Batafsil bayon etilgan

 
6 
Xalifa  Xorun  ar-Rashidning  ikkinchi  o‘g‘li  Abdullox  al-Ma‘mun  ilmga  o‘ch  va  zukko 
hukmdor bo‘lib, 849-yilda qobilyatli olimlarni  Bag‘doddagi ―Bayt-ul hikma‖ (Hikmatlar uyiga 
to‘playdi.  Al-Xorazmiy  tez  orada  astranomiya,  matematika,  geometriya,  geografiya  jabhasida 
shuhrat qozonadi. ―Bayt-ul hikma‖dagi kutubxonaga, observatoriyaga, ilmiy tekshirish, tajribalar 
o‘tkazish  ishlariga  rahbarlik  qiladi.  829  yilda  Yahyo  ibn  Abu  Mansur  vafotidan  keyin 
Muhammad  al-Xorazmiy    ―Bayt-ul  hikma‖ga  mudir  etib  tayinlanadi.  ―Hozirgi  zamon 
algebrasining otasi‖ Al-Xorazmiyning 20 dan ortiq asarlaridan 14 tasi bizgacha ma‘lum bo‘lib, 
buyuk olim nafaqat o‘lchovshunoslik sohasida, xronologiya fani sohasida ham beqiyos ishlarni 
amalga  oshirdi.  Shu  jumladan  tarixiy  manbalarda  ―Yahudiylarning  Kalendari  va  bayramlarini 
aniqlash haqida risola‖ ham yozgan. Kitobning arabcha nusxasi Patnadagi (Hindiston Bankinur 
kutubxonasida saqlanmoqda.
1
 
 Rus  akademigi  I.Y.Krachkovskiy  al-Xorazmiy    haqida  :―Xorazmiyning  astranomik  jadvallari 
G‘arbiy Evropadagi astranomik asarlar uchun asos vazifasini o‘tadi‖, - deb yozgan edi.  Xorazmiyning 
‖Quyosh  soatlari  to'g'risida  risola‖  asari  ham  o'lchash  sohasiga  oiddir.  Rus  arxeolog  olimi  C. 
Tolstov so‘zi bilan aytganda: ―Xorazmiy o‘z asarlari bilan Sharq va Evropa riyoziyot ilmiga asos 
soldi‖.
 2