Avtomobillarga texnik xizmat korsanish va taminlashda bajariladigan ishlar

Avtomobillarga texnik xizmat korsanish va taminlashda bajariladigan ishlar

Ko'chmas (statsionar) texnik xizmat ko‘rsatish jihozlaridan ishlarni yengillashtirish

va mexanizatsiyalashtirish uchun foydala- niladi. Vazifasiga qai'ab jihozlar

yig'ishtirish (tozalash)-yuvish jihozlari, ko‘zdan kechirish chuqurlari, ko'tarish-tashish jihozlari va moylash-quyish qurilmalariga bo‘linadi.

Ko‘rish ariqchasi — eng ko‘p tarqalgan (universal) qarash qurilmasi bo'lib, bir vaqtning o‘zida avtomobilda pastdan, yonbosh- dan va yuqoridan ish bajarilishiga imkon yaratadi. Avtomobil ko‘rish chuquriga kirish va undan cliiqisliiga qarab, boshi berk yoki o'tuvchi ko'rinishda bo'ladi.

Boshi berk va boshi ochiq postlar hamda oqimli qatorlar ko'rish ariqchalari bilan

jihozlanadi. Ular kengligi bo'yicha ensiz va enli tu rlarga bo'linib, kengligi avtomobil enidan kam bo'lsa, ensiz deb, keng bo'lsa, enli deb ataladi.

KoMish ariqchalarining tuzilislii avtomobillarning turiga bog'liq bo'lib, uzunligi avtomobil uzunligidan 0,5—0,8 m uzun, chuqurligi esa yengil avtomobillar uchun 1,4—1,5 m, yuk avtomobillari va avtobuslar uchun 1,2—1,3 m bo'ladi Eni esa avtobus va yuk avtomobili uchun 0,9—1,1 m, yengil avtomobillar uchun 0,8 m bo'ladi. Ko'rish ariqchalariga past kuchlanishli yoritgichlar (42 V) o'ma- tiladi, ular har 1 metr uzunlikka 200 m

soat hajmidagi, harorati 16—25 °C, tezligi 2—2,5 m/s bolgan 45°

burchak ostidagi yo‘na- lishda havo oqimi bilan shamollatib turiladi. Chiqindi gazlami chiqarish uchun maxsus quvurlar o'rnatiladi. TXK va T jarayonida avtomobil

dvigatellarini ishlatish zamriyati tug‘ilsa, bu quvurlar avtomobil chiqarish trubasiga ulab qo‘yiladi.

Kolish ariqchalari, ularda bajariladigan ish turiga qarab ko‘tar- gichlar,

harakatlanuvchi voronkalar, moy quyish qurilmalari bilan jihozlanadi.

Ensiz qoiish chuquri hamma toifadagi avtomobillarga TXK va ta’mirlashda har

tomonlama qulayliklarga ega bolib, tuzilishi jihatidan oddiy va qulay hisoblanadi.

Bunday chuqurlar bilan o‘zaro bagManish bo‘lishi uchun yoki chuqur ustidagi maydoncha bilan qulay aloqa boglash uchun, chuqurlar bir-biri bilan yonbosh tomonidan ariq (transheya) yordamida tutashgan boladi. Ensiz ko‘rish ariqchalari yorug‘ emasligi hamda ba’zi bir agregatlami yechish va o'rnatishning qiyinligi, enli ariqchalar esa ko‘p joy egallashi kabi kamchiliklarga ega. Boshi berk qo‘rish chuqurlarining usti ochiq boMadi.

Oluvchi ko‘rish chuqurlariga tushish, kirish va chiqish uchun usti berk chuqurlar

(transheya) bilan tutashtiriladi.

Usti ochiq chuqurlar eni 1 metrdan kam va 2 metrdan ortiq bolmasligi kerak, chunki unga chilangarlik verstagi va boshqa dastgohlar o‘matiladi, transheyalar balandligi 1,2—1,6 m, berk chuqurning balandligi 1,8 metrdan kam bolmasligi lozim.Estakadalar — temir-betondan, metall konstmksiyalardan yoki yog‘ochdan

balandligi 0,7—1,4 m qilib ishlangan bolib, 20— 25 % qiyalikdagi chiqish va tushish rampalari bolgan ko‘priklardan iborat bo' ladi. Ular boslii berk va boslii ocliiq hamda qo‘zg‘almas va qo‘zg‘aluvchan bo‘lishi mumkin. A\tomobihiing ustidan, yon id an va tagidan birdaniga ish bajarish uchun ular chuqur bolmagan ko‘rish ariqchalari bilan birgalikda jihozlanadi. Avtomobillarga dala sharoitktfida TXK va T ishlari

bajarilganda hamda avtomobillarni qolda yuvishda estakadalardan foydalaniladi.

Ko‘targichlar — o‘rnatilishi (2.10-rasm) bo‘yicha ko‘targichlar qo‘zg‘almas va harakatlanuvchan, ko‘tarish mexanizmi bo‘yicha mexanik, gidravlik va pnevmatik, ishga tushirilishi bo'yicha qo‘l bilan boshqariluvclii va eleldrotexnik, joylasliishi bo'yicha pol ustida va ko‘rish ariqchasida bolishi mumkin.Ko'targichlaming bitta, ikkita, uchta va toltta ustunligi va avtomobillarni qiyalatuvchi turlari bolishi mumkin. Ko'targichdagi tayanch ramaning tuzilishi bo'yicha koleyali, koleyalararo va2.10-rasm. Ikki ustunli 17,1 va 17,2 rusumli elektromexanik ko'targichlar.

ko‘ndalang ramali hamda tayanch traversali turlarga bo‘linadi. Avtokorxonalarda va texnik xizmat ko‘rsatish shoxobchalarida elektromexanik va gidravlik ko'targichlar keng qo‘llaniladi.

Elektromexanik ko‘targichlar 1, 2, 4 va 6 ustunli bo‘lib, ularning yuk ko‘tarish xususiyati 1,5—14 toimagacha bo‘ladi. Ikki ustunli elektromexanik ko‘targich (2.10-rasm) 2 ta korobkasimon ustundan va ko‘ndalang birikmadan iborat bo‘lib, har bir

ustun ichiga yuk ko‘tarish gaykasi, harakatlanadigan yuruvchi vint joylashgan.

Gaykaga koretka o‘rnatilgan bo‘lib, unga ushlagichlar sharnir yordamida joylashtirilgan. Yuk ko‘taruvchi (harakatlanuvchi) vintlar elektrodvigatel yordamida ustunlardan biriga o'rnatilgan reduktor orqali harakatga keltiriladi, boshqa vintga harakat ko‘ndalang birikma ichiga o'rnatilgan zanjirli uzatma yordamida yetkaziladi. Ko‘targichni boshqarish tugmachali uzgich-ulagich yordamida bajariladi. Ko‘ta- rish balandligi 1800 mm ni, ko'tarilish vaqti 45—60 s ni tashkii qiladi. Ikki ustunli ko'targichda avtomobil kuzov tayanchlari orqali ko‘tarilganligi sababli, uning yurish qismiga ham xizmat ko'rsatish yoki ta’mirlash imkoniyati tug'iladi.

MDH davlatlarida 2 t yuk ko'tarish qobiliyatiga ega bo'lgan «П-133» va «П-145»

modelli yengil avtomobillami ko'tarishga mo‘ljallangan elektromexanik ko'targichlar ishlab chiqariladi.

Avtoservis korxonasi sharoitida ko'targichlardan foydalanish, ular bilan jihozlangan xizmat ko'rsatish islilari bajariluvclii ishchi postlarni har qanday tekis polli joylarda tashkii qilish imkonini beradi.

2.11- rasmda ikki ustunli fermali (a), to‘rt ustunli elektromexanik (/;) va ikki ustunli gidravlik (d) ko'targichlar keltirilgan.2.11- rasm. Ikki ustunli fermali elektromexanik ( a ) , to‘rt ustunli elektromexanik ( b ) va ikki ustunli gidravlik ( d ) ko‘targichlar.Qo'zg'almas polda joylashuvchi ko'targichlar bir, ikki, uch va ko‘p plunjerli (silindrli) gidravlik hamda 2, 4, 8, 12 t va undan og'ir yuk ko'taruvchi bo‘ladi.Catta yuk ko'taradigan yuk avtomobillariga TXK va JT ishlarida, yuk ko‘tarishi 16 t boMgan 2 plunjerli elektrogidravlik ko'targichdan foydalaniladi.Ko‘rish chuquridagi ko‘targichlar ko'rish efauquriga o'matilgan bo'lib, oldingi va keyingi ko'priklarni ko'tarib, ko'rish chuquridagi ishlami bajarishga moMjallangan. Bunday ko'targichlar gidravlik va elektromexanik bo'lib, bir, ikki va to'rt ustunli boMadi.

Undan tashqari, bunday ko‘targichlar ko‘rish chuquriga qo'z- g'almas qilib, yoMialtimvchi to'sinlarga turli kronshteynlar yordamida o‘rnatilib, ular roliklar yoki Mldirakchalar orqali harakatga keltimvchi qilib o‘matilishi mumkin. Bir plunjerli gidravlik ko‘tar- gich transmissiya agregatlarini avtomobildan yecliib olish va o‘rniga qo‘yish uchun moMjallangan. KoMargichdan turli maqsadlarda foydalanishda, uning shtogi uchiga har xil ilgaklar o'rnatiladi.

Ko'rish chuquriga o'matilgan koMargich bo'ylama hamda koMidalang yoMialish bo'yicha harakatlanib, 4 tonnagacha boMgan yukni 60 sm balandlikkacha ko'taradi, uzatmasi qo'lda.Garaj domkratlari — yer ustidagi maydonchalarda hamda jihozlanmagan qarash chuqurlarida ish bajarilganda avtomobilning oldingi yoki ketingi qismini ko'tarish uchun xizmat qiladi