Axborot texnologiyalari” kafedrasi mustqail ish “O`rnatilgan tizimlar” fanidan

Parallel shinalar 
• Proprietar ASUS Media shina, Socket 7 bilan baʼzi ASUS diskdan ishlatiladigan 
va ulagichi shina PCI line joylashtirilgan, muayyan Iso shina ulagichi vakili. • 
Tizimlar uchun CAMAC • Iso yoki EISA • Standard Arxitektura yoki Iso • Kam 
Pin Count yoki LPC • mikrokanal yoki MCA • MBusSanoat tizimlar uchun • 
Multibus • NuBus yoki IEEE 1196Intel 80486 • Optik mahalliy shina, • Periferik 
Component Interconnect yoki PCI. • S-100 yoki IEEE 696 shina, Altair va shunga 
oʻxshash mikrokompyuterda ishlatiladi • SBus yoki 1496 IEEE • 80486, protsessor 
uchun asosan diskda ishlatiladi va terminallari bilan toʻgʻridan-toʻgʻri bogʻliq. 
VLB
• VMEbus, VERSAmodule Eurocard shina8- va 16-bit mikrosxema tizimlari 
uchun • STD shina • Unibus • Q-shinaSerial • 1-Wire• HyperTransport • I²C• PCI 
Express yoki PCIe • Serial Periferik Interface shina yoki SPI shina • USB, 
Universal Serial Bus • FireWire, i.Link, IEEE 1394 koʻproq tashqi shina sifatida 
ishlatiladi •Direct Media interfeysi (DMI) • Intel
faqat QuickPath (QPI) • SATA / SAStashqi kompyuter shinalar misollar • 
Advanced Technology Attachment yoki (shuningdek PATA, edi, Eyd ATAPI 
sifatida tanilgan) ATA — disk va lenta ulash uchun. • SATA, Serial ATA • USB, 
Universal Serial Bus, tashqi qurilmalar uchun ishlatiladi, • IEEE-488, GPIB
Shinalar shikastlanganligigava yedirilganligiga qarab, ularni maxalliy shikastlanganligini (teshik, yirtilish) bartaraf etish yoki yang protektor yopishtirish 
yo'llari bilan ta'mirlanadi. Shinalarga yangi protektor yopishtirish, shina ta'mirlash 
zavodlarida yoki katta ATK larida olib boriladi. Shinalarni tiklash 2 guruhga bo'linadi: 
- to'liq yirtilmagan (teshilmagan) shinalarni tiklash 
- to'liq yirtilgan shinalarni tiklash. 
Shinani ta'mirlab, yangi protektor o'rnatib, yana ekspluatatsiya qilish, shinalarga 
ketadigan sarf harajatlarni 4-8 barobar kamaytiradi. 
Shinalarni ta'mirlash quyidagi tartibda bajariladi: 
1. Shinalarni ta'mirlashga qabul qilish-shinalarni qabul qilishda, ularni ta'mirlash 
yaroqli yoki yaroqsizligi aniqlanadi, hamda ularni ta'mirlash uchun ketadigan harajat va 
ish hajmi aniqlanadi. 
2. Ta'mirlashga tayorlash bu shinalarni yuvish va quritishda
iborat. Yuvilgan shinalar maxsus quritish shkaflarida 40-60°S haroratda, 24 soat mobaynida quritiladi. 3. Shinalarni qirq sh-Shikastlangan rezina va karkas qismlar 45°- 60° burchak 
ostida konussimon qirqiladi. Shikastlangan joyiga qarab, ulari uch xil qirqish mumkin: 
qirqib tayyorlangan shinalar 50-60
°S haroratda quritish shkaflarida quritiladi. 
4. Yuzani dag'allashtirish - yelimlanadigan yuzalar yaxshi yopishishi uchun 
dag'allashtiriladi, buning uchun maxsus dag'allashtirish stanoklari ishlatiladi. 
5. Kley surtish - yuzaga kley surtish shyotka yoki sepgich yordamida bajariladi. 
Sepishda kley hamma yuzaga bir xil qalinlikda yopishadi. 
Shyotka yordamida 2 marta, birinchi marta 1:8 yoki 1:10 nisbatdagi (1 qism yelimli 
rezina 8 yoki 10 qism benzin) yelim surtiladi, keyin 1:5 nisbatdagi kley surtiladi. Oraliqda 
kley quriguncha kutiladi. 
6. Teshikni berkitish - 2 usulda bajariladi: qavat-qavat yopishtirish yoki tiqin 
qo'yish. 
qavat-qavat yopishtirishda - teshikka qalinligi 0,7...0,9 mm bo'lgan yupqa rezina 
yopishtiriladi, undan so'ng qalinligi 2 mm bo'lgan pishimagan rezina ketma-ket 
yopishtiriladi. 
Tiqin qo'yish - bu usulda karkas ichidan qirqib olib tashlanadi va maxsus qirqilgan 
kord teshik ichiga joylashtiriladi. Bu ish ancha qi-yinchilik tug'diradi. Shuning uchun u 
ko'p qo'llanilmaydi. 
7. Yamash - teshiklar berkitilgandan so'ng yamaladi. Yamash materiallarni bir-biri 
bilan mustahkam birikishini ta'minlaydi. Sifatli yamash uchun siqish bosimini, harorat va 
yamash vaqti tanlay bila olish zarur.