*орат кукрак тутмаган 
аёллар миллатнинг асл фидойилари булади. Ж уда купчилик аёллар гудаги то эмиб булгунча 
"Ёсин" сурасини укиб турар эканлар. Билсанг фарзанд айнан шу сура укиб булингунга кадар 
корни бемалол туяр экан. Танига сут билан бирга олий неъмат - Алло*нинг каломи сингар экан.
Ана шунака гаплар , кизим...
- Аммажон , жудаям чиройли гапларни сузладингизда,- деди Хилола *аяжонланиб , - инсонда 
яшашга умид ва завк у й ^ т а д и г а н . Мен *ам албатта сизнинг айтганларингизга амал киламан.
- Хозир сенга ёшлигимда эшитган бир *икоямни айтиб бераман. Уни бизга бир вактлар 
муаллимимиз айтиб берган эдилар.
Хикоя деймизми, ривоят деймизми - хуллас ушбу айтмокчи булганим буюк аллома Абу Али ибн 
Сино *акида.
Ибн Сино *али тиллари чикмаган , талпинчок гудак булган ч о ^ а р и д а уйларида бир оксоч 
ишлаган экан. Бир куни уша оксоч кир ювибди. Ювилган кирлар орасида беканинг кийимлари 
*ам булган экан. Оксоч аёл бекасининг кийими ювилган вактда унинг чунтагидан тушиб 
колган тилло узукни пайкамай колибди. Кир ювилгач маfзава кир урага тукилганда тилло узук 
*ам ялт этиб у билан тушиб колганлигини гудак Али фа*млаб колибди. Аммо *али тили 
чикмаганлиги боис бу *акда оксочга бирор суз айта олмабди.
Бу ё ^ г а билиб турганингдек узук жанжали булган. Окибатда оксоч Уfри деб гумонланиб 
уйдан *айдалади.
Орадан маълум муддат утгач Алига забон битибди ва оиладагиларга вокеанинг аслида кандай 
булганини айтиб берибди. Кир урадан узук топилгач, уй эгалари оксочдан кечирим сураб уни 
уйга кайтаришибди,- Ма*ина амма шундай деб Хилолага тагдор каради ,- курдингми болам ?! 
Хали тили чикмаган гудакнинг зе*ни ва *отирасини ? Ин ша Алло* бизнинг набирамиз *ам 
буважониси каби профессор булади.


- "Аммабувим профессор буласан дедиларми , буламан !" дерканда , аммажон ,- Хилола синик 
жилмайди.
- Ха - да ! Насиб килса шу набирамни кулларидан тутиб узим мактабга олиб бораман...
Майли кизим , юр хуфтонни укийлик энди ...
@Xazon_Rezgi / 151 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола Марина амма шу хонадонда яшашга карор килганини айтган кунидан буён узининг 
ме^монхонасини икковлари учун хона килиб олган эди. Амма ва келин шу ерда бирга намоз 
укишар , шу ерда бирга китоб мутолаа килишар, диллашишар ва тунашар эди.
Аммо ...
Марина амма ута зийрак аёл булганлиги учун бир нарсани билар эди. У Хилола узини ухлаб 
колган деб фа^млаши билан аста урнидан туриб, Сулаймон иккисининг ётокхонасига овозсиз 
кириб кетишини, у ерда туйиб - туйиб й и ^ а б чикишини яхши биларди . Билар эди- ю , аммо 
узини билмаганга олар эди.
Бир куни Марина амма чидай олмади , у аста Хилоланинг изидан бориб хонага муралади. 
Шунда Марина амма тунчирок ё р у ^ д а Сулаймоннинг куйлагини б аfрига босганча *идлаб- 
*идлаб овоз чикармай уртаниб й и ^ а ё т г а н келинчакга кузи тушиб калби пораланди. Куп утмай 
Хилола тумба ёнидаги пардоз столига утириб , тортмадан калингина дафтар олиб 
алланималарни ёзишга киришди.
Хилола ёзар й и ^ а р , й и ^ а р ёзар эди...
У ёза - ёза тухтади. Сунг ёнгинасидаги гул вазада турган бир дона атиргулга термулди. 
Лаблари ненидир шивирлади. Буйнини чузиб атиргулни аста *идлади .
Хилола урнидан туриб кайтадан диванга борди ва Сулаймонни куйлагини б аfрига босганча 
чузилди. Куп утмай у fу ж а н а к булганча ухлаб колди . Марина амма тунги чирок ё р у ^ д а
уйкудаги Хилоланинг юзидаги с о ^ н ч ифодасини куриб юраги т утд е к тукилди.
У Хилоланинг уйкусини бузгиси келмай аста эшикдан узоклашди.
Марина амма эрталаб бомдодга турганда Хилоланинг аллакачон хонанинг жойнамоз 
туш аладиган тарафида тонгги зикр билан м аш fуллигини куриб билинтирмай хурсиниб куйди.
Кундузи Хилола укишга кетган вакт Марина амма узидаги *авотирни босиш учун ёшларнинг 
ётокхонасига кадам босди. Уни Хилола кеча тунда й и ^ а га н ч а алланималарни ёзган дафтар 
кизиктирар эди .
"Кизик , Хилола у дафтарга нималарни ёздийкан-а ?! - уйлади Марина амма, - ишкилиб 
Сулаймоннинг айрилик азобига чидай олмай ёмон нарсаларни хаёл килмаяптимикан?! Ёш 
нарса алам , аччик устида бир балоларни уйлаган булса- чи ?! Йу^ей ?! Туф- туф- туф-! 
Нафасимни шамол учирсин-ей ?! Хилола ундай нарсаларни уйлаши ... Йук , Хилола унака енгил 
уйлайдиган кизлардан эмас ! Нима булганда *ам барча саволларга жавоб шу дафтардалиги 
аник ! "
Марина амма узини кизиктирган кечаги дафтарни кийналмай топди. Дафтар трюмонинг 
шундоккина биринчи тортмасига ташлаб куйилган экан.


У дафтарни кулига олиб аста уни вараклаб куз югуртира бошлади.
Дафтар Хилоланинг Сулаймонга ёзган мактуб ва шеърларга тулиб кетганди. Ма*ина амма 
копкокли ручка кистирилган са*ифани очиб Хилола куни кеча й и ^ а б ёзган сатрларга кузи 
туш ди .
Уни аста укий бошлади:
Кунглимнинг шух куйлари тинди,
С о ^ н ч н и н г *ам хафсаласи пир .
Охир чора ...
Сурайман энди ...
Тушимга кир , тушларимга кир ...
Халоватни балки тотарман ,
Хилолдайин хушруй ботарман ,
Тонгда куёш булиб отарман,
Тушимга кир , тушларимга кир ...
Ё т о ^ м д а атиргул дона 
Эслатгувчи сени ягона ,
Кечагидек бугун *ам яна ,
Тушимга кир , тушларимга кир ...
Урин бермай асти нолишга ,
Келгин туш да бахтли булишга ,
Ва ...
Ва умрбод бирга колишга ,
Тушимга кир , тушларимга кир ...
Кечагидек бугун *ам яна ...
Тушимга кир ...
Тушларимга кир ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
53- КИСМ
Ма*ина амма дафтарни кучганча дардли о* тортди :
- О* болам- а , о* болам... Мусичаниям ини бузилмасин дейишарди. Сен бу синовларга ёшгина 
бошинг билан кандок дош бера олаяпсан ?! Авжи уйнаб- куладиган, *омиладорликнинг барча 
ноз -эркаликларини бошингдан кечирадиган айни дамларда мангуга ташлаб кетган 
ж уф тингнинг куйлагини баfри нгга босганча с о ^ н ч д а н юм- юм куз ёш тукаяпсан. Кошки шу 
билан хуморларинг босилса кани эди ... Э* бундан дардларинг ортса ортади- ки , камайиши 
душвор ...
Аммо ...
Хаёт деганлари доим *ам шундай давом этавермайди


Булутлар ортидан бир куни албатта куёш чиккани каби , бу синовларнинг *ам ажри *амда 
мукофоти булиши аник ...
Ма*ина амма Хилоланинг дафтарини аста уз жойига куйди- ю , хонани тарк этди.
* * *
Хилола укиш дан кайтгач , кийимларини алиштириб ошхонага чиккан ма*ал стол устида ёнма - 
ён челакчаларда турган икки хил шафтолига кузи тушиб кузи тиниб кетди. Аста стол ёнидаги 
стулга утирди . Кулини чузиб челакдаги шафтолидан биттасини олиб *идлади . Унинг ёдига 
бундан бир неча ойлар аввал илк бор *омиладор булганда шафтоли егиси келгани , ушанда 
Мастура опа набиралик булишини эшитиб кувончи ичига си fм а га н *олда кайнотасини тезлаб 
бозорга ж унатгани , Мирсаид ака эса янги йилнинг эртаси куни накд ярим кун излай- излай 
фалон пулга шафтоли топиб келгани , Хилолага уз кули билан жилмайганча керилиб узатгани 
, узининг эса уларни ийманибгина олгани , ичкари хоналарида булса Сулаймон акасининг 
кузлари бахтдан порлаганча меваларни паллалаб уз куллари билан едиргизгани - бариси 
*отирасидан бирма - бир утар экан, упкаси тулиб хурлиги келиб кетди.
Хилола бошига тушган савдоларда айбдор худди шу шафтолилар булгани каби уларни егиси 
келмади .
"Сулаймон ака, ёнимда булсангизда кани эди... - уйлади Хилола, - сиздан *еч нарса сурамас, 
тиламас эдим... Борлигингизни узи мен учун бахт эди, - Хилола шундай дея уйлаб яна 
шафтолиларга бокди, -
боёкиш додажоним. Шу шафтолиларни не умидда олиб келгандирлар ?! Улар *ам кишдаги 
вокеани эслаганлари аник... Хойна*ой , "Аёл киши *омиладор булса шафтоли егиси келади" 
деган хулосага келгандирлар балки. О* , соддагинам - отам-ааа...
Бу меваларни сотиб олганларида, уйга келтирганларида мендан- да о ^ р а*волга тушган 
булсалар керак,- Хилола хомуш хурсинди ,- энди улар узларини озгина булса-да *урсанд *ис 
килишлари учун *ам бу шафтолиларни ж уда егим келгандек курсатишим керак. Сал булса-да 
кайфиятлари кутарилган булармиди ?!
Хилола урнидан туриб битта кизил- сарик луччак шафтолини олди ва уни ювиб катта килиб 
тишлади. Ж а*д билан 
0
fзи н и тулдириб чайнай бошлади.
- Кизим , шафтоли ёкдими ?
Хилола ярим угирилиб узига кунгли тулиб тикилиб турган Мирсаид акага кузи туш ди .
Хилола 
0
fз и тула шафтоли булгани учун шошиб колди . Шунинг баробаринда уялиб *ам кетди. 
У 
0
fзидагиларини кийналиб ютди- да , кайнотасига миннатдор тикилди :
- Ж удаям ширин экан, додажон... - Хилола шундай дея туриб Мирсаид аканинг кунглини янада 
кутаргиси келганидан ерга караганча ё л ^ н л а д и ,- узи шунака шафтоли егим 
келаётганди.Ра*мат, додажон...
- Бунака эмас-да кизим , - деди Мирсаид ака оfриниб ,- нимадир егин келдими дарров сура. 
Мен уйда булмасам , аммаж онинг бор. Уларга айтсанг *ам булади.
Мирсаид ака Хилолани Сулаймонни кабрга куйилган кунидан сенсирай бошлаган эди. Гуё 
шундай килмаса , кимдир келиб "Хилола сизнинг кизингиз эмас" деб даъво киладигандек,


келинининг кулидан етаклаб олиб кетиб коладигандек юраги тошар ва шошар эди.
Хилолага *ам додаж онисининг бу карори ж уда маъкул келган эди.
@Xazon_Rezgi /153 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Додажон ,- деди Хилола бироз уйланиб тургач Мирсаид акани бугунги кун *исобидан яна бир 
бор кунглини кутаргиси ва узини керакли деб *исоблашини истаб,- кечга балик олиб келиб 
берасизми деб сурамокчи эдим. Ковуриб аччиккина соуси билан дастурхонга тортардик.
Хилола айни дамда ра*матли ойижониси Мастура опадан урганган таълимини ишга солаётган 
эди . Бир куни Мастура опа Хилолага су*бат орасида шундай масла*ат берган эди :
"Кизим, биз аёллар вакти - вакти билан эркак кишига узининг р уз^ р б ош и , шу оиланинг энг 
керакли, етакчи инсони деб уйлашига йул куйиб беришимиз керак. Узига ишонган эркак эса 
аёлини доимо уз канотлари остида эъзозлаб яшайди. Ана уша вактда улар билан бирга 
тенгдан *ис килишимиз мумкин булган ту й fу н и н г номи эса *еч бир шуб*асиз бахт деб 
аталади" деганлари ёдига тушди.
Хилоланинг таклифидан Мирсаид аканинг юзига зумда кизиллик югурди.
- Кизим , сен дастурхонни тузайвер. Мен тайёр ковурилган баликдан олиб келаман. Узинг 
пиширадиган булсанг , *идига д и м о ^ н г туйиб ™ п п а б у ^ л и б кетасан. Сунгра егинг келмай 
колади,- Мирсаид ака шундай деб йулга отланди ,- болам, мен тезда келаман...
Хилола кайнотасини ортидан ма*зунгина тикилиб колди. Сунгра чукка тушганча челакдаги 
шафтолиларни музлатгичнинг остки контейнерига жойлай бошлади.
- Мирсаиднинг овози келгандек булувмиди, болам ?
Хилола Ма*ина амманинг овозини эшитиб утирган жойида угирилди :
- Додажон кечги овкатга ковурилган балик олиб келишга кетдилар
- Ха яхши, - деди Ма*ина амма стулга чукар экан,- сал аввал шафтоли олиб келганди.
- Шафтолилар ж уда ширин экан,- деди Хилола урнидан туриб турт дона шафтолини ювиб 
ликопчага солди ва аммасига келтириб куяр экан, - олинг , аммажон . Мен *ам *озиргина еб 
олдим, - деди.
Ма*ина амма "бисмилла*" дея шафтолига кул чузган *ам эди-ки, куча дарвозадан бировнинг 
"Мирсаид ака , *ов Мирсаид ака?!" деб чакиргани эшитилди.
Хилола *айрон булиб аммасига каради. Ма*ина амма чакиргувчининг эркак киши эканлигини 
овозидан билгач Хилолага " Узим карайман" деганча таш карига йул олди.
Куп утмай узи билан икки эркак киши ва бир аёлни бошлашиб келган Ма*ина амма деразадан 
Хилолага :
- Кизим , чой куйиб юбор . Кейинг додангга к у н ^ р о к кил- чи ? Келиб колдимикан?! - деди- ю 
ме*монларни ичкарига етаклади.


Хилола ишни чой куйишдан бошлади. Сунгра телефонни энди кулига олган *ам эди- ки , 
дарвозахонада Мирсаид аканинг узи куринди. Мирсаид ака кулидаги харидини Хилолага 
узатар экан, келинидан уйга кимларнингдир келгани *акида хабар топди.
Мирсаид ака кулларини чайиб ме^монхонага кириб кетди.
Куп утмай эшикдан кораси куринган Мирсаид ака Хилолани чакирди:
- Кизим , бу ёкка караб юбор- чи ?!
Хилола Мирсаид ака узини нима сабабдан чакирганига *айрон булиб кулига чой дамлаган 
чойнакни олганча ичкарига йул олди ... ППППаввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
54- КИСМ
- Ассалому алайкум
Хилола чойнакни стол устига куйди ва ме*мон аёл билан куришиш учун айланиб утди.
- Кизим, утир. Гап бор- деди Мирсаид ака Хилолага у сурашиб булгач.
Хилола ийманибгина кираверишдаги жойни эгаллади.
Мирсаид ака о ^ р тин олди:
- Кизим, бу инсонлар сени сураб келишибди. Махалламиз бошидаги мактабни биласан-а ? Уша 
ердан.
Мирсаид ака ме^монларнинг ёши у л у ^ г а "Гапиринг, к у л о ^ м и з сизда" дегандек назар 
ташлади.
- Хуллас , акажон , опажон ,- деди узини Карим Бердиев деб таништирган инсон , Марина амма 
ва Мирсаид акага караб , сунгра Хилолага юзланди ,- синглим. Бу киши Бунёджон Ахмадов , 
булар Дилнозахон Ж амоловна буладилар.
Гапнинг о ч и ^ г а кучсак, сизникига келишимиздан максадимиз шу-ки, биз мактабимиз кошида 
укувчилар билан кушимча м аш fулотлар утказадиган , уларни олий укув муассасаларига кириш 
имти^онларига тайёрлайдиган муъжазгина марказ ташкил килган эдик. Ушбу марказга турли 
институтлардан малакали укитувчиларни жалб килган эдик.
Марказимиз икки йил давомида олиб борган фаолияти даврида тилга тушиб колди. Албатта 
ижобий маънода. Тайёрлаган укувчиларимизнинг катта фоизи олийго^ларга давлат гранти 
асосида кабул килингани ота- оналарда кушимча маш fулотларга булган кизикишни янада 
оширди.
Энди асосий максадга утсак.
Биласиз-ки кушнингиз Мало^атхон мактабимиз ошхонасида ошпаз булиб ишлайдилар. Улардан 
Хилолахон келинимизнинг физика фани буйича мутахассис эканликларини эшитгач, катта


бошимизни кичик килиб остонангизга келдик, сабаби амалда дарс бериб турган физигимиз 
Анорахон чет элга кетадиган булиб колдилар. Шунга ,- Карим Бердиев атрофдагиларга бир- 
бир назар ташлар экан ,- кизимиз Хилолахонни бизнинг марказда ишлаш учун таклиф килиб 
келган эдик.
Карим аканинг сузларини эшитган Ма*ина амма т о м о ^ н и кирди :
- Каримжон ука , Мало*атхон бор гапни айтганмиканлар .. Хилолахон ...*омиладорлар. Кизим 
ишга кирган такдирдаям укув йилини якунлаб беролмайдилар.
- Мало*атхон бизга кизимизни тавсия килганларида барчасидан вокиф килган эдилар,- деди 
Карим Бердиев муштига аста йуталганча ,- демак-ки бу ерга барча вокеликдан хабардор *олда 
узимизга ишониб келганмиз. Хилолахон бизга олти ой ёрдам кулини чузиб турсалар , ана 
ундан сунг Анорахоннинг узлари жойларига кайтадилар. Айнан шу сабабидан хам ша*ардан 
укитувчи изламаган эдик.
- Кизимнинг укиши бор , устига устак бу ишга *ам кирса кийналиб колади, - деди Мирсаид ака 
уйлаганча
- Ота , - деди Мирсаид акага шу пайтгача гапга кушилмай жим утирган Бунёдбек ,- укиган , 
билган мутахассис учун бизда таълим бериш кийин иш эмас. Укувчиларимизнинг бари илм 
талабидаги ёшлар. Улар устозларини ортикча уринтирмайдилар. Бизда асосий максад факат 
ва факат билим бериш. Колаверса синглимизнинг узлари *ам дарс берсалар янада малакалари 
ошиши аник.
@Xazon_Rezgi /155 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Кизим нима деса шу ,- деди Мирсаид ака , - "ишлайман" деса ишлайди. "Йук ишламайман" 
деса *ам унда узи билади. Мен учун кизимнинг гапи-гап , сузи-суз. Гапир кизим , нима дейсан ?
- кутилмаганда Мирсаид ака карор кабул килиш ихтиёрини Хилолани узига куйиб берди.
Хилола тусатдан узига килинган бу таклиф олдида довдираб колди . Додажонисининг Т а п и р "
деган таъкидидан бир ютинди- ю, кузлари билан ер чизиб аста сузга кирди :
- Мен ... Мен боролмасам керак . М аш fулотлар кечки вактда булар экан. Узи кундузлари 
укиш да булсам , яна кечки навбатда у ерга кетсам ... Ахир уйда овкат тайёрлаш 
деганларидек...
Хилоланинг сузларини Ма*ина опа шарт кесди:
- Жон кизим . Агар муло*азанг факатгина шу овкат пишириш , идиш ювишдан булса бундан 
f а м ема. Мен нима килиб утирибман бу ерда ? Узи уч киши булсак?! Уч коса овкатни пишириш 
аёл кишига нима деган иш ?! Йук чарчайман , кувватим етмайди десанг, унда узинг биласан ...
- Майлими гапирсам ?! - сузлашга ру*сат суради Дилноза. Атрофдагилар узига *айри*о* назар 
ташлашгач сузида давом этди ,- Хилолахон !
Каранг- да ? !
Мукаддас китобларимизда *ам чин дилдан илм бериш комил ибодат билан тенг курилган 
манбаларимиз куп - а ? Мен *озир сиздан минг бор кечирим, узр сурайман. Дардингизни


янгиламокчи , тирнамокчи эмасман. Айтмокчи булганим бошингизга , умуман шу оила бошига 
тушган синовлардан хабаримиз бор.
Биламан якинларидан ажраш ж уда о ^ р мусибат . Буни бошидан утказган одам билади. Аммо 
на килайлик-ки улганнинг изидан улиб булмайди. Бу *олда бизнинг энг биринчи вазифамиз 
яшаш . Яшаганда *ам ут булиб , олов булиб яшашимиз керак. Ёниб-ёндириб яшашимиз керак. 
Биз узимиз килган гузал амалларимиз билан утганларимиз ру*ини шод килишимиз , уларга 
*ам савоб йуллашимиз мумкинлигини назарда тутиб , карорингизни яна бир бор уйлаб 
курингсангиз дегандим.
Каранг- да ?!
Хилолахон...
Агар вакти келиб умрингиз , *аётингизда босиб утган йулларингизни бир чуккидан туриб 
кузата олиш имкони берилса, унда узингизни таом тайёрлаётган вактингизни кузатишингиз 
ёкимли булармиди ёки унлаб , юзлаб билимга ташна юракларга билим улашиб , катта *аёт 
остонасига йуллаб куяётганингизни куриш *узур бахш этган булармиди ?
Шунга нима дейсиз ?!
Менга колса сизга суянч булиб турган бу нурюзли ,- Дилноза Мирсаид ака билан Ма*ина 
аммага ишора килди ,- кунгли осмон инсонларнинг ёрдамга чузган хайрли кулларини 
кайтармаган булардим.
Яна шуни эътиборга олиб куйинг- ки, сиз айнан шу йул билан туплайдиганган савоб 
хирмонингизда бу азизларнинг- да бирдек улушлари булади *амда утганларимизнинг *ам 
о*иратларини обод булишига *исса кушиши шуб*асиз .
Дилноза сузини тугатиб жим колди.
Уртага нокулай ж имлик чукди.
Жимликни Хилоланинг сузлари бузди :
- Мен ... Мен качон ишга тушишим мумкин ?! ...
* * *
Карим Бердиев мактаб директори булгани билан укув маркази ишларини Бунёдбек юритар 
экан. Бунёдбек педагогика университетининг тарих ф акультетида катта укитувчи лавозимида 
ишлар ва укув марказида *ам укувчиларга кушимча м а ш fу л от олиб борарди.
Хилола хафтада уч кун марказда дарс бера бошлади.
Укиганга , билганга осон экан- да . Устига- устак таълим бераётган фанингни укишга булган 
э*тиёж укувчиларда юкори булса , утилган мавзуни талашиб - тортишиб урганишса, устоз уз 
ишини янада завк билан бажариши аник.
Хилола бор жон-жа*ди билан ишга киришиб кетди.
Марказда саккиз нафар укитувчи дарс беришар эди.


@Xazon_Rezgi /156 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола улар орасида узини ишлашга кунишига сабабчи булиб колган Дилноза билан яхши 
чикишиб колди. Дилноза Хилоладан беш ёш катта эди. Унинг эри *ам укитувчи булиб кушни 
мактабда дарс берар экан. Дилнозанинг узи эса она тили ва адабиётдан *ам мактабда дарс 
берар, *ам укув марказида кушимча м а ш fу л от олиб борар эди. Хилолага унинг *ар сафар суз 
орасида " Каранг- да ?!" дея гап ташлаб бошлаган су*бати ж уда ёкар эди. Дилноза "Каранг- 
да?!" дедими , тамом демак кандайдир *айратга солиши аник булган су*бат бошланар эди.
Хилола энди бир томондан укиши , бир томондан укув марказидаги м аш fулотлар билан 
яхшигина толикар , уйда ётар вакти боши ёстикка тегди дегунча кузи уйкуга кетиб колар эди. 
Шунингдек у эндиликда кун буйи сарфланадиган энергиясини *исобини олиб , толикиб 
колмаслик учун яхши еб - ичишга *аракат килар эди. Шу йусинда Хилола анча ишта*ага *ам 
кириб колди.
Алло* - чевар зот.
Гузал сабрнинг мукофотини берадиган *ам унинг узидир .
Галдаги *омиладорлик Хилолада ортикча кийинчиликларсиз кеча бошлади. Хилола шифокор 
назоратига утган вактидан буён бирор марта с о ^ и ^ д а н шикоят килмади.
Бари уз урнида кунгилдагидек кетаётган эди.
Эди ...
Айнан эди ...
Орада кичик бир кунгилсизлик булди-ю , Хилоланинг юраги яна бир бор парчаланди. Барчасига 
бирга ишлайдиган *амкасблари Мавлуда опанинг укув маркази ходимлари учун утказилган 
мажлисда Бунёдбекдан танбе* эшитишидан бошланди.
Мавлуда опа укувчиларни математика фанидан имти*онларга тайёрлар эди
Ойнинг охирида укувчилардан олинадиган ва унинг натижаларига кура фаннинг укитилишига 
нисбат бериладиган тестлар кутилмаганда марказ мутасаддиси Бунёдбекнинг узи томонидан 
ого*лантирилмай олинди. Натижалар буйича укитилаётган фанлар ичидаги курсаткичлар 
таккосланганда доимо юкори урин кайд килиниб келинаётган математика аввалги мавкеини 
умуман окламай куйганлиги *акидаги *акикат денгиз купигидек "лоп" этиб юзага чикиб колди.
- Мавлуда опа , математика шундай фан-ки уни яхши узлаштира олмаган укувчи кимё , физика 
ва хаттоки география , кисман биологияни *ам узлаш тириш да уз-узидан ортда кола бошлайди,
- деди Бунёдбек мумкин кадар юмшокрок о*ангда туш унтириш га *аракат килиб ,- ахир 
математикага бежизга "Фанларнинг кироличаси" деган ном берилган эмас. Шунга кура 
айтмокчи булганим сизнинг фанингизни узлаштирилиши мени умуман кониктирмади. Илтимос 
, мени кечиринг ва т у fр и тушунинг. Биз укувчиларни ж уда катта ваъдалар билан бу дарго*га 
таклиф килганмиз. Биз уларга "Укиган етар камолга! " деб минг бора таъкидлаймиз - а ?! Аммо 
улар камолга етишлари учун нима килиш керак?! Албатта муносиб укитиш керак! Бу энди 
кимнинг вазифаси ?! Албатта бизнинг !
Ва*оланки, натижалар бизнинг ваъдаларга мос келмаяпти ва бунда айбдор *ар галгидек 
албатта биз - укитувчилар,- Бунёдбек бироз сукут саклади ва орадан куп утмай □□□□ аввалги 
кисмлар


#КУНГИЛ ИФОРИ
55- КИСМ
Хилолага кискача ниго* ташлади ва сузида давом этди :
- Мана физигимиз. Ишга туш ганларига энди иккинчи ой булди. Аммо натижалар яхши. Айтиш 
мумкин- ки, та*синга сазовор .
Бунёдбекнинг сузларидан Мавлуда опанинг ранги учиб кетди. У аста ёнидагиларга эшитарли 
килиб "Савил. Хаммаям Бунёдбекнинг эркатойи булсин-да" деди- ю , лаби бурилганча кулини 
баланд кутарди :
- Майлими гапирсам?!
Бунёдбек нуткидан тухтаб колди. У Мавлуда опадан бундай кескин *аракатни кутмаган эди , 
аммо шунга карамай унга гапириш учун имкон берди.
- Мар*амат , эшитамиз.
- Хозир шаънимга айтилган шунча гапни киприк кокмай эшитдим. Хуп айбдор булсам 
айбдордирман. Узи *ар доим унта яхшилик килсанг - у , битта айбинг куринса шу охиргиси 
барча утганларини ювиб кетаркан. Шу сабаб *озир кунглим оfр и ди . Энг ёмон алам килгани 
мени деярли кизим тенгги шу ... шу киз билан тенглаш тирганингиз булди. Акли узида булган 
инсон бу "Физигингиз"ни ( Мавлуда опа атай сунгги сузга нисбат берганча писанда килди) 
ишга келиб тайёр ошни сузиб бериб мактов эшитганига *айрон булиши аник. Ахир бу 
натижаларни пойдеворини Анорахон муста*кам килиб куйиб кетган эди- ку. Хуп энди шу иш 
адолатданми ? Сиз шунга бир жавоб бера оласизми ?
Бунёдбек Мавлуда опани диккат билан сузларини булмай тинглади . Мавлуда опа сузларини 
тугатгач у аста тилга кирди:
- Опа ... Сиз *озир узингизга узингиз карши гапириб куйдингиз. Сиз айтгандек Хилолада 
укиган укувчилар Анорахон опанинг натижаларини курсатиб берган булишсин. Бунгаям 
кундик . Шундай булган *олда нима учун сиз бошидан укитиб келган укувчиларнинг билимида 
бушлик пайдо булганига нима дейсиз? Математикада устозлар алмашуви булмади, демакким 
барчаси учун ё л ^ з узингиз жавобгарсиз. Хуш бунга нима дейсиз ?!
Мавлуда опанинг ранги учиб кетди.
- Нима булганда *ам узбекчиликнинг *еч бир колипига т у fр и келмайди бу *атти - *аракатингиз 
, - деди у юпка лаблари пир- пир учганча, - нима булганда *ам мени ... мени шунча одамни 
ёнида изза килишингиз ...
- Мавлуда опа , аввалам бор бу иш . Мен шахсий манфаатим учун сизни узингиз айтгандек изза 
килганим йук . Колаверса биз пуллик фаолият юритамиз. Бу маъсулиятни икки эмас , балки ун 
баробар оширар э*тимол. Курсаткичлар канчалик юкори булса манфаатдорлик шунча усади. 
Колаверса халкнинг олдида ё р у f юз билан бош кутариб юришга нима етсин. Сиз булсангиз 
масалани бутунлай бошка, кераксиз тарафини ков- ков килиб утирибсиз.
Мавлуда опа тинчиш урнига баттар тутакди :


- Шуни айтинг. Мен ана шундай ёмонлигимни узим *ам билмас эканман. Чамамда шу жойим 
кимгадир керак булиб колганми дейман. Гапни айлантириб утирмасдан шарт айтинг- куйинг 
каердаги фоизларни рукач килмасдан. Мен *ам уз обруим билан кетаколаман.
Й и ^ л и ш д а утирганлар Мавлуда опанинг бу та*лит муомаласидан *анг - манг булиб 
колгандилар. Аммо Бунёдбек буш келадиган тоифасидан эмас экан:
- Гапингизни шу жойига беш кетдим ,- дея шарт кесди у , - бу борада мутлако *аксиз. Кимдир 
ишламайман деса зурлаб ушлаб утириш йук. Эшик доимо очик. Ортикча гап- сузларсиз чин 
дилидан ишлайман дейдиганлар шу ерда колиши ва *ар бир арзимаган фоиз учун курашиши 
мумкин. Кези келса ана шу фоизлар ортида инсон такдири *ал килиниши *еч гапмас.
Мавлуда опа бу сафар Бунёдбекка ортикча гап кайтармади. Аммо шу кундан барисига худди 
Хилола айбдордек уни ёмон куриб колди.
@Xazon_Rezgi / 158 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мавлуда опанинг адовати кундан кунга кучайиб бора- бора , ахири янги йил арафасида 
туйкусдан портлади.
Ушанда декабрнинг охирги хафтаси эди.
Хилола укувчилардан уйга берилган масалаларни сураб булгач, навбатдаги янги масалани 
ечишни доскада курсатиб бераётган ч оf синф хонасининг эшиги такиллатди.
Куп утмай эшикнинг узи очилиб Мавлуда опанинг кораси куринди :
- Хилолахон , сизни дарсингизни куриш учун вазирликдан махсус вакил келибдилар.
Мавлуда опа салом йук , алик йук узи йул курсатиб бошлаб келган инсонни ичкарига киритиб 
юборди.
Хилола шошилиб колганидан келгувчига аранг салом берди ва укувчиларга каради. Укувчилар 
*ам баравар салом бериб яна дафтарларига энгашдилар.
Хилола келгувчига кандай муомала килишни уйлаб куриб *ам булмай, узини Толиб Умарович 
деб таништирган эркак бамайлихотир синф туридаги буш стулга бориб утирди.
- Дарсингизни давом эттиришингиз мумкин , - деди у Хилолага гуё дунё кулида булган 
одамдек.
Хилола бош ирfади ва маш fулотни келган жойидан давом эттирди.
Вазирликдан келган вакил Толиб Умарович Хилоланинг *ар бир *аракатини куздан кочирмай 
кузатиб утирар эди. Хилола эса аксинча унга эътибор бермасликка интилиб *ар доимгидек 
берилган масаланинг *еч бир нуктасини назардан тутиб туш унтириш га *аракат килар эди. 
Хилола бир масалани уч усулда ечиш йулларини тушунтирди. Охирида эса кириш 
имти*онларида кайси усул тезрок максадга етказиб беришини саралаб деди:
- Институтга кириш тестларини ечаётган вактда энг содда ва кулай усулни танласангиз 
вактдан ютасиз. Шунинг *исобига колган топшириклар учун янада купрок вакт за*ираси 
колади .


Аммо масла*атим *ар уч ечимни *ам яхшилаб урганиб *отирангизда сакланг . Сабаби бу 
узингизга булган ишончни шакллантириши шуб*асиз. Мабодо кириш тестида узингизни 
ба*оланишда камчиликка ёки хатога йул куйилган деб шуб*ага борсангиз ва олган натижалар 
юзасидан аппеляция комиссиясига ариза топширсангиз, узингиз ечган масала ечимини ана 
шундай бир неча йул билан *имоя кила оласиз.
Мен *аётда ана шундай вокеалардан бир нечтасини эшитганман. Улар орасида бир абитурент 
ишлаган тестини *имоя килган ч оf масалани узига хос усулда ечиб курсатганда , комиссия 
аъзолари *айратга тушиб колган эканлар. Нимага дейсизми ? Чунки уша йигит масалани 
ечишнинг фанга *али умуман маълум булмаган мутлако янги усулини кашф этган экан.
Хилола тин олди :
- Мана шунака гаплар. Демак , давом этамиз ...
Хилола дарс утар экан битта нарсага *айрон буларди.
Вазирликдан келган "вакил" м а ш fу л от тугагунча доскадан, тУ fр и р о fи Хилоладан куз узмай 
каккайиб утираверди. Салкам уч уч соат дарс утган Хилола бора- бора унга а*амият *ам 
бермай куйди. У м аш fулотга жон - дили билан киришиб кетган эди.
М аш fул о т тугаб, укувчилар хонани тарк этишгач , Хилола "ме*мон"га кандай муомала 
килишни билмай боши котди.
- М аш fулотимиз тугади ,- деди у Толиб Умаровичга.
"Вакил" урнидан туриб синф парталарининг олд каторига келди . Сунгра биринчи партага 
кайтиб утирди. Муштига йуталди ва Хилолага кузларини хиёл кисиб каради :
- Дарс тугашини узок кутдим , - деди у сокин овозда , - аммо бундан хафа эмасман. Ба*онада 
сиз *акингиздаги яхлит бир тасаввурга эга булдим .
- Тушунмадим , - деди Хилола *айрон булганча , - сизга бу нима учун керак ?!
- Хилолахон , мар*амат утиринг.
Бафуржа гаплашиб олишимиз лозим.
Хилола fа л а т и а*волга тушди
- Менинг иш вактим тугади. Уйга боришим керак. Булмаса уйдагилар *авотир олишади. 
Ташрифингиз юзасидан су*батни мумкин булса эртага ра*баримиз Бунёдбек Ахмедов 
*узурларида бафуржа му*окама килсак .
Толиб Умарович томок кирди :
- Бу масала икковимизга тегишли.
Хилоланинг узун кошлари керилди :
- Тушунмадим?! - деди у *айратини яширмай келгувчидан жавоб кутиб
- Аввал утириб олинг . Кейин бафуржа тушунтираман


@Xazon_Rezgi /159 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола вазирлик "вакили" нинг ужарлигидан *уноби ошди , аммо унинг айтганини килмаса 
вактни бе*уда ютказишига кузи етди. У урнига утирар экан , кулларини ковуштириб эркакга 
катъият билан тикилди :
- К ул о ™ м сизда.
- Хилолахон . Мен сизга бироз узим *акимда гапириб берсам, - Толиб Умарович бир текис 
о*ангда дона- дона гапира бошлади ,- хуллас икки киз , икки у ^ и м бор. Барчаларини уйлаб - 
жойлаганман. Уз- узларидан тиниб- тинчиб кетишган. Менинг эса ало*ида квартирам бор . 
Ша*арнинг кок марказида. Узимни бемалол эплайман. Овкат пишириш, кир ювишни 
айтаяпман- да. Аммо ... Мана уч йилдир-ки, суккабошман. Такдир экан, аёлим пешонамга 
сиfмади.
Т уfри турмуш куриш *акида уйламадим эмас , уйладим . Бир неча аёллар , турмуши бузилган 
жувонларни курдим, учрашдим. Бирок *еч бирлари билан савдоимиз пишмади. О чи ™ таъбим 
бироз нозикрок-да , шу сабаб у аёлларнинг *еч бири кунглимга утиришмади.
Хилола Толиб Умаровичнинг сузларининг узани "каерга" бурилаётганлигини сезиб асабдан 
титрай бошлади.
Толиб Умарович эса унга эътибор бермай сузлашда давом этарди :
- Хуллас яхшиларнинг далолати билан сиз *акингизда хабар топдим. Сизнинг *аётингизни 
барча тафсилотларидан хабарим бор. Яширмайман. Сизни бир куришдаёк ёктириб колдим. 
Шунга сиз *ам мен билан яхшилаб танишиб, рози булсангиз "Икки ёрти- бир бутун" 
деганларидек ,- Толиб Умарович шошилиб гапига кушимча килди ,- Айтганча сизни *омиладор 
эканлигингиздан хабарим бор. Такдирларимиз туташ са унинг *ам биз билан яшашига 
каршилигим йук ...
Хилоланинг шу ерга етганда токати - ток булди :
- Сизга битта савол : Нимага фарзандларингиздан лоакал биттаси сиз билан яшашмайди ?
Ё сиздек вазирликда ишлайдиган олийнасаб инсон улар билан бир том остида яшашни 
истамайсизми ?
- Бунинг вазирликка нима алокаси бор ? - жа*ли чиккан булди Толиб Умаровичнинг, - 
гапларингиздан киноя *иди келгандек. Майли саволингиз жавобсиз колмасин. Биз тушунган 
инсонлармиз. Шунга узаро келишган *олда барчамиз уз *олимизча яшаймиз. Бор гап шу .
- Хмм шундай денг . Мен уйлабман- ки ... Ха майли нима уйлаганимни а*амияти йук. Сизга 
жавобим эса -йук !
- Дарровда шошилманг-да . Биттада йук деб кейин пушаймон булиб юрманг ! - "Ме*мон" нинг 
нияти астойдил шекилли Хилоланинг кетишига йул бергиси йук эди, - бир эркак булар 
менчалик булар , хатто ту ™ л м а га н гудагингизни *ам биз билан яшай колсин деяпман.
- Мени болам сизга ит ёки мушукмидики яшай колсин деб *иммат курсатасиз ?! У шундок *ам 
*еч качон мендан ажралмайди ! Колаверса , менинг турмуш га чикиш ниятим йук! Сизни менга 
дараклаган инсон канака "фа*м - фаросатли" инсон экан- ки , отам тенги инсонни йуллабди. 
Лекин гап бунда эмас. Гап мени турмуш га чикмасликка карор килганимда.


- Ёшим эллик олтида . Нима кари деб уйлаяпсизми мени?!
Хилола захарханда кулди :
-Вой узр, билмай гапириб куйибман. Адамлардан накд турт ёшга кичик экансиз ?!...
Мен эса йигирма бир ёшдаман,- Хилола шундай деб урнидан турди , - узр кетишим керак. 
Хозир излаб келиб колишади . О чи ™ сиз билан гаплашиб утирганимни куришса диллари ...
Шу пайт эшик очилди :
- Хилола, шу ердамисиз ? Нега телефонга жавоб бермайсиз?! Утакамизни ёрдингиз- ку ? 
Хилоланинг кузлари жикка ёшга тулди... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
56- КИСМ
Дилноза Толиб Умаровичга карамай сузида давом этди :
- Вой- бууу ! Кайнотангизни жа*ллари бунча ёмон! Сиз телефонга жавоб бермаганингизга 
бошликка кун ™ р о к килиб У даfайлаб берибдилар :
" Келинимни белгиланган вактдан ортикча ишлатганинглар учун *озир бориб укув 
марказларингни узингга кушиб махалладан супуртириб ташлайман" деганмиш лар .
Хозир Бунёдбек ака *ам шошилиб марказга келяпганмишлар. Кайнотангиз *амма ёкни тус - 
тупалон килиб ташлабдилар . Юринг. Бирор кор - *ол булмасдан уйингизга кетаколинг.
Хилола Дилнозанинг сузларидан анграйиб колган эди.
Дилноза эса узини *еч нима билмаганга олиб ичкарига кадам куйди :
- Вой , сизни пайкамаганимни каранг , дода! Ассалому алайкум ?!
Толиб Умаровичга Дилнозанинг шу пайтгача айтган гаплари "етарли" булиб булган эди . У 
саломга алик олишни *ам унутиб :
- Мен энди бораколай ,- деди- ю , ранги учганча эшикка караб юра бошлади .
- Дода , сизни каердадир кургандекман- а ? - суради Дилноза унинг ортидан , - адашмасам кул 
ранг матизда кира киласиз- а ?! Яна ...
- Узр , шошилиб тургандим ,- Толиб Умарович гапни калта килиб хонани тарк этди.
- Дилноза опа , *еч нарсани туш унмадим ,- деди Хилола бушашиб , - балки барини бир бошдан 
тушунтириб берарсиз ?!
Дилнозанинг жа*ли чикканлиги юз - кузидан шундок куриниб турарди.
- Ифлос , - деди у муштларини тугиб ,- одам деган шунчалик паст кетиши мумкинми ?


- Дилноза опааа ?! Тушунмадим ?! Кимни айтяпсиз ?
- Мавлуда опани ! - шарт кесди Дилноза , - кунглим сезганди-я писмайволиб индамай 
юрганидан.
Каранг- да ?!
Эрталаб булочка пиширгандим. Сиз яхши курган булочкадан. Яна термосимда сутли ка*ва 
дамлаб келгандим . Кетишдан олдин сизни бир ме*мон килмокчи эдим. Укувчиларингиз чикиб 
кетсаям сиздан дарак булмагач, *айрон булдим . Бу ерга кетаётсам Мавлуда опа йулимдан 
чикиб булар - булмас гаплар билан вактимни ола бошлади. Аввалига *айрон булдим. Кейин 
"Тинчликми , мен бу аёл билан офтобда катик ялашмаган булсам , бу мулозаматнинг сабаби не 
?!" дедим узимга- узим. Кейин бирдан юрагимга f у л f у л а тушди. Бир амаллаб уша ёсумандан 
кутилиб бу ёкка чопдим. Келсам бу а*вол. Су*батингларни бир кисмини эшитдим. Кейин 
кайнотангиз *акидаги пуписани тез уйлаб топдим-да эшикни очдим. У ё ™ узингизга маълум.
- Опа , бу кишини Мавлуда опа вазирликда ишлайди деб дарсимга олиб киргандилар.
- Вазирликда ?! Костюм- шим кийиб олган одам вазирликда ишлайверар эканми ? Бу киши 
Мавлуда опанинг эрининг амакиси булади. Таксичилик килади. Утган йили дам олиш учун 
Кумушконга борганимизда шу кишининг матизида кетганмиз. Уласси паст одам. Йулкирага сум 
талашвуриб сил килиб юборганди.
- Шунака денг ?! - хурлиги келди Хилоланинг, - демак Мавлуда опа менинг устимдан кулиш 
максадида бошлабдиларда бу уйинни ?!
- Ёки булмаса гап- суз чикариш учун *ам булиши мумкин.
@Xazon_Rezgi /161 #КУНГИЛ_ИФОРИ
-Инсоннинг айбсиз айбдор булиб колиши *еч гап эмас экан- а ? - хурсинди Хилола , - Мавлуда 
опа уша арзимаган тушунмовчилик туфайли мени шунчалик ёмон куриб коладилар деб 
уйламагандим. Бировга айтсанг зиё таркатувчи инсон бунака булиши мумкин эмас деб 
ишонмайди. Хакикатдан *ам Мавлуда опа билимли аёл ,мен буни масала ечиш жараёнида 
укувчиларнинг топширикка дадил ёндошишларидан ба*о бериб булганман. Аммо ...
- Каранг- да ?!
Бир вактлар *ам шайтон фаришталарга дарс берувчи устоз булган. Узига бино куйиб, билими 
билан кибр, манманликка юз тутганнинг жойини куринг энди . Алло* *ам кимни нимага халк 
килган булса , у инсон ушандан суралади. Яъниким , бой инсон бойлигидан, илмли инсон 
илмидан. Айникса барчадан-да илмли инсоннинг жавоби о ^ р келаркан. Илм берилган булса- ю 
, унга амал килинган булмаса - уша инсоннинг *укми кандайлигини чамалайверасиз энди, - 
Дилноза шундай дея туриб Хилолага масла*атомуз бокди ,- бу масалани шундок колдириб 
булмайди . Эртагаёк Бунёдбек акага айтиб куйишимиз керак. Булмаса...
- Дилноза опа , - утинчли бокди Хилола ,- келинг шу ишни уз *олича колдирайлик. Ортикча гап
- суз болалашини истамайман. Мавлуда опа амакисига тегмаслигимни биларди- ку . У айнан 
мени маломатга колдириш учун уйлаб топган бу томошани. Мен-ку бу та*лит гаплардан 
куркмайман, парво *ам килмайман. Аммо булар додаж оннинг кулокларига етиб уларнинг 
дилларига озор беришини истамайман. Додажон шундок *ам етарлича озор чеккан булганлар.


Менга ишониб ишга чикариб , сунг ортимдан келадиган маломатларга дош бериш улар учун 
энди ортикча.
Айтганимдек, барчаси уз *олича колсин. Уйлайман- ки у киши бу ерга бошка кайтиб келмайди.
Дилноза опа , юринг. Хакикатдан *ам кечга колиб кетдим. Мендан *авотир олишаётгандир.
Улар мактабнинг узун коридоридан утиб мактаб файесига утишгач , асосий эшикдан кириб 
келаётган Мирсаид акага кузлари тушиб бир- бирларига маъноли караб куйишди.
- Ассалому алайкум ,- Хилола ва Дилноза тенгдан салом беришди.
- Ваалейкум ассалом ,- дея алик олган Мирсаид ака кунглидаги яшириб утирмади ,- кизим , кеч 
колганингга бирам *авотир олдим. Шу десанг шайтон *ар кучага етакласа де. Куча т и й ^ н ч и к . 
О т р о ё к а*волингда йикилиб - нетиб бир фалокатга учрадингми деб упкам тешилди. Ортик 
кутишга сабрим етмай чопиб келавердим.
- Узр додажон. Сизни *авотирга солиб куйибман, - Хилола дарровда узр сурашга тушди.
- Энди сени мактабга *ам, укиш га *ам ё л ^ з юбориш йук. Узим машинамда олиб бориб , келиб 
юраман. Шуниси тинч,- Мирсаид ака айни вактида карорини етказиб олишга интилди.
Хилола додажонисига дарров буйин эгди:
- Хуп булади , додажон. Сиз нима десангиз шу ...
- Юраколинглар , - Мирсаид ака Дилнозага мулозамат килди,- аввал бизникига борамиз. 
Хужайинга к у н ^ р о к килиб куйинг. Опам бир т о ^ р а килиб кизим яхши курган ковок сомса 
пишириб кутиб утирибдилар.
- Ковок сомса ? Вой бу таклифни *ечам рад этмасман. Утган хафта Хилола олиб келган ковок 
сомсаданмикин яна ? Устига аччиккина п и ё зд о ^ и ковурилган кийма сепилган ?
- Худди ушандан...
Уларнинг уччовлашиб бошлашиб чикиб кетганини курган Мавлуда опа иккинчи кават зинасида 
гап пойлаб турган жойида ™ ж и н и б куйди.
- Эссиз ... Ухшамади.
@Xazon_Rezgi /162 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака Хилолани ишхонасига бежизга келмаган эди. У аср намозини укиб булгач бироз 
китоб укимокчи булди. Китоб укий туриб ковоклари о ^ р л а ш га ч , "Шомга *али эрта , 
ухламайман-у озгина о ё ^ м н и чузай" деган хаёлда ё т о ^ г а ёнбошлади. Бир муддат хаёл 
сургач , кузи кетганини билмай колди.
Туш курибди.
Тушида Сулаймон fа м ги н юрганмиш.


- Ха болам , нега бундай паришон юрибсан ? Нимадандир хафамисан ? - сурабди Мирсаид ака
Сулаймон хурсинибди.
- Дадажон ... - дебди у ва бошка индамабди.
- Болам , гапир ... Кунглимни чил - чил килма...
Сулаймон тилга кирибди :
- Дадажон...Кизингизни ё л ^ з колдирманг . У сизни *еч качон , *еч качон ё л ^ з колдирмагани 
каби ...
Кизингизни ё л ^ з колдирманг...
Ё л ^ з колдирманг ...
Сулаймон шундай деб куздан ^ й и б булибди.
Мирсаид ака унинг ортидан "Сулаймоооон" деб чакирди- ю , уз овозидан у й ^ н и б кетди.
Караса f а р к терга ботиб кетибди. У урнидан туриб кийимларини алиштирди, та*орат олди . 
Шомни укиди *ам-ки, кунгил fа ш л и ги кетмади. Унинг бор фикри хаёли курган туш ида булиб 
колганли.
"Кизик, Сулаймон бу сузлари билан унга нимадир демокчи булдимикан?!".
Мирсаид ака туш ларга ишонмас эди. Аммо аёли ва у ^ и н г н и н г улимидан кейин *амма 
нарсадан бир тасалли ибрат , *икмат излайдиган булиб колганди. Айникса уз - узидан 
кунглига чирок ёкса *ам ёришмайдиган *ижиллик оралагандан кейин , битта жойда утира 
олмай колди.
Хилола доимги келар вактидан ярим соат кечикканидан сунг кул о ™ остида Сулаймоннинг 
сузлари кайтадан ж аранг соча бошлади:
- Кизингизни ё л ^ з колдирманг
Ахири бир карорга келган Мирсаид ака шарт отланди- ю , Хилоланинг ишхонасига йул олди. 
Шу- шу Мирсаид ака Хилолани бир узини ё л ^ з кучага чикармайдиган булди ...
* * *
Хилола марказда Бунёдбек айтгандек олти ой эмас , Анорахоннинг кайтиб келиши бир ойга 
кечиккани сабаб етти ой ишлади.
Анорахон чет элдан кайтгач , Хилола уйда кола бошлади. Хилолани тиббий назоратга олган 
Саодатхоннинг таъкидлаш ича унинг кузи ёришига йигирма кунларча м уддат колган эди.
Аммо Ма*ина амма Хилолага бутунлай бошка гап айтди :


- Хомиладорлик кузярадек гап. Пишса булди , качон ёрилиши номаълум. Истаган вакти "лоп" 
этиб ёрилаверади. Сураб утирмайди . Хо*ласин бугун , *о*ласа эртага ...
Ма*ина амма узи бош булиб Хилоланинг т у f р у f и учун керак буладиган барча нарсаларни тахт 
килиб куйди.
Хилола уйда колганидан буён негадир куннинг утиши кийин булаётган эди. Шу сабаб у узига 
*ар бир кун учун янгилик кидириб топаётган эди. Бугун *ам севимли жойи ошхонада узини 
ч а л ^ т м о кч и булди . У ошхонага кириб энди бир элак унни олиб элаган *ам эди- ки , тусатдан 
уй телефони жиринглаб хаёлларини т у з ^ т и б юборди.
Хилола гушакни кутарар экан , йуклагувчининг раками нотаниш эканига а*амият берди.Унинг 
тармокдан эшитилган овоздан кул - о ё ™ бушашиб , танидан кувват кочди :
- Алло ... □□□□ аввалги кисмлар 
#КУНГИЛ_ИФОРИ
57- КИСМ
- Алло, алло ?! Хилола келинойи , ассалому алайкум. Отам каердалар ?! Менинг уларда му*им 
ишим бор эди. К у н ^ р о к килсам кул телефонларини кутармаяптилар.
К у н ^ р о к килаётган Акромжон эди . Акромжон Сулаймон оламдан утгандан сунг янги йил 
арафасида бир бор келиб кетган эди. Таъзия вакти келишини эса Мирсаид ака истамаган эди. 
Ушанда "Болам , минг дод деганинг билан аканг кайтиб келмайди. Бир кафт дуони уша ерда 
*ам укийверасан энди" дея катъий каршилик килган эди.
Хилола Акромж оннинг "Алло , Хилола" деб бошланган сузларини аввалини эшитган вактдаёк 
унинг овозини Сулаймонникига ухшатган, шу сабаб юраги гурсиллаб урганча , мазаси кочиб 
колган эди. У Акромж оннинг Сулаймон эмаслигини анча вакт фаркламади, тУ fр и р о fи
со ^ н ч л а р га асир кунгил *акикатни тан олишни истамади. У узига келган вактида Акромжонга 
нима деди , нима куйди *еч нарсани эслолмади.Трубкани к у л о ^ г а *амон тутиб турар экан 
Акромж оннинг хайрлашиб тармокдан узилганини элас -элас *ис килди халос.
Хилоланинг ни*оятда каттик хурлиги келиб кетган эди. Юраги *амон гурс- гурс урар , шу 
сабабданми *омиласи корнида чир- чир айланаётган каби бе*ад безовта килаётган эди.
Хилола ошхонага йул олар экан корнининг *удди таранг килиб шиширилган ноfорадек каттик 
булиб колганини сезиб куркиб кетди.
У ошхонага бормай аста ортига угирилди. Ётокхонага кириб бироз чузилмокчи булди. Энди 
икки кадам босган *ам эди-ки, ичидан шовиллаб алланарса окиб тушди. Хилола оёклари 
остига карашга *ам юраги бетламай зина туткичини ма*кам чангаллади ва *авотирга тула 
fайритабиий овоз билан чинкириб юборди :
- Аммажооон ... Аммажоним...
Хилоланинг овозига тезда сарпойчанг югуриб чиккан Ма*ина амма уни бир куришда вазиятни 
ба*олади - куйди :
- Жоним кизим- а ?! Сув кетиб колибди- ю ? Ку^ оно^ нг ёрилиб кетибди ?!


Куркувдан ранги кув окариб кетган Хилола курка- писа калтираб суради:
- Энди нима булади , аммажон ?! Болага ...*еч нарса килмайдими ?! У *озиргина гурсиллаб 
ёмон тепинаётганди ...
- Хавотир олма, кизим. Бу *олат купчилик аёлларда булади. Хозир туfрукхо н ага борамиз . Худо 
*о*ласа этагингдан туш гандек эсон - омон кутилиб олганингни билмай *ам коласан, - Ма*ина 
амма Хилолани аста ичкарига етаклади , - юракол , кийимларингни алиштириб олайлик. 
Мирсаид каерда колди экан ?!
Мирсаид ака Хилола отланиб булгунча *арсиллаб келиб колди.
- Кизим , туззукми ? - Мирсаид аканинг савол берар эди- ю , аммо узининг рангида ранг 
колмаган , кул- о ё ™ дир- дир титрар эди.
- Хаммаси жойида , хавотирга *ожат йук. Узингни ма*кам ушла , ука. Хилолани етказиб олиб 
борайлик-чи , насиб килса *адемай бобо буласан,- уни тинчлантирган булди Ма*ина амма.
- Ин шаа Алло*.
Мирсаид ака опасининг кулидаги халталарни олиб тезда машинага жойлади.
Сунгра Хилола ва Ма*ина амма машинага утиргач , уни о*иста жилдириб кучага йул олди. 
Ташкарига чикишгач , машинадан тушиб дарвозаларини кулфлади ва кайтиб уриндикка 
утирар экан , Ма*ина опага юзланди :
- Кани опа , йул олдидан битта дуо килинг .
Ма*ина амма вактни чузмаслик учун энг асосий дуони дилдан суради :
- Омин , шу уйимизга ч а ка л о ^ м и зн и эсон - омон баfри бутунликда олиб келайлик.
Барчалари юзларига фоти*а тортишди.
- Ука , шошилмай секин *айдайвер - деди Ма*ина амма Мирсаид акадаги *аяжонни ту fр и
тушуниб , - бу дард - к ут л уf дард. Ва*има киладиган жойи йук. Насиб килса барчаси жойида 
булади,- сунг масла*ат тарикасида суради ,- нима киламиз кудаларга айтамизми ? Ёки бир 
йула суюнчи сураймизми ?
Хилола аммасига "айтманглар" дегандек бошини сарак - сарак килди.
- Бир вактлар ра*матлик ойим , " Т у л ^ к дардини канчалик куп одам билса , ту fа ё т га н аёл 
шунчалик кийналади" дердилар . Ха энди буям бир гап- да, аммо уларниям ортикча *авотирга 
солмаганимиз маъкул. Шунга индамай куяколамиз. Ундан кейин "Набира муборак !" деган 
хабарни эшитиш барибир бошка-да.
Опасининг гапларига Мирсаид ака эътироз билдирмади. Аслида унинг бор фикри- хаёли 
Хилоланинг эсон - омон кутилиб
@Xazon_Rezgi /164 #КУНГИЛ_ИФОРИ


олишида эди.
Хилоланинг утирган урнида аста кимирлаб куйганини сезган Ма*ина амма унинг кунглидаги 
укиб тургандек *отиржам килишга интилди :
- Саодатхонга айтдим . Йулга тушди. Бахтимизга бугун уйда экан,- Ма*ина амма шундай деб 
утирган жойида Хилоланинг кулидан аста тутди,- оfриклар йукми ?
Хилола "Йук" дея бош чайкади.
Улар т у fр у к мажмуасига етиб келишлари билан Хилолани дар*ол ичкарига олиб кириб 
кетишди.
Ма*ина амманинг "Качон кузи ёрийди?" деган саволига кабул килгувчи врач елка кисди:
- Хавотир олманг. Барчаси жойида булади,- деди у Ма*ина аммани *отиржам килган булиб.
- Шундайку-я аммо сув кетиб бола курукда колиб кетди. Бундай *олда т у л ^ к жараёнига сал 
узгача ёндашилса керак.
- Аяжон , айтдим- ку асти *авотир олманг. Келинингизни шахсан бош врачимиз Гав*ар 
Шарипова текш ирувдан утказяптилар. Улар уз касбларининг устасилар.
Бироз кутиб туринг. Текширувнинг хулосаси чикиши билан дар*ол сизга маълум киламиз .
Бу орада йулакда Саодатхон куринди. У Мирсаид ака ва Ма*ина амма билан тезда сурашган 
булди-ю , тафсилотларга ортикча берилмай пошналарини такиллатганча асосий корпусга 
кириб кетди.
Орадан ярим соат утмай ичкаридан чикиб келган *амшира йулакка караб овоз берди :
- Миржалолова Хилолани кузатиб келганлар борми ? Энг якинлари ?
- Биз ! Биз Миржалованинг ота - онасимиз ! - Ма*ина амма дар*ол урнидан турди.
- Мен билан юринглар !
Хамшира олдинга утиб йул бошлади . Улар ун кадам юришгач , чапга бурилишди . Яна беш 
одимдан сунг "Бош шифокор - Шарипова Гав*ар" деган табличка илинган эшикка дуч келишди
Гав*ар Шарипова уларни утирган урнидан туриб кутиб олди . У кули билан Мирсаид ака ва 
Ма*ина опага утириш учун жой курсатди.
- Мен вактингизни олмокчи эмасман, - деди у салом - аликни тезда якунлаб , - шундок *ам 
вактимиз кам. Биласизми , сизларни бу ерга чакиртиришимиздан максад ... Хуллас , якинда 
кизингиз билан текширув асносида су*батлашгандим. Ундан турмуш у р т о ^ н и масла*ат учун 
чакиртиришни сураганимда ... - Гав*ар Шарипова о ^ р ютинди,- узр ... Баридан хабардор 
килган Хилола "Ташкарида Отам турибдилар , улар билан гаплашишингиз мумкин" деди.
Гапни чузиб утирмайман. Н е ч о ^ и к о ^ р булса *ам айтай. Хуллас , кизингизнинг а*воли о ^ р . 
Хомила курукда колиб кетган . Бунинг устига у танага терс жойлашган. Биз зудлик билан 
жарро*лик амалиётини кулламасак булмайди. Шунда *ам улардан бирининг *аёти учун


кураша олишимиз мумкин. Хозир сиз ёки кизингиз ёки набирангиздан бирини танлаб 
олишингиз керак ва бу *акда тил*атга кул куйиб беришингиз лозим. Шундан сунг амалиётни 
бошлаймиз .
Бош шифокорнинг сузларини эшитар экан Мирсаид ака нохосдан ук еган каби утирган урнидан 
бир сапчиб тушди. Сунг бошни куллари билан чангаллаганча ер чизиб колди.
Ма*ина амманинг оппок че*раси кизариб буfрикиб кетган , *озир эшитган хабари дилига шу 
кадар озор етказган эди-ки , тили калимага келмай колган эди.
- Отаси ...- деди Гав*ар Шарипова,- биз вакт йукотяпмиз ... Илтимос ...
@Xazon_Rezgi /165 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака бошини кутарди . Унинг кузлари асаби бузилганидан булса керак кип- кизариб 
конталаш булиб кетганди. У Гав*ар Шариповага чексиз мунг билан тикилди :
- Кизим ... Мен албатта кизимни танлайман. Ота учун фарзандидан *ам азиз инсон булмаса 
керак...
Мирсаид ака колган сузларини кунглида айтди :" Хилола ё л ^ з и м н и н г омонати. Омонатга эса 
кандок *иёнат кила оламан...? "
Гав*ар Шарипова унга узи тулдириб тайёрлаб турган тил*ат к о ^ зи н и узатди :
- Илтимос , бунга исм фамилиянгизни ёзиб , имзо чекинг...
Мирсаид ака урнидан туриб столга якинлашиб ручкани олди ва к о ^ з устига эгилди.
"О* ота-я, -уйлади Гав*ар Шарипова , -ота деган фарзандини танламай кимни *ам танласин?! 
Ахир куёв минг килсаям бировнинг боласи булган. Кони бошканинг - жони бошка" .
Мирсаид ака к о ^ з г а кул куйиб шифокорга узатар экан , кабинет эшиги шитоб билан очилди .
- Гав*ар опа ,- деди эшикни очган таниш *амшира,- сал аввал келган бемор Миржалолованинг 
кузи ёриди ! Бари тусатдан руй берди ! Уни хатто т у fр у к креслосига олишга *ам улгурмадик. 
"Каранг , мен ту fяп м ан !" дебди- ю куш етканинг узида кузи ёрибди. Зарнигор опа билан 
Саодатхон опалар чакалокни кабул килишга аранг улгуриб колибдилар.
Гав*ар Шарипова *амширанинг охирги сузларини эш итмаёк югургилаб кетган эди.
Хонада Мирсаид ака билан Ма*ина опа *анг-у манг булганча колиб кетишганди.
Орадан ярим соатдан мулрок вакт утгач Гав*ар Шарипова хонага кайтиб келди . Бу сафар 
унинг че*раси тула табассум эди.
- Ота ,- деди у Мирсаид акага юзланиб,- бир худо деган жойингиз бор экан-да !
Эшитяпсизми ? !


Муъжиза юз берди , муъжиза !
Алло* Буюк !
Алло*га бари осон ...
Кизингиз па*лавондек у ^ л т у ^ и ! Кизингиз *ам , набирангиз *ам *ар иккалалари со^ у 
саломат. Энди куёвингизнинг уйидагиларга *ам хабар беришингиз мумкин.
"У ^ и н ги зд а н колган ёдгор эсон-омон дунё юзини курди" деб баралла суюнчи сурашингиз 
мумкин !
Куз ёшлари юзларини ювиб туш аётган Ма*ина амма утирган жойида бе*олгина шивирлади :
- Уша гудакнинг асл эгалари бизлармиз. Т у ^ л г а н набира у ^ и м и з д а н колган ягона ёдгор 
тирнок булади .
- Нима ?! - *айратланиш навбати Гав*ар Шариповага келганди,- булиши мумкин эмас ! Аввало 
кунглингизга текканим учун узр- ку , аммо келиндан кура набира сизлар учун якинрок булган 
*олда , сиз Хилоланинг *аётини саклаб колишни сурадингиз . Набирангиз ту fр и си д а акалли 
ёрдам *ам сураганингиз йук ...
- Бошкача булиши мумкинмиди ? - ажабланди Ма*ина амма, - ахир узингиз иккисидан бирини 
танлашимизни сурамадингизми ? ! Ёки бу шунчаки йулига килинган расмиятчиликмиди ?!
- Йуfей ?! Ундай эмас. Мен бекорчи булсам экан-ки , вакт утказишга бу ишларни уйлаб топган 
булсам. Вазият *акикатдан *ам ж уда жиддий эди. Аммо бирдан уз- узидан бундай 
унгланганига рости туfри си ни узим *ам каттик *айрон колдим,- Гав*ар Шарипова шундай дея 
туриб бирдан юзи ёришди ,- менимча мен саволимга жавоб топгандекман.
Сизлар уз манфаатингизни бир четга суриб Алло* учун келинингизни со^ омонлигини 
тиладингиз , шу сабаб Алло* *ам тантилик килиб *ар икки жонни кулингизга бирдек саломат 
килиб топширди. Каранг , мантикан ж уда оддий ва ....
- Сиз битта нарсада янглишдингиз,- ва ни*оят тилга кирди Мирсаид ака , - Хилола *акикатдан 
*ам кизим. У у ^ и м дунёни тарк этганда Сулаймонимнинг урнига колган кизим. Айтиш мумкин 
булса у мен учун *атто набирамдан *ам кадрлирок ва азизрок ...- Мирсаид ака шундай дея 
туриб кузлари ёшланди, - Хилола...
Хилола - узимнинг кизим... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
58-КИСМ
Шу пайт эшик аста такиллади ва остонада Саодатхон куринди :
- Мумкинми ?! - деди у ичкарига кадаб босиб ,- яна бир бор ассалому алайкум. Набиралар 
муборак булсин, поччажон, аммажон!
Мирсаид ака Саодатхоннинг *урмати учун урнидан турди , Ма*ина амма эса унга пешвоз чикиб 
баfри га ма*кам босди ва айланиб- ургилиб куриша кетди:


- Сизни бизга рубаро килган Алло*имдан узим ургилай.
Саодатхон Ма*ина аммага кузлари чакнаганча сузлай кетди:
- Вой аммажон , о ч и ^ н и айтсам утим ёрилди. Хилолахоннинг а*воли *акикатдан *ам о ^ р эди. 
Энди б у ё ^ г а нима булар экан деб дир- дир калтирайман денг. Аммо ишимизни Алло*нинг узи 
унглади. Бу кандай содир булди , умуман англай олмай колдим. Хилоланинг кузи шунакаям 
осон ёриди- ки , айтсам *айрон коласиз. Одатда аёллар биринчи т у fр у к д а бунчалар осон 
кутилмайдилар. Дард чекиш , т у л ^ к н и н г аччик азобини ейиш деган нарсалар умуман 
кузатилгани йук.
-Хозир-чи, Хилола *озир яхшими ? Ч а к а л о ^ м и з кандай?
- Барчаси аъло даражада. Хилола ухлаяпти. Набирангизни а*воли *ам ж уда яхши. Узи *ам нак 
па*лавон. Уч ярим килограмм. Кош- кузлари попукдек. Коп- кора сочлари кошигача тушиб 
ётибди.
- Икки жонни саломат курсатган Алло*га минг катла шукр ,- Ма*ина амма шундай деб кулини 
дуога жуфтлади, - кани ило*и омин Гавхарой кизим сиз *ам , Саодатхон сиз *ам умрингиздан 
барака топинглар. Олтин бошларингиз омон булсин, доимо халкимизнинг яхши кунларида 
*изматда туриб , *амиша ардокда булиб юраверинглар, - Ма*ина амма юзларига фоти*а 
тортди, - сунг шодон жилмайди ,- энди бизга ру*сат. Хали кудаларимизникига утиб суюнчи 
олиб кунгилларини *отиржам килишимиз, сунг кизимга чиройли атала пишириб яна бу ерга 
кайтиб келишимиз керак.
* * *
Кудалардан Хилоланинг кузи ёрииб , у ^ л курганини эшитган Ро*илахон опа суюнганидан 
узини каерга куйишни билмай колди . Бахтларига Асрор ака *ам ишдан барвакт келиб турган 
экан. Аёлининг чорлови билан *овлига чикди- ю, хушхабарни эшитиб Мирсаид акани ма*кам 
баfри га босди . Бир зум шундай турди-ю сунг кудасидан ажралиб куз ёшларини билинтирмай 
аста артиб олишга *аракат килди.
- Курсатганига шукр ... Шу кунларни *ам куришлик насиб этди- я , узига шукр .
У шундай деб аёлига юзланди :
- Онаси бу нима туриш?! Ме*монларни уйга олмайсанми ?!
Ма*ина амма дарров эътирозга шошилди :
- Йук , йук . Биз уйга кетишимиз керак. Хилолага атала пишириб , яна туfрукхо н ага 
кайтишимиз керак.
- Сизлар бугун дам олаколинглар, аталани Ро*илани узи пиширади,- деди Асрор ака уктамлик 
билан , - кани кириб бир пиёла кайнок чой ичиб кетинглар.
* * *
Уч кундан сунг Хилолага жавоб бериладиган булди.


Хилола бу *акда Ма*ина аммага хабар берар экан:
- Аммажон , болага кандай исм танладинглар ? - деб суради ийманибгина
- Билмасам, - елка кисди Ма*ина амма , - укам билан бир нечта исм хакида уйладик-ку, аммо 
бир карорга кела олмадик. Ёки узинг ёки уйингдагилар бирор исм танлаган булсанглар ...
- Йук ... Уйлаганимиз йук. Додажонга , сизга маъкул келган исм бизгаям маъкул аммажон...
- Хаа , эртага ун бирларда келиб сени олиб кетамиз. Мени *озир Ра*матжон олиб келган. 
Мирсаид эса "Ишим бор" деб уйда колганди.
- Яхши унда эртага набирангиз билан сиз айтган вактларда тайёр булиб турамиз. 
@Xazon_Rezgi /167 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола эртаси куни *амшира киритиб берган т у ^ л г а н л и к ту fри си да ги гуво*номани *овликиб 
очди-ю , у ^ и н г н и н г исмига кузи тушгач, кузларида ёш *алкаланди :
- Мирсаидов Сулаймон Сулаймон у ^ и .
"Сулаймоним узимнинг, - уйлади Хилола кроватчада пишиллаб ухлаётган ва ора-орада 
лабининг бурчидан табассум килиб куяётган у ^ и г а караб ,- бир вактлар "Гудакларни 
фаришталар кулдиради" дейишарди . Хозир даданг фаришта мисол ёнингда парвона булиб 
оромингни куриклаётгандир, балки.
Балки ... "
- Мамаша , тезлашинг. Тайёрмисиз ?! Сизни олиб кетишга бир дунё одам келибди ?!
Хилола ортига угирилиб *амширага *айрон бокди :
- Менга ?! Менга бунча одам келиши мумкин эмас. Сиз адашяпсиз ?!
- Ииие, нега адашарканман ?! Миржалолова Хилола сизмисиз ахир ?! Менга ишонмасангиз ана 
ойнадан пастга каранг бир ?!
Хилола унинг айтганини килиб иккинчи кават ойнасидан пастга каради :
- Воооой !...
Дар*акикат т у fрукхо н а олдидаги майдончада Хилоланинг талай кариндошлари кулларида 
гулдаста тутганча чикишини мушток булиб кутиб туришарди.
Хилола уларни хаёлан санай бошлади :
- Нигора опам , Мастура опам , уларни кизлари Нигина , Мубина , Соли*а, Шо*ида , Ма*ина 
аммамнинг набиралари Ша*лохон , амакижоннинг набира кизлари , вооой , Мало*ат 
келинойимнинг кизлари Маржонагача келишибди .
Анави катта уйинчок айиклар *ам булар биланмикан?! Катталигиниии ?!


Мирсаид ака бутун булим ходимларининг *ар бирига ало*ида- ало*ида саватда гул билан бир 
кутидан шокалад бердиртириб юборибди.
Хилола якинлари куршовида туfрукхонани тарк этди.
Барчалари "янги ме*мон" билан уйга кайтишганда Ма*ина амма куршовидаги бир гуру* аёллар 
уларни чиройли поёндоз солиб кутиб олишди. Ховли шар ва гуллар билан безатилган, 
кираверишга "Хуш келибсан, Сулаймон !" деган зар*ал ёзув илиб куйилган эди.
Хилола гудагини б аfрига босганча машинадан аста тушиб дарвозахонадан ичкарига йул олди . 
У узларини кутиб турган аёллар сафининг бошидаги Ма*ина аммага кулидаги гудакни 
тутказмокчи булган *ам эди- ки, тусатдан амма ортига угирилди :
- Мирсаид ! Мирсаид укажон ! Каерда колдинг ?! Кел болажонингни кутиб ол ?! Кизинг ва 
набирангни кутиб ол , ука !
Мирсаид ака б о f томондан кизаринкираб чикиб келди.
Хилола кайнотасига ийманибгина салом берди :
- Ассалому-алайкум, додажон... Бу сизнинг набирангиз ... Сулаймонингиз ...
Хилола кулидаги гудакни кайнотасига узатди.
Мирсаид ака ж аж ж и Сулаймонни авайлаб кулига олди .
Юзидаги ё п и н ч и ^ н и очиб устига эгилди...
Кузларини тулдириб- тулдириб гудакка каради ...
Сунг уни аста *идлади...
Кузларидан бир томчи ёш сизиб юзига из колдирганча окиб тушди...
- Болам ...- деди у аста шивирлаб,- Сулаймонимнинг урнига келган Сулаймоним...
Уйингга хуш келибсан, кузимнинг кароси ...
- Кизим , - деди Мирсаид ака Хилолага лабларини бурчи билан *окисор жилмайди , - кара 
*аяжондан саломингга алик олиш *ам ёдимдан кутарилибди .
Ваалейкум ассалом , кизим. Илойим набирам иккингизни бошингиз тошдан булсин ...
- Додажон , - деди Хилола ерга караганча кузёшларини аранг ютиб ,- сиз *ам мен ва 
набирангиз иккимизнинг бахтимизга 
булинг. Барчаси учун сизга ра*мат ... Барчаси учун...
- Кани энди уйга кирамиз ,- деди Ма*ина амма , - додаси Сулаймонга бир нималар тайёрлаб 
куйибди,- у давомига тантановор эълон килди,- сюрприз !
Ма*ина амма шундай деб Мирсаид акага ишора килди:


Укажон , узинг йул бошлайкол.
"Бисмилла*"дан бошлаймиз энг аввал ...
Тупланиб турган аёллар иккига ажралиб Мирсаид акага йул беришди.
Мирсаид ака Ма*ина амма та ъ кидлагандек "Бисмилла*" дея зинадан кутарила бошлади. 
@Xazon_Rezgi / 168 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид ака гудакни б аfри га босганча Хилоланинг хонаси ёнидаги ме*монхонага йул олди. 
Хилола "Ме*монлар учун шу хонага жой килинган булса керак" деган хаёлда унга эргашди.
Мирсаид ака хона эшиги ёнига етганда Хилолага юзланди :
- Кизим , бу кичкинтойимиз Сулаймонга бобосидан совfа. Сенга маъкул булади деб умид 
киламан. Кани кириб кур- чи ?!
Мирсаид ака хона эшигини бир кули билан очиб Хилолага "мар*амат" деган ишорани килди.
Хилола тааж ж убланганча хонага кадам босди ва *айратдан *анг-у манг булиб колди.
Мирсаид ака уч кун ичида хонани *ам таъмирлатган , *ам набираси учун чиройли килиб 
жи*озлатган эди.
Оч тутиё ранг билан фон берилган хонада болалар кровати , стол - стули , арfамчикдан тортиб 
велесипедгача тартиб билан жойлаштирилган эди. Бир четда эса калин духоба курпача 
солинган ва унинг ёнида бошига укпар кундирилган дуппи билан безатилган я с а т и ^ и к бешик 
турар эди.
- Мен янги бешик сотиб олмадим, - деди Мирсаид ака тулкинланганча бешикка ишора килиб ,- 
сабаби уйимизда бешик бор эди . Бу бешик у ^ и м Сулаймонни катта килганди. Анжомларини 
ра*матли Мастура авайлаб, яхши ният килиб олиб куйган эди. Энди унинг эгаси 
кичкинтойимиз булади ,- деди Мирсаид ака кунгли алланечук булганча ...
- Додажон , совfалар учун сизга катта ра*мат,- деди Хилола кайнотасига миннатдорчилик 
билдирар экан , - айникса бешик учун. Бу бешикни мен *ам худди Ойижонимлардек чиройли 
килиб тутганим булсин.
- Кудамлар бизнинг бешик туйи килишимизгаям *ожат колдирмабдилар . Аслида бизнинг *ам 
набирамиз учун бир нарсалар килгимиз бор эди.
Рохилахон опанинг сузларидан Мирсаид аканинг юзларига кизиллик югурди :
- Мен *ам анойи эмасман, куда. Уйлайсиз- ки бу ишларни узимча килдимми ? Мен 
Сулаймонимнинг усиб , ул fа й и ш и учун барча шароитни му*айё киламан. Аммо кудам уни 
укитиб узларидек физик-профессор килиб бермасалар *исобмас. Болам мактабга бориб 
физикани укигунча , кудам *ам нафакага чикиб куллари бушаб колади,- Мирсаид ака шундай 
дея дилдан жилмайди, - курдингизми , куда ?! Шарт куйишимни каранг ! Ишта*ам чакки эмас- 
а ?! Барибир тадбиркорлигимга бораман- да ?!
Ро*ила опага Мирсаид аканинг "кайфияти" зумда юкди


- Албатта, укитамиз Сулаймонжонни ! Узим *ам дарс берадиган фанимдан шуfулланаман, 
насиб килса . Шулар учун яшаб юрибмиз-да. Аммо бу гапингиз кудангизнинг кулокларига етиб 
бориши билан дарровда *аракатга тушадилар. Шошмай туринг, набирангизнинг тили 
физикавий терминлар билан чикмаса эди *али!
- Набирамизни денг , куда , набирамизни ...
Ро*ила опанинг юзларида шукр ту й fу с и жилваланди :
- Рост ... Албатта , бу бола бизнинг *ам ширинтойимиз...
Аммо кудангиз роса талтаядиган булдилар-да! Хализамон ишдан кайтсалар курасиз. "Кудам 
набирамизни физик булишига ру*сат бердилар" деб бутун *овлини бошларига кутарадилар .
Шу пайт таш каридан fа л а - -говур овозлар эшитилди. Акида келинойи эшикдан овоз берди :
- Хилоланинг ишхонасидагилар табриклашга келишибди. Анча - мунча укитувчилар ...
Мирсаид ака кичкина Сулаймонни Ма*ина аммага узатди :
- Опа , ошни тезлатишим керакка ухшаяпти.
* * *
Кечга бориб ме*монлар таркалишгач хонадон анча тинчиб колди. Ро*илахон опа бугун шу ерда 
коладиган булди.
Кун буйиги югур- югурдан толиккан Ма*ина амма ва Ро*ила опа хуфтон номозидан кейин 
кушни хонада тезда чузила колишди.
Хилола эса уз ё т о ^ д а ж аж ж и фарзандига термулганча ётар экан , кичкинтойи билан узича 
су*батлашар эди :
- Болажоним ... Сени дадангга ухшашингни ж уда *ам истайман. Алло*дан худди унинг каби 
асл инсон булишингни сурайман ...
Шу пайт Хилоланинг юзига илик нафас урилгандек туюлди .
Хилола аста шивирлади :
- Сулаймон ака ....
Шу ердасиз- а ?!
Биз билан биргалигингизни биламан...
Каранг , мен ва у з и н г и з уйимизга келиб олдик... Хамиша сизнинг Хилолангиз ва бир 
парчангиз булган ж аж ж и Сулаймонингиз... Иккимиз ... Йук биз уч кишимиз ...
Сиз , мен ва у ^ и м и з ...
Муаллиф : Хазонрезги □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ
59- КИСМ


#орадан_турт_йил_утди 
Эшик аста ™ й кил л а б очилди.
Ташкаридан тушиб турган ним корон™ чирок нури остида кичкинтой Сулаймон товуш 
чикармасликка *аракат килиб аста-секин Мирсаид аканинг хонасига кириб келди. У ™ р а - шира 
хонада узини ухлаганга солиб , аслида эса набирасини кутиб ётган додасининг диванига 
якинлашди. У ерда додасининг ухлаган ёки ухламаганини текш ириш учун нафасини ютиб 
ж имгина турган Сулаймоннинг к и л и ^ д а н яйраб ётган Мирсаид ака босиб жим ётаверди.
Сулаймон додасининг "ухлаб ётганлиги"га амин булгач , диванга о*иста тирмашиб чикди. 
Секин бобосининг к у ч о ^ г а кирди. Ширингина кулчалари билан унинг соколларини аста 
силади . Кейин одатига кура аста юзларидан майингина беозор упди . Мирсаид ака шундаям 
"уй ^ н м ад и ". У уйкусираган булиб "*м, *м" деди- ю , узи билмагандек набирасини кучиб олди 
ва "уйку"да давом этди.
Сулаймон додаси узини к у ч о ^ г а олганидан кейин кунгли тинчиб, *узурланиб ухлаб колди.
Мирсаид ака шу куйи яна бироз ётди- ю , сунг тумба устидаги кул телефонини олиб , 
Хилоланинг ракамига икки марта киска гудок ташлаб куйди. Бу унинг "Сулаймон мен билан , 
*авотир олма" дегани эди.
Деярли *ар тунда шу *олат такрорланса- да , Мирсаид ака Хилолани *отиржам килиб куйишни 
канда килмасди. Купинча Хилола " У ^ и м , энди додаж онинг билан ухлайвер, *ар кеча хонама- 
хона юравермай" деса- да Сулаймон бу гапга *ам кунмасди.
У онасига жавобан "Ойижон, сиз ва аммабувимсиз кандок ухлайман?!" дерди- ю , уларнинг 
"кузлари илиниши" билан додасининг хонасига "йурfалар" эди.
Сулаймоннинг бу киликларини курган Ма*ина амма кулимсирарди :
- Муштумдек бошидан эркак-да бу Сулаймон ?! Хаммамизнинг кунглимизни бирдек 
ололганини-чи буни ?
Мирсаид ака Сулаймоннинг шарпаси куриниши билан дарров узини ухлаганга солади. Сабаби 
набираси у й ^ к л и г и н и билса эрталабгача савол бериб узи *ам тинмайди, бобосини *ам 
тинчитмайди. Бу *ам майли , Мирсаид ака Сулаймон билан эрталабгача булса эрталабгача 
су*батлашаверади , бундан узи *ам бир дунё завк олади, бирок шундан кейин набирасини 
тонгда боfчага у й ^ т и ш амрима*ол.
Мана бир йилдир- ки Хилола яна укув марказига ишга тушиб кетган. О чикро™ унинг ишга 
тушишини илтимос килиб куйишмади. Бу сафар Анорахон марказдан бутунлай кетишга 
мажбур булибди. Унинг эри чет элда кушма корхона ра*бари булиб тайинлангач , аёли *ам у 
билан бирга кетишга карор килганди.
Хилола ишга тушгач, Сулаймонга уйда бир йилча аммабувиси - Ма*ина амма ва бобоси 
Мирсаид ака караб туришди. Кичик Сулаймон ж уда иктидорли чикиб колди. Унинг анча - мунча 
саволларига жавоб тополмай колган Мирсаид аканинг узи ахири набирасини суриштира - 
суриштира махсус ш уfуллантириладиган иктидорли болалар боfчасига берди. Энди Мирсаид 
ака *ам узини кайтадан ишга киргандек *ис килар эди. У эрталаб машинасида набирасини 
боfчага олиб борар , кечки пайт яна кайтиб олиб келар , орада боfчада тез- тез утказиладиган 
ота- оналар мажлисида , тадбирларида катнашар эди. У *атто Сулаймоннинг т у ^ л г а н кунида 
Акромжон килган к у н ^ р о ^ н и н г сабабчиси булган дусти билан куришга вакт орттира


олмаётган эди.
Уша куни кечга якин Акромжон Россиядан кайта к у н ^ р о к килган, Хилоланинг фарзандли 
булганини эшитгач, Мирсаид акага "Мендан суюнчи" дея яна бир хушхабарни етказган эди. У 
Мирсаид акага укиши сабаб Москвадан Крим ша*рига боришга т у fр и келганини ва у ерда 
отасининг болаликдаги кадрдон дусти Айдер акани куриб колгани хабарини етказган эди. 
Айдер ака Кримнинг энг хушманзара жойларидан бирида узига карашли муъжазгина 
ме*монхона очган ва уни узи юритар экан.
Акромжон сафар ч о ^ д а уша ерга жойлашган , ме*монхонанинг дам олиш са*нида тасодифан 
Айдер ака билан танишиб колган эди. А н и к р о ™ Айдер аканинг узи Акромж оннинг 
куринишидан узбек деб гумон килиб су*бат илинжида йуклаб келган эди. Су*бат асносида 
гапдан гап чикиб , Мирсаид ака Айдер аканинг таниши , таниши булганда *ам энг кадрли ва 
кимматли болаликдаги дусти эканлиги аникланади . "Ер - думалок" деганлари шу булса керак- 
да.
@Xazon_Rezgi /170 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Оила аъзолари Ма*ина аммани санаторияга кузатиб куйишгач, орадан бир - икки кун утмаёк 
хонадоннинг уларсиз н е ч о ^ и к *увиллаб колганини сезишди.
Хилола ишдан уйга эрта кайта олмаслигини *исобга олиб кечки таомларни тушликдан 
тайёрлаб куйишга *аракат кила бошлади.
Ма*ина амма кетганининг учинчи куни Хилоланинг юмушлари купайиб , югур - югурлардан яна 
кули бушамай колганини курган Мирсаид аканинг унга ра*ми келди . У:
- Кизим , сен бугун кечки овкатга *аракат килмай куя кол. Узим набирам иккимиз бир 
нарсаларни ижод килармиз, -деганча келинини ишга кузатиб юборди.
Аммо , фалокат оёк остида деганлари рост экан.
Мирсаид ака Хилолага берган ваъдасига кура кечки таомга ош дамламокчи булди. У 
Сулаймонни боfчадан олиб келадиган вакт булгунча гушт, пиёз- сабзини яхшилаб ковуриб, 
ошнинг зирвагини тайёр килиб , милтиллатиб кайнатиб куйди. Хилола яхши кургани учун ошга 
бе*и солишни *ам унутмади. Зирвакнинг устидан бир кафт зирани кулида яхшилаб эзиб солди- 
ю , сунгра кунгли тулиб аср намозини укиш учун ичкарига йул олди. Мирсаид ака намозни укиб 
булган *ам эди- ки , эшикни к у н ^ р о ™ жиринглай бошлади.
- Акооов , *ов акооов..
- Хозииир, чикаяпман- деди Мирсаид ака *овлига овоз берганча. Бирок к у н ^ р о к овози 
тухтовсиз жиринглайвергач , Мирсаид ака "Ким булди экан- а , бу бесабр инсон" деганча 
таш карига шошилди.
Мирсаид ака шошганидан о ё ™ зинага солинган гиламчанинг п оп и л ти р и ^ га илашиб 
колганини сезмасдан тезлаб юришда давом этди ва шу сабаб зинадан отилиб тушди.
Йикилиш асносида у тиззасининг кузидан "карс" этган овозни эшитди- ю , кучли оfри кдан
кунгли озиб *ушини йукотди.
Мирсаид ака шу алфозда канча вакт ётганини билмади. У сал аввал узини чакирган инсон 
кимлигини *ам билолмай колганди Бир пайт телефонининг жиринглаган товуши уни узига 
келтирди. У йикилганида сал нарига отилиб тушган телефонига кул чузди.
К у н ^ р о к килгувчи Акромжон экан.
-Алло , - деди Мирсаид ака тармокка улангангач инграмасликка *аракат килиб аранг нафасини


туплаганча.
- Ассалому алайкум , ота,- деди Акромжон энтикиб ,- кечга ковурилган балик буюртириб 
куйгандим. Овкатга уннаманглар деб кун ™ р о к килаётгандим .
- Болам , каердасан ? Уйга келмасанг булмайди . Мен ... Мен ...
- Отажон , нима гап , тинчликми ? - Акромж оннинг *авотирли овози эшитилди
- Мен йикилиб туш дим . О ё ™ м лат еди шекилли ... Урнимдан туролмаяпман...
- Хозир етиб бораман...
Акромжон ун дакикаларга колмай етиб келди. У Мирсаид аканинг муздек бетон устида колиб 
кетганини , боз устига унг о ё ™ дарангоз булиб шишиб кетганини куриб , аламдан дод деб 
юборишига бир ба*я колди.
Акромжон дарровда Мирсаид аканинг к ул т и ™ га кирди , уни авайлаганча машинасига олиб 
бориб утказди.
Бу пайтга келиб атрофни куйинди иси тутиб кетганди. Акромжон савол назари билан Мирсаид 
акага каради :
- Нимадир куйяптими , ота ?!
Мирсаид ака чукур у* тортди :
- У ^ и м , ош бошлагандим. Чамамда куйиб кетди- ёв.
Акромжон чакконлик билан ошхонага йул олди. Хакикатдан *ам паловнинг зирваги куйиб таги 
ярим эн куйиндига айланиб булганди.
Акромжон Мирсаид акани шифохонага олиб борар экан, йул - йулакай Сулаймонни боfчасидан 
олиб чикди.
Тез шошилинч тиббий ёрдам марказида Мирсаид акани зудлик билан кабул килишди. 
Шифокорлар унинг тиззасининг кузидаги терини ништар билан чукуррок кесиб ярим *овучча 
чикадиган коп- кора конни окизиб юборишгач , Мирсаид ака анча енгил тортди . Шундан сунг 
Мирсаид акани рентгенга буюришди. Натижа тезда маълум булди. Унинг тиззасининг кузидаги 
суяги синган экан.
Акромжон Мирсаид аканинг о ё ™ н и гипслатиб уйга олиб келгунига кадар корон™ тушиб 
колган эди.
Дарвоза *амон кулфлоли^ Хилола *али ишдан кайтмаган эди.. □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
60- КИСМ
- Ота , келинойим *али ишдан кайтмабдилар, - деди Акромжон ,- мен *озир узим дарвозани


очаман.
- Бугун унинг укув марказида дарси куп куни. Саккизларда келади ,- деди Мирсаид ака, - 
келинойинг айтиб кетганди . Бугунги гуру*и мактабда укийдиган укувчилардан эмас , балки 
уни турли йилларда битирганлардан ташкил топган экан.
- Майли , улар келгунларича чойимиз *ам кайнаб колади. Айтганча , буюрган б а л и ^ м *ам 
ёдимдан бутунлай чикиб кетибди. Хозир к у н ^ р о к киламан. Уйга келтириб беришади.
Акромжон машинасини *овлига олиб киргач Мирсаид аканинг ёнига кирди :
- Кани полвон, -деди у Сулаймонга ,- сен олдинга утиб чирокни ёкиб юборасан. Буйинг етадими 
узи ?!
- Хмм,етади ,- кичкинтой Сулаймон пилдиллаб олдинга утди ва зинага чикиб *овлининг 
ч и р о к н и ёкди.
- Энди уйга кирамиз .
Акромжон Мирсаид акани кичик ме*монхонага олиб кирди ва авайлаб диванга утказди
- О fр и к йукми , ота ? - деб суради у Мирсаид акадан. Мирсаид ака "йук" деб бош чайкагач 
жилмайди,- мен *озир *аммасини таш киллаш тириб юбораман. Корнингиз *ам роса очиб 
кетгандир.
- Сенгаям тоза дардисар булдим- да , болам . Кариган ч о ^ м д а шу *ам бормиди менга ? 
Акромжон Мирсаид аканинг елкасидан кучди :
- Ундай деманг , ота. Сира *ижолат булманг. Узингизга колса шундай булсин дебмидингиз?! 
Кизик ?! Узи сизни ким чакирган экан- а ?
- Чакирган одамнинг овозини сув пулини йиfадиган Маткаримникига ухшатувдим. Узи феъли 
шунака унинг . Бир ишни бошлайди , охирига етказмайди. Бор кучи * и ки л д о ^ д а . Яна 
билмадим ушами , йукми ?! Йикилиб кунглим озиб ётганимда "Чикмайдилар шекилли" деб 
кетиб колибди-ёв..
- Майли , уша киши булса эрта- индин яна келиб колар,- Акромжон шундай дея эшик *атлар 
экан, Сулаймонга угирилди , - сен додаж онингга караб тур. Хупми ?!
Сулаймон "хуп" дея бош силкиди.
Хилола ишдан кайтиб келганда Акромжон кечки овкат учун дастурхонни *озирлаб булган эди. 
Мирсаид аканинг а*волини куриб Хилоланинг кайфияти тушиб кетди.
- Додажон , эртага бориб уз *исобимдан таътилга чикиб келаман ,- деди у Мирсаид акага 
жовдираб караганча ,- жонингиз роса 
0
fри ётгандир- а ?!
- Йуfей , таътилга нима бор ?! Колаверса ишинг бир чеккага суриб куйиладиган иш булса экан- 
ки таътил олсанг ,- Хилоланинг карорига дарровда карши чикди Мирсаид ака , - нима мени 
уйда бури ермиди ?!


- Келинойи , мен борман-ку ?! Отамга узим карайман. Ишга ора- орада бир куриниб келсам 
булди-да.
Мирсаид аканинг илтимоси билан Ма*ина амма ва колган кариндошларга унинг о ё ™
синганлиги хабарини айтишмади.
- Ака- укамга кейинрок, икки хафталарда айтармиз , унгача анча яхши булиб коламан,- деди 
Мирсаид ака,- улар бу хабарни эшитишса келаверишиб мениям , узлариниям безовта килиб 
юборишади. Опам эса барини уйга кайтганларидан кейин билганлари дуруст. Бемалол дам 
олсинлар. "Ойда йилда бир бозор - униям ё м ^ р бузар" деганларидек опамга дардимни айтиб 
кайфиятларини бузмай куяколайлик.
- Бугун амаким додаж онимнинг ёнларида ухласалар , мен ойижоним билан ухлайман ,- деди 
кичкина Сулаймон су*батдан колмай.
Акромжон шу бугундан бошлаб Мирсаид аканинг ёнида ётиб кола бошлади.
@Xazon_Rezgi /173 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид аканинг о ё ™ синганидан сунг Акромжон уни узи кунгилдагидек чиройли килиб 
парваришлай бошлади. У туш ликка кадар бир , туш ликдан сунг яна иккинчи бор супермаркет 
ишларидан хабардор булиб келар , колган вактларини Мирсаид аканинг ёнида утказарди.
Сулаймонни боfчага олиб бориш- келиш вазифаси *ам уз- узидан Акромж оннинг зиммасига 
тушган эди.
Хилола эса тушгача *аммаёкни тозалаб, туш ликка овкат тайёрлар , шундан сунг ишга кетар 
эди. Кечки таомни тайёрлашни *ам Акромжон койилмаком уддалар эди.
Шу зайлда бир хафта вакт утди.
Бир куни к у н ^ р о к килишлари сабаб Мирсаид акани Хилолага тайинлаб ишга барвакт отланган 
Акромжон куп фурсат утмай узи билан ёшлари уттизлардан ошган эркак ва аёлни бошлаб 
келиб колди.
- Келинойи , - дея кираверишдан ме*монларни Хилолага таништирган булди Акромжон, - мен 
бизнес ишлари юзасидан К о з о ^ с т о н га бориб келмасам булмайдиган булиб колди . Уч 
хафталарда кайтаман. Унгача сизга Зокир акам ва Васила келинойимгилар ёрдамлашиб 
туришади. Хавотир олманг , булар синашта одамлар. Бемалол ишонсангиз булади. 
Эш итгандирсиз , балки . Бу акам ва аёллари бизникида бир неча йилдан буён яшаб туришади. 
Мен йук вактимда *ам уйимни- уй , жойимни- жой килиб утирган *ам шулар, - Акромжон 
шундай дея Хилолага масла*атомуз суз котди ,- келинойи, нима дейсиз ?! Менимча, уларни 
кираверишдаги хонага ж ойлаш тирсак сизга *ам маъкул булар а ?
- Сиз нима десангиз шу, муллака,- Акромж оннинг таклифига эътироз билдирмади Хилола .
Акромжон кулимсираб бош ирfади *амда эр- хотинга ажратилган уйни курсатди-ю, узи 
ичкарига Мирсаид ака билан хайрлашгани кириб кетди.
* * *


Акромжон кетгач, Зокир ака билан Васила опа уч кунга колмай уйдаги барча баланд-пастни 
узлаштириб олишди.
Уларнинг *ар иккаласи Хилоланинг кулини совук сувга *ам уришига *ожат колдирмай 
куйдилар. Зокир аканинг узи бир хафтада б о ч а г и ишларни саранжомлаб ташлади. У 
Сулаймоннинг боfчага олиб бориш ва келишни *ам уз зиммасига олган эди.
Васила опа *ам эртадан - кечгача ошхонадан чикмас, куймалангани - куймаланган эди.
Шундай булса-да , нима учундир Мирсаид аканинг кундан - кунга ша*ди пасайиб, ранги синика 
бошлади.
Хилола додаж онисидаги бу узгаришни сабабини билолмай борган сари *уноби ошарди.
У калаванинг учини топа олмаётган эди.
"Ахир додажоним вактида овкатланаётган булсалар , дори - дармондан камчилигилари 
булмаса , ётиш - туришлари, енгиллашиб олишидан Зокир ака бохабар булиб турган булса , 
унда нима учун кайфиятлари кундан- кунга суниб бормокда ?!"- Хилола бу та*лит 
саволларнинг жавобини Мирсаид аканинг муким уйда утириб колганидан курди ва ахири 
иложсизликдан адаси - Асрор акага ёрилди.
Асрор ака Хилоладан додаж онисининг бошига тушган савдони эшитиши билан дарров аёлини 
олиб учиб - куниб етиб кудасиникига келди.
У йул- йулакай Мирсобит ака ва Мираъзамларга *ам хабар бериб утибди .
Куп утмай Мирсаид аканинг уйини кариндош- у р у ^ а р и босиб кетди.
"Одам тафтини одам олади" деганлари н е ч о ^ и к рост- да.
Мирсаид аканинг синиккан че*расига тезда кон *ам югура колди. Ж игарлар Мирсаид акани 
кунглига о ^ р ботмаслик учун вактида хабар бермагани туфайли маломат килиб утиришмади.
Келган эркаклар бир хонада , аёллар эса иккинчи хонада аллама*алгача гурунглашдилар.
Асрор ака эса одатига кура *ар доимгидек давранинг файзи ва курки булиб , унга гашт бериб 
утирар эди. Масрур утирган жигарлар ва додажонисига карай туриб Хилола бу ишни , яъни 
кариндош- у р у ^ а хабар беришни аввалрок амалга оширмаганидан афсусланар эди.
Шу куни Асрор ака кетар ч о ^ д а Хилолани бир четга тортди ва унинг к у л о ^ г а нималарнидир 
шипшиди.
Адаж онисининг сузларидан кузлари чакнаб кетган Хилолага эса Асрор ака курсатгич 
б а р м о ^ н и лабига босиб "тшшш" дея кузини кисди.
- Кизим , сен секин *аракатингни килиб куй, иш битиши билан додангларга сюрприз киламиз . 
Нима дединг ?
- Вой адажон , ж уда соз булар эди- да ?! - деди Хилола Асрор аканинг таклифидан мамнун 
булиб.


@Xazon_Rezgi /174 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола додаж онисининг кайфияти тушганлигини кариндошларининг с о ^ н га н л и ги га
йуйганди. Бирок кариндош- у р у ^ а р келиб - кетиш ганинг эртаси куниданок унинг че*расига 
ёйилган тундлик турини куриб яна *айрон булди.
"Додажон, илгари *еч качон бундай "Ичимдагини топ" кабилида уз кобикларига бурканиб 
олмасдилар . Негадир кейинги хафталарда бошкача узгариб колдилар. Гап сурасам аник 
сабабини айтмайдилар. Кизик , уларнинг бунчалик туш кун кайфиятга тушишларига нима сабаб 
булаётган экан?! Ё "Узимни фарзандим булганда одам ёллаб боктириб куймасмиди ?!" деб 
уйлаб ма*зун булаётганмиканлар- а ?! Йууук , бундай фикрлаганларида таътил оламан 
деганимда жон- жа*длари билан каршилик килмаган булардилар" - Хилола уйлаб уйининг 
охирига ета олмасди.
Шу та*лит орадан бир хафтага якин вакт утди.
Вани*оят Асрор ака айтган сюрприз тайёр булди. Асрор ака бу *акда к у н ^ р о к килиб Хилолани 
ого*лантирганда у укув марказида навбатдаги м аш fулотга тайёргарлик кураётган эди. Хилола 
дар*ол Дилнозага учрашиб ундан бугунги дарси учун ру*сат олди. Дилноза уч соат Хилоланинг 
физика дарсидан навбатдаги чикиш тестларини олиб турадиган булди .
Хилола дарвозахонадан о*иста кириб келганда Мирсаид хонасидан унинг нотинч овозини 
эшитиб беихтиёр кадамини секинлатди.
- Зокиржооон , Зокиржон дейман. Белим ёмон котиб кетди. Илтимос болам, келиб унг 
тарафимга сал ёнбошлатиб куйинг. Кейин ... Кейин жудаям сувсаб кетдим...
Зокиржооон. Каерда колдингиз?!
Шу вакт хона эшигининг тараклаб очилгани ва Васила келинойининг *унук овозда 
ш а н ^ л л а га н и эшитилди .
- Бунча бакирдингиз а ? ! Микрофон ютганмисиз нима бало ?!
- Зокиржон кани ?!
- Зокиржонингиз йук ! Сизнинг тинимсиз ^ н ш и ш и н г и з д а н безор булиб уйдан кочиб кетди 
Зокиржон.
- Мен ... Мен жуда сувсаб кетдим. Озрок сув беринг , кизим.
- Уфф , якинда ичирдим- ку, бунча устига устак сурайверасиз сув, сув деб , тавба ичингиз 
кудукми дейман?!
- Тушликда берган маставангиз бироз шуррок экан. Юрагимни уртаб юборди
- Манг, ичинг. Уволингизга колмай яна ?!
- Шу сув идишни ёнимга куйиб кетинг. Узим керагида ичиб олаверардим. Сизларни *ам *адеб 
безовта килавермайман шунда.
- Отажооон , - кинояли овози эшитилди Васила келинойининг,- утган куни сувни ёнингизга


куйиб кетиб буларим булди. Уша куни бозор кайтишини уйламай ичаверибсиз , ичаверибсиз . 
Зокир акам сизни тусиб чарчадилар, мен тувак тукиб безор булдим. Хали ёдимдан чиккани 
йук. Кеча эса кунглимни айнитиб...
- Нима килай энди ?! Сизларга юк булмай деб ортикча овкат *ам еётганим йук. Ундан кейин 
караётган булсанглар, текинга эмасдир , болам етарлича пул бераётгандир. У курук 
куядиганлар тоифасидан эмас
- Овкат емаяпман ?! Емаганиз шумиди *али ?!
Анави артист латифасини билиб айтган экан- да : "Уламан, уламан дейсиз- у , тувакни 
тулдиришдан бушамайсиз"деб. Ж онидан утган экан-да у боякишниям.
Энди пул масаласига келсак... Хаа нимасини айтасиз , бир ойга икки кишига турт юз доллар ?! 
Шу пулми энди ?! Биз бу пулни у з и н г и з н и уйини шундоккина куриклаб бошка *еч иш бир 
килмасдан утириб *ам олаётгандик.
- Шундай денг ?! Яхши сув сурамаганим булсин унда . Бир пиёла сув ичириш шунча машаккат 
булса . Турт юз доллар пул булмаса . Шунинг оркасидан шунча гап болаласа. Бораверинг, 
хонангизга кириб дамингизни олаколинг.
Васила келинойи вайсай - вайсай кета бошлади.
- Ё тавба ? ! Одам деган *ам шунчалик дардисар буларканми ?! Йу-ук бу киши айнан худонинг 
к а р ^ ш и г а колган одам. Лаънат олмаган булмаганда уз фарзанди улиб куни етти ёт 
бегоналарга колармиди ? ! Узиям эмганда онасининг куксини каттик тишлаган эканми 
дейман?! Т а ^ н тил демагани икки карич ?! Менга карасанг пулини оляпсан- ку дейди- я ?!
Без ! Аммо шунча гапдан кейинам келинига мик этмайди. Униям жонидан туйдирганини яхши 
билади бу тиррок чол!
Хилола дарвозахонада *озир эшитганлари таъсирида тахта булиб колганди.
У барчасига тушунганди.
Барчасига ... #КУНГИЛ_ИФОРИ
Айдер аканинг болалиги Тошкентда утган , у Мирсаид ака билан бир синфда укиган, ота- 
оналарининг *ам куюккина салом- аликлари бор эди . Мактабни тугатгач Айдер аканинг 
тоfал ари жиянларини Кримга чакириб олган эдилар . Орадан бир неча йил утиб , собик 
иттифок парчаланиб кетгач уртадаги муносабатлар *ам узилиб кетганди .
Акромжон хабар етказган кундан эътиборан Мирсаид ака дусти билан к ун ^ р о к л а ш и б турар , 
орадан бир йил утганда эса Айдер аканинг узи Тошкентга - болалиги утган жойларга сайр-у 
саё*ат килиб келиб - кетган, ба*онада дустининг уйида бир хафта зиёд ме*мон булиб кетган 
эди.
- Энди навбат сеники , дустим,- деган эди кетар ч о ^ д а Айдер ака хайрлашиш олдидан,- 
сизларни уз юртимда Ма*ина опам , келининг ва набиранг билан кутаман. Кара лекин, 
бормасанг *исобмас. Мабодо бормасанг илло- билло сени дустим демайман. Зуб даю !
Мана шу вокеага *ам салкам икки йил буляпти , аммо Мирсаид ака *али- *ануз Кримга 
боролгани йук. Айникса кичкинтой Сулаймоннинг боfчаси билан б о ^ и к юмушларни узининг 
зиммасига олганидан буён сайр- у саё*атни уйлаш у ёкда турсин , хаттои умид *ам килаётгани


йук эди. Аслини олганда Мирсаид ака узининг бу та*лит *аёт тарзидан рози эди. У бир 
маромига туша бошлаган сокин кунларидан *аловат туя бошлаган эди.
Акромж оннинг Россиядан кайтиб келиб иш бошлаганига икки ярим йилча булиб колган эди. У 
уз ота *овлисида умргузаронлик килар , аммо *ар куни ишга кетиш олдидан ва кайтиш 
вактида Мирсаид ака ва хонадон а*лларидан хабар олишни канда килмас эди. У айникса 
кичкина Сулаймон билан яхши чикишиб колган эди. Кечга томон Акромж оннинг бу ерда 
керагидан купрок колиб кетишига *ам айнан шу Сулаймон сабабчи булар эди . Акромжон 
билан Сулаймон унинг хонасида анча вактгача го*и бирга уйин уйнашар , го*и Акромжон унга 
эртак китоб укиб берар , шу тарика акасининг узига *удди бир томчи сувдек ухшаш булиб 
ортида колган ягона ёдгори билан вактни кандай утганини билмай колар эди.
Акромжон икки ой аввал анча йиллардан буён орзулаб юрган фаолиятини амалга ошира олган 
эди.
У Мирсаид аканинг ру*сати билан унинг *амда узининг кул остидаги ун олти нафар 
дуконларни сотувга куйиб , улардан тушган ва кулларида й и ^ л г а н дастмоя эвазига ша*ар 
марказида куркам супермаркетни ишга туширганди.
Кейинги кунларда Акромж оннинг анчайин банд булиб колганлигининг сабаби *ам ана шунда 
эди.
Хилола *ам магистратурани муваффакиятли якунлаб олган ва эндиликда укув марказида *ар 
куни дарс берар эди. Бу вактга келиб марказнинг овозаси анча узокларга кетган , ундаги 
укувчилар сони нафакат мактабнинг узидан , балки кушни узок-якин мактаблардан келувчи 
укувчилар сабаб бир неча баробарга ортиб кетган эди. Бунёдбек А*медов асосий иш жойида 
ра*барлик лавозимига тайинланиб кетгач , унинг урнига марказ директори килиб Дилноза 
сайланган эди. Мавлуда опа с о ^ и ^ д а г и бир катор узгаришлар сабаб ишдан бушашга мажбур 
булганди.
Шу зайлда *аёт бир окимда текис ва аммо ш иддат билан утаётган эди...
Барчаси Ма*ина амманинг узи тенги дугоналари билан бир ойга т о ^ и *удудлардан биридаги 
дам олиш масканига кетишидан бошланди.
@Xazon_Rezgi / 171 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Оила аъзолари Ма*ина аммани санаторияга кузатиб куйишгач, орадан бир - икки кун утмаёк 
хонадоннинг уларсиз н е ч о ^ и к *увиллаб колганини сезишди.
Хилола ишдан уйга эрта кайта олмаслигини *исобга олиб кечки таомларни тушликдан 
тайёрлаб куйишга *аракат кила бошлади.
Ма*ина амма кетганининг учинчи куни Хилоланинг юмушлари купайиб , югур - югурлардан яна 
кули бушамай колганини курган Мирсаид аканинг унга ра*ми келди . У:
- Кизим , сен бугун кечки овкатга *аракат килмай куя кол. Узим набирам иккимиз бир 
нарсаларни ижод килармиз, -деганча келинини ишга кузатиб юборди.
Аммо , фалокат оёк остида деганлари рост экан.
Мирсаид ака Хилолага берган ваъдасига кура кечки таомга ош дамламокчи булди. У 
Сулаймонни боfчадан олиб келадиган вакт булгунча гушт, пиёз- сабзини яхшилаб ковуриб, 
ошнинг зирвагини тайёр килиб , милтиллатиб кайнатиб куйди. Хилола яхши кургани учун ошга


бе*и солишни *ам унутмади. Зирвакнинг устидан бир кафт зирани кулида яхшилаб эзиб солди- 
ю , сунгра кунгли тулиб аср намозини укиш учун ичкарига йул олди. Мирсаид ака намозни укиб 
булган *ам эди- ки , эшикни к у н ^ р о ™ жиринглай бошлади.
- Акооов , *ов акооов..
- Хозииир, чикаяпман- деди Мирсаид ака *овлига овоз берганча. Бирок к у н ^ р о к овози 
тухтовсиз жиринглайвергач , Мирсаид ака "Ким булди экан- а , бу бесабр инсон" деганча 
таш карига шошилди.
Мирсаид ака шошганидан о ё ™ зинага солинган гиламчанинг п оп и л ти р и ^ га илашиб 
колганини сезмасдан тезлаб юришда давом этди ва шу сабаб зинадан отилиб тушди.
Йикилиш асносида у тиззасининг кузидан "карс" этган овозни эшитди- ю , кучли оfри кдан
кунгли озиб *ушини йукотди.
Мирсаид ака шу алфозда канча вакт ётганини билмади. У сал аввал узини чакирган инсон 
кимлигини *ам билолмай колганди Бир пайт телефонининг жиринглаган товуши уни узига 
келтирди. У йикилганида сал нарига отилиб тушган телефонига кул чузди.
К у н ^ р о к килгувчи Акромжон экан.
-Алло , - деди Мирсаид ака тармокка улангангач инграмасликка *аракат килиб аранг нафасини 
туплаганча.
- Ассалому алайкум , ота,- деди Акромжон энтикиб ,- кечга ковурилган балик буюртириб 
куйгандим. Овкатга уннаманглар деб к у н ^ р о к килаётгандим .
- Болам , каердасан ? Уйга келмасанг булмайди . Мен ... Мен ...
- Отажон , нима гап , тинчликми ? - Акромж оннинг *авотирли овози эшитилди
- Мен йикилиб туш дим . О ё ^ м лат еди шекилли ... Урнимдан туролмаяпман...
- Хозир етиб бораман...
Акромжон ун дакикаларга колмай етиб келди. У Мирсаид аканинг муздек бетон устида колиб 
кетганини , боз устига унг о ё ™ дарангоз булиб шишиб кетганини куриб , аламдан дод деб 
юборишига бир ба*я колди.
Акромжон дарровда Мирсаид аканинг к у л т и ^ г а кирди , уни авайлаганча машинасига олиб 
бориб утказди.
Бу пайтга келиб атрофни куйинди иси тутиб кетганди. Акромжон савол назари билан Мирсаид 
акага каради :
- Нимадир куйяптими , ота ?!
Мирсаид ака чукур у* тортди :
- У ^ и м , ош бошлагандим. Чамамда куйиб кетди- ёв.
Акромжон чакконлик билан ошхонага йул олди. Хакикатдан *ам паловнинг зирваги куйиб таги 
ярим эн куйиндига айланиб булганди.


Акромжон Мирсаид акани шифохонага олиб борар экан, йул - йулакай Сулаймонни боfчасидан 
олиб чикди.
Тез шошилинч тиббий ёрдам марказида Мирсаид акани зудлик билан кабул килишди. 
Шифокорлар унинг тиззасининг кузидаги терини ништар билан чукуррок кесиб ярим *овучча 
чикадиган коп- кора конни окизиб юборишгач , Мирсаид ака анча енгил тортди . Шундан сунг 
Мирсаид акани рентгенга буюришди. Натижа тезда маълум булди. Унинг тиззасининг кузидаги 
суяги синган экан.
Акромжон Мирсаид аканинг о ё ™ н и гипслатиб уйга олиб келгунига кадар корон™ тушиб 
колган эди.
Дарвоза *амон кулфлоли^ Хилола *али ишдан кайтмаган эди.. □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
60- КИСМ
- Ота , келинойим *али ишдан кайтмабдилар, - деди Акромжон ,- мен *озир узим дарвозани 
очаман.
- Бугун унинг укув марказида дарси куп куни. Саккизларда келади ,- деди Мирсаид ака, - 
келинойинг айтиб кетганди . Бугунги гуру*и мактабда укийдиган укувчилардан эмас , балки 
уни турли йилларда битирганлардан ташкил топган экан.
- Майли , улар келгунларича чойимиз *ам кайнаб колади. Айтганча , буюрган б а л и ™ м *ам 
ёдимдан бутунлай чикиб кетибди. Хозир к ун ™ р о к киламан. Уйга келтириб беришади.
Акромжон машинасини *овлига олиб киргач Мирсаид аканинг ёнига кирди :
- Кани полвон, -деди у Сулаймонга ,- сен олдинга утиб чирокни ёкиб юборасан. Буйинг етадими 
узи ?!
- Хмм,етади ,- кичкинтой Сулаймон пилдиллаб олдинга утди ва зинага чикиб *овлининг 
чиро™ ни ёкди.
- Энди уйга кирамиз .
Акромжон Мирсаид акани кичик ме*монхонага олиб кирди ва авайлаб диванга утказди
- О fр и к йукми , ота ? - деб суради у Мирсаид акадан. Мирсаид ака "йук" деб бош чайкагач 
жилмайди,- мен *озир *аммасини таш киллаш тириб юбораман. Корнингиз *ам роса очиб 
кетгандир.
- Сенгаям тоза дардисар булдим- да , болам . Кариган чо™ м д а шу *ам бормиди менга ? 
Акромжон Мирсаид аканинг елкасидан кучди :
- Ундай деманг , ота. Сира *ижолат булманг. Узингизга колса шундай булсин дебмидингиз?! 
Кизик ?! Узи сизни ким чакирган экан- а ?


- Чакирган одамнинг овозини сув пулини йиfадиган Маткаримникига ухшатувдим. Узи феъли 
шунака унинг . Бир ишни бошлайди , охирига етказмайди. Бор кучи * и ки л д о ^ д а . Яна 
билмадим ушами , йукми ?! Йикилиб кунглим озиб ётганимда "Чикмайдилар шекилли" деб 
кетиб колибди-ёв..
- Майли , уша киши булса эрта- индин яна келиб колар,- Акромжон шундай дея эшик *атлар 
экан, Сулаймонга угирилди , - сен додаж онингга караб тур. Хупми ?!
Сулаймон "хуп" дея бош силкиди.
Хилола ишдан кайтиб келганда Акромжон кечки овкат учун дастурхонни *озирлаб булган эди. 
Мирсаид аканинг а*волини куриб Хилоланинг кайфияти тушиб кетди.
- Додажон , эртага бориб уз *исобимдан таътилга чикиб келаман ,- деди у Мирсаид акага 
жовдираб караганча ,- жонингиз роса 
0
fри ётгандир- а ?!
- Йуfей , таътилга нима бор ?! Колаверса ишинг бир чеккага суриб куйиладиган иш булса экан- 
ки таътил олсанг ,- Хилоланинг карорига дарровда карши чикди Мирсаид ака , - нима мени 
уйда бури ермиди ?!
- Келинойи , мен борман-ку ?! Отамга узим карайман. Ишга ора- орада бир куриниб келсам 
булди-да.
Мирсаид аканинг илтимоси билан Ма*ина амма ва колган кариндошларга унинг о ё ™
синганлиги хабарини айтишмади.
- Ака- укамга кейинрок, икки хафталарда айтармиз , унгача анча яхши булиб коламан,- деди 
Мирсаид ака,- улар бу хабарни эшитишса келаверишиб мениям , узлариниям безовта килиб 
юборишади. Опам эса барини уйга кайтганларидан кейин билганлари дуруст. Бемалол дам 
олсинлар. "Ойда йилда бир бозор - униям ё м ^ р бузар" деганларидек опамга дардимни айтиб 
кайфиятларини бузмай куяколайлик.
- Бугун амаким додаж онимнинг ёнларида ухласалар , мен ойижоним билан ухлайман ,- деди 
кичкина Сулаймон су*батдан колмай.
Акромжон шу бугундан бошлаб Мирсаид аканинг ёнида ётиб кола бошлади.
@Xazon_Rezgi /173 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Мирсаид аканинг о ё ™ синганидан сунг Акромжон уни узи кунгилдагидек чиройли килиб 
парваришлай бошлади. У туш ликка кадар бир , туш ликдан сунг яна иккинчи бор супермаркет 
ишларидан хабардор булиб келар , колган вактларини Мирсаид аканинг ёнида утказарди.
Сулаймонни боfчага олиб бориш- келиш вазифаси *ам уз- узидан Акромж оннинг зиммасига 
тушган эди.
Хилола эса тушгача *аммаёкни тозалаб, туш ликка овкат тайёрлар , шундан сунг ишга кетар 
эди. Кечки таомни тайёрлашни *ам Акромжон койилмаком уддалар эди.
Шу зайлда бир хафта вакт утди.


Бир куни к у н ^ р о к килишлари сабаб Мирсаид акани Хилолага тайинлаб ишга барвакт отланган 
Акромжон куп фурсат утмай узи билан ёшлари уттизлардан ошган эркак ва аёлни бошлаб 
келиб колди.
- Келинойи , - дея кираверишдан ме*монларни Хилолага таништирган булди Акромжон, - мен 
бизнес ишлари юзасидан К о з о ^ с т о н га бориб келмасам булмайдиган булиб колди . Уч 
хафталарда кайтаман. Унгача сизга Зокир акам ва Васила келинойимгилар ёрдамлашиб 
туришади. Хавотир олманг , булар синашта одамлар. Бемалол ишонсангиз булади. 
Эш итгандирсиз , балки . Бу акам ва аёллари бизникида бир неча йилдан буён яшаб туришади. 
Мен йук вактимда *ам уйимни- уй , жойимни- жой килиб утирган *ам шулар, - Акромжон 
шундай дея Хилолага масла*атомуз суз котди ,- келинойи, нима дейсиз ?! Менимча, уларни 
кираверишдаги хонага ж ойлаш тирсак сизга *ам маъкул булар а ?
- Сиз нима десангиз шу, муллака,- Акромж оннинг таклифига эътироз билдирмади Хилола .
Акромжон кулимсираб бош ирfади *амда эр- хотинга ажратилган уйни курсатди-ю, узи 
ичкарига Мирсаид ака билан хайрлашгани кириб кетди.
* * *
Акромжон кетгач, Зокир ака билан Васила опа уч кунга колмай уйдаги барча баланд-пастни 
узлаштириб олишди.
Уларнинг *ар иккаласи Хилоланинг кулини совук сувга *ам уришига *ожат колдирмай 
куйдилар. Зокир аканинг узи бир хафтада б о ч а г и ишларни саранжомлаб ташлади. У 
Сулаймоннинг боfчага олиб бориш ва келишни *ам уз зиммасига олган эди.
Васила опа *ам эртадан - кечгача ошхонадан чикмас, куймалангани - куймаланган эди.
Шундай булса-да , нима учундир Мирсаид аканинг кундан - кунга ша*ди пасайиб, ранги синика 
бошлади.
Хилола додаж онисидаги бу узгаришни сабабини билолмай борган сари *уноби ошарди.
У калаванинг учини топа олмаётган эди.
"Ахир додажоним вактида овкатланаётган булсалар , дори - дармондан камчилигилари 
булмаса , ётиш - туришлари, енгиллашиб олишидан Зокир ака бохабар булиб турган булса , 
унда нима учун кайфиятлари кундан- кунга суниб бормокда ?!"- Хилола бу та*лит 
саволларнинг жавобини Мирсаид аканинг муким уйда утириб колганидан курди ва ахири 
иложсизликдан адаси - Асрор акага ёрилди.
Асрор ака Хилоладан додаж онисининг бошига тушган савдони эшитиши билан дарров аёлини 
олиб учиб - куниб етиб кудасиникига келди.
У йул- йулакай Мирсобит ака ва Мираъзамларга *ам хабар бериб утибди .
Куп утмай Мирсаид аканинг уйини кариндош- у р у ^ а р и босиб кетди.
"Одам тафтини одам олади" деганлари н е ч о ^ и к рост- да.
Мирсаид аканинг синиккан че*расига тезда кон *ам югура колди. Ж игарлар Мирсаид акани


кунглига о ^ р ботмаслик учун вактида хабар бермагани туфайли маломат килиб утиришмади.
Келган эркаклар бир хонада , аёллар эса иккинчи хонада аллама*алгача гурунглашдилар.
Асрор ака эса одатига кура *ар доимгидек давранинг файзи ва курки булиб , унга гашт бериб 
утирар эди. Масрур утирган жигарлар ва додажонисига карай туриб Хилола бу ишни , яъни 
кариндош- у р у ^ а хабар беришни аввалрок амалга оширмаганидан афсусланар эди.
Шу куни Асрор ака кетар ч о ^ д а Хилолани бир четга тортди ва унинг к у л о ^ г а нималарнидир 
шипшиди.
Адаж онисининг сузларидан кузлари чакнаб кетган Хилолага эса Асрор ака курсатгич 
б а р м о ^ н и лабига босиб "тшшш" дея кузини кисди.
- Кизим , сен секин *аракатингни килиб куй, иш битиши билан додангларга сюрприз киламиз . 
Нима дединг ?
- Вой адажон , ж уда соз булар эди- да ?! - деди Хилола Асрор аканинг таклифидан мамнун 
булиб.
@Xazon_Rezgi /174 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Хилола додаж онисининг кайфияти тушганлигини кариндошларининг с о ^ н га н л и ги га
йуйганди. Бирок кариндош- у р у ^ а р келиб - кетиш ганинг эртаси куниданок унинг че*расига 
ёйилган тундлик турини куриб яна *айрон булди.
"Додажон, илгари *еч качон бундай "Ичимдагини топ" кабилида уз кобикларига бурканиб 
олмасдилар . Негадир кейинги хафталарда бошкача узгариб колдилар. Гап сурасам аник 
сабабини айтмайдилар. Кизик , уларнинг бунчалик туш кун кайфиятга тушишларига нима сабаб 
булаётган экан?! Ё "Узимни фарзандим булганда одам ёллаб боктириб куймасмиди ?!" деб 
уйлаб ма*зун булаётганмиканлар- а ?! Йууук , бундай фикрлаганларида таътил оламан 
деганимда жон- жа*длари билан каршилик килмаган булардилар" - Хилола уйлаб уйининг 
охирига ета олмасди.
Шу та*лит орадан бир хафтага якин вакт утди.
Вани*оят Асрор ака айтган сюрприз тайёр булди. Асрор ака бу *акда к у н ^ р о к килиб Хилолани 
ого*лантирганда у укув марказида навбатдаги м аш fулотга тайёргарлик кураётган эди. Хилола 
дар*ол Дилнозага учрашиб ундан бугунги дарси учун ру*сат олди. Дилноза уч соат Хилоланинг 
физика дарсидан навбатдаги чикиш тестларини олиб турадиган булди .
Хилола дарвозахонадан о*иста кириб келганда Мирсаид хонасидан унинг нотинч овозини 
эшитиб беихтиёр кадамини секинлатди.
- Зокиржооон , Зокиржон дейман. Белим ёмон котиб кетди. Илтимос болам, келиб унг 
тарафимга сал ёнбошлатиб куйинг. Кейин ... Кейин жудаям сувсаб кетдим...
Зокиржооон. Каерда колдингиз?!
Шу вакт хона эшигининг тараклаб очилгани ва Васила келинойининг *унук овозда 
ш а н ^ л л а га н и эшитилди .


- Бунча бакирдингиз а ? ! Микрофон ютганмисиз нима бало ?!
- Зокиржон кани ?!
- Зокиржонингиз йук ! Сизнинг тинимсиз ^ н ш и ш и н г и з д а н безор булиб уйдан кочиб кетди 
Зокиржон.
- Мен ... Мен жуда сувсаб кетдим. Озрок сув беринг , кизим.
- Уфф , якинда ичирдим- ку, бунча устига устак сурайверасиз сув, сув деб , тавба ичингиз 
кудукми дейман?!
- Тушликда берган маставангиз бироз шуррок экан. Юрагимни уртаб юборди
- Манг, ичинг. Уволингизга колмай яна ?!
- Шу сув идишни ёнимга куйиб кетинг. Узим керагида ичиб олаверардим. Сизларни *ам *адеб 
безовта килавермайман шунда.
- Отажооон , - кинояли овози эшитилди Васила келинойининг,- утган куни сувни ёнингизга 
куйиб кетиб буларим булди. Уша куни бозор кайтишини уйламай ичаверибсиз , ичаверибсиз . 
Зокир акам сизни тусиб чарчадилар, мен тувак тукиб безор булдим. Хали ёдимдан чиккани 
йук. Кеча эса кунглимни айнитиб...
- Нима килай энди ?! Сизларга юк булмай деб ортикча овкат *ам еётганим йук. Ундан кейин 
караётган булсанглар, текинга эмасдир , болам етарлича пул бераётгандир. У курук 
куядиганлар тоифасидан эмас
- Овкат емаяпман ?! Емаганиз шумиди *али ?!
Анави артист латифасини билиб айтган экан- да : "Уламан, уламан дейсиз- у , тувакни 
тулдиришдан бушамайсиз"деб. Ж онидан утган экан-да у боякишниям.
Энди пул масаласига келсак... Хаа нимасини айтасиз , бир ойга икки кишига турт юз доллар ?! 
Шу пулми энди ?! Биз бу пулни у з и н г и з н и уйини шундоккина куриклаб бошка *еч иш бир 
килмасдан утириб *ам олаётгандик.
- Шундай денг ?! Яхши сув сурамаганим булсин унда . Бир пиёла сув ичириш шунча машаккат 
булса . Турт юз доллар пул булмаса . Шунинг оркасидан шунча гап болаласа. Бораверинг, 
хонангизга кириб дамингизни олаколинг.
Васила келинойи вайсай - вайсай кета бошлади.
- Ё тавба ? ! Одам деган *ам шунчалик дардисар буларканми ?! Йу-ук бу киши айнан худонинг 
к а р ^ ш и г а колган одам. Лаънат олмаган булмаганда уз фарзанди улиб куни етти ёт 
бегоналарга колармиди ? ! Узиям эмганда онасининг куксини каттик тишлаган эканми 
дейман?! Т а ^ н тил демагани икки карич ?! Менга карасанг пулини оляпсан- ку дейди- я ?!
Без ! Аммо шунча гапдан кейинам келинига мик этмайди. Униям жонидан туйдирганини яхши 
билади бу тиррок чол!
Хилола дарвозахонада *озир эшитганлари таъсирида тахта булиб колганди.
У барчасига тушунганди.


Барчасига ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
61- КИСМ
Хилола дарвозахонада бир мунча муддат шу а*волда турди. Сунгра бор кучини оёкларига 
туплаб кайнотаси ётган хонага йул олди.
Васила келинойи хона ичидан очилган эшик оркали да*лиздан ошхона тарафга утиб кетган 
эди.
Хилола остонада туриб юраги уртанганча хурсиниб Мирсаид ака ётган диванга назар ташлади.
Мирсаид ака девор тарафга угирилиб ётар , унга назар ташлаган одам елкаларининг билинар - 
билинмас силкиниб туришидан унинг й и ^ а б ётганилигини сезиши кийин эмас эди.
Хилола о ^ р кадамлар билан Мирсаид аканинг бошига келди. У аста кайнотасига эгилди ва 
Мирсаид аканинг елкаларидан аста тутиб узига каратди.
Мирсаид аканинг кузлари... тула жикка ёш эди... Алам куз ёшлари кир ^ к л а р и д а н тошиб 
чиройли кузалган соколларини хул килиб юборган эди...
Мирсаид ака Хилоланинг барчасидан вокиф булганини калбан *ис килди.
И ндам ади...
Индай олмади...
У куз ёшлардан тийилишга *аракат килди. Аммо узини кулга олиши кийин булди . Хилоланинг 
каршисида яна кузидан уксик ёши узилганча юзи буйлаб юмалаб туш а бошлади...
Хилола лабини ма*кам тишлаб аста диван каршисига чуккалади.
Бир суз демай диван ёнидаги тумба тортмасидан нам салфетка олди ва Мирсаид аканинг куз 
ёшларини о*иста авайлаб артди.
Сунг кайнотасининг боши нозик куллари билан суяб , унинг тагига яна битта ёстик куйди. Сал 
нарида турган бандли бокалга тулдириб илик сув куйди ва Мирсаид акага тутди :
- Ичиб олинг, додажон...
Мирсаид ака аста - секин сув ича бошлади . Бокални яримига етганда тухтади. Хилола уни яна 
сув ичишга кистади :
- Ичаколинг, додажон...
Мирсаид ака сувни охиригача ичди. Сунг бошини ёстикка ташлаб бе*ол шивирлади :
- Узингга шукр.


Хилола Мирсаид акага ме*р аралаш дардли тикилди :
- Додажон...
Нима учун ?!
Мирсаид ака жавоб бермади . Чукур хурсинди .
Хилола саволини такрорлади :
- Додажон , саволимга жавоб бермадингиз. Бу зурлик, бу зурлик, бу камситилишларга 
чидашингизнинг сабаби нимада ?!
Мирсаид ака дардли товушда тилга кирди :
- Болам , мен кунглингга озор бергим келмади. Сени ишдан ч а л ^ т г и м , уйда уткизиб куйгим 
келмади. Менга бундай муомала килишаётганини билиб , асабинг бузилишини истамадим. 
Колаверса , чакимчи булиб куриниб кадримни ерга ургим келмади.
Мен...
Сенга дардисар булиб...
- Додажон !
Ундай демааанг ?!
Дардисар демаааанг ?!
Ундай дея курманг , жон додажооон?!
Хилола титраб - какшаб й и ^ а й бошлади.
Мирсаид ака *азин овозда гапини давом эттира бошлади :
- Курдингми , болам? Мендан сенга етгани факат озор-у анду* булиб колди...
Шунинг учун *ам ...
Хилола *ийк этиб ютинди , куллари билан кузёшларини артди :
- Додажон...
Айтинг-чи , мени шунчалик яхши курасизми ?
Юрагингиз шу кадар кенгми ?
Ме*рингиз шунча дарёми ?!
Унга бунчалик улкан му*аббатни кандай с и ^ и р а ололдингиз ?
Мен бунчалик фидокорлигингизга арзийманми узи ?!


- Ундай дема, болам,- Хилолага ме*р билан тикилди Мирсаид ака,- Сен булардан *ам купига 
арзийсан.
- Вооой , Хилолахон, качон келдингиз ? Бунака пайтда уйда булмас эдингиз-ку ?
Хилола ортига угирилди . Остонада Васила келинойи турар эди . У Хилоланинг кузидаги 
fазабни куриб тили тутилди :
- Мееен ... Меен отамдан хабар олиш учун киргандим ...
Хилоланинг куз ёшлари зумда куриди. У кесиб-кесиб , дона-дона, дадил-дадил гапира кетди:
- Качон келдим ?! Качон келганим сизга кизикми ?
Хууш...
Келганимга етарлича вакт булди .
Нега бундай деяётганимни айтайми ?! Мен *аммасини эшитдим. Сизни таниб олиш учун 
керакли булган барча гапларни.
Хилола шундай деб тин олди :
- Энди гап бундай. Хозирги гапирадиган гапларимни юрагингизга кур^ошиндек куйиб олинг. 
Хуллас , сиз додажонимни эмас , йук балки мени каттик *акорат килдингиз.
Хакорат булгандаям шунаканги каттик *акорат килдингиз- ки...
Узи сиз кимсиз- ки , Алло*нинг иродасини писанд килмайдиган ?!
@Xazon_Rezgi /176 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Д одажонга якинларини йукотганлари т у fр и с и д а таъна килишга ким *укук берди ?!
Сиз ...
Сиз Алло*дан куркмайдиган инсон экансиз ?!
Сиздакаларни шайтон лашкарининг садокатли аскари дейилса , бу сизга нисбатан юмшок 
айтилган суз булади.
Яна ...
Яна адолатсизлик *ам булади. Сабаби сиз бундан о р т и ^ г а лойиксиз.
Сиз додажонни "Худонинг к а р ^ ш и г а учраган" дедингиз- а ?!
Йук , асло ундай эмас ... Мен додажонни Алло*нинг энг , энг, энг суюкли бандаси деб биламан. 
Бунга аминман.
Нега дейсизми ?
Додажон бошларига шунча савдо тушса *ам бир о ^ з "о*!" демадилар . Хамиша, *ар кандай


вазиятда *ам Алло*нинг иродасига бош эгдилар .
Мана узингиз *ам куряпсиз- ку , сизнинг ит феълингизга кандай сабр килганликларини. Аслида 
олганда бу сузларим итга нисбатан *акорат . Чунки ит - вафо ! Сиз эса яхшиликни 
билмайдиган- нобакорсиз !
Нобакор булмасангиз бир кунда беш ма*ал иссик овкат билан сийлаган , урин- курпангизни 
юмшок пар туш акдан тушаб берган, хонангизнинг узида таш карига чикмай ювиниб - тараниш 
имконини берган инсонга нисбатан шундай муомала килармидингиз . Турт юз доллар сиз учун 
пул эмас экан. Галдаги ишингизда бундан ортик шароит ва турт минг доллар тулашларига 
тилакдошман. Аммо айтиб куяй. Сизларни бу ерга олиб келган мулла акам сафардан кайтгач , 
эр- хотин икковингизга квартира совfа килмокчи эдилар. Чунки улар сизга уз юракларини - 
додажонни ишониб топширгандилар. Бу юракни ме*р ила парваришлаш эвазига сизларга 
миннатдорчилик билдириш ниятида эдилар. Аммо сиз тузни ичиб тузликка тупириб булдингиз.
- Хилолахон , сиз ... Сиз мениёл нотУfри тушундингиз. Мен *озир барчасини яхшилаб 
тушунтириб бераман ...
- Нимани тушунтирасан ? А нимани тушунтирасан?! - Хилола жазавага тушиб Васила 
келинойини сенсирай кетди,- додажонимни *еч киминг йук деб *акорат килганингними ?
0 f з и м бор деб тилингга келганини сайрайверасанми ? Билиб куй , бу киши мени отам . Уз- 
Отам! Ойижоним ва ж уф тимнинг менга омонати ! Ё л ^ з у ^ и м н и н г бобоси !
Мен бугун додаж онимнинг кузларида ёш курдим. Сен туфайли . Энди яхшилаб эшит. 
Додажонимнинг бир томчи куз ёшлари учун керак булса бутун дунёга ут куя оладиган 
дараж ада шижоатлиман.
Сенга сунгги гапим !
Узинг ва эрингга ярим соат му*лат : турва-халтангни й и ^ ш т и р л а р и н г ва куз унгимдан йукол. 
Хилола шундай деб сумкасидан беш юз доллар олди ва Васила келинойининг юзига отди :
- Бу пулларни кайтиб кузимга куринмасликларинг учун кафолат учун ол ва кури ! Вакт кетди . 
Бул тез ! Мен шошиляпман.
- Хилолахон... Илтимос мени эшитинг!
- Менинг кимлигимни билмайсан шекилли . Ортикча жа*лимни чикарсанг *озир милицияга 
к у н ^ р о к килишга мажбур буламан. Сен ва эрингни талончи деб эълон килиб юбораман.
Аслида сенлар *акикатдан *ам талончисанлар. Инсонийлик деган т у й fу н и талон- тарож 
киласанлар.
Хуллас бу ё ^ г а вактимни олма.
Хилола шунча гап билан эшикнинг ортида Зокир аканинг кулок солиб турганини билмаган эди.
Зокир ака Васила келинойи Хилола отиб солган пулларни й и ^ ш т и р и б эшикдан чикиши билан 
аёлини кулочкашлаб урди. Васила келинойининг боши эшикка каттик тегди. Кескин зарб 
туфайли бурнидан шариллаб кора кон келди:
- Ифлос ! Минг марта айтгандим сенга бир кун шу тилинг бошингни ейди деб ?! Кунглинг 
жойига туш дими энди?!


- Томошангизни бориб кучада куйинглар ! Бугунга шунчаси етарли булди. Марш ! - Хилола 
уларнинг ортидан шундай деб бакирди ва кейин Мирсаид аканинг ёнига келиб бошини эгди:
- Додажон ! Кани биров сизни ™ р и н г деб хафа килиб курсин-чи?! Сулаймон катта булгунча 
узим сизга жавоб бераман. Мени буш - баёв , ожиза деманг . Керак пайтда алвасти *ам була 
оламан. Биров сизга карши бир гап айтсин-чи, шу тирнокларим билан юмма тимдалайман. Унга 
кучим етмаса тишлаб узаман.
Мирсаид ака Хилолага жилмайди :
- Кизим . Бир олим киши айтган экан: "Кимнинг битта кизи булса , оила дафтарига унта у ^ и м
бор деб ёзиб куйсин. Гапимга жавоб бераман" деб .
Сен *озир *акикатдан *ам шу гапни тасдикладинг.
@Xazon_Rezgi / 177 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Биласанми, кизим ?!
Мен *акикатдан *ам сен айтгандек Алло*нинг суюкли бандасиман.
Купинча уйлайман...
Ёдингдами , болам?! Мен сени келин килишни сираям истамаган эдим. Бирок менинг эмас, 
Алло*имнинг айтгани булди . У эса бандасига нима яхши , нима ёмон эканлигини узи билади. 
Менга сени келин килиб берди... Уш андаёк Алло*им барисининг *исоби олиб булган экан...
Агар сен булмаганингда билмадим мен бу *аёт синовларига кандок дош берган булардим ?! 
Сен туфайли...
- Додажон ... Ундай деманг... Мен эмас, балки сиз *аётимнинг умид чиро^ си з, - Хилола шундай 
деб кулимсиради,- энди эса отланишингиз керак. Хозир адажоним сизни олиб кетишга 
келадилар.
- Нима учун , - ажабланди Мирсаид ака, - тинчликми ? Каерга?
-Тинчлик , додажон, тинчлик. Адаж онимга университетдан Зоминдаги энг яхши санаторияга 
йулланма беришибди. Улар сизни *ам узлари билан *амро* килиб бирга олиб кетмокчилар. 
Адажоним "Кудам *ам анчадан буён *еч каерга чикканганлари йук , икковимиз бир *аво 
алиштириб келамиз . Ба*онада оёклариниям курсатамиз" дедилар.
- Ииие , бу ё ™ кандок булди? Ахир мен *еч нарсага тайёргарлик курган булмасам,- бушашиб 
суради Мирсаид ака.
- Мен борман-ку, додажон. Сизга керакли кийим- кечакларингизни аллакачон тахт килиб 
куйганман. Адажоним "Ош- овкат, мева- чева керакмас , йул тула кафе, йул тула чойхона" 
дедилар.
Сиз *озир устки кийим- бошингизни алиштирсангиз булди. Мен *озир ... - Хилола шундай деб 
таш карига йул олди ва йул - йулакай изо* бера кетди ,- мен ва набирангиздан *авотир олманг. 
Сиз кайтгунча ойижонимлар билан яшаб турамиз.


Хилола таш карида тугунларини култиклаган Зокир ака ва Васила келинойига дуч келди. 
Васила келинойининг чап ково™ шишиб , кукариб кетибди.
Хилола уларни курмагандек ша*дам кадамлар билан *овлининг нариги тарафига утиб кетди. 
Эр - хотин чикиб кетгач, куп утмай дарвоза ортидан аввал машина сигнали , сунгра Асрор 
аканинг уктам овози эшитилди.
- Хилола- ю ?! Мен келдим ! Кудам тайёрмилар ?!
Хилола адасининг истикболига югуриб чикди. У Асрор ака билан куришиб о*иста маълумот 
берди.
- Биз тайёрмиз , Адажон. Факат додажон устки кийимларини кийсалар булгани .
- Кани кийимлари , менга курсат-чи?!
Асрор ака ша*дам кадамлар билан ичкарига йул олди.
Икки куда Хилолани Каъни махалласи -кизлик уйига ташлаб йулга равона булдилар.
Кеч булганда Хилоланинг телефони жиринглади. Хилола телефонни кулига олиб экрандаги 
"Мулла акам" деган ёзувга кузи тушиб , Акромж оннинг нима максадда к у н ^ р о к килаётганини 
англагандек булди. Акромж оннинг илгарилари Мирсаид аканинг ракамига туша олмаган 
кезларда бир- икки к у н ^ р о к килганини айтмаса , Хилолага деярли к у н ^ р о к килмаган эди .
- Алло , келинойи , ассалому алайкум. Безовта килмадимми ?! - тармокдан Акромж оннинг 
ме*рибон ва ширали овози эшитилди.
- Ассалому алайкум, муллака ,- саломга салом билан жавоб кайтарди Хилола ?! ,- йук безовта 
килмадингиз.
- Отам , кичкинтойимиз , узингиз яхшимисиз ?
- Ра*мат, барчамиз яхшимиз ,- Хилола одоб юзасидан Акромж ондан *ол - а*вол сурашга 
мажбур булди ,- узингиз яхшимисиз ?!
- Ра*мат , Алло*га шукр,- деди Акромжон ва гапини минг исти*ола билан чайналиб давом 
эттирди ,- келинойи, Зокир акаларнинг жавобини бериб юборибсизми ?
Хилола о ^ р ютинди :
- Узр, шундок булиб колди .
- Мумкин булса сабабини айта оласизми , келинойи ?!
- Улар ... Улар юрагимга пичок уришди ...
- Юрагингизга ?! Тушунтириброк айтинг , илтимос...
- Муллака, менинг бошимга осмонни а ^ а р и б юборишса балки чидарман, аммо додажоннинг 
кузларидан бир томчи ёш юмаласа чидай олмайман.


Додажон - менинг юрагимлар!
Уларни хафа килишга *еч кайси инсонннинг *акки йук ...Эшитяпсизми ?! Ким булишидан 
катъий назар ...
Акромжон анча пайт жим булиб колди. Сунг бир ютиниб тилга кирди :
- Т уfри килибсиз... Отамнинг кунгилларига озор беришга *акикатдан *ам *еч кимнинг *акки 
йук ... □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ_ИФОРИ
62- КИСМ
Мирсаид ака Асрор ака билан санаторийдан икки хафталарда кайтиб келишди.Хилола тахмин 
килганидек, Мирсаид ака о ё ^ н и н г гипсини олдирган, энди узини э*тиёт килиш максадида 
*ассага таяниб аста юра бошлаган эди.
Бу орада Ма*ина амма *ам сафардан келган ва уз уйида яшаб турган эди.
Р у з ^ р бошининг кайтиши оила аъзоларини яна уз уйларида жамул-жам килди.
Мирсаид аканинг ташрифи муносабати билан *овли бир зумда файзга тулди- куйди. 
Уларникига узок - якиндан кариндош- у р у ^ а р окиб кела бошлашди.
Шу куни Акромжон уз куллари билан кабоб пиширди. Мирсаид аканинг жигар-у *амда 
кудалари аллама*алгача дастурхон устида су*батни кизитишди.
Зокир ва Василалар *акида *еч ким эсламади , т У fр и р о fи эслашни *о*лашмади.
Хаёт бир маромига туш гандек эди гуё...
Инсонлар кунглига *аловат бахш этганча, со*ир табиат гузал хазонрезгини интикиб кутилган 
ме*мон сифатида му*аббат ила о fу ш и га олди.
Укув марказида барча ишлар режа асосида кетаётган эди. Бунёдбек А*медов янги лавозимига 
куника олмаётган эдими ё булмаса пешона тери сингган маскан- укув марказидан кунгил 
узиши кийин булган шекилли, кейинги икки ой ичида бу ерга уч бора келиб-кетди.
Бунёдбек учун марказдагилар бири опа , бири ака , бири сингил, яна бирлари ука каторида 
азиз булиб колганликлари сабаб *ар кайсилари билан ало*ида - ало*ида кабинетма- кабинет 
юриб сурашиб утарди.
Унинг биринчи бор келиши Мирсаид ака саноторияда булган вактига т у fр и келганди. Ушанда 
Бунёдбек А*медов одамгарчилик юзасидан Хилола билан йули бир булганлиги туфайли 
Сулаймонни боfчадан олиб, сунг она- болани Катта Каънидаги уйларига ташлаб куйганди.
Хилоланинг ёдида... Уша куни *амиша жиддий юрадиган Бунёдбек нима учундир *ам Хилола 
билан ёзилиб гаплашганди.
- Бунёдбек ака , сиз адашмасам Жиззахликсиз-а?! Тошкентда качондан буён яшайсиз? - деб 
сураганди ушанда Хилола.


Бунёдбек йулдан кузини узмай ним табассум билан жавоб берганди
- Абитурентлик вактимдан буён. Укишга имти*он топширишга келдим- у, шу буйи 
Тошкентдаман. Аввал бакалаврият , сунгра магистратура , ундан кейин кафедрада 
укитувчилик. Орада укув марказидаги ишлар.
Айтганча , мени у ерга узимизнинг Дилнозанинг акаси чакиртирган эди. Бизлар курсдош 
булганмиз.
- Мен укувчилардан сизнинг *отирангиз ж уда зурлигини эшитиб *айрон булганман. Сиз дарс 
утаётиб фикр билдирсангиз ёки цитата келтирсангиз фалон адабиёт , писмадон ракамли 
са*ифа деб айтиб утаркансиз. Битта савол сурасам майлими ?! Ф акат ростини айтсангиз ?! ... 
Илтимос ...
- Майли суранг , - деди Бунёдбек
- Айтингчи , сиз бу са*ифа ракамларини, умуман олганда барча фактларни "Кези келса исбот 
тарикасида ишлатаман" деб атайдан ёд оласизми ёки буларнинг бари беи*тиёр шунчаки 
*отирангизга куйилиб коладими ?!
- Иккинчиси ...
- Шундай булса *акикатдан таслимман . Аммо бу кадар зур натижага эришишнинг узи 
булмаган булса керак ?!
- Эээ буни тарихи узун. Бир куни айтиб бераман.
- Устоз, иложи булса *озир эшитсам дегандим . Тажрибангизни мен *ам уз фаолиятимда 
куллаган булардим- да. У ^ и м н и боfчадан олишимга *али бироз вакт бор.
- Майли унда , айтиб берганим булсин,- Бунёдбек А*медов узининг кобальт машинасини йул 
четига олиб тухтатди ва *икоясини бошлади, - бу вокеага анча йиллар булди.
У кезлари олтинчи синфда укирдим. Ушанда ба*ор эди. Эрталаб сахарги туртларда 
куйларимни бокишга олиб кетаман. Соат туккизларда уларни корнини туйдириб уйга 
кайтаман. Кейин ювиниб , тараниб чой ичишга утираман. Чойдан кейин дарс килиш ва дам 
олиб олишимга *ам етарлича вакт ортиб коларди.
Хуллас шундай кунларнинг бирида куйларимни кайтариб олиб келаётганимда улар бир 
фермернинг б у ^ о й з о р и г а кириб кетиб колди.
Фермер авзойи бузук одам эди. У менинг ялиниб - ёлборишимга карамади. "Куйларингни 
битта- битталаб суяман!' дея кунглимни тоза вайрон килди. Унга ёлвораман, йулга карайман . 
Йулга карайман , фермер амакига ёлвораман.
@Xazon_Rezgi /179 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Уйидагилар "Бунёдбек бунчалик *аялламасди" деб *авотир олиб изимдан келиб колишар деб 
умид киламан.
Каёкда дейсиз ?!


Нимагадир шунча кеч колсам *ам уша куни менинг ортимдан *еч ким келмади.
Ахири соат ун бирларда фермерни тош кунгли юмшаб мени уйга куйиб юборди.
Куйларимни *айдаб келяпман- у , аламимга чидолмай бор овозда баралла й и^ а й м а н .
Уйимизга якинлашганда кучада мени кутиб турган отамга кузим тушди.
У мени хун булиб й и ^ а ё т га н и м н и куриб овутганча гап нимадалигини суради. Мен булган 
вокеани кискача айтган булдим- у , яна й и ^ г а зур бердим:
- Мен дарс килишга улгура олмадим . Тадбир учун ёдлайдиган шеърим бор эди, - дедим *айрон 
бокиб турган отамга хунграганча .
Отам уйга кириб чойимни ичиб олишимни буюрдилар. Узлари куйларни камаш учун о ^ л х о н а г а
*айдаб кетдилар.
Мен чойни ичар- ичмас й и^ ай ве рд и м . Кейин отам кайси шеъри ёдлашимни сурадилар- у, 
кулимга китобни тутиб томга чикариб юбордилар:
- Шеърни бор овозинг билан бакириб уки ! - дедилар улар пастда туриб .
Мен й и ^ а б , бакириб шеърни уч марта укидим. Туртинчи марта укиганимда эса уни тулик ёд 
олиб булганлигимни фа*млаб колдим.
Сунг томдан тушдим- у , отамга шеърни ёдлаб булганлигимни айтиб, мактабга чопдим.
Биринчи соат адабиёт дарси эди. Укитувчимизга салом бериб , партага утирмасдан "Шеърни 
ёдлаб берсам майлими?" деб сурадим . Улардан ру*сат тегиши билан шеърни шариллаб ёддан 
укиб бердим. Уша шеър йигирма олти куплетдан иборат булиб , Узбекистон халк шоири Эркин 
Во*идовнинг "Узбегим" касидаси эди.
Шундан буён , ниманидир ёд олишни истасам , буни чин дилдан *о*лаган *олда уч маротаба 
укийман ва у *отирамга шу тарика му*рланиб колади. Негалигини эса билмайман. Узимча 
ушанда каттик й и ^ а га н и м ва болаларча изтироб чекканимдан ру*имда кандайдир *отира 
билан б о ^ и к булган туйнук очилган булса керак деб уйлайман.
Бунга бошкача таъриф *ам бериш мумкин. Бу кобилият менга Алло* томонидан берилган 
мукофот.
Бор гап шу.
Бунёдбек А*медов сузларини тугатгач , Хилола кушимча килди:
- Ж уда ажойиб . Койил колмасликнинг иложи йук. Демак, шу *отирангиз туфайли *ам тарихчи 
булган экансиз-да ?!
- Бир тарафдан шундай. Энг асосийси эса тарих укитувчимиз шу фанга кизикишни у й ^ т а
олганлар . Улар *ар битта мавзуни шу кадар завк билан туш унтирар эдилар- ки, узимизни 
худди уша тарихий даврларда юргандек *ис килардик.
-Хаа , - жилмайди Хилола ,- мен эса физикага дадам сабабли ме*р куйганман. Ёшлигимда


адамлар физик булганликлари учун "Мен бу фанни *аммадан яхши укишим керак" деб 
уйлаганман. Бора- бора физикага *акикатдан *ам бошкача ме*р куйганимни англаганман. 
Менимча бу кондан утган булса керак.
- Мен учун физика ж уда жиддий фан ,- деди Бунёдбек А*медов, - яна кандайдир салобатли 
*ам. Бу фан билан *аётини б о ^ а г а н инсонлар эса кузимга негадир сервикор ва *урматга 
сазовор булиб куринишади. Аммо мени кечиринг- у ,аёл кишини бу фан билан тиллашганига 
купинча *айрон коламан, сабаби мен учун бу фанни укитиш , ургатиш анчайин мушкул иш 
булиб туюлади. Шунга булса керак физик аёлларни жудаям матонатли аёллар деб кабул 
киламан. Ш унингдек кимёгар аёлларни *ам. Билмадим бу фикрим н е ч о ^ и к ту fр и . Мен 
сиздаги ж иддийликни купинча шунга б о ^ а й м а н . Аммо айтиб куяй . Бу менинг шахсий фикрим.
- Йуfей , ж уда унчалик эмасдир ,- кулимсиради Хилола,- масалан мен учун физика у кадар 
кийин фан эмас. Ким билсин балки бу физикага ме*р куйганим, кизикканим , мунтазам шу фан 
билан ш уfулланганим учундир, - Хилола шундай деб соатига каради ,- ана шунака гаплар , 
устоз. Энди боfчага борсак *ам булаверади.
Шу вокеага *ам бир ой булибди. Хилола ушандан кейин Бунёдбек А*медовни укув марказида 
икки марта учратган булса- да ,икковлари бош ирfаб салом- алик килишдан нарига утишмади.
@Xazon_Rezgi /180 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Аммо бугун ...
Дилноза Хилоладан бугунги м аш fул отда укувчиларидан те ст олиши кераклиги *акида 
суриштириб билиб олди-да , уни *узурига чакиртирди.
- Сингилжон , укувчиларга те ст топширикларини беринг- да хонамга келинг. Гап бор.
Болаларга якинда ишга олган магистр йигитимиз Рустам караб туради.
Хилола Дилнозани айтганини килиб унинг хонасига келганда , дугона-ра*барининг бу су*батга 
анча тайёргарлик курганини *ис килиб ажабланди.
Дилноза термосга сутли ка*ва дамлаган , стол устида эса иккита ликобчада кошикчаси билан 
шокаладли пирожний ейишлари учун ма*тал булиб кутиб турарди.
- Келинг, Хилола ,- уни куюк мулозамат билан кутиб олди Дилноза ,- келаколинг ...
- Тинчликми , Дилноза опа ? - *айратланиб суради Хилола ,- бугун байрамми ?!
- Каранг- да ?!
Нима факат байрам булса ка*ва ичамизми ?! Колаверса , ж уда *ашаматли дастурхон 
тузаганим *ам йук- ку ?!
- Кизик туюлди- да , дарс пайти мени чакирганингиз , -сузларига изо* берган булди Хилола,- 
бунинг устига ширинлик , ка*ва ...
- Нима арзимабмизми ?! - атайдан лабини бурди Дилноза, - бундан *ам к у п р о ^ г а арзиймиз 
аслида. Жа*лим чикса ишдан кейин шартта ресторанга кетворишимиз *ам мумкин.


- Хай- *ай, бу жа*лингиздан тушинг, опажон, - кузлари кулди Хилоланинг , - умуман олганда 
ресторан таклифи *ам ёмон эмас. Якшанбаларга таш киллаш тирсангиз ишхонадаги аёллар 
й и ^ л и ш и б бир борар эдик.
- Майли , уям булиб колар ,- кул силкиди Дилноза , сунгра ка*вадан куйиб узатди, - 
ширинликдан *ам олинг.
- Дилноза опа, бир гап айтайми ,- деди Хилола ка*ва хупларкан унга синчков назар ташлаб ,- 
нимадир кунглингизни *ижил киляптими ёки ... Хуллас менга нимадир дегингиз келаётганга 
ухшаб туюлди- да , опажон. Агар т у fр и гумон килган булсам , к у л о ^ м сизда опажон.
Дилноза чукур хурсинди.
- Т уfри гумон килибсиз , Хилола . Ж уда т у fр и гумон килгансиз. Аммо гап мен *акда эмас.
- Тушунмадим ? - кузлари катта - катта очилди Хилоланинг , - гап сиз *акда булмаса у *олда 
ким ёки нима *акда ?!
- Хилола , сиз аввал бир саволимга жавоб берсангиз,- Дилноза борган сари жиддийлаш а 
борарди ,- мана сиз билан таниганимизга салкам беш йил булди. Уйлайман-ки, бу муддат бир- 
биримизга *аддимиз с и ^ б бирор саволни сурай олишимиз учун етарли булса керак ?! Нима 
дейсиз ?
- Албатта , - деди Хилоланинг хаёлига иш юзасидан *ар хил
уйлар келиб ,- нима гапингиз булса , бемалол сурайверинг , опажон ?! Кулимдан келганча 
жавоб беришга *аракат киламан.
- Демак, сузларимни кунглингизга о ^ р олмайсиз ?! - Дилноза Хилолага синчковлик билан 
тикилди.
Хилола бу саволга кандай жавоб кайтаришни билмай бироз жим колди :
- Опа ...Сиз шундай о*ангда гапираяпсиз- ки , мен *алитдан "Каерда айб иш килдим экан ?!" 
дея уйлай бошладим. Агар фанни укитиш жараёнида бирор ...
Дилноза Хилоланинг сузини шарт кесди:
- Йук , бу сиз уйлаган нарса эмас ?!
- Унда нима ахир ?! Опа юрагим ёрилиб кетади *озир ...
- Майли. Мен бу ерга сиздан бир нарсани сурашга чакиргандим ,- Дилноза Хилоланинг узига 
индамай тикилиб турганини куриб узини кизиктирган саволни бериб юборди ,- айтинг- чи , 
качонгача шундай юрмокчисиз ?! Яъни кайта турмуш курмасдан ?! #КУНГИЛ_ИФОРИ
63- КИСМ
Дилнозанинг саволи ва утли ниго*и Хилолани уз урнига михлаб куйди. Хилола бироз индамай 
жим утирди. Сунг кулидаги кошикчани ишга тушириб ликобчадаги пирожнийни тез-тез ея 
бошлади. Уртада ка*вали бокални бир кутаришда ярмигача ичиб юборди. Сунгра бурнини бир 
тортди- ю , яна ейишда давом эта кетди.


Уни кузатиб утирган Дилноза ич- ичидан зил кетарди. У ахири чидай олмади
- Хилолаааа...
Хилола "ярк" этиб Дилнозага каради. Хилоланинг ниго*ларида чексиз дард , тубсиз мунг ва энг 
азоблиси *адсиз с о ^ н ч му*рланиб улгурганди.
- Мен ... Мен умрим давомида ...- Хилола бокалдаги ка*вага тикила туриб сузлай кетди ,- 
кунгил эшигини факат бир инсон ... Сулаймон акамга очгандим... Факат у кишидан дил 
из*орини кабул килгандим. Факат у кишигагина калбимнинг сар*адларимда эркалик 
килишларига ру*сат бергандим.
Ва...
Улардан кейин ...
Бу кунгил бошка *еч кимни кабул килмайди , кила олмайди деган карорга келганман.
Негаки ...
Негаки мен улардан айрилганимдан сунг бир умрга мажру* булиб колдим.
Калби мажру* инсон *еч кимни бахтли килолмайди. Шу сабаб яна бошка инсон билан 
танишишни *ам , уни *ам , узимни *ам бахтсиз килгим йук...
Мен ёниб - ёниб , ковжираб колган дилман.
Мен ... Мудом жаро*атидан кон сиркираб томгувчи юракман. Унинг ярасига факат ва факат 
Сулаймон акамнинг *отираси ором бергувчи пажмурда кунгил ... Уша - узимман...
Ж уф тим *аёт булган вактларда *аётим камалак рангида эди. Кулгиларимда жаранг, 
табассумимда кувонч, одимларимда ишонч, кунглимда хуш ифор бор эди...
Энди- чи...
Энди узимда йук *исларни бошка бировга кандай такдим эташим мумкин ? Бу билан узимни 
*ам, уни *ам бахтли кила олмаслигим рост. Колаверса , Сулаймон акамнинг *отираларига 
*иёнат кила олмайман...
Алло*га шукр...
Фарзандим бор.
Менга бундан ортик яна нима керак ?! Кичик Сулаймоним туфайли кемтик бахтим аста - секин 
тулиб бормокда...
Яна ...
Яна Сулаймон акам доим мен билан калбан биргалар. Мен тирикман-ки , улар *ам мавжудлар...
Мен нафас олаяпманми, демак улар улмаганлар ... Факат сал узокрок сафарга кетганлар


халос ... Бу сафарнинг *ам вакти келиб уз ни*ояси бор. Ана ушанда асти тугамас дийдорга 
эришамиз ...- Хилола шундай деб ж илмайиш га *аракат килди, бирок лаблари изтиробдан 
кийшайиб кетди ,- ана шунака гаплар , опажон ...
Хилола сузидан тухтаганда Дилноза чукур уйга толиб колган эди.
- Хилола ... Хилолажон... - деди Дилноза ва ни*оят тилга кириб , - сиз дунё неъматларидан воз 
кечиш карорига имзо чекиб куйманг.
Ким ким- у , аммо айнан сиз бир олам бахтга муносиб аёлсиз. Мени кечиринг- у , улганнинг 
изидан улиб булмайди. Хаёт давом этар экан , биз *ам яшашда давом э т м о ^ м и з керак.
Бу бизнинг инсонийлик бурчимиз. Колаверса у ^ и н г и з г а бир ме*рибон ота керак. Сиз *озир 
узингизни уйлаяпсиз. Бирок ё л ^ з у ^ и н г и з н и н г бахти *акида кайfураётганинингиз йук . Ахир 
унинг *ам фарзанд сифатида ота ме*ридан ба*раманд булиб яшашга *акки бор- ку ?! Хозирча 
унга билинмас , фа*мламас , аммо вакти келиб тенгдошларини кузатиб туриб отасига 
эркалангиси келмасдан , бир умр армонсиз яшаб утади деб айта оласизми ?!
Айни дакикада менга дарров эътироз билдиришга уринмокчи булаяпсиз-а ?! "Фарзандимнинг 
бир эмас , икки бобоси бор , у ^ и м узига етишмаган ме*рни улардан олаверади" дерсиз 
э*тимол .
Аммо бу фикрингизни таги пучлигини, бобонинг урни бошка , отанинг урни эса бутунлай бошка 
эканлигини узингиз *ам мендан яхши биласиз.
@Xazon_Rezgi /182 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Дилноза опа ?! Умуман олганда нима учун айнан бугун мана шу мавзуни очдингиз? Уз- узидан 
эмасдир-а , бу су*бат ?! - Хилола Дилнозага савол назари билан бокди,- назаримда менга 
асосий гапни айта олмаётганга ухшайсиз ?!
- Ж уда зийраксиз-да , Хилола ?! Инсоннинг кунглида нима fалаён лар кечаётганини унинг 
яримта гапидан тушуниб оласиз , куясиз.
Хилола Дилнозага индамай тикилиб тураверди.
Дилноза Хилоланинг маъноли карашидан у н fа й си з а*волга тушди. Кузларини четга олиб 
кочди.
- Шундай килиб , менга кимнинг номидан совчи булаяпсиз ? Ёки кимнинг илтимоси билан ?! 
Хилоланинг дангал берган саволидан Дилнозанинг юзларига беихтиёр кизиллик югурди.
- Туfрисини айтсам , бу ту fр и си д а мендан *еч ким илтимос килгани йук. Бирок шунга карамай 
сиз барибир *ам *аксиз . Сабаби , гапнинг узани *акикатдан *ам *озирги мавзуга б о ^ а н и ш и
бежиз эмас,- Дилноза шундай деб кулларини ковуштирди ,- биласизми , Хилола?! Гап шундаки 
, мен аёлман. Бу дегани аёл кунгли сезгир *илкат дегани. Ш унингдек кур *ам эмасман. 
Курганларим ва сезгимга таяниб сизга бир яхши инсоннинг бефарк эмаслигини , бирок унинг 
узи бу т у fр и д а тан олиб айта олишга *адди сиfмаё тганлигини *ис килиб турибман.
Хилоланинг кошлари чимирилди. Аммо зум утмай лабларига кулги тошди :
- Оббо , Дилноза опа-ей ?! Ажойибсиз- да ?! Мен булсам ... Айтарли *еч гап йук экан- у ... 
Опажон , келинг кимдир узини сал бошкарок тутганига караб вактимизни бекорчи


тахминларга сарфлаб утирмайлик.
- Хилола , кулманг. Мен бир нарсани билмасам гапирмайман,- Дилнозанинг *уноби ошгандек 
булди
- Куйинг, опа. Ундан кейин сиз билан менинг умумий танишларимиз ичида менга о ^ з солиши 
мумкин булган инсон йуклигига юз фоиз аминман. Умид киламан- ки , мени оилали эркакларга 
раво куриб гапирмаётган булсангиз керак.
- Ха номзодимиз иккимизнинг умумий танишимиз эканлигини т у fр и фа*младингиз. Аммо у 
киши *озир бу ерда ишлаймайдилар, - Дилноза шундай деб чап кузини м у^ м б и р о н а кисди ,- 
мен Бунёдбек А*медовни назарда тутаётгандим ?! Уйлайсиз- ки, у киши бу ерга уз- узидан 
серкатнов булиб колдими?! "Жамоани с о ^ н д и м " деган чупчакка ишонмагандирсиз? Бунёдбек 
А*медов жамоани с о ^ н г а н и н и н г узидан марказга шунчаки келиб-кетаверадиган даражадаги 
бекорчи инсонмас ахир.
Хилоланинг кузлари катта - катта очилди:
- Опааа ?!
- Нима опа ?!
- Ахир у киши оила эмасмиди ?!
- Эди ?!
Эди !!
Шу эдигаям икки йил булибди. Бунёдбек аканинг аёлидан ажралишганини айтаяпман, - 
Дилноза шундай деб А*медов ту fр и с и д а батафсил маълумот беришга интилди ,- у киши оила 
аъзоларининг истагига кура аммасининг кизига уйланган экан. Бирок уртада фарзанд 
булмабди. Икки йил аввал аёли "Мен бир марта ота- онамнинг истагига кура сиз билан турмуш 
курдим. Саккиз йил сиз билан улар истагани учунгина яшадим . Энди эса уз *о*ишим билан 
сиздан ажралиш имга *еч ким монелик килолмайди. Сабаби мен *ам бу дунёга бир бор 
келганман. Менинг *ам узим истаганимча яшашга *акким булса керак ?! дебди. Бу сузлардан 
куринади- ки, жуф тликнинг фарзанд куришмаганига Бунёдбек ака айбдор булса керак.
- Хаа , анчайин кайfули *икоя экан, - хурсинди Хилола, - севгисиз *аёт *аёт булмаса керак.
- Хилола. Бунёдбек А*медов сиз учун энг муносиб номзод. Тухтанг, сиз менга эътироз 
билдиришга , "йук" демокликка шошилманг , - Дилноза дар*ол отни камчилашга киришди , - 
илтимос мени эшитинг.
Каранг- да !
- Дилноза опа , шу "каранг-да!" деган сузингиздан бирам *адиксирайман- да , - Дилнозанинг 
кунглига каттик тегмасликка *аракат килиб деди Хилола ,- "каранг-да!" дедингизми тамом , 
сизни *еч тухтатиб булмайди. Кейин гап топиб бериш *ам осон булмайди.
Дилноза Хилолага ме*р билан тикилди :


- Сингилжон , мен сизни ж уда яхши кураман. Шу сабаб такдирингизга бефарк эмасман. 
Илтимос, бир уйлаб куринг. Кадимгилар бекорга "Эрлик аёл - ут утмас кур^он" дейишмаган. 
Ра*матли турмуш у р т о ^ н г и з н и ж уда яхши йигитлиги хакида куп эшитганман. Уни унута 
олмаслигингиз *акидаги сузларингизни т у fр и кабул киламан.
@Xazon_Rezgi /183 #КУНГИЛ_ИФОРИ
Бирок сиз *ам битта нарсани т у fр и туш унишингизни истардим. Сиз кимсасиз орол ёки дашти- 
биёбонда эмас , турли гап- сузларнинг кони булмиш кишилик ж амиятида яшаяпсиз.
Буни унутманг !
Инсон зоти табиатан ожиз яралган. Бу - минг фаришта булсангиз *ам бир кун уларнинг 
™ й б а т и га нишон буласиз деганидир. Айбингиз эса бор-йу™ ё л ^ з утишга карор килганингиз 
булади.
"Бор булсанг- куролмайди, йук булсанг- беролмайди" деган иборани мендан яхши билсангиз 
керак. Т уfри сизнинг мисолингизда а*вол *озир бу даражага етмагандир. Аммо ишонинг , 
вакти келиб бир кун албатта етиши тайин. Негалигини айтайми ? Нега-ки марказимизга 
аллакачон ту fр и д а н - ту fр и ёки оркаваротдан кулингизни сураб келганларнинг сони кун сайин 
ортиб бормокда. Катталар майли-я , хатто укувчиларингиз *ам сизни турмуши булмаган 
кариндош- у р у ^ а р и г а тавсия кила бошлашибди. Мен бу билан уларни кораламокчи эмасман. 
Уларнинг нияти соф эканлигига шуб*ам йук, албатта.
Бирок а*вол шундай давом этаверса , сизга етолмаганларнинг кайсидир бири шаънингизга лой 
чаплаб кетиши мумкин. Сиз эса бунга муносиб эмассиз. Хуп, бу масаланинг бир томони .
Энди иккинчи томонига назар ташласак. Сиз *озир кайнотангизнинг даврида бемалол 
юрибсиз. Сизнинг пок номингизни Мирсаид аканинг обруси ва узига яраша салобати саклаб 
турибди. Аммо доим *ам шундай булиб колаверармикан?! Мени кечиринг- у , кайнотангизни 
сизга б о ^ а б бермаган. Вакти келиб, качонлардир бу дунёда уларсиз колганингизда бугунги 
кунда чикарган карорингиз учун афсус чекмасмикансиз ?!
Лекин унда кеч булади.
Кеч...
- Дилноза опа ... - хаёлчан куринишда тилга кирди Хилола , - айтинг-чи , эрингиз, яъни 
поччамларни севиб турмуш га чикканмисиз ?!
Дилноза Хилоланинг бу саволидан ажабланди , бирок унинг юзига соя ташлаган ма*зунликка 
караб юраги ачишиб кетди ва беихтиёр :
- Хаа ,- дея жавоб кайтарди.
- Сиз уларни *алиям яхши курасизми ?!
- Албатта ...
- Кимдир сизга шу топда эрингдан ажраш деса , улардан айро яшашга кунган булармидингиз 
?!


- Хилола , бу нима деганингиз ?! Албатта , кунмайман. Ахир бу куниш мумкин булмаган иш-да 
...- Дилноза Хилоланинг ниятига туш уна олмай *айрон булди .
- Опа ...
Мен *ам шундай куна олмаяпман-да ... Нима килай ?! Сулаймон акамни бир ла*за *ам 
севишдан тухтамаган булсам... Юрагим уларни йук деб кабул килмаса... Уз дардим узимга 
етарли булиб турган бир вактда одамларнинг турли - туман муносабатларига карши туришга 
куч топа олмаётган булсам...
Опа , мен энди йигирма беш ёшга кирдим. Синфдошларим орасида *али турмуш га чикмаган 
кизлар *ам бор ... Бирок мен купинча "Хаётнинг аччик- чучугини етарлича куриб булдиммикан 
?! Ёки шу ёшимда менга аталган яна кандай синовлар бор экан ?!" дея куп уйлайдиган булиб 
колдим.
Нима килсам т у fр и буларкан?!
Бошим ж уда котиб колди...
Сулаймон акамнинг бой берганим дарди бир тараф, одамларнинг гап - сузлари яна бир 
тараф...
Нима учун уз *олимча яшашим мумкин эмас ?!
Аммо Бунёдбек аканинг аёлларининг ш ижоатига койил колдим. Барчага шартта уз сузини 
утказибди - куйибди.
- Нима килишингизни айтайми ? - Дилноза гапни шарт кесди ,- атрофингиздаги гап- сузлар 
урчимасдан шартта эрга тегинг. Кунглингизга карши бориб бир кун кийналарсиз , икки кун 
кийналарсиз , бир ой , боринг- ки бир йил кийналарсиз. Ахири бир кун куникасиз-да.
Колаверса, *аёт бари биз уйлагандек теп- текис йул эмас.
Хаёт бу - кураш...
Кураш тугаган жойда *аёт тугайди.
Сизнинг *ам кисматингиз шундай ёзилган экан- да ... Сиздеклар кам эмас ...
Биламан, сизнинг бир карорга кела олмаётганингизнинг яна бир сабаби бор. Сиз Мирсаид 
акани кузингиз киймаяпти. Аммо унутманг . У киши сизни кизим деб тан олганлар. Ахир оталар 
учун кизларининг бахти му*им эмасми ?! Ундан кейин у киши сиз турмуш га чиксангиз асло 
ё л ^ з л а н и б колмайдилар. Уларнинг яна битта у ^ л л а р и бор- ку ! Акромжон уйланса 
*овлингизга яна битта келин келади ... Шу тарика *аёт давом этаверади.
- Дилноза опа ... Сиз учун шунчалик осон-ми ?!
@Xazon_Rezgi /184 #КУНГИЛ_ИФОРИ
- Майли , Хилола. Бу битта су*бат билан *ал буладиган масала эмас . Кунглингизга ботадиган 
гап килган булсам , мени маъзур тутинг. Буларни барчаси узимга якин олганимдан , сизни 
худди уз синглимдек курганимдан.


Илтимос , *озирги су*батимизни яна бир бор яхшилаб уйлаб , мушо*ада килиб куринг.
Хилола Дилнозани хафа килгиси келмади. Гарчи бу борада аллакачон катъий карорга келиб 
булган булса- да , опасидек азиз булиб колган бу аёлнинг кунгли учун "хуп" дея бош ирfади ...
* * *
Мирсаид аканинг тушига Сулаймон кирибди...
Хар доимгидек оппок кийимда . Ёкасиз , бирок енг ва этаклари узун кийим экан унинг эгнидаги 
кийим.
- Сулаймон ...
Сулаймон отасига маъюс тикилар эмиш ...
О* бу карашлар ...
Нега кунгилни бунча уртар экан- а ...
Мирсаид аканинг юраги бирдан оркасига тортиб кетибди :
"У ^ и м нимадандир хафа , демак мен кайсидир ишни хато килганман ?..."
Беихтиёр узини тафтиш кила бошлабди ота шурлик...
Аммо шунча уйласа *ам айбини топа олмабди.
Бу *акда Сулаймондан сурашга эса юраги дов бермасмиш ...
Ахири Сулаймон тилга кирибди :
- Дада , Хилола кизингиз эмасми ?!
- Кизим, болам ,- дар*ол жавоб берибди Мирсаид ака 
Сулаймон эса факат битта гапни кайтарар эмиш :
- Дада , Хилола кизингиз эмасми ?!
...Хилола кизингиз эмасми ?!
....Кизингиз эмасми ?!
... эмасми ?!
Мирсаид ака f а р к терга ботиб у й ^ н и б кетди.
Анча вактгача узига кела олмай бе*ол ётди. У *озиргина курган тушини таъбирини била олмай 
эзилиб кетди. Шунда унинг ёдига айнан шу тушни кейинги кунларда бир неча маротаба кайта
- кайта курганлиги тушди.


"Сулаймон нима учун безовта ?! Нима учун Хилола *акида бот- бот таъкидлам окда ?! Ёки 
кимдир кизини ранжитяптимикан ?!
Ёки Хилоланинг тоби йукмикан ?!
Уни аяб индамай юрганмикан ...
Нима гап экан- а ...
Мирсаид ака уйлаб уйининг охирига ета олмади...
Атрофга кулок солди. Ж им-ж ит ... Б аfри да кичкинтой Сулаймон ширингина булиб ухлаб 
ётибди.
Мирсаид ака аста урнидан туриб таш карига чикди ва та*оратини янгилаб кайтди ...
Икки ракаат та* аж ж уд намозини укиди. Сунгра узок дуо килди. Дуосида Алло*дан утганларга 
м аfф и р ат , колганларга калб *отиржамлиги тилади.
У урнидан туриб тумба ёнига келди. Боя набираси келинининг хонасидан кутариб кирган китоб 
диккатини тортди. Ихчамгина китобни очганча аста вараклади.
Китоб шеърлар китоби экан.
Мирсаид ака лампа ё р у ^ д а кузи тушган шеърни укий бошлади.
Укиган сари эса ...куз ёшлари куйилиб кела бошлади...
Шеър гуёки унинг узи *акида эди...
Такдир ту*фа килган fам,
Адоси йук сира *ам,
Кун, тобора, муста*кам,
Чикарилган *укм- ман?!
Качон тугар бу кетиш,
Нола чекар дилда ишк,
Не учун сизга етиш,
Хукукидан ма*рум- ман?!
Ким учун я ш а м о ^ м ,
На*от ч у ^ а н т у п р о ^ м ,
Бошдан - оёк, к а р о ^ м ,
Уз- узимга зулм-ман?!
Хилватида йи^ овчи,
Юрак -баfрин ти ^ ов ч и ,
Сайдманми ёки овчи,
Кай бирида му*им- ман?!
Асирманми шайтонга,


Дастакманми нодонга 
Сира олмас аланга,
Куз ёшловчи тутун- ман?!
Кимлардир шароб тутар,
Кимлар мен деб кон ютар,
Ким эса даъво кутар,
Кимлар учун *аким- ман?!
Кани улашсам савоб,
Мискинни килсам таъвоф,
Булсам ж и лfа, булсам об,
Лек шаънимда сургун- ман?!
Доим ёрти *ар куним,
Ярим ойли *ар туним,
Ким тулар экан хуним?
Качон булгум бутун- ман?!
Дунё тараф, мен тараф,
Кабулим факат алаф,
Сунггида колган салаф,
Энг охирги бир кун- ман?!
Кунглим осмон ша*рида,
Дорус Салом васлида,
Лек кимларнинг наздида,
Узлигимдан ма*кум- ман !?
Гуллаб - тугмаган б о ^ м ,
Илгимда *озир оfум,
Уз- узимда с у р о ^ м ,
На*от уша мазлум - ман?!
Бор айбим итоатми,
Чораси ибодатми,.
Аж рига шафоъатми,
Балки , шунга таслим- ман?!
Кани берингиз жавоб,
Холим айламанг хароб,
Мендайлар купми, сероб,
Чин бандами наслим - ман?!
...Канийди била олсам,
Умид хам кила олсам,
Хаётимга нур солсам,
Булсам мумин, муслим- ман!!! □□□□ аввалги кисмлар
#КУНГИЛ ИФОРИ



Download 4,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   97




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish