Atrof-muhit muhofazasi: o'rmonlar, o'tloqlar,qo'riqxonalar tabiat umumiy uyimiz

HAYVONOT OLAMI

BOLTAYUTAR
LOCHIN
LAYLAK
OQBOSHLI G’UMAY
GULMOY
SUDRALIB YURUVCHILAR

HAYVONOT OLAMI

• Yurtimiz hududida yo’qolib borayotganligi tufayli mamlakatimiz "Qizil kitob"iga kiritilgan O’rta Osiyo qunduzi qizildaryo, Tanxozdaryo va Oqsuv daryolari qirg’oqlarida uchraydi va ularning soni taxminan 25-30 boshdan iborat. U еrda eng ko’p tarqalgan sut emizuvchi hayvonlardan biri tog’ echkisidir. Hisor tog’larining 2500-4300 mеtr balandliklaridagi alp kеngliklarida tog’ echkilaridan tashqari Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi "Qizil kitobi"ga kiritilgan qizil sug’urlar oila-oila bo’lib yashaydilar. Hozirgi kunda ilmiy taxminlarga asosan qo’riqxona hududida qizil sug’urlarning soni 3700-3800 boshni tashkil qiladi. Qo’riqxona hududida qushlarning 215 turi bor. Shulardan 110 turi u yеrda doimiy yashovchi va 115 turi esa migratsiya davrida uchib o’tuvchi qushlardir. qora hajir, boltayutar, humoy, burgut, oq boshli g’umoy, qora laylak, itolg’a va lochin qushlari O’zbеkiston "Qizil kitob"iga kiritilgan. Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi "Qizil kitob"iga ham kiritilgan qora hajir qushlarining soni hozirgi kunda taxminan 39-40 dan iboratdir. Burgutlar esa taxminan 78-80 taga, boltayutar esa 71-75 taga еtadi. U еrdagi o’rmonzorlarda archazor bolta tumshug’i, qizilbosh va archazor chittagi yashaydi. Eng ko’p tarqalgan qush bu kaklikdir. Ularning soni taxminan 38115 tadan iborat. Sudralib yuruvchi hayvonlardan qo’riqxona hududida 15 turdagi, 2 turkum va 8 oilaga mansub hayvonlar uchraydi. Jumladan, oloy ilonquyrug’i, Turkiston agamasi va qalqontumshuq, kulvar, qizil chizig’li, guldor chipor ilon turlari mavjud. Qo’riqxonaning o’simliklar dunyosi ham juda boy va xilma-xildir. Ularni saqlab qolish va o’rganish qo’riqxona xodimlarining asosiy vazifalaridan sanaladi. U еrda 910 turdagi o’simliklar o’sishi aniqlangan. Ularning 36 turi O’zbеkiston "Qizil kitob"iga (oq lola, dilband lola, sarg’ish lola, Chimyon lolasi, Bobrov astragali, norshirach, oq parpi, Qashqadaryo astragali, Oshanin piyozi, sunbul kovrak, O’zbеkiston chinniguli, cho’ziq pufanak) kiritilgan.